2015
Te oraraa mai te marei o te hoho’a faufau
Atopa 2015


Te oraraa mai te marei o te hoho’a faufau

E ti’a ia tatou paatoa ia haapii i te pahono tano i te rave’a haaparareraa tei roto te parau no te apeniraa.

Hōho’a
Silhouette of a man kneeling in prayer. Rays of light are around him.

Te fariuraa i ni’a i te Fatu ma te haehaa, na te reira e arata’i i te hoê taata ia farii i te tahi mau parau mau, o te horo’a mai i te puai e o te tinai i te haamâ, mai te mea e, e haro’aro’a-maitai-hia te reira.

FAAHOHO’ARAA NA DOMI8NIC/ISTOCK/THINKSTOCK

Ahuru matahiti i teie nei, ua paraparau vau i roto i te amuiraa rahi i te tumu parau o te hoho’a faufau. Ua apiti atu vau i to’u reo i te reo o te tahi atu mau ti’a faatere o tei faaara i te ino rahi i te pae varua ta te hoho’a faufau e faatupu mai. Ua faaara vau e, ua rahi roa te tane e te mau tamaroa e pêpê nei i te mea ta’u e parau nei e, « te mau buka faatiani i te mau peu apeniraa ti’a ore »1 E mea ino te mau huru faaohiparaa hoho’a faufau atoa—e haamou te reira i te ara-ohie-raa i te mau mea pae varua, e haaparuparu i te ti’araa ia faaohipa i te mana autahu’araa, e e faaino ho’i i te mau autaatiraa tao’a rahi.

I teie nei, hau i te 10 matahiti i muri a’e, te oaoa nei au i te mea e, i muri a’e i te faarooraa e i te haapa’oraa i te mau faaararaa tohu, e rave rahi tei haapae e tei vai mâ noa e te pora’o ore i te mau tafetafeta o te hoho’a faufau. Te oaoa atoa nei au i te mea e, e rave rahi tei haapa’o i te aniraa manihini ia fariu ê atu i te hoho’a faufau, ia faatitiaifaro i te mau aau e te mau autaatiraa oto, e ia haere i mua i ni’a i te e’a o te ti’araa pipi. Tera râ, e pe’ape’a rahi to’u i te mea e, te tamau noa nei â te tahi pae i rotopu ia tatou i te topa i roto i te hoho’a faufau, to tatou ihoa râ feia apî tamaroa na reira atoa te hoê faito haere rahi noa’tura o te feia apî tamahine.

Hoê tumu matamua roa no te tupu-rahi-raa te fifi o te hoho’a faufau, no te mea ïa e, i roto i te ao i teie mahana, tei te mau vahi atoa te mau parau e te mau hoho’a no ni’a i te apeniraa : e itehia te reira i roto i te mau hoho’a teata, te mau faanahoraa o te afata teata, te rave’a haaparareraa sotiare, te mau poro’i uira, te mau matini niuniu, te mau faatianiraa, te mau buka, te upa, e te mau aparauraa i te mau mahana atoa. E na roto i te reira, aore roa hoê o tatou e ore e vai i raro a’e i te mau parau poro’i o te apeniraa, pinepine roa.

I. Te mau faito o te raveraa

No te tauturu ia tatou ia arai i teie ino e tupu nei i te rahi, te hinaaro nei au e faaite i te mau faito rau o te raveraa i te hoho’a faufau e ia horo’a’tu i te mau rave’a e ti’a ai ia tatou ia pahono tata’itahi i te reira.

Ia au i te tau e te oraraa na mua’tu, ua faatumuhia ta matou a’oraa no ni’a i te hoho’a faufau i ni’a i te tautururaa i te taata ia haapae i te iteraa matamua e aore râ ia ora mai i te hiaai faatiti. E mea faufaa noa â taua mau tautooraa ra, are’a râ, ua faaite mai te mau iteraa no tahito ra e te oraraa i teie tau, i te faufaa o te faatumuraa i te a’oraa i ni’a i te mau faito o te faaohiparaa i te hoho’a faufau i ropu i na faito otia e piti, te haapaeraa e te hiaai faatiti. E mea tano ia tutonu i ni’a e maha faito taa ê o te raveraa i te hoho’a faufau : (1) te ite-hape-noa-raa’tu, (2) te faaohiparaa i te tahi taime, (3) te faaohiparaa puai, e (4) te faaohiparaa tuutuu ore (hiaai faatiti).

  1. Te ite-hape-noa-raa’tu. Te ti’aturi nei au e, te mau taata atoa tei ite hape noa’tu i te mau hoho’a faufau. E ere te reira i te hara mai te mea e fariu ê atu tatou e eiaha e hi’o faahou atu. E au te reira mai te hoê hape, o te titauhia ia faatitiaifaro, eiaha râ te tatarahapa.2

  2. Te faaohiparaa i te tahi taime. Teie huru faaohiparaa i te hoho’a faufau, penei a’e, e faaohiparaa no te tahi taime noa, e aore râ, e mea pinepine, tera râ, te ravehia ra te reira na roto i te mana’o tae i te mau taime atoa, e o tera ïa te fifi.

    E faarapu e e faarahi te mau hoho’a faufau i te mau mana’o apeniraa puai. Ua horo’a mai te Rahu Nui ia tatou i te reira mau mana’o no Ta’na mau opuaraa paari, tera râ, ua horo’a atoa mai Oia i te mau faaueraa o te taoti’a i te faaiteraa i te reira mau mana’o i roto noa i te hoê tane e te hoê vahine tei faaipoipohia. E haaviivii te hoho’a faufau i te faaohiparaa ti’a o te apeniraa, e e faaitoito ho’i i te faaohiparaa i te mau hinaaro o te apeniraa i rapae au i te mau oti’a o te faaipoiporaa. Te feia e faaohipa i te hoho’a faufau, te aa ra ïa ratou i te tahi mau puai rahi e na roto i te reira, e nehenehe ta ratou e rahu i te ora e aore râ, e haamou i te ora. Eiaha e haere i reira !

    Te fifi i roto i te faaohiparaa i te hoho’a faufau ma te aau tae, noa’tu e, no te tahi noa taime e ua varavara roa, o te titauraa ïa mai te reira, i te mau taime atoa, ia haapinepine atu â te raveraa, e na roto i te reira, e rahi atu â te feruriraa i te mau hinaaro e te mau raveraa a te apeniraa. Ua itehia i te mau aivanaa ihi e, e faatupu te mau hoho’a apeni i te mau tao’a himio i roto i te roro, e na te reira e faaoraora i te mau hinaaro o te apeniraa, o te faaitoito i te faatutonuraa te mana’o i ni’a i te raveraa a te apeniraa.3 Na te mau raveraa faufau a te apeniraa, noa’tu te huru, e faatupu i te mau mana’o haamâ, o te nehenehe, i muri a’e, e mau papû roa i roto i te hoê taata.

  3. Te faaohiparaa puai. Ia na ni’a iho noa te hoê taata i te faaohiparaa i te hoho’a faufau, e nehenehe te reira e riro mai ei peu matarohia, « ei peu o te rave-tamau-hia, a riro roa mai ai ei ohipa o te ravehia ma te feruri ore ».4 Na roto i te faaohiparaa matarohia, e tupu te hinaaro i roto i te taata no te tahi atu â mau faaamuamuraa no te faatupu i taua â ohipa ra e navenave ai.

  4. Te faaohiparaa tuutuu ore (te hiaai faatiti). E riro te peu a te hoê taata ei hiaai faatiti i te taime e faatupu te reira i te hoê « tiamâ-ore-raa » (e ta’o teie no te utuuturaa ma’i no ni’a i te faaohiparaa i te mau raau taero, te ava, te pere moni tuutuu ore, e te vai atu ra) tei tuea te auraa i te hoê « haavîraa maha ore », o te « riro mai ei ohipa matamua fatata i mua i te tahi atu mau mea atoa i roto i te oraraa ».5

II. Te auraa no te haro’aro’araa i teie mau faito

Ia ite ana’e tatou i teie mau faito taa ê te tahi e te tahi, e ite atoa tatou e, e ere te mau taata atoa e faaohipa nei i te hoho’a faufau ma te opuahia, o te topa i roto i te hiaai faatiti. Te rahiraa o te feia apî tamaroa e te feia apî tamahine o te fifi nei i te hoho’a faufau, aita to ratou e hiaai faatiti. E mea faufaa roa ia faataa maitai i teie taa-ê-raa—eiaha no te mau metua ana’e, te mau hoa faaipoipo, e te feia faatere e hinaaro nei e tauturu, no te feia atoa râ e aro nei i teie fifi. Teie te tumu.

A tahi, rahi noa’tu te faito toparaaaa o te hoê taata i roto i teie fifi—mai te ite-hape-noa-raa’tu, haere atu i te faito o te faaohiparaa i te tahi taime e aore râ, te faaohiparaa na ni’a iho noa ma te opuahia, haere atu i te faito o te faaohiparaa puai, e te faaohiparaa tuutuu ore (te hiaai faatiti)—rahi noa’toa’tu te fifi no te ora mai. Mai te mea e faaoti-hape-noa-hia e, e hiaai faatiti to te hoê taata, e riro oia i te feruri e, ua mo’e to’na tiamâraa e to’na ti’araa no te upootia i mua i te reira fifi. E nehenehe te reira e haaparuparu i te hinaaro ia ora mai e ia tatarahapa. Mai te mea râ e, e maramarama maitai te hoê taata i te faito o te fifi—aita paha i mau roa e aore râ e ere paha i te fifi rahi roa mai tei mana’ohia—e nehenehe te reira e faatupu i te mana’o tia’i e i te puai no te faaohipa i te tiamâraa no te faaea e no te tatarahapa.

A piti, mai te au i te mau huru peu hara atoa, ia faaohipa te hoê taata i te hoho’a faufau ma to’na hinaaro mau, e tiahi ê te reira i te Varua Maitai. Te tahi mau taata o tei farerei i te reira, e tupu mai te mana’o i roto ia ratou ia tatarahapa. Are’a te tahi pae râ, e huru ê rii paha ratou, e i reira e imi ai ia huna i to ratou hape na roto i te haavareraa. E haamata atoa paha ratou i te haamâ, e e riro ho’i te reira i te faatupu i te au-ore-raa ia’na iho. Mai te peu e, e tupu te reira, e nehenehe ratou e haamata i te ti’aturi i te hoê o te mau haavare rahi a’e a Satane : te ohipa ta ratou i rave e aore râ, ta ratou e tamau â i te rave, te faariro nei ïa te reira ia ratou ei taata ino, aita e tiamâ no te farii i te aroha o te Faaora e eita e ti’a ia tatarahapa. E ere roa’tu te reira i te parau mau. Aore roa tatou e atea ê roa i te Faaora e i to’na Taraehara.

No reira, e mea faufaa eiaha e parau e, e hiaai faatiti te faaohiparaa puai e aore râ, te faaohiparaa tamau i te hoho’a faufau, no te mea, aita te reira e faataa tano maitai ra i te mau mea e aore râ, i te natura hope o te tatarahapa e te ora i titauhia. Ia maramarama maitai ana’e tatou i te tiaraa o te hoê taata i roto i teie ohipa, na te reira e tauturu ia tatou ia ite e, e aha te ohipa e titauhia no te ora mai.

III. Te horo-ê-raa i te hoho’a faufau

I teie nei, e hi’o ana’e tatou nahea e nehenehe ai i te taata ia faaatea ê e ia ora mai i te marei o te hoho’a faufau. E mea maitai teie eiaha no te feia noa e aro nei ia upootia i ni’a i te faaohiparaa i te hoho’a faufau, no te mau metua atoa râ, e no te feia faatere o te tauturu nei i te reira feia. E rahi atu te manuia o te taata i te haapaeraa e i te oraraa mai i te hoho’a faufau mai te mea e, e tau’aparau ratou i teie mau tumu parau i to ratou mau metua, to ratou hoa faaipoipo e i te feia faatere.6

Taa ê noa’tu te hohonuraa o te ohipa mata’ita’iraa i te mau hoho’a faufau, hoê noa iho e’a e tae atu ai i te ora, i te viivii ore e i te tatarahapa maori râ : te haehaa, te tiaraa pipi, te fafauraa ia haapa’o i te hoê faanahoraa no’na iho no te taui, te tiaauraa e te patururaa, e te tape’a-maite-raa i roto i te faaroo.

Hōho’a
Silhouettes of a man and woman sitting with their backs together. They are reading scriptures.

No te faaohipa i teie mau parau mau, titauhia i te taata ia fafau ia ora mai te hoê pipi na te Fatu o Iesu Mesia e ia rave i te mau mea o te tamâ e o te haapuai ia ratou no te pato’i i te mau faahemaraa a muri atu.

FAAHOHO’ARAA NA majivecka/iStock/Thinkstock

A. Te haehaa

No te upootia i ni’a i te hoho’a faufau e i to’na mau aveave, titauhia i te taata ia faahotu i te haehaa (a hi’o Etera 12:27). Te fariuraa i ni’a i te Fatu ma te haehaa, na te reira e arata’i i te hoê taata ia farii i te tahi mau parau mau, o te horo’a mai i te puai e o te tinai i te haamâ, mai te mea e, e haro’aro’a-maitai-hia te reira. Teie te tahi o te reira mau parau mau :

  • E tamarii here tatou tata’itahi na te hoê Metua here i te Ao ra.

  • Ua here e ua ite to tatou Faaora, o Iesu Mesia ia tatou tata’itahi.

  • No te mau tamarii atoa a te Atua te taraehara a to tatou Faaora.

  • Na roto i te aroha o Iesu Mesia, e nehenehe te mau taata atoa e faaorehia te hapa e e farii i te mana no te taui.

  • Ua farii tatou tata’itahi i te horo’a tao’a rahi o te tiamâraa, e na roto i te reira, e ti’a ia tatou ia faaohipa i te mana e i te puai o te Taraehara.

  • No te mau taata e aro nei i te hoho’a faufau, e nehenehe ta ratou e ti’aturi i ni’a i te manuiaraa o vetahi ê i roto i teie aroraa.

  • E ohipa ino te hoho’a faufau, are’a te tomoraa i roto i te reira ohipa, eita ïa e faariro i te taata ei taata ino.

  • E nehenehe te mau huru taata atoa e mahuti mai i rapae i te marei o te hoho’a faufau e ia ora hope roa, hoê noa râ rave’a maori râ, te titauraa i te mana o te Taraehara.

  • Te tatarahapa mau i te hoho’a faufau, ua hau atu ïa i te ore-noa-raa e rave faahou i te reira. E titau taua huru tatarahaparaa ra i te hoê tauiraa o te aau na roto i te Taraehara o Iesu Mesia.

Ia farii te hoê taata i teie mau parau mau, na te reira e faaineine ia’na i te pae varua no te faaohipa i te reira, e na te reira e iriti i te uputa no te fariiraa i te tauturu a te Fatu no te faatupuraa i te mau tauiraa e titauhia no te tatarahapa e no te ora mai.

B. Te ti’araa pĭpĭ

No te faaohipa i teie mau parau mau, titauhia i te taata ia fafau ia ora mai te hoê pipi na te Fatu o Iesu Mesia e ia rave i te mau mea o te tamâ e o te haapuai ia ratou no te pato’i i te mau faahemaraa a muri atu. Te auraa ra, e fafau ia rave i te mau ohipa i te pae faaroo : te pure-maite-raa e te tai’o-maite-raa i te mau papa’iraa mo’a i te mau mahana atoa, te haereraa i te mau pureraa a te Ekalesia, te taviniraa, te haapaeraa i te maa, e (mai te mea e, ua farii te episekopo), te raveraa i te oro’a mo’a e te haereraa i te hiero.

C. te fafauraa ia haapa’o i te hoê faanahoraa no’na iho

E roaa i te mau pipi haehaa a Iesu Mesia te ara-ohie-raa no te ite i te mau mana’o hohonu, te huru oraraa sotiare, e te mau mea pae tino o te faahaamata i te faahemaraa ia faaohipa i te hoho’a faufau. I muri a’e i te hi’opo’araa i teie mau mea e faaaraara i te hinaaro, e hamani ratou i te hoê faanahoraa haamahutiraa, no te tauturu ia ratou :

  • Ia ite i te mau mea faahaamata e te mau hiaai rahi ia tupu ana’e mai.

  • Haamau i te mau ohipa taa ê no te tauturu ia ratou ia faaatea mai i te faahemaraa.

  • Faafariu i te mau mana’o e i te puai i ni’a i te Fatu.

  • Papa’i i te mau ohipa taa ê no te mau mahana atoa no te faaitoito i ta ratou fafauraa ia ora ma te parau ti’a.

Ia hamani te taata i ta ratou faanahoraa, e ti’a ia ratou ia faaohipa i te mau rave’a maitai roa i horo’ahia mai e te Ekalesia. Ei hi’oraa, te vai ra i ni’a i te tahua itenati a te Ekalesia overcomingpornography.org te parau no te taata iho, e no te mau melo atoa o te utuafare e no te feia faatere o te autahu’araa e paturu nei ia ratou. Taa ê atu i te reira, te vai atoa ra te faanahoraa a te Ekalesia no te rapaau i te hiaai faatiti, no te mau melo atoa tei topa i roto i te peu hiaai faatiti, e e tauturu atoa te reira i te mau melo o to ratou utuafare.

D. Te tiaauraa e te patururaa

Te mau pipi haehaa a Iesu Mesia tei ite e, e hinaaro ratou i te Faaora, e imi atoa ratou i te tauturu a to ratou episekopo, tei piihia e te Fatu ei ti’a faatere autahu’araa no ratou, e tei mau i te mau taviri e titauhia no te tauturu ia ratou ia tatarahapa. Na roto i te parau faati’a a te mau taata i roto i te fifi, e mai te mea e, e faaûruhia te episekopo, e nehenehe atoa ta te episekopo e pii i te tahi atu taata no te ohipa i piha’i iho ia ratou e no te tauturu ia ratou. Noa’tu te huru oraraa, ua tano teie a’oraa no roto mai i te peresideni Gordon B. Hinckley (1910–2008) :

« A taparu i te Fatu ia iriti ia outou mai raro mai i te hohonuraa o to outou varua i teie nei ohipa o te faatiti nei ia outou. E ia itoito outou i te imiraa i te arata’iraa a to outou episekopo e, mai te mea e nehenehe, ia imi i te tauturu a te mau taote ».7

Tei te huru o te faito rahi o te fifi, e nehenehe ta te mau taata e titau i te patururaa a te hoê taata ti’aturihia, e te aravihi, e aore râ, te hoê taata toro’a ta ratou e nehenehe e titau i te mau huru hora atoa no te haere mai e faaitoito ia ratou i te mau taime paruparu e o te nehenehe e faaho’i ia ratou i ni’a i ta ratou iho faanahoraa.

E. Te tape’a-maite-raa i roto i te faaroo

Te feia tei tatarahapa e tei haamaitaihia ia upootia i ni’a i te hinaaro ia faaohipa i te hoho’a faufau, e ti’a ia ratou ia vai ara noa, inaha, e tamau noa te enemi i te tura’i i ni’a i to ratou paruparu taata. E nehenehe â te ite-hape-noa-raa’tu e tupu mai noa’tu te mau tautooraa no te haapaeraa i te reira. I roto i to ratou oraraa, titauhia i te taata ia haapii ia faatere i to ratou mau hinaaro o te apeniraa ta te Atua i horo’a mai, e ia tape’a noa i ta ratou mau tautooraa ia vai mâ noa ratou.

IV. Te aroha no te mau taata atoa

I teie nei, te tahi mana’o no ni’a i te huru no te aupururaa i te feia tei mau i roto i te herepata o te hoho’a faufau. Titauhia no tatou paatoa te Taraehara a Iesu Mesia. Te feia e aro nei i te hoho’a faufau, e hinaaro ratou i to tatou aroha aumihi e te here a haapa’o ai ratou i te mau parau tumu e te mau taahiraa e titauhia no te ora mai. Eiaha e haavâ ia ratou. E ere ratou i te taata ino e aore râ, aore e rave’a faahou. E mau tamaiti e e mau tamahine ratou na to tatou Metua i te Ao ra. Na roto i te tatarahaparaa ti’a e te hope roa, e nehenehe ratou e riro mai ei taata mâ, viivii ore e te tiamâ no te mau fafauraa atoa e te mau haamaitairaa atoa o te hiero tei parau-fafau-hia mai e te Atua.

Ia tae te tau no te faaipoiporaa, te faaitoito atu nei au i te feia apî tamahine e tamaroa ia haapa’o maitai i te ma’itiraa i te hoê apiti ia riro mai ei hoa no ratou e a muri noa’tu, e hoa mâ e te viivii ore i mua i te Fatu e tei tiamâ ia tomo i roto i te hiero. Te mau taata tei tatarahapa hope roa i te hoho’a faufau, ua tiamâ ïa ratou no te farii i teie mau haamaitairaa.

V. Parau opaniraa

I roto i to tatou oraraa, e farerei tatou paatoa i te mau mea e faaiteite i te parau no te apeniraa. Na roto i te arata’iraa a to tatou Faaora here, e tae noa’tu i te haapapûraa no roto mai i te mau fafauraa o te oro’a mo’a, oia hoi, e vai noa to’na Varua i roto ia tatou (a hi’o PH&PF 20:77), e nehenehe ta tatou e ite i te pahonoraa ti’a i te mau taime atoa. Te faaite papû nei au e, teie ta tatou e rave no te fana’o i te mau haamaitairaa a te Taata ta tatou e haamori nei. A na reira ai tatou, e farii rahi atu ïa tatou i te hau o te Faaora, e e vai noa tatou i ni’a i te e’a e tae atu ai i to tatou hopearaa mure ore, te faateiteiraa.

Te mau nota

  1. A hi’o Dallin H. Oaks, « Pornography », Liahona, me 2005, 87–90.

  2. A hi’o Dallin H. Oaks, « Sins and Mistakes », Ensign, atopa 1996, 62–67.

  3. A hi’o Donald L. Hilton Jr., M.D., « Pornography Addiction—a Supranormal Stimulus Considered in the Context of Neuroplasticity », Socioaffective Neuroscience and Psychology, buka 3 (2013), socioaffectiveneuroscipsychol.net/index.php/snp/article/view/20767 ; hi’o atoa « Porn Changes the Brain », fightthenewdrug.org.

  4. Webster’s Encyclopedic Unabridged Dictionary of the English Language (1989), « habit ».

  5. American College of Physicians Complete Home Medical Guide (1999), 564.

  6. Hau atu, e ti’a i te feia apî e to ratou mau metua ia faatupu i te aparauraa mau e te afaro no ni’a i te fanauraa o te taata. Te feia apî tei faaroo i te parau no te taotoraa te tane e te vahine na roto mai i to ratou mau hoa eiaha râ na roto mai i to ratou mau metua, e rahi a’e ïa to ratou hinaaro i te imi i te mau haamaramaramaraa no ni’a i te reira na roto i te mau hoho’a faufau.

  7. Gordon B. Hinckley, « Te hoê ino ri’ari’a i rotopu ia tatou », Liahona, novema 2004, 62.

Tei te huru o te rahi o te fifi, e riro te taata i te titau i te patururaa a te hoê taata aravihi ti’aturihia e aore ra, a te hoê taata o te reira to’na toro’a.

HOHO’A FAAHOHO’ARAA NA Ingram Publishing/iStock/Thinkstock

Nene’i