Na Katuba ni Lomalagi
Ni na yaco mai ki na noda bula na veivakalougatataki vakayalo kei na veivakalougatataki vakayago ni da bulataka na lawa ni ikatini.
Au vinakata meu vakamacalataka e rua na lesoni bibi au sa vulica me baleta na lawa ni ikatini. Na imatai ni lesoni e vakanamata ki na veivakalougatataki e yaco mai vei keda yadua kei na veimatavuvale ni da talairawarawa ena yalodina ki na ivakaro oqo. Na ikarua ni lesoni e vakadreta na bibi ni ikatini ena tubu ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai e vuravura taucoko. Au masulaka me na vakadeitaka vei keda yadudua na Yalo Tabu na dina ni ivakavuvuli au na vosa tiko kina.
Lesoni Naba1—Veivakalougatataki Bibi ia e Matailalai
E dua na marama yalodina na tinai Sisita Bednar ka dau qaravivale veivakauqeti. Mai na veisiga taumada ni nona bula vakawati, sa dau maroroya tu vakavinaka na ivolatukutuku vakailavo ni nona matavuvale. Ena veiyabaki sa dau volaitukutukutaka tu vakavinaka na ilavo ni matavuvale kei na kena vakayagataki ena ivakarau rawarawa ni kena vakaivolataki. Na itukutuku sa dau maroroya tu ena veiyabaki e rabailevu ka matata ni da kila.
Ni se goneyalewa o Sisita Bednar, e dau vakayagataka o tinana na itukutuku era tu ena ivola oya me vakavulica kina na veivakavuvuli taumada ni bula manini kei na vakatulewataki vakamatau ni vuvale. Ena dua na siga ni rau taumuria vata tiko na iwasewase duidui eso ni vakayagataki ilavo, a raica rawa o tinana e dua na ivakarau taleitaki. Na isau ni nodra veisiko mai na vuniwai kei na wainimate me baleta na nodratou matavuvale e tu sara e ra mai na kena e rawa ni namaki. A qai semata na veika e raica rawa oqo ki na kosipeli i Jisu Karisito ka vakamacalataka vei luvena yalewa e dua na dina qaqaco: ni da bulataka na lawa ni ikatini, eda na ciqoma na veivakalougatataki bibi ka matailalai ka sega ni vaka na veika eda namaka, e dau rawarawa talega na kena raibaleti. E sega ni sa levu cake vakasauri, se dua na ikuri ni ilavo e curumai ki na matavuvale. Ia, sa vakasobura mai na Tamada Vakalomalagi dau loloma eso na veivakalougatataki rawarawa ena veisala kilailevu eso. E dau nanuma tu o Sisita Bednar na lesoni bibi oqo mai vei tinana me baleta na veivuke e dau curuma mai na katuba ni lomalagi ki vei keda, me vaka a yalataka o Malakai ena Veiyalayalati Makawa (raica na Malakai 3:10).
Ena vuqa na gauna ni da vakavulica ka vakadinadinataka na lawa ni ikatini, eda dau vakabibitaka na veivakalougatataki vakayago totolo, lelevu, laurai levu eda dau ciqoma. Io e dau yaco dina na veivakalougatataki vakaoqori. Ia eso na veivakalougatataki duidui eda dau rawata ni da talairawarawa ki na ivakaro oqo era bibi sara ka matailalai. Na veivakalougatataki vakaoqori eda na vakila walega kevaka eda yadra ka vakadidike tiko vakayalo (raica na 1 Korinica 2:14).
E veivakavulici na nona vakaibalebaletaka o Malakai na “katuba” ni lomalagi. Na katuba ena rawa kina ki na rarama mai tautuba me curu yani ki na dua na lomanivale. Sa vakakina, na kena sovaraki yani ki na noda bula na rarama vakayalo kei na yalomatua mai na katuba ni lomalagi ni da rokova tiko na lawa ni ikatini.
Me kena ivakaraitaki, e dua na veivakalougatataki matailalai ka bibi eda dau ciqoma na isolisoli vakayalo ni vakavinavinaka ka na rawa kina me vakamalumalumutaki na noda gagadre ena noda vakavinavinakataka na veika sa tu vei keda. Na tamata dau vakavinavinaka sa dau mamau e veigauna. E dua e sega ni dau vakavinavinaka ena dravudravua ga ni sega ni mamau rawa (raica na Luke 12:15).
Eda na gadreva beka ka masuta na veivuke me da kunea na cakacaka e ganiti keda. Na mata kei na daliga ni vakabauta (raica Ica 12:19) e gadrevi, me da vakila rawa na isolisoli vakayalo ni kila vakavinaka cake na duidui me rawa ni solia vei keda na kaukauwa me da raica na madigi eso ni veivakacakacakataki ka ra na raibaleta eso tale na tamata—se na veivakalougatataki ni igu cecere vakatamata yadua me vakasaqara vagumatua ka vakabalavu cake e dua na cakacaka mai na kena era rawa ni ra rawata eso tale na tamata. Eda na vinakata se namaka tiko beka me soli mai e dua na cakacaka, ia na veivakalougatataki e yaco mai vei keda mai na katuba ni lomalagi sai koya me vakalevutaki cake beka na noda rawata me da cakacaka ka veisautaka na veika eda sotava tiko ka sega ni namaka me veisautaka na veika eda sotava tiko e dua tale na tamata se dua tale na ka.
Ena dodonu vinaka beka na noda gadreva ka cakacakataka me tubu cake na keda isau ni cakacaka me rawa kina vakavinaka na veika ni bula. Ena gadrevi vei keda na mata kei na daliga ni vakabauta, me da raica ni sa vakalevutaki cake vakayalo ka vakayago na noda rawata me da rawa-ka vakalevu cake mai na lailai ni ka e tu vei keda (raica na Luke 2:52), na maqosa me rawa kina na tuvatuva vakamatau ka rawarawa, kei na maqosa vinaka me da lewa vakamatau na veika sa tu rawa vei keda. Eda na vinakata ka namaka beka me levu na keda isau, ia na veivakalougatataki e yaco mai vei keda mai na katuba ni lomalagi sai koya me vakalevutaki cake beka na noda rawata me da cakacaka ka veisautaka na veika eda sotava tiko ka sega ni namaka me mai veisautaka na veika eda sotava tiko e dua tale na tamata se dua tale na ka.
O ira na mataivalu yaloqaqa ena iVola i Momani (raica na Alama 53; 56–58) era masuta vagumatua me vaqaqacotaki ira ka sereki ira na Kalou mai na ligadra na nodra meca. E lasa, ni sega ni saumi mai ni nodra masu na ikuri ni iyaragi se vakalevutaki mai na sotia. Ia e veivakadeitaki na Kalou vei ira na sotia yalodina oqo ni na sereki ira o Koya, na vakacegu ki yalodra, na vakabauta cecere kei na inuinui Vua ni ra na sereki (raica na Alama 58:11). O koya, era sa yaloqaqa kina na luvei Ilamani, ka tudei ena nodra vakabauta me ra ravuravu ka qaqa, ka ra lako yani ena nodra igu taucoko ka vorati ira na Leimani (raica na Alama 58:12–13). E sega beka ni ka era dau vinakata taumada na sotia ena buca ni ivalu na veivakadeitaki, na vakacegu, vakabauta, kei na inuinui, ia oqori sara ga na veivakalougatataki era gadreva na cauravou yaloqaqa oqo me ra toso kina ki liu ka qaqa vakayago ka vakayalo talega.
Ena so beka na gauna eda na kerea vua na Kalou me da qaqa, qai solia mai o Koya na igu vakayago kei na vakasama. Eda na kerea beka na bula sautu, ka soli mai na rabailevu ni rai kei na vosota vakadede cake, se da kerea beka na tubu ka qai vakalougatataki mai ena isolisoli ni loloma soliwale. Ena vakasobura beka mai vei keda o Koya na yalodina kei na yalodei ni da segata me da rawata na veika yaga eso. Ia ni da kerea na veivakacegui mai na veika dredre vakayago, vakasama, kei na dredre vakayalo, ena vakalevutaka cake beka o Koya na yalogu kei na vosota.
Au yalataka ni daru rokova ka muria tiko na lawa ni ikatini, ena dolavi vakaidina na katuba ni lomalagi ka sovaraki mai na veivakalougatataki vakayalo kei na veivakalougatataki vakayago ka na sega na tikina me maroroi kina (raica na Malakai 3:10). Eda na nanuma talega na nona ivakaro na Turaga:
“Ni sa duatani na noqu vakanananu ka duatani na nomudou vakanananu, ka sa duatani na noqu ivalavala ka duatani na nomudou ivalavala, sa kaya ko Jiova.
“Me vaka na kena cecere cake na lomalagi ki vuravura, sa cecere cake vakakina na noqu ivalavala ki na nomudou ivalavala, kei na noqu vakanananu ki na nomudou vakanananu” (Aisea 55:8–9).
Au vakadinadinataka ni da yadra ka vakadidike tiko vakayalo, eda na vakalougatataki ena mata ka matata cake na kena rai kei na daliga ka kila vakavinaka cake na bibi kei na matailalai ni Nona sala, Nona vakanananu, kei na Nona veivakalougatataki ki na noda bula.
Lesoni Naba 2—na Rawarawa ni Nona Sala na Turaga
Ni se bera niu kacivi meu veiqaravi ena Kuoramu ni Le Tinikarua, au sa wilika vakavuqa ena Vunau kei na Veiyalayalati me baleta na matabose ka lesi me raica ka veiwaseyaka na ilavotabu ni ikatini. Na Matabose e Veiwaseyaka na iKatini a tauyavutaki ena ivakatakila ka ratou lewena na Mataveiliutaki Taumada, na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua, kei na Matabisopi Vakatulewa (raica na V&V 120). Niu vakavakarau tiko ena Tiseba ni 2004 ki na imatai ni noqu laki tiko ena matabose oqo, au sa vakanamata tiko ki na dua na madigi vakasakiti ni vuli.
Au se nanuma tiko na veika au a sotava ka vakila ena matabose oya. Au a taleitaka vakalevu cake ka vakarokorokotaka na nona lawa ni ilavo na Turaga me baleta na tamata yadua, me baleta na matavuvale, ka vakakina na Nona Lotu. Na parokaramu taumada vakailavo ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai—me baleta ruarua na ilavo curumai kei na kena vakayagataki—sa vakamacalataki tu ena wase 119 kei na 120 ni Vunau kei na Veiyalayalati. E rua na iyatuvosa e kunei ena ivakatakila oqo sa tura na yavu me baleta na veika vakailavo ni Lotu.
Na wase 119 e tukuna ni lewenilotu kece “me ra na qai solia ga ena veiyabaki na ikatini ni ka era taukena ko ira era sa solia oti na vo ni nodra iyau; raica sa kena ivakaro tudei vei ira oqo me tawamudu, … sa kaya na Turaga” (tikina e 4).
Ia, me baleta na veivakadonui ni kena veiwaseyaki na ikatini, e kaya kina na Turaga, “Me lewa kina na veiwaseyaki ni iyau e dua na matabose, ia me ratou lewena na iLiuliu Levu ni noqu Lotu, na bisopi kei rau na nona ivukevuke, kei na noqu matabose e cake; ia ena dau rogoci talega kina na noqu lewa, sa kaya na Turaga” (V&V 120:1). Na “bisopi kei rau na nona ivukevuke” kei na “noqu matabose e cake” ka tukuni ena ivakatakila oqo sa kilai tu nikua me Matabisopi Vakatulewa kei na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua. Na ilavo tabu oqo sa vakayagataki tiko ena dua na lotu sa tubu vakatotolo na kena toso me ra vakalougatataki kina vakayalo na tamata yadua kei na matavuvale ena kena tara ka maroroi tu na veivaletabu kei na veivale ni sokalou, tokoni tiko na cakacaka ni kaulotu, vakadewataki ka tabaki na ivolanikalou, qaravi ni cakacaka ni volakawa, vakailavotaki na veikoronivuli kei na vuli vakalotu, kei na qaravi ni vuqa na inaki vaka-Lotu eso me vaka na nodra vakatulewa na italai tabaki ni Turaga.
Au qoroya na kena matata kei na lekaleka ni ivakatakila e rua oqo ni veidutaitaki kei na veidusidusi vakailavo verevereya kei na iwalewale ni kena cakacakataki ena vuqa na isoqosoqo kei na matanitu e vuravura. E rawa vakacava ni cicivaki tu na veika vakayago ni dua na isoqosoqo levu me vaka na Lotu i Jisu Karisito sa vakalesui mai e vuravura taucoko ena dua na idusidusi lekaleka vakaoqo? Vei au e matata vakavinaka na kena isau: oqo na cakacaka ni Turaga, o Koya e rawa ni cakava ga na Nona cakacaka (raica na 2 Nifai 27:20), ia na iVakabula ena vakauqeti ira ka dusimaki ira na Nona italai ni ra vakayagataka na Nona idusidusi ka cakava na Nona inaki.
Ena imatai ni bose ni matabose oya, e vakauqeti au na rawarawa ni ivakavuvuli ka dusimaki kina na neimami veivosaki kei na vakatulewa. Ena cakacaka vakailavo ni Lotu, e vakamuri ga kina e rua na ivakavuvuli taumada ka tudei. iMatai, na Lotu e bula tikoga ena veika e rawata ka sega ni levu cake na veika e vakayagataka mai na veika e ciqoma. iKarua, e dua na iwase ni veika e rawata e veiyabaki e dau vakatikitikitaki me baleta na veileqa tubukoso kei na leqa sega ni dau namaki. Ena veitabayabaki, sa dau vakavulica vei ira na lewena na Lotu na ivakavuvuli ni kena maroroi eso na kakana, na waiwai, kei na ilavo me baleta na veileqa tubukoso dau yaco mai. Ia na Lotu, ni dua na isoqosoqo sa dau muria na ivakavuvuli vata oqo ka dau vakavuvulitaki vakavuqa vei ira na lewena.
Ni toso tiko na bose, au diva toka ga me rawa vei keda kece na lewe ni Lotu me da muria na rawarawa, matata, na ivakarau, loloma cecere, kei na mana ni nona sala na Turaga (raica na V&V 104:16) ena kena qaravi na veika vakayago ni Nona Lotu. Au sa vakaitavi tiko ena gauna oqo ena Matabose dau Veiwaseyaka na iKatini ena vuqa na yabaki. Sa tubu ena veiyabaki yadua na noqu vakavinavinaka kei na vakarokoroko ena nona ivakarau na Turaga, ka sa matata cake tikoga na lesoni e vulici kina.
Sa dau rabailevu na yaloqu ena loloma kei na qoroqoro ena vukudra na lewenilotu yalodina ka talairawarawa ni Lotu oqo mai na veimatanitu, veimataqali, duivosavosa kei ira na tamata. Niu veilakoyaki voli e vuravura, au sa kila na nomuni vakanuinui kei na tatadra, na duidui ni nomuni ivakarau ni bula kei na veika o ni sotava, na veika dredre. Au sa dau tiko vata kei kemuni ena veisoqoni vakalotu ka sikova eso na nomuni veivale. E vaqaqacotaka na noqu vakabauta na nomuni vakabauta. Na nomuni yalodina sa vakavuna meu yalodina vakalevu cake. Kei na nomuni talairawarawa ena lomasoli ki na lawa ni ikatini sa vauqeti au meu tamata vinaka cake, tagane vakawati, tama, ka iliuliu ni Lotu. Au dau nanumi kemuni ka vakasamataki kemuni ena veigauna kece au dau vakaitavi kina ena Matabose dau Veiwaseyaka na iKatini. Vinaka vakalevu na nomuni yalovinaka kei na yalodina ena nomuni rokova tiko na nomuni veiyalayalati.
Era vakila o ira na iliuliu ni nona Lotu vakalesui mai na Turaga ni sa dua na nodra itavi levu me ra qarauna vakavinaka sara na nomuni cau vakatabui na lewe ni Lotu. Keimami kila vakavinaka tu na bibi ni nona ilavo lalai na yada.
“A sa tiko ko Jisu ena yasana sa donuya na kato ni ilavo, a sa raici ira na lewelevu ni ra sa biuta na ilavo i na kato ni ilavo: ka lewevuqa era sa vutuniyau era sa biuta vakalevu.
“A sa lako mai e dua na yada dravudravua, a sa biuta kina e rua na ilavo lalai sara, sa rauta e dua na facigi.
“A sa kacivi ira na nona tisaipeli ko koya, ka kaya vei ira, Au sa kaya vakaidina vei kemudou, na yada dravudravua oqo sa biuta vakalevu ki na kato ni ilavo:
“Ni ra biuta kina eso ko ira kecega mai na nodra ka e vuqa; ia ko koya oqo sa dravudravua, ka sa biuta na nona ka kecega, io na nona ka kece e bula kina” (Marika 12:41–44).
Au kila mai na veika sara ga au sa raica ni sa yadrava tiko vakavinaka sara na Matabose dau Veiwaseyaka na iKatini na kena qarauni na nona ilavo lailai na yada. Au vakaraitaka kina na vakavinavinaka vei Peresitedi Thomas S. Monson kei rau nona daunivakasala ena nodratou veiliutaki vinaka ena kena qaravi na itavi tabu oqo. Kau vakadinadinataka talega na domo (raica na V&V 120:1) kei na liga ni Turaga ka tokoni ira tiko nona italai tabaki ena nodra qarava na itavi me ra matataki Koya.
Dua na Veisureti kei na Dua na iVakadinadina
Na saumi vakadodonu ni ikatini e cecere cake sara mai na dua ga na itavi; sa dua na ikalawa bibi ena iwalewale ni noda vakatabui. Vei kemuni o ni dau sauma na nomuni ikatini, au vakacaucautaki kemuni.
Vei kemuni o ni sega ni talairawarawa tiko ena gauna oqo ki na lawa ni ikatini, au sureti kemuni mo ni vakasamataka na nomuni ivakarau ka veivutuni. Au vakadinadinataka ena nomuni talairawarawa ki na lawa oqo ni Turaga, ena dolavi kina vei kemuni na katuba ni lomalagi. Yalovinaka kakua ni lokuyarataka na nomu siga ni veivutuni.
Au vakadinadinataka ni na yaco mai ki na noda bula na veivakalougatataki vakayalo kei na veivakalougatataki vakayago ni da bulataka na lawa ni ikatini. Au vakadinadinataka ni veivakalougatataki vaqori era ka bibi sara ia era matailalai. Au vakadinadinataka talega ni kena rawarawa na nona sala na Turaga me vaka e matata vinaka tu ena veika vakayago ni Nona Lotu e vakarautaka na ivakarau eso e rawa ni tuberi keda vakatamata yadua se vakamatavuvale. Au masuta me rawa ni da vuli ka yaga vei keda na veilesoni bibi oqo, ena yaca tabu i Jisu Karisito, emeni.