Ang Basahon ni Alma: Mga Leksyon para sa Karon nga Panahon
Ang mga Nephite matinuorong nakalahutay sa mga pagsulay sa ilang panahon ug mga saksi nga ang Ginoo mohatag sa mga panalangin ug proteksyon nga atong gikinahanglan aron magmalampuson sa mga hagit sa atong panahon.
Sa pagtapos sa iyang paghari, si Haring Mosiah misugyot nga ang monarkiya ilisan og sistema sa maghuhukom nga pilion sa mga tawo. Ang gisugyot nga sistema gibase sa mga balaod nga gihatag sa Dios nga pagadumalaon sa mga maghuhukom nga gipili sa mga tawo.
Ang baruganan sa kabubut-on mao ang pundasyon sa gisugyot nga sistema—nga mga indibidwal, kaysa usa ka hari, modawat sa responsibilidad ug pagkamay-tulubagon sa paglihok sumala sa balaod. Tungod kay “kini dili ang naandan nga ang tingog sa mga katawhan magtinguha sa bisan unsa nga mga butang nga supak niana diin unsa ang matarung” (Mosiah 29:26), kini nga sistema makahatag og mas dakong proteksyon sa mga katungod sa mga indibidwal ug sa nahiusang pagkamatarung sa katilingban.
Isip tubag sa sugyot ni Mosiah, ang mga tawo “nahimo nga hilabihan ka mahingawaon nga matag tawo makabaton og angay nga kahigayunan sa tibuok yuta; oo, ug matag tawo mipakita og usa ka pag-uyon sa pagtubag sa iyang kaugalingon nga mga sala” (Mosiah 29:38).
Ang basahon ni Alma naglangkob sa istorya sa katawhan atol sa 40 ka tuig human ang gisugyot nga sistema gisunod sa mga tawo. Ang katapusang mga kapitulo sa rekord ni Alma, mga kapitulo 43 hangtud 62, nagsaysay og balik sa grabeng mga hagit ug pagsulay. Atol niining 19 ka tuig, ang mga tawo nag-atubang og mga hagit sa politika taliwala kanila, mga hulga gikan sa gawas ug hapit makanunayong armado nga kagubot.
Kaduha ang sistema sa panggobyerno gihulga sa mismong mga tawo kinsa nagtinguha nga mo-establisar og mga hari ug hikawan ang mga tawo sa katungod sa pagpili og mga lider ug gawasnong pagsimba. Sa samang higayon, nagdepensa ang mga tawo sa mga pagpang-atake sa mga Lamanite kinsa determinadong gub-on ang gobyerno sa Nephite ug himoong binilanggo ang mga Nephite.
Ang kahugno sa ekonomiya tungod niining daghang mga hagit, bisan tuod wala mahisguti, maingon og dako kaayong nga hagit alang sa mga tawo. Si Mormon, sa pagtigum sa sagradong talaan, nadasig sa pagsulat og detalyadong panghitabo niining panahona. Sa pagkatinuod, kon nagsulat pa siya og susamang detalye sa nahabiling 1,000 ka tuig nga kasaysayan sa mga Nephite, ang Basahon ni Mormon mosobra pa unta og 2,500 ka mga pahina!
Si Presidente Ezra Taft Benson (1899–1994) mitudlo:
“Ang Basahon ni Mormon … gisulat alang sa atong panahon. Ang mga Nephite wala gyud niini nga basahon; ni ang mga Lamanite sa karaang panahon. Kini gitagana alang kanato. … Ubos sa inspirasyon sa Dios, kinsa nakakita sa tanang mga butang gikan sa sinugdanan, gipamubo [ni Mormon] ang mga rekord sa daghang mga siglo, nagpili sa mga istorya, pamulong, ug panghitabo nga makatabang kaayo kanato. …
“Kinahanglan nga kanunay natong pangutan-on ang atong mga kaugalingon, “Ngano man ang Ginoo nagdasig ni Mormon (o Moroni o Alma) sa paglakip niana sa iyang rekord? Unsa nga leksyon ang atong makat-unan gikan niana nga makatabang kanako sa pagpakabuhi niining panahona?1
Karon ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw sa tibuok kalibutan nakakaplag sa ilang kaugalingon nga nag-atubang sa samang mga hagit nga giatubang sa mga Nephite sa ilang panahon, lakip sa mga paningkamot sa paghikaw sa mga miyembro sa katungod sa pagsimba ug pagsulti sa mga isyu nga importante sa katilingban nga atong gipuy-an. Pipila sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw mibati sa hulga sa gawas ug panagsumpaki sa mga pwersa nga makapagun-ob sa ilang nasud ug kagawasan.
Maayo na lang, ang mga Nephite nakabuntog sa ilang mga hagit pinaagi sa tumang paningkamot, sakripisyo, ug tabang gikan sa Ginoo. Pipila sa mga leksyon kabahin sa pamaagi sa ilang malampusong pagtubag sa ilang mga hagit makahatag kanato og giya ug kaisug sa pag-atubang sa atong mga hagit karon.
1. Pagmentinar sa hustong mga tinguha ug motibo.
Sa tanan nilang mga hagit, ang matarung nga mga Nephite nakabaton og kalig-on gikan sa kamatuoran nga sila nagbuhat nga may hustong mga motibo. Ang ila lang gayud nga tinguha mao ang “pagpanalipod sa ilang mga kaugalingon, ug sa ilang mga banay, ug sa ilang mga yuta, sa ilang nasud, ug sa ilang mga katungod, ug sa ilang tinuohan” (Alma 43:47). Ang ilang tinguha mao ang pagpreserbar sa ilang kabubut-on—ang katungod nga molihok diha sa pagkamatarung ug manubag sa ilang kaugalingong binuhatan—kay sa adunay hari nga magbuot sa ilang buhaton. Ang ilang motibo mao ang pagpreserbar nga patas ubos sa balaod, ilabi na sa ilang kagawasan sa pagsimba sa Dios ug sa pagpadayon sa ilang simbahan (tan-awa sa Alma 43:9, 45).
Aduna ug sa kanunay may mga pwersa sa katilingban nga nagtinguha sa pagmaniubra sa mga opinyon sa publiko aron makab-ut ang gahum alang sa personal nga pamintaha. Adunay tintasyon nga sundon ang ilang mga motibo ug himoon ang panagsumpaki ngadto sa pag-ilog sa gahum. Ang paagi sa Ginoo sa kanunay nakabase diha sa lunsay nga mga tinguha ug motibo, sama sa mga Nephite. Ang pagbuhat niini makapahimo kanila nga makasalig sa gahum sa kalangitan sa pagbuntog sa ilang mga hagit “diha sa gahum sa Ginoo” (Alma 46:20; tan-awa usab sa Alma 60:16; 61:18).
Sa samang paagi, sa atong pagbuntog sa mga hagit nga atong giatubang karon, kita kinahanglan nga kanunayng mosusi sa atong mga kasingkasing aron isiguro nga ang atong mga tinguha ug motibo lunsay ug nakabase sa mga baruganan sa ebanghelyo ni Jesukristo. Sa pagkatinuod kon kita mohimo (o imaniubra ang lihok sa uban) tungod sa pagkahakog, alang sa personal nga pamintaha, o sa pagpaubos sa uban, dili nato kinahanglan ang tabang gikan sa langit aron sa pagbuntog sa atong mga hagit.
2. Pagmabination ug pagmanggihatagon ngadto sa nagkalisud.
Sa dihang ang ilang mga kaaway kaniadto, ang mga Anti-Nephi-Lehi, gihulga nga malaglag, ang mga Nephites nagkauyon nga hatagan sila og lugar nga ilang kapuy-an ug bag-uhon ilang kinabuhi ug hatagan og proteksyon (tan-awa sa Alma 27:21–22; 43:11–12). Tungod kay ang mga Anti-Nephi-Lehi nanumpa nga dili na nila gamiton pag-usab ang ilang mga hinagiban sa gubat, sila gihatagan og “usa ka dako nga bahin sa ilang kabtangan aron sa pagbulig” (Alma 43:13) sa mga kasundaluhan sa mga Nephite atol niining malisud nga panahon. Bisan tuod wala marekord, nga ang mga Nephite mitratar niining mga milalin uban sa pagtahud ug gugma lamang, bisan tuod sila mahimong sayon nga gamiton sa politika niadtong gustong magsugod og kagubot.
Ang matang sa pagtratar sa mga Nephite ngadto sa mga tawo ni Ammon, sama nga sila gitawag, nabalusan ug sa kaulahian nakapaporma sa usa sa makapadasig nga grupo sa militar nga natala sa kasaysayan—ang 2,000 nga batan-ong mga sundalo. Hinoon, ang pagserbisyo niining batan-ong mga lalaki nahimong mahinungdanon sa pagpreserbar sa mga Nephite sa mas daling pagkagun-ob.
Sa dihang may panagbangi taliwala kanila, giatake sa gawas, ug mga hagit sa ekonomiya, adunay kalagmitan nga mahimong negatibo niadtong “dili nato kauban.” Mahimong sayon lang unta nga maglagot ngadto kanila ug husgahan sila. Ang usa ka tawo mahimong magduha-duha sa ilang kamaunungon ug sa bili sa katilingban ug sa ilang epekto sa kahimtang sa ekonomiya. Kining negatibo nga mga reaksyon wala mahiuyon sa sugo sa Manluluwas nga higugmaon ang atong silingan sama sa atong kaugalingon, ug sila magmugna og pagkatibulaag, may panagbingkil, ug pag-iya-iya. Kon ang mga tawo ni Ammon wala pa madawat sa katilingban sa Nephite, tingali kini makamugna og kasuko kaysa magpasalamaton sa nagtubo nga henerasyon. Imbis nga magmugna og 2,000 ka matinud-anong mga sundalo, ang bag-ong henerasyon mahimong isalikway ug moipon pag-usab sa mga Lamanite.
Ang kaandam nga magmabination ug kamanggihatagan ngadto sa mga nanginahanglan usa ka importante nga butang sa pagpreserbar sa nasud sa mga Nephite ug nakapahimong angayan sa mga Nephite sa mga panalangin sa langit panahon sa ilang tumang kalisud. Ang mga tawo sa Dios nanginahanglan sa ingon niini nga mga panalangin karon.
3. Pagpaminaw ug pagsunod sa dinasig nga mga lider.
Ang Ginoo nasayud sa mga hagit nga atubangon sa mga Nephite, ug Siya nag-andam og dinasig nga mga lider sa pagtabang sa pagbuntog niadtong mga hagit. Si Kapitan Moroni usa ka sundalo ug nadasig sa pag-andam og mga taming sa lawas, mga panagang sa bukton, panagang aron sa pagpanalipod sa ilang ulo, ug baga nga saput aron sa pagprotektar sa iyang mga tawo (tan-awa sa Alma 43:19). Ang resulta, ang mga Nephite dili kaayo daghan og patay atol sa gubat kay sa mga Lamanite (tan-awa sa Alma 43:37–38). Sa wala madugay, si Moroni misugo sa mga tawo sa pagkalot og mga pundok sa yuta libut sa ilang mga siyudad ug sa ibabaw niini nga mga pang-pang sa yuta iyang gipabutangan og mga troso ug binugkos nga mga troso (tan-awa sa Alma 50:1–3). Kining dinasig nga mga pagpangandam nakatabang sa mga Nephite nga dili magun-ob.
Samtang si Moroni nangandam sa gubat, si Helaman ug ang iyang mga kaigsoonan nagsangyaw sa pulong sa Dios ug nag-awhag sa mga tawo nga magmatarung aron ang Espiritu sa Ginoo mogiya ug mopreserbar kanila. Pinaagi sa pagpaminaw sa temporal ug espiritwal nga giya gikan sa dinasig nga mga lider, ang mga Nephite napreserbar. Sa dihang may panagbangi taliwala kanila ug ang mga tawo dili mosunod sa dinasig nga mga pasidaan, nga sila wala na molambo ug naglisud.
Kita napanalanginan nga nabuhi sa panahon sa dihang ang Ginoo nagtawag og buhing mga propeta, manalagna, ug tigpadayag sa pagpasidaan kanato ug sa paggiya kanato sa pagpangandam sa mga hagit karon. Niadtong 1998, si Presidente Gordon B. Hinckley (1910–2008) mihatag og dinasig nga instruksyon ug pasidaan sa mga miyembro sa Simbahan:
“Panahon na nga han-ayon nato ang atong panimalay.
“Daghan kaayo sa atong mga katawhan ang nagpuyo nga hapit dili paigo ang ilang kinitaan. Sa pagkatinuod, ang pipila nagpuyo na lang sa utang. …
“Ang ekonomiya usa ka butang nga daling mausab-usab. … Adunay timailhan sa maunuson nga panahon sa umaabut nga kinahanglan natong pangandaman.”2
Bag-ohay lang nakig-istorya ko og tawo nga nakadungog sa mga pulong ni Presidente Hinckley ug sa mga pagdasig sa Espiritu. Siya ug ang iyang asawa mihukom nga ibaligya ang ilang mga negosyo, impasan ang ilang balay, ug impasan ang utang.
Karon kana nga tawo mapaningkamuton sa kaugalingon. Ang pag-ubos sa ekonomiya nga misunod sa pagkahitabo wala kaayo makaapekto sa iyang pamilya. Sa pagkatinuod, ang iyang pagkamapaningkamuton sa kaugalingon nakapahimo kaniya ug sa iyang asawa nga moserbisyo og misyon.
Si Presidente Thomas S. Monson giandam alang sa atong panahon. Ang iyang kinabuhi ug mga pagtulun-an mao ang mensahe gikan sa Dios aron sa pagprotekta ug pagpanalangin kanato karon. Usahay kon daghang tawo ang nabalaka sa mga butang nga wala sila, si Presidente Monson nagtudlo kanato nga magmapasalamaton sa daghang mga panalangin nga gihatag kanato sa Ginoo. Ug usahay kon daghan ang nag-focus sa ilang kaugalingong mga problema, si Presidente Monson nag-awhag kanato sa pagtabang ug pagluwas sa uban, kalimtan ang atong kaugalingon aron sa pagpanalangin sa uban. Ang pagsunod sa direksyon ni Presidente Monson makahatag sa atong pamilya ug espirituhanong proteksyon ug mga panalangin nga gikinahanglan sa atong panahon.
Mapasalamaton ko nga nagpuyo sa panahon diin ang ebanghelyo napahiuli. Mapasalamaton ko nga giandam sa Ginoo ang Basahon ni Mormon para sa atong panahon. Ang mga Nephite matinud-anong milahutay sa mga pagsulay sa ilang panahon ug saksi nga ang Ginoo mohatag og mga panalangin ug proteksyon nga atong gikinahanglan aron malampusong mabuntog ang atong mga hagit karon.
Duol, ni Walter Rane, sa maayong kabubut-on sa Church History Museum
Sila Misalig sa Dios, ni Walter Rane, sa maayong kabubut-on sa Church History Museum
Si Kapitan Moroni ug ang Bandila sa Kalingkawasan, ni Clark Kelley Price