Kaitara te Tai ae na Roko ma te Onimaki & te Kaantaninga
Man te nebonebo n angabeeba are e kanakoaki n te Brigham Young University–Idaho n Eberi 6, 2012. Ibukin bwaninin rongorongona n te taetae n Imatang, nako n web.byui.edu/devotionalsandspeeches/speeches.aspx.
Uringnga n tainako bwa Iesu Kristo—bon te Tia Karika te aonaaba, te tia bairea aron kamaiuakira, ao atun te Ekaretia aei—e tararuaira.
Tua n te aonaaba aki ataaki aroia ao a kamamate, ao kaubwain te aonaaba aki teimatoa ao n aki kona ni koaua. Tangirakin bwain te maiu, te inaaomata, ao ukoukoran te kukurei a buakanaki irouia aika a kaakea te inaaomata n rinerine ao ni kairoroira bwa ti na katan i aia tabeman irarikin are kabonganakin ara konabwai ao ara tarena ni karioi karaoan kawai aika boou ao ni kamimi.
Kainibaire iaon katei aika riai a tabe ni mauna nako. Te utu e buakanaki ao n uruakaki. Ao e a moanna ni mauna te tangira imarenan te mwaane ao te aine ao bon te bwai ae aki riai (tara Mataio 24:12; I-Rom 1:31). Iai reitinakon uruakin bwainakin te etieti, kokoaua, ao te raoiroi irouia aomata, bitineti, ao taan kairiiri tabeman. E a butanako taian buaka ma taekan taian buaka i buakon te botanaomata ao taekan te onimaki naba. Ao ae rang n urubwai riki nakon te buaka ni bwainibuaka bon te buaka imarenan te raoiroi ao te buakaka—imarenan te Tia Kamaiu ma Ana ttaanga ni buaka n te ota ao Tatan ma ana taan iriiria aika buakaka—ma itera aika uoua aika a kataia ni kairiia ke ni kairoroiia tamnein natin te Atua.
Beretitenti Gordon B. Hinckley (1910–2008) e kabwarabwara te aonaaba bwa kairake n aomata ni boong aikai a tauraoi n rin ngke e kangai: “Ti maeka n taai ngke aomata aika kakamaku a karaoi mwakuri aika buakaka man kamaira. Ti maeka n taai ni buaka. Ti maeka n taai ni kainikatonga. Ti maeka n taai ni buakaka, n tamnei aika tangako, aro aika aki riai. Ni kabane buren Totom ma Komora a karika te kanganga nakoia ara aomata. Ara kairake a tuai manga kaitara ma te kakaewenako. Ti tuai manga noora te ubu ni kaibwabwaru ae buakaka.”1
Ti riai n aki mimi ni kanganga aika a riki n ara tai ibukina bwa koroboki aika tabu ao taeka ni burabeti ibukin ara bong e kakoaua te bwai ae na riki n te aonaaba ngkana aomata a rawa ke aki butimwaea te Atua. Ti na rinanoni bwaai aika aki kakukurei ni karokoa te tai aei, ibukina bwa teuaare buakaka e reitanako ana kairoro ni kakoroi nanon ana iango aika buakaka. N te tai naba anne, te burabeti n taai ake ngkoa ake a nora ara bong, a nora te roro ae rikirake n te bong aei, e ataia bwa aio te tai n ota ao ni mimi n aron ae tuai man rinanona te aonaaba mai mwaaina.
Ngke I katauraoa te rongorongo aei, I titirakki ibukin ana kairi n ata te rongorongo ae tangiria Tamara are i Karawa bwa N na tibwaia. Taeka aika rau ao ni koaua aika taekinaki iroun te Uea nakon te Burabeti Iotebwa Timiti e roko n au iango: Bwa ti riai ni kakukurei ngkami, bukina bwa E na kairira inanon kawaira. Te abanuea bon ara bwai ao kaubwain akea tokina bon ara bwai. (tara D&C 78:18).
Onea mwin te Maaku n te Onimaki
Tera ae I kakoaua ae tangiria te Uea bwa N na taekinna are ti riai n onea mwiin te maaku n te onimaki—te onimaki iroun te Atua ao mwaakan Ana Mwakuri ni Kamaiu te Uea Iesu Kristo.
I kona n uringnga ngke te kairake n ataeinimwaane ae 13-ana ririki ngai ngke I oki nakon mweengau man te bootaki n nakoanibonga n te Tabati, Ritembwa 7, 1941, n reiakinna mairouia au karo are ae e a tibwa tia Tiaban ni bomwia Pearl Harbor. Aio are e a kaira te United States nakon te buaka n te aonaba are e a kaman waaki iaon Europe inanon uoua te ririki. E tara n are te maiu ti a ataia bwa e nang roko n tokina. E mwaiti te nanokokoraki ngke a mwaiti ataeinimwaane ake a kateirakeaki nakon te mwakuri n tautia. E ngae n anne, n aron ae ngkai, n raonaki ma i-tabarabara ni kabane, kanganga, ao kairoro aika buakaka n te aonaaba, e teimatoa naba te raoiroi.
Ngkana ti tabe n iangoa taekan taai aika a na roko, ti riai ni kaonaki ma te onimaki ao te kantaninga. Uringnga n tainako ae Iesu Kristo—te Tia Karika te aonaaba, te tia bairea aron kamaiuakira, ao atuun te Ekaretia aei—e tararuaira. E aki kariaia bwa E na aki karaoaki ana mwakuri. E na tokanikai iaon te rotongitong ao te buakaka. Ao E kaoira ni kabane, kaain Ana Ekaretia ao tabeman ake a onimaki inanoia, n ira te buaka ibukin tamneia natin te Atua. N raonaki ma bwaai ni kabane aika ti na karaoi ni maiura, ti riai naba n anga ao ni kabanea nanora, korakorara, ara iango, ao korakorara nakon Ana iango, nakonako n te onimaki ao te mwakuri ma te aki nanokokoraki.
Kaitara te tai ae na roko ma te aki nanokokoraki. I kakoaua bwa ti tei ni moan te tai n rikirake, kaubwai, ao n ae rang ni bati. Ngkana akea te kanganga ae kakaiaki ke te kanganga mai tinaniku ae aki kantaningaki, n au iango ririki tabeua aika imwiina e na uota te manga bungiaki nakon kaubwain te aonaaba ngkana a karaoaki kakaae iaon rabakau aika boou n te reitaki, bwainaoraki, korakora, mwamwananga, bitikiti, bwainrabakau aika boou iaon kaombiuta, ao taabo aika a mwakuri aomata iai.
Mwaitin kukune aikai, n aron ake ngkoa, a na riki bwa mwiin ana kanimomoi te Tamnei inanom ao ni kaotai aia iango aika ukoukora te koaua ma nanoia n tatabemania. Ma man taian kukune ao bwaai n rabakau aika boou man rikirake a na reke taabo ni mwakuri ao kaubwai ibukiia aika mwakuri korakora ao riki irouia aika a kekeiaki ni kawakin ana tua te Atua. E a tia n riki aei n taai aika kakawaki n rikiraken kaubwain te aba ao itinaniku.
Irarikin anne, mwaitin kukune aikai a na karaoaki ni buoka kakoroa nanon ana kaantaninga ao ana mwakuri te Atua ao ni kawaekoai, n raonaki rinanon te mwakuri ni mitinare, katean Abanueana iaon te aba n te bong aei.
Karaoa Tabem
Imwain Kauaokin te Tia Kamaiu—ao ni boboto iaon Ana taiborantai mai ieta—e riai te euangkerio ni uotaki nakoia aaba, reeti, neewe, ao aomata ni kabaneiia ni karokoa e kaona aonaba ni kabane. N aron are e taekinna te Burabeti Iotebwa: “Akea te bai ae aki tabu ae kona ni katoka te mwakuri bwa e na reitinako; te karawawataki e kona ni kakamaku, a kona taan iowawa ni bootaki, rongorongo aika bure ao aika kaikoaki, ma ana koaua te Atua e na wakinako ma te ninikoria, ma te tangira, ao n inaomata, ni karokoa e a tia ni karoko aba ni kabane, ni kawari aba n te aonaaba, ao n rin n aba nako, ao n tia n ongoraeaki irouia aomata n tatabemania, ni karokoa a bane ni koro ana kantaninga te Atua, ao Iehova ae Kakannato e na kangai e a tia te mwakuri.”2
Ngkai e a uotaki te euangkerio nakoia birion rabwata aika baki n tamneiia, kakai a na karaoaki rinanon te Uea. Mitinare man aba aika mwaiti a na beku ibukin te Uea ni kabuta te aonaaba. Umwantabu aika boou ao tembora aika mwaiti a na kateaki ni kakabwaiaia Aika Itiaki, n aron are e a tia n taetae ni burabetiaki ni kaineti ma rikiraken te Ekaretia are e na riki i mwaain tengaa te ririki.
Ko kona n titiraki, “E na roko mai ia te mwane are e na mwanena te rikirake aei?” Mwanena e na roko mai irouia membwa aika onimaki rinanon aia kabwianibwai ao aia angabwai. Ngkana ti karaoa tabera, te Uea e na kakabwaiaira ma te kaubwai ao te wanawana ni katuka ara iango n te bwai ae kakawaki riki n te maiu: “Ma kam na ukoukora moa uean te Atua ma ana raoiroi; ao a na bane n raonaki baikai nakoimi” (Mataio 6:33).
Ngaia ae ibukin te tai, e kona n ae te tai ae uarereke, e na bon riki ae kanga wintoon karawa a na bon uki ni karokoa “aki-reke n nena” (Maraki 3:10).
I kakoaua bwa a mwaiti kairake n ikawai aika ana riki bwa kaina aika kakaonimaki nakon kakabwaia n rabwata ngkana a kawakin ana tua te Uea. Ma te kaubwai e na roko te kakaewenako ae onoti—e na uota te kataaki are e na kata aron maiun te aomata n tamnei. Ngkana ko rinnako inanon te aonaaba ni kaubwai ae boou ao ni katabeko ni bita am reirei ao konabwaim nakon te kaubwai n te mwane, ko na riai n tainako n ata te kaokoro imarenan te bwai ae ko tangiria ao ae ko kainnanoia.
Ukoukora Moa Uean te Atua
Ko na karekea ti uoua te rinerine. E kona nanom ni katea ke ni karekei ana kakabwaia te Uea ibukin karauan nanom, ibukin kinakiia aomata, ao ibukin te mwaaka, te kairoro, ao ni ukoukoria ni karikirakea mwakam ke kakawakim bon iroum? Ke nanom e na kakukureia te Atua, ni mwakuri ni buokia ni karika rikiraken ao kabuburaan Ana Ekaretia?
Naake a ukoukori kaubwai ni karikirakei aroia bon irouia a na kunea kabwaiaia bwa e na kai bua ni kawai aika nanobaba (tara Ereman 13:31). Te mweraoi n tamneiia e na reke n te kanganga ae korakora. Iakobwa, tarin Nibwaai are uarereke riki are ongotaeka, e kauringira:
“Ao e reke tangirami ae moan te bati, bwa kam a karekei kaubwai aika mwaiti; ao ibukina bwa a reke iroumi kaubwai aika mwaiti riki nakoia tarimi kam a tokarake n te kamoamoa inanomi, ao kam bonotaninga ma ni karietatai atumi ibukin bobuakan ami kunnikai, ao kam bwainirikiriniia tarimi ngkai kam taku inanomi bwa kam rietaata riki nakoia.
“… Kam taku bwa e na kukurei nanon te Atua iroumi ni karaoan aio? Taraia, I tuangkami bwa, E Aki. Ma e na karekei kaimi, ao ngkana kam teimatoa ni karaoi bwaai aikai ao e na waekoa n roko iaomi ana moti.
“… Ao n aki kariaia kamoamoan nanomi bwa e na kamatei tamneimi!” (Iakobwa 2:13, 14, 16).
Iakobwa e katikui nanora aika korakora ni karekean te kaubwai n te iango ae riai ma te berita:
“Ma i mwaain ae kam ukoukora moa te kaubwai, ao kam na ukoukora moa uean te Atua.
“Ao ngkana e a tia n reke ami kouaua inanon Kristo ao a na reke iroumi taian kaubwai, ngkana kam ukoukori ibukin karaoan te raoiroi—ni karekei kunnikaia aika akea karabaia, ao ni kamwarakeia aika baki, ao ni kaotinakoia aika a tautaekanaki, ao n anga te ibuobuoki nakoia aoraki ma aika a ikoaki” (Iakobwa 2:18–19).
E aki tuangira te Uea bwa ti na aki kaubwai ke te kaubwai bon te bure. Ni kaitarana, E a tia n tainako ni kakabwaiaia Natina aika ongotaeka. Ma E tuangira bwa ti riai ukoukori kaubwai ti ngkana ti a tia n ukeuke, kakae, ao ni beku Ibukina. Ngkanne, ibukina bwa a eti nanora, ibukina bwa ti Tangiria moa ao ae kakawaki riki, ti na rineia ni karin kaubwaira aika ti karekei ni katean Abanueana.
Ngkana ko rinea ukeukeran kaubwai ibukin te kani kaubwai, ko na aki kona ni karekea. Ko na bon aki kona n rauaki. E na bon akea kaubwaim, n aki kona ni karekea te kukurei ae koaua ao te kimwareirei ae akea tokina.
Katakin am onimaki inanon tabeua ririki aika a na roko e na bae n tiaki man akean am bwai aika kakawaki n te aonaaba aei. Ma e na rineaki man te bwai ae ko na karaoia ma kakabwaia n rabwata aika ko karekei.
Man te roro ae ataei riki n te bong aei, Beretitenti Ezra Taft Benson (1899–1994) e taku:
“Ni uakan ma onoua tengaa te ririki, e a tia te Atua ni katikuko bwa te tania ni kaotiko ni kabanean boong i mwaain kauaokin te Uea …
“… E a tia te Atua ni kamaiuiia ibukin te kabanea ni bong imwain te kauaoki tabeman aika rang n aintoa … Natina, ake a na buokia ni kaira te abanuea ma te tokanikai.”3
E taku Beretitenti Thomas S. Monson, “Ngkami tabeman natin Tamara are i Karawa aika rang ni marurung, ao E a tia ni kamaiu ngkami bwa kam na ruo nakon te aonaaba ‘i bukin te tai ae ai aron aei’ [Etita 4:14].”4
N riki bwa mwakoron te “mwakuri ae kamimi ma ni kakuba” (2 Nibwai 25:17) ni boong aika kaitira, ko riai ni kanakoa am kaburebwai nakon te Atua, ni kariaia bwa e na anaaki ana baire te Nati nakon ana baire te Tama. Ngana kam “waaki nako man teimatoa inanon Kristo, ma te kantaninga ae tamaroa ma ni kororaoi, ma tangiran te Atua ma aomata ni kabane … ni kawakin ana taeka Kristo” (2 Nibwaai 31:20), te ukeuke ma te nanomwaaka, te tataro n tainako, ao ni kakoaua, n aron are e a tia ni berita te Uea, “bwaai ni kabane ana uaia ni mwakuri ibukin raoiroim” (D&C 90:24).
Anga ao Katabua
I kaumaki ngkami bwa kam na karaoa ami berita bon nakoimi ao nakon te Tama are i Karawa n anga ao ni kabanea am tai ao tarena nakoni kateitean ana Ekaretia Iesu Kristo ni katauraoi ibukin Kauaokin te Tia Kamaiu. Kariaia bukin am iango ao am mwakuri bwa a na kamimitonga te Atua ao ni kakabwaiaia raoraom. Kariaia te nano aei bwa e na rikirake inanom ni butimwaia ni katoa ingabong ma te ingainga n nano ao kariaia bwa e na kaungai am iango ao am mwakuri ni katoa bong.
Ngkana ko karaoa aei, ko na kakabwaiaki inanon te aonaaba are birimwaaka ni bua kawaina, ao ngkoe ma raoraom aika tangiraki kam na kamanoaki ao ni kukurei. E aki nanonaki aei bwa ko na kaitaraaki ma taian kataaki ao kakatai, ma e nanonaki bwa ko na karekea mwaakan te tamnei ni karaoi ma te onimaki ao te koaua iroun te Uea.
Te kantaninga ibukin au rongorongo bwa e na buokiko n iangoa am tai ae na roko. Karekea te onimaki ao te kantaninga ae korakora ibukin am tai ae na roko. Ataeinimwaane bon taama nakon taai aika na roko; ataeinaine bon tiina nakon taai aika na roko ao taan kaungaunga. Ao ngkami bon te “roro ae rineaki, ae te koraki n ibonga n uea, ae te botanaomata ae itiaki, ae te natan-aomata ae bon ana bwai te Atua” (1 Betero 2:9).
Ibukia mwaane ao aine, teuana mai buakon am babaire moan te kakawaki bon kakaean toam ae akea tokina ngkana ko tuai ni karaoia. Te mare n te tembora e katauraoiko ma toam ni buokiko n tiku iaon te kawai ae eti are e na kairiko rikaaki nakon Tamara are i Karawa ao te Uea Iesu Kristo. Ti riai ni karaoa tabera n reitanako te katauraoi ibukin te Kauaoki.
Kamataata n te tamnei iroun Christina Smith
Divine Redeemer, iroun Simon Dewey © Altius Fine Arts