Kapitulo 34
Lakaw ug Tan-awa
Si Emmy Cziep wala maanad og kinabuhi diha sa gamay nga lungsod. Ingon nga nagtubo sa usa ka nagkapuliki nga siyudad sa Europe, sa una wala siya madani sa iyang bag-ong panimalay sa Raymond, Alberta, Canada. Adunay pipila ka mga tindahan ang lungsod, usa ka pabrika sa asukal, mga dalan nga dili aspalto, ug walay daplin nga agianan. Samtang siya nagsud-ong, nahunahuna niya, “Ako bang gibiyaan ang tanan nga sukad akong gimahal alang niini?”
Ang iyang mga tig-abi-abi, si Heber ug si Valeria Allen, mibuhat sa tanan nga ilang mabuhat sa paghimo kaniya nga mobati nga gikahinangop. Siya adunay iyang kaugalingong kwarto nga katulganan sa ibabaw nga andana sa ilang hamugaway nga panimalay, ug gihatagan siya ni Heber og usa ka trabaho diha sa iyang tindahan, ang Raymond Mercantile. Nahibalo si Emmy nga siya [si Raymond] wala magkinahanglan sa iyang tabang, apan ang trabaho naghimo kaniya sa pagbayad sa kwarta nga nagasto niya ug ni Valeria sa iyang paglangyaw. Ang mga Allen usa lamang sa daghang mga pamilya nga Santos sa Ulahing mga Adlaw sa Canada nga nagtabang sa mga miyembro sa Simbahan sa Europe. Sa bag-ohay, ang stake ni Allen mipadala og kinse ka libo nga mga bag sa linubo nga trigo ngadto sa mga Santos nga German.1
Pila ka mga semana human napahimotang sa Raymond, nadawat ni Emmy ang usa ka sulat gikan ni Glenn Collette, usa ka kanhi misyonaryo sa Swiss-Austrian Mission. Una niyang nahimamat si Glenn samtang sila nagserbisyo og dungan sa Switzerland, ug dali sila nga nakapalambo og mga pagbati alang sa usag usa. Niana nga panahon, hinoon, mipabilin sila nga nakapunting sa ilang mga misyon. Si Glenn karon mipuyo sa Idaho Falls sa Estados Unidos, sobra sa mga walo ka gatos ka kilometro habagatan sa Raymond, apan gusto niya nga mahibalo kon siya makahimo ba sa pagbisita ni Emmy sa panahon sa Pasko.
Ang mga Allen dili kaayo gusto sa batan-ong lalaki nga moanha ingon niana ka layo sa pagbisita ni Emmy apan sila miuyon ngadto niini, ug gigahin niya [ni Glenn] ang bakasyon uban sa pamilya. Si Emmy nalipay nga nakakita ni Glenn pag-usab, ug human siya [si Glenn] mipauli ngadto sa Idaho, nagsinulatay sila matag adlaw ug nagtinawganay sa telepono matag Sabado sa gabii.2
Sa Valentine’s Day, misukna og kaminyoon si Glenn ngadto ni Emmy diha sa telepono, ug siya misugot. Pila ka adlaw ang milabay, misugod siya sa pagkaguol nga sila nagkinahanglan pa og daghang panahon nga makaila sa usag usa. Nahibalo si Emmy nga siya [si Glenn] usa ka maayong tawo kinsa kugihan nga misyonaryo. Daghan usab siya og mga higala ug ingon og gusto og mga bata. Apan makinaadmanon ba ang pagminyo sa usa ka tawo nga iyang gikauban [gi-date] sa kadaghanan diha sa telepono?
Ang mga sulat ni Glenn mga mapasaligon, ug kini mitabang ni Emmy nga mahimong mas makaila ni Glenn. “Gihigugma ko ikaw sa tibuok kong pagkatawo,” misulti si Glenn kaniya sa usa ka sulat. “Bisan unsa pa ang kaugmaon alang kanako, kon ikaw akong kauban, kanunay ako nga adunay hingpit nga kalipay.”3
Sa Mayo 24, 1949, unom ka bulan human miabot si Emmy sa Canada, siya ug si Glenn nag-ampo sa wala pa nagkuyog og biyahe ngadto sa Templo sa Cardston. Ginerbyos si Glenn ug nakalimtan ang lisensya sa kaminyoon, naglangan kanila og gamay. Ug si Emmy, sa iyang bahin, gimingaw sa iyang mga ginikanan sa Austria. Apan siya nahibalo nga sila naghunahuna kaniya ug nga sila nakasabot sa importansya sa mga pakigsaad nga iyang himoon nianang adlawa.4
Sa wala madugay, samtang siya ug si Glenn miluhod nga nag-atbangay sa altar diha sa sealing nga kwarto, si Emmy napuno sa pagpasalamat. Ang pagbalhin ngadto sa kasadpang Canada mihatag kaniya og higayon nga mapaduol sa usa ka templo ug sa pagtambong niini uban sa usa ka tawo nga iyang gimahal. Kon wala ang gipahiuli nga ebanghelyo, ug ang ilang pasalig ngadto sa mga pagtulun-an niini, siya ug si Glenn dili gayod unta makakaplag sa usag usa.
Human sa usa ka honeymoon diha sa duol nga nasudnong parke, mibalik si Glenn ngadto sa Idaho Falls samtang si Emmy mipabilin sa Raymond sa paghulat alang sa pagtugot sa paglangyaw ngadto sa Estados Unidos. Usa ka gabii, mga usa ka bulan human sa iyang kaminyoon, siya dihay higayon sa pagtambong sa templo uban sa usa ka grupo sa mga misyonaryo.
“Kon ako mosulod sa templo niining gabhiona, maghunahuna ako kanimo kanunay,” gisultihan niya si Glenn sa usa ka sulat. Naglantaw siya ngadto sa adlaw nga sila mobalik ngadto sa balay sa Ginoo nga magkuyog. “Hangtod unya,” misulat siya, “hibaloi nga ako nagpasalamat kanimo, nga ako nahigugma kanimo.”5
Mga ingon niini nga panahon, sa Nagoya, Japan, ang baynte y nwebe nga Toshiko Yanagida nahadlok alang sa iyang kinabuhi. Bag-ohay pa ang iyang pag-antos nga nakuhaan sa gimabdos, ug human niana, ang iyang doktor nakakita ug usa ka tumor ug gikinahanglan ang pag-opera. Tungod kay ang medikal nga mga kagamitan nihit gihapon sa Japan human sa Ikaduhang Gubat sa Kalibotan, ang pag-opera makuyaw. Walay kasigurohan kon siya mabuhi ba, naguol si Toshiko mahitungod sa iyang anak nga mga lalaki, ang tulo ka tuig nga si Takao ug ang lima ka tuig nga si Masashi. Gusto niya nga makabaton sila og hugot nga pagtuo sa Dios, apan siya ug ang iyang bana, si Tokichi, wala gayod nakatudlo kanila mahitungod sa espirituhanong mga butang.6
Bisan og si Toshiko dili kaayo relihiyoso, mituo siya sa usa ka mas taas og gahom nga nagbantay kaniya. Nagdako, mi-eskwela siya og Protestante nga eskwelahan ug mituon og Shinto ug Buddhism, ang duha ka labing sagad nga mga relihiyon sa Japan. Nahinumdom usab siya nga nagtambong og miting sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw kausa uban sa iyang amahan, si Tomigoro Takagi, kinsa mipasakop sa Simbahan sa 1915. Ang iyang amahan dili kasagaran magsulti mahitungod sa iyang tinuohan, hinoon, tungod kay ang mga apohan ni Toshiko, kinsa mipuyo uban sa pamilya niana nga panahon, wala miuyon sa Simbahan. Ug human misira ang Japanese Mission sa 1924, sa dihang si Toshiko singko anyos pa, si Tomigoro hapit walay higayong makahimamat sa ubang mga Santos.7
Ang operasyon ni Toshiko malampuson, ug sa dihang siya igo na ang kalig-on sa pagbiyahe, miadto siya sa panimalay sa iyang mga ginikanan duol sa Tokyo ug nakigsulti sa iyang amahan mahitungod sa relihiyon. “Gusto ko nga moadto og lain nga simbahan,” misulti siya kaniya.8
Miawhag si Tomigoro kaniya sa pagtambong sa serbisyo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Siya mismo misugod na sa pagbalik og tambong sa mga miting sa Simbahan. Human sa gubat, ang mga lider sa Simbahan sa Siyudad sa Salt Lake mitabang ngadto sa mga Santos nga Hapon, nagpadala kanila og daghang kargamento sa pagkaon ug sapot. Ang mga grupo sa sundalo nga mipadayon usab sa paghatag og mga oportunidad alang sa mga miyembro nga Hapon sa pakighimamat sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nga mga sundalong Amerikano. Sa 1948, ang kalamposan niini nga mga miting miaghat sa Unang Kapangulohan nga sa makausa pa mipadala og mga misyonaryo ngadto sa dakong yuta sa Japan.
Sa tinuod, nakaila si Tomigoro og usa ka misyonaryo nga ginganlan og Ted Price kinsa mialagad sa Narumi, mga duha ka oras gikan sa panimalay ni Toshiko. “Lakaw ug tan-awa,” miingon siya. “Kon imong sultihan si Elder Price nga ikaw anak nga babaye ni Tomigoro, kini mopalipay kanako.”9
May gamay nga pagduhaduha si Toshiko sa simbahan sa iyang amahan. Siya walay nahibaloan bisan unsa mahitungod sa mga pagtulun-an niini ug wala makagusto sa ngalan nga “Mormon.” Apan usa ka Dominggo niana, pipila ka bulan human sa iyang operasyon, mibiyahe siya ngadto sa usa ka gamay nga mitinganan nga balay buyon sa daplin sa bungtod sa Narumi. Miabot nga awahi, nakita niya si Elder Price nga nagtudlo sa usa ka dakong grupo sa mga tawo mahitungod sa Basahon ni Mormon. Samtang siya naminaw sa ilang panaghisgot, misugod siya sa paghunahuna og lahi mahitungod sa Simbahan. Mituo siya sa unsay iyang nadungog, ug kini mihatag kaniya og paglaom.10
Sa dihang ang miting nahuman, nahimamat niya si Elder Price ug ang iyang kauban, si Danny Nelson. Nagustohan niya ang duha ka batan-ong mga lalaki ug naglantaw sa pagpaminaw kanila nga mamulong pag-usab. Ang pagtambong sa simbahan sa Narumi mahimong malisod, hinoon, tungod kay ang pagbiyahe padulong ug gikan sa miting mokabat og daghang oras. Ug ang iyang bana ingon og dili mouban kaniya. Ang Dominggo mao lamang ang iyang pahulay gikan sa trabaho, ug siya midumili sa pag-apil sa bisan unsa nga relihiyon.
Apan unsay iyang nadungod nianang adlawa mipadilaab sa iyang hugot nga pagtuo diha sa gipahiuli nga ebanghelyo. “Kon ako gusto nga mohatag sa akong anak nga mga lalaki og sama, kinahanglan nga ang akong bana mausab,” gisultihan niya ang iyang kaugalingon. “Busa unsaon ko kana pagbuhat?”11
Samtang si Toshiko Yanagida namalandong sa kaugmaon sa iyang pamilya, ang kinatibuk-ang presidente sa Primary nga si Adele Cannon Howells nangita og paagi sa pagtabang sa gagmay nga mga bata sa pagkat-on mahitungod sa Basahon ni Mormon. Sulod sa daghang mga katuigan, ang mga pamulong sa kinatibuk-ang komperensiya ug ang mga materyal sa leksiyon sa Simbahan mipakisayod lamang og panagsa sa basahon. Ang mga leksiyon sa Primary nahilig usab sa paghatag og gibug-aton sa mga istorya sa Biblia ug sa mga hiyas sa mga Santos nga gipakigbahin sa ubang Kristiyanong mga relihiyon. Bag-ohay lamang, hinoon, ang mga lider ug mga magtutudlo sa Simbahan misugod sa paggamit sa Basahon ni Mormon kanunay, ug ang pipila sa mga Santos gusto nga ang mga leksiyon sa Primary usbon aron mas magamit ang Basahon ni Mormon ug sa ubang talagsaong mga pagtulun-an sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw.
Nahibalo nga ang mga hulagway mahimong usa ka gamhanang kagamitan alang sa pagtudlo sa ebanghelyo, si Adele misulat ngadto ni apostol Spencer W. Kimball ug sa daghang mga organisasyon sa Simbahan mahitungod sa pagbuhat ug gihulagway nga Basahon ni Mormon nga basahon sa istorya alang sa mga bata.12
“Ang imong sugyot madanihon kaayo,” mitubag si Elder Kimball. Apan naguol siya nga ang proyekto mahal kaayo.13
Dili andam si Adele nga hunungon na ang ideya. Sukad sa pagtawag kaniya isip kinatibuk-ang presidente sa Primary sa 1943, natuman niya ang daghang mahagitong mga proyekto, lakip ang duha ka bag-ong mga programa sa mga bata. Ang una, Higala sa mga Bata sa Kahanginan [Children’s Friend of the Air], usa ka kinse minuto nga pasundayag pinasikad sa mga istorya gikan sa opisyal nga magasin sa Primary. Ang ikaduha mao ang Konseho sa mga Bata [Junior Council], usa ka senemana nga programa sa telebisyon nga misugod sa 1948, ang sama nga tuig nga gitelebisyon sa Simbahan ang kinatibuk-ang komperensiya sa unang higayon. Ang Konseho sa mga Bata mipakita og pundok sa mga bata kinsa mitubag sa nagsunod-sunod nga mga pangutana nga gipadala sa mga mambabasa sa Children’s Friend [Higala sa mga Bata] ug pinaagi sa nanambong nga mga tawo diha sa estudyo.14
Sulod sa daghang katuigan, si Adele mitrabaho usab sa mga plano sa pagtukod og usa ka bag-ong ospital sa mga bata diha sa Siyudad sa Salt Lake. Ang Primary mipadagan sa ospital diha sa siyudad sukad sa 1922, apan ang institusiyon sa karon nagkinahanglan og mas dako, gibag-o nga mga kagamitan. Ang mga lider miugbok sa yuta alang sa bag-ong ospital kaniadtong Abril 1949 diha sa usa ka bungtod nga nagdung-aw sa Salt Lake Valley. Aron sa pagtigom sa gikinahanglan nga pundong salapi, ug sa pagtabang sa mga bata sa Primary nga mobati nga naapil sa pagtukod sa gambalay, miplano si Adele og “palit og usa ka bika” nga programa. Alang sa matag dyes sentimo nga itabang sa bata, siya makaangkon og usa ka bika diha sa mga bongbong sa ospital.15
Samtang si Adele mas mihunahuna pa og dugang mahitungod sa paglarawan sa Basahon ni Mormon, iyang gihunahuna ang posibilidad sa pagbayad og usa ka nahan-ay nga nindot nga mga pinintal alang sa ika-singkweta nga anibersaryo sa Children’s Friend [Higala sa mga Bata]. Tungod kay ang anibersaryo unya sa 1952, tulo ka tuig na lamang kalayo, nanginahanglan siyang makakaplag og dali sa tawo alang sa mga pagpintal nga mahuman sa hustong panahon.16
Daghang mga mopintal nga Santos sa Ulahing mga Adlaw ang mipakita sa mga talan-awon gikan sa Basahon ni Mormon kaniadto. Sa mga dekadang milabay, si George Reynolds, usa ka sekretaryo ngadto sa Unang Kapangulohan, mimantala sa Basahon ni Mormon nga basahon sa mga istorya nga may taas nga kalidad sa mga paghulagway sa lokal nga mga mamimintal. Dili dugay ang milabay, gimantala niya ang usa ka gidaghanon sa mga artikulo mahitungod sa kinabuhi ni Nephi, gihulagway sa Danish nga mamimintal [artist] nga si C. C. A. Christensen.
Mas bag-ohay, ang tighulagway nga si Phil Dalby misugod sa pagdrowing og nahan-ay nga mahinuklugong mga kutay nga dibuho [comic strips] sa Basahon ni Mormon alang sa Deseret News. Ug si Minerva Teichert, kinsa nakatuon sa pipila sa labing maayo nga mga eskwelahan sa sining didto sa Estados Unidos, misugod og usa ka mapaninguhaong han-ay sa mga pinintal sa Basahon ni Mormon human dayon matapos ang mga pinintal diha sa bongbong alang sa kwarto sa ordinansa diha sa Manti Temple. Gusto ni Minerva sa iyang mga pinintal nga magdala sa Basahon ni Mormon og realidad, ug daghan niini mipakita sa hayag og kolor nga mga talan-awon sa mga babaye kinsa kasagaran walay ngalan diha sa buhat sa kasulatan.17
Samtang si Adele nangita alang sa tawo nga mamimintal, nahibaloan niya ang buhat ni Arnold Friberg, usa ka treynta y sais anyos nga tighulagway nga Santos sa Ulahing mga Adlaw kinsa bag-ohay nga mibalhin ngadto sa Utah. Usa sa iyang relihiyosong pinintal midani kaniya. Kini mipakita ni Richard Ballantyne, ang magtutukod sa Sunday School, naglingkod sa atubangan sa nagpitipiti nga kalayo, midungaw samtang nagtudlo sa usa ka grupo sa naminaw pag-ayo nga mga bata. Ang mga detalye diha sa pinintal mga makuti, gikan sa grano sa kahoy sa tabla nga salog ngadto sa siga sa kalayo nga nagdan-ag diha sa mga nawong sa mga bata.18
Human sa dugang pa nga pagduki-duki, mihukom si Adele nga si Arnold mao ang hingpit nga pinili. Siya walay pagduhaduha nga may talento, ug siya tataw nga puno sa pagbati mahitungod sa paghimo og relihiyosong mga pinintal. Bisan tuod og ang iyang bayad mahal, si Adele adunay kahimoan sa pagtabang og bayad sa iyang kaugalingon alang sa mga pinintal, kon gikinahanglan.19
Nakombinsir nga ang proyekto mahimong dako kaayo og epekto, gihulagway niya ang mga paningkamot sa konseho sa Primary diha sa iyang tala-adlawan [diary], naglaom nga ang ilang damgo mahimong usa ka realidad. “Hinaot ang Ginoo motabang kanato,” gisulat niya.20
Balik sa Japan, si Toshiko Yanagida mitambong sa matag miting sa Simbahan nga siya makahimo. Mabuntag sa Dominggo, mibiyahe siya ngadto sa Narumi alang sa Sunday School. Ang klase gitudloan ni Tatsui Sato, usa ka kanhi Protestante kinsa nabunyagan uban sa iyang asawa, si Chiyo, mga tunga sa tuig human matapos ang gubat. Dayon si Toshiko mitambong og miting sa sakramento sa laing bahin sa lungsod. Ang branch nagpahigayon og mga miting sa MIA ma-Lunes alang ni bisan kinsa nga gustong magtuon sa mga kasulatan ug magdula, ug sa wala madugay siya nagtambong usab niadto. Human sa iyang operasyon, gibati ni Toshiko nga naut-ot sa pisikal, emosyonal, ug pinansiyal. Ang pakig-uban sa mga Santos mibayaw sa iyang mga espiritu ug mihatag kaniya og bag-ong katuyoan sa kinabuhi.
Ang iyang bana, si Tokichi, wala malipay mahitungod sa iyang dugay nga mga pagkawala. Sa dihang siya misugod sa pagbiya og mas kanunay sa panimalay, usahay inig kahuman dayon sa pagpahibalo, siya [si Tokichi] misukna nga mopili siya [si Toshiko] tali sa iyang panimalay ug sa iyang tinuohan. “Kon ikaw gustong moadto sa simbahan ingon ana kadugay, bahinon nato ang mga bata tali kanato,” miingon siya. “Akong kuhaon ang atong kinamagulangang anak nga lalaki ug ikaw sa mas manghod––ug mahimo ka lamang nga makabiya niini nga balay.”21
Si Toshiko misugod sa pag-adto sa simbahan alang sa kaayohan sa iyang anak nga mga lalaki, busa dili siya motugot niini sa pagbungkag sa iyang pamilya. Apan siya dili gusto nga mobalik ngadto sa iyang daan nga kinabuhi usab. Hinoon, mihukom siya sa pagtrabaho og maayo diha sa panimalay sa pagpakita ni Tokichi nga siya makahatag sa iyang kaugalingon ngadto sa Simbahan nga dili madaot ang iyang pamilya. “Intawon tugoti ako sa pagpadayon og buhat niini bisan og kadiyot na lamang,” siya nangamuyo kaniya [ni Tokichi]. Ug sa adlaw ug gabii nag-ampo siya nga siya [si Tokichi] usab mosimba ug makig-ambit sa iyang tinuohan.22
Usa ka adlaw niana, gidapit ni Toshiko si Elder Price ug Elder Nelson sa salo-salo sa adlaw nga natawhan sa iyang anak nga lalaki nga si Takao. Ang mga misyonaryo malipayong mianha, bisan pa sa kalayo, ug miabot nga may regalo nga kendi alang ni Takao.23
Diha sa salo-salo, milingkod si Elder Nelson tupad ni Tokichi ug nakigsulti kaniya mahitungod sa Simbahan ug sa misyonaryong buhat. Iyang gipasabot nga siya ug si Elder Price mibayad sa ilang mga misyon sa ilang mga kaugalingon ug walay nadawat nga kwarta gikan sa Simbahan. Mipamatuod usab ang mga elder kabahin sa gipahiuli nga ebanghelyo ug unsay mahimong kahulogan niini alang sa pamilya Human sa pagpangaon, nag-uban silang tanan sa pagdula, ug ang batan-ong mga lalaki nag-ampo uban sa mga Yanagida sa wala pa mamauli ngadto sa Narumi.24
“Kini nga mga misyonaryo lahi,” misulti si Tokichi ni Toshiko pagkahuman. Wala siya makagusto sa mga pari kinsa midawat og kwarta alang sa ilang mga serbisyo, busa siya nadani nga ang mga misyonaryo andam sa pagsakripisyo og maayo sa pagserbisyo sa Dios. “Mga maayo silang mga tawo,” miingon siya.25
Duha ka buwan ang milabay, sa Agosto 1949, mihukom si Toshiko sa pagpabunyag. Mibiyahe siya og walo ka oras ngadto sa Tokyo aron ang iyang amahan maanaa. Gipahigayon ni Elder Price ang bunyag, ug ang presidente sa misyon, si Edward Clissold, mikompirma kaniya. Nanobra ang kalipay ni Toshiko nga sa kataposan nahimong usa ka miyembro sa Simbahan, ug iyang nakita nga ang iyang amahan nalipay usab.26
Wala madugay human sa iyang bunyag, si Tokichi kinahanglang moadto sa Tokyo alang sa negosyo, busa si Toshiko misugyot nga mobisita sa opisina sa misyon ug mangumusta ni Elder Nelson, kinsa bag-ohay nga nabalhin didto. “Kon ako adunay oras” mao ra ang gisulti ni Tokichi.27
Walay telepono sa ilang balay, si Toshiko kinahanglang maghulat og tulo ka adlaw alang sa iyang bana nga mopauli uban sa mga balita mahitungod sa iyang biyahe. Gusto niyang mahibaloan dayon kon nakaadto ba siya [si Tokichi] sa mission home. “Nahimamat nimo si Nelson?” nangutana siya.
“Oo,” miingon si Tokichi. “Gibunyagan ko niya, ug ang tawo nga ginganlan og Elder Goya mipatong sa iyang mga kamot diha sa akong ulo.” Wala makaila si Toshiko ni Koojin Goya, kinsa usa sa pipila ka Hapon Amerikano nga mga misyonaryo gikan sa Hawaii kinsa gitawag sa pagserbisyo sa Japan.28
Nahingangha si Toshiko. Si Tokichi wala sukad kausa makaadto sa simbahan uban kaniya sa Narumi, apan sa usa ka paagi ang Ginoo migiya kaniya nga mabunyagan.
“Banzai!” mihunahuna siya. Oo!29
Human mabunyagi si Tokichi, siya ug si Toshiko mihukom sa pagsimba uban sa mga Sato diha sa usa ka grupo nga mga miyembro nga sundalong Amerikano sa usa ka base militar duol sa ilang panimalay sa Nagoya. Nalipay si Toshiko nga ang iyang pamilya magkuyog sa pagsimba, apan ang ilang mga miting Iningles. Bisan og si Tatsui makamao og maayo sa Iningles ug makahubad alang sa mga Yanagida, nangandoy si Toshiko nga ang iyang pamilya makakat-on mahitungod sa ebanghelyo sa ilang kaugalingong pinulongan.
Wala madugay, misulat siya ngadto sa presidente sa misyon, si Vinal Mauss, nanghangyo kon ang mga miting nga Hinapon mahimo bang himoon sa Nagoya.30
Sa Nobyembre 6, 1949, si Paul Bang mibunyag sa iyang walo ka tuig nga anak nga babaye, si Sandra. Kini baynte dos na ka tuig sukad sa bunyag ni Paul diha sa duol sa Suba sa Ohio. Niana nga panahon, iyang nakita ang pagtubo sa Cincinnati Branch ngadto sa usa sa labing lig-on nga mga kongregasyon sa Santos sa Ulahing mga Adlaw diha niana nga rehiyon sa Estados Unidos. Karon siya ug ang iyang asawa, si Connie, naghatag sa kabilin sa hugot nga pagtuo nga ilang nasunod ngadto ni Sandra ug sa iyang manghod nga mga igsoon.31
Mga gatosan ka mga Santos matag semana magpungok sa Cincinnati alang sa miting sa sakramento. Ang pagtukod og usa ka bag-ong meetinghouse atol sa gubat mimatuod nga imposible, ang branch mipalit og kanhi sinagoga sa Judeo ug, uban sa tabang sa kompaniya sa pagtukod [construction company] nga gipanag-iya sa presidente sa branch nga si Alvin Gilliam, gibag-o ang sulod ug gawas niini. Ang mga Santos misuhol usab og usa ka estudyante sa sining sa pagpintal sa sa Manluluwas diha sa bongbong sa luyo sa pulpito.32
Ang bag-ong chapel naghatag sa branch og dakong lugar kon modaghan ang mga miyembro. Human sa gubat, daghang batan-ong mga miyembro sa branch––ilabi na niadtong may lig-ong koneksiyon sa pamilya diha sa dapit––mipili sa pagpabilin sa Cincinnati, pagsugod og pamilya, ug sa pagserbisyo sa Simbahan.33 Sa makadiyot, si Paul nahimong magtatambag sa kapangulohan sa branch, ug siya karon anaa sa high council sa district uban sa iyang amahan, si Christian Bang. Si Connie, sa laing bahin, nangulo sa Gleaner Girls diha sa YWMIA sa branch.34
Ang gidak-on sa Cincinnati Branch, ingon man sa kasinatian sa mga miyembro, mitugot niini sa pagsuporta sa mas gagmay nga mga branch diha sa dapit. Matag Dominggo, ang mga pamilya gikan sa Cincinnati misakay ngadto sa Georgetown, usa ka balangay saysenta y singko ka kilometro ngadto sa silangan, sa pagsuporta sa usa ka gamay nga grupo sa mga Santos didto.35
Ingon kalig-on ang Cincinnati Branch, ang mga miyembro niini mipabiling nabahin sa paglain sa kaliwat. Si Len ug si Mary Hope, ang mao lamang nga Afrikano Amerikano nga magtiayon diha sa branch, mipadayon sa pagpahigayon og binulan nga mga miting diha sa ilang panimalay tungod kay pipila sa mga miyembro sa branch sa gihapon dili gusto kanila nga magtambong og regular nga mga serbisyo sa Simbahan. Ang panagpundok mitubo ngadto ingon sa kadaghan sa treynta ka mga tawo, lakip ang mga Bang ug ang ilang mga paryente. Si Mary wala gayod mahibalo pila ka mga tawo ang moanha, apan siya kanunay ingon og nag-andam og igong pagkaon alang sa tanan. Gidumala ni Len ang mga miting ug gipili ang mga himno. Usa sa iyang paborito mao ang “Salamat, O Dios sa Propeta.”36
Usahay ang mga higala ni Len misaway kaniya sa pagpasakop sa usa ka simbahan diin dili siya makahupot sa pagkapari o sa pagtambong og mga serbisyo, apan siya ug si Mary mipabilin nga matinuoron ngadto sa ilang tinuohan. Ang ilang mga higala sa branch mibantay kanila, naghatag og mga panalangin sa pagkapari alang sa mga sakop sa pamilya ug nagtabang sa mga pag-ayo ug mga pagpanindot sa panimalay.37 Sa dihang usa sa mga Afrikano Amerikano nga mga higala sa mga Hope, si Mary Louise Cates, midawat sa ebanghelyo, gibunyagan siya ni Paul. Pipila ka tuig ang milabay, usa ka miyembro sa branch mihatag sa apo nga babaye sa mga Hope og usa ka panalangin sa batang gamay.38
Human sa duol ka 25 ka tuig sa dili matarog nga hugot nga pagtuo, mibiyahe si Len ug Mary ngadto sa Utah sa 1947. Mipabilin sila sa panimalay sa kanhi misyonaryo sa Cincinnati si Marion Hanks, kinsa mipakita kanila libot sa Siyudad sa Salt Lake ug midala kanila ngadto sa kinatibuk-ang komperensiya. Giabi-abi usab sila ngadto sa panimalay ni Abner ug Martha Howell, lain nga itom nga magtiayon diha sa Simbahan. Ang biyahe ug ang maloloy-ong pagtagad nga ilang nadawat nakapalipay sa mga Hope. Karon, duha ka tuig ang milabay, ang panglawas ni Len nag-anam og kaluya, ug gusto niyang mobalhin ngadto sa Utah ug magpalubong didto usa ka adlaw niana.39
Wala madugay human sa bunyag ni Sandra Bang, ang kapangulohan sa district mitawag ni Paul sa pagserbisyo isip presidente sa gamay nga branch sa Hamilton, usa ka siyudad amihanan sa Cincinnati. Wala madugay, si Connie gitawag nga mahimong sekretarya sa Relief Society sa Cincinnati Branch. Ang iyang patriyarkal nga panalangin miaghat kaniya nga mahimong andam nga mamumuo sa gingharian sa Dios, ug siya ug si Paul naninguha nga mahimong ingon gyud niana. Sa tibuok dagan sa panahon, ilang nakita ang mga panalangin sa Ginoo.40
Pinaagi sa patriyarka, ang Ginoo misaad usab ni Connie nga ang iyang amahan, si George Taylor, makaambit sa hingpit nga kalipay sa ebanghelyo. Sulod sa daghang katuigan, si Connie walay rason sa paghunahuna nga ang iyang amahan mopasakop sa Simbahan. Dayon, human sa gubat, ang kanser miatake sa iyang nagkaluya nga lawas. Misugod siya sa pagtambong sa simbahan uban sa inahan ni Connie, si Adeline, nagsimba uban sa mga Santos hangtod sa iyang kamatayon sa 1947.
Human siya mamatay, mipakita si George ngadto ni Adeline sa usa ka damgo. Nakita siyang masakiton ug masulub-on, ug sa gihapon milakaw nga nagkimpang nga diha na kaniya sulod sa mga katuigan. Ang damgo nakapalibog ni Adeline, ug nangutana siya og lider sa Simbahan kon unsay kahulogan niini. Gisultihan siya nga gusto ni George nga ang iyang templo nga buhat buhaton.
Busa si Adeline mibiyahe ngadto sa Utah sa pagdawat sa iyang mga panalangin sa templo ug sa pag-andam ni George sa pagdawat sa iya. Na-seal siya kaniya [ni George] pinaagi sa pagpuli [proxy] sa Septiyembre 28, 1949, didto sa Templo sa Salt Lake. Sa laing higayon human niana, mibalik si George kaniya sa usa ka damgo. Niini nga higayon siya malipayon, ug himsog, luwas gikan sa mga balatian nga misamok kaniya sa kinabuhi.
Gigakos niya [ni George] siya [si Adeline] ug misayaw sila.41