2012
ʻOku Fakafiefiaʻi e Moʻui ʻa Palesiteni Monisoní ʻaki ha Pō Hiva, Mūsika, mo e Ngaahi Lea Fakaʻapaʻapa
Tīsema 2012


ʻOku Fakafiefiaʻi e Moʻui ʻa Palesiteni Monisoní ʻaki ha Pō Hiva, Mūsika, mo e Ngaahi Lea Fakaʻapaʻapa

Naʻe fakafonu ʻe ha kakai ʻe toko 20,000 e Senitā Konifelenisí ʻi he ʻaho 17 ʻo ʻAokosi 2012, ʻi ha pō ʻo e mūsika, fakamatala, mo e ngaahi lea fakaʻapaʻapa ʻi ha polokalama naʻe ui ko e “Ngaahi ʻAho Koulá: Ko Hano Fakafiefiaʻi ʻo e Moʻuí,” ʻi hano kātoangaʻi mo fakalāngilangiʻi ʻo e taʻu 85 ʻo Palesiteni Tōmasi S. Monisoní.

Naʻe kau ʻi he ngaahi meʻa naʻe faí ʻa e mūsika mo e ngaahi pōpoaki ʻo ha niʻihi e ngaahi faiva mei Polotiuei naʻe saiʻia taha ai ʻa Palesiteni Monisoní pea mo ha ngaahi hiva fakalaumālie kehe pē ʻi hono fakafiefiaʻi ʻo hono taʻu 85, ʻa ia naʻe hoko he ʻaho 21 ʻo ʻAokosí.

Naʻe ʻi he ʻotu muʻa ʻo e mātangá ʻa Palesiteni Monisoni mo hono uaifí, ʻa Falanisesi Sionesoni Monisoni, mo e kau mēmipa ʻo hona fāmilí.

Naʻe fakamatala ʻa Palesiteni Henelī B. ʻAealingi, ko e Tokoni ʻUluaki ʻi he Kau Palesitenisī ʻUluakí, ki haʻane mamata ki ha fakaʻapaʻapa kia Palesiteni Monisoni ʻi ha “hala ʻuta ʻi he ngaahi potu toafa ʻo ʻAlesoná” ki ha tuʻu ʻa Palesiteni Monisoni ke lulululu mo ha ongomeʻa mo ʻena kiʻi fānau iiki, kae iku ia ki haʻane kātaki pē ʻo feʻiloaki mo ha kakai tokolahi ange naʻe ʻasi ange.

Naʻe pehē ʻe Palesiteni ʻAealingi kuó ne mamata ʻi “hono fakafofongaʻi [ʻe Palesiteni Monisoni] ʻa e ʻEikí ki he kakaí,” ʻo faʻa kau ai e fānaú, ʻi ha ngaahi feituʻu ʻi māmani. Naʻá ne pehē, “Naʻe ʻikai ngata pē ʻi hono maʻu ʻe kinautolu naʻá ne fakafeʻiloaki ki aí ha momeniti makehe, kae pehē foki kiate kimautolu ne mau mamata ki aí. ʻOku ʻikai ko e kei tokotaha tatau au, pea pehē pē kiate kinautolu ne kau ki aí, he kuo mau liliu ʻi heʻemau ongoʻi ʻa e ʻofa ko iá.”

Naʻe toe fai foki ʻe Palesiteni Tieta F. ʻUkitofa, tokoni Ua ʻi he Kau Palesitenisī ʻUluakí, ha talamonū kia Palesiteni Monisoni “ʻi ha moʻui fonu ʻi he ngaahi ʻaho koulá. … ʻE Palesiteni Monisoni, ko ha kaungāmeʻa koe ʻokú ke ʻomi ʻa e māmá ki he fakapoʻulí, pea ko e palōfita koe ʻa e ʻOtuá ki hotau kuongá ni. ʻOku mau ʻofa mo poupou kiate koe. ʻOku mau lotua koe.”

Naʻe fai ʻe ha kau taki kehe ʻo e Siasí, kau taki fakalotu mo fakapuleʻanga tokolahi, mo e ngaahi kaungāmeʻa fuoloa foki, ha fakaʻapaʻapa kia Palesiteni Monisoni ʻo fakafou mai ʻi he ngaahi talamonū ne ʻosi hiki vitiō. Naʻe fakalāngilangiʻi foki ia ko e ngaahi taʻu lahi naʻá ne kau ai ʻi he Sikautí.

Naʻe toe fakaongo mai ʻe Palesiteni Monisoni ʻi he ngaahi momeniti fakaʻosi ʻo e polokalamá e ngaahi lea ʻa e tangata faʻu tohi mo e punake Sikotilani ko Sēmisi Paulí, ʻa ia naʻá ne tohi ʻo pehē, [“Kuo tuku mai ʻe he ʻOtuá ha ngaahi meʻa ke tau manatu ki ai, koeʻuhí ke tau maʻu ʻi he konga Kimui ʻo ʻetau moʻuí ʻa e ngaahi meʻa fakaʻofoʻofa naʻe hoko ʻi he Kongaloto ʻo ʻetau moʻuí” (Vakai, Laurence J. Peter, comp., Peter’s Quotations: Ideas for Our Time (1977), 335).

Naʻe pehē ʻe Palesiteni Monisoni, “Kuó u maʻu he poó ni ha ngaahi manatu lahi.”

Ko ha konga mahuʻinga lahi ʻeni ʻa hono teuteuʻi ʻaki e funga siteisi ʻo e Senitā Konifelenisí ha ngaahi lose engeenga ʻe laungeau, ko e fakaʻilonga ʻo e ngaahi ʻaho “koula” ʻo ʻene moʻuí.

Naʻe ʻomi ʻe he “Ngaahi ʻAho Koulá: Ko Hano Fakafiefiaʻi ʻo e Moʻuí” ha manatu ʻofa ki he moʻui ʻa Palesiteni Monisoní—ʻa ʻene tupu haké, malí, ngāue fakakautaú, mo ʻene ngāue ʻi he Siasí—ʻi he mūsika mo e hiva.

Faitā ʻa Debra Gehris

Paaki