Κατανόηση του ισλάμ
Φωτογραφίες υπό Getty Images
Ψηφιδωτό του 19ου αιώνος που απεικονίζει την Κάαμπα στη Μέκκα, την πόλη όπου γεννήθηκε ο Μωάμεθ και την ιερότερη πόλη του ισλαμικού κόσμου.
Για καλό ή για κακό, δεν περνά κυριολεκτικά μέρα που να μην είναι στους κύριους τίτλους ειδήσεων το ισλάμ και οι μουσουλμάνοι. Είναι κατανοητό ότι πολλοί μη-μουσουλμάνοι –συμπεριλαμβανομένων Αγίων των Τελευταίων Ημερών– είναι περίεργοι, ακόμα και προβληματισμένοι. Έχουμε κάτι κοινό με τους μουσουλμάνους πλησίον μας; Μπορούμε να ζήσουμε και να εργαστούμε μαζί;
Πρώτον, κάποιο ιστορικό υπόβαθρο μπορεί να βοηθήσει:
Το 610 μ.Χ., ένας μεσήλικας Άραβας έμπορος ονόματι Μωάμεθ (Muhammad), ανέβηκε στους λόφους επάνω από την πόλη του γεννήθηκε, τη Μέκκα, για να συλλογιστεί και να προσευχηθεί σχετικά με τη θρησκευτική σύγχυση που τον περιέβαλλε. Μετά από αυτό, ανέφερε ότι είχε δει ένα όραμα που τον καλούσε ως προφήτη στον λαό του. Το συμβάν αυτό σημειώνει την αρχή της θρησκείας γνωστής ως ισλάμ (iss-LAAM), μίας λέξης που σημαίνει «υποταγή» (στον Θεό). Αυτός που πιστεύει στο ισλάμ αποκαλείται μουσουλμάνος (MUSS-lim), που σημαίνει «υποταγμένος».
Μετά από αυτά, ο Μωάμεθ είπε ότι έλαβε πολλές αποκαλύψεις έως τον θάνατό του, περίπου 25 χρόνια αργότερα. Τις μοιράστηκε καταρχάς με τους κατοίκους της πόλης όπου γεννήθηκε, προειδοποιώντας για θείες κρίσεις που θα έρχονταν, καλώντας το ακροατήριό του σε μετάνοια και σε αρμόζουσα συμπεριφορά προς τις χήρες, τα ορφανά και τους φτωχούς· και διδάσκοντας την παγκόσμια ανάσταση νεκρών και την τελική κρίση του Θεού.
Ωστόσο, ο χλευασμός και η καταδίωξη που υπέστησαν ο ίδιος και οι οπαδοί του έγινε τόσο έντονη, ώστε αναγκάστηκαν να απομακρυνθούν γρήγορα, προς την πόλη της Μεδίνας, περίπου τέσσερις ημέρες δρόμο με καμήλες προς τον βορρά.
Εκεί ο ρόλος του Μωάμεθ άλλαξε δραματικά1. Από το να είναι απλώς κήρυκας και να προειδοποιεί, έγινε νομοθέτης, κριτής και πολιτικός ηγέτης μιας σημαντικής αραβικής πόλης και, με τον καιρό, της Αραβικής Χερσονήσου. Αυτή η πρώτη ίδρυση μιας κοινότητας πιστών έδωσε στο ισλάμ μία θρησκευτική ταυτότητα με ρίζες στον νόμο και τη δικαιοσύνη, τα οποία παραμένουν ανάμεσα στα πλέον εντυπωσιακά και σημαντικά χαρακτηριστικά της.
Δύο κύριοι κλάδοι ανεδύθησαν από τους οπαδούς του Μωάμεθ μετά τον θάνατό του το 632 μ.Χ., διαχωρίζοντάς τους αρχικά σχετικά με το ερώτημα ποιος θα έπρεπε να τον διαδεχθεί ως ηγέτη της ισλαμικής κοινότητας2. Ο μεγαλύτερος από αυτούς ονομάστηκε σουνίτες (ισχυρίζονται ότι ακολουθούν τη σούννα, ή την εθιμική πρακτική του και είναι σχετικώς ευέλικτος στο ζήτημα διαδοχής). Ο άλλος κλάδος, ο οποίος αναπτύχθηκε γύρω από τον γαμπρό του Μωάμεθ, “Άλι” (‘Ali), ονομάστηκε shi‘at ‘Ali (ο κλάδος του Άλι) και είναι τώρα ευρέως γνωστοί ως Shi‘a. Αντίθετα με τους σουνίτες, οι Shi‘a (γνωστοί ως σιίτες ή μουσουλμάνοι Shi‘i) πιστεύουν ότι το δικαίωμα της διαδοχής του Μωάμεθ ως ηγέτες της κοινότητας είναι σωστό να ανήκει στον εγγύτερο άρρενα συγγενή του Προφήτη Μωάμεθ, “Άλι” και τους διαδόχους του.
Παρά τις διαφωνίες αυτές, ο ισλαμικός κόσμος έχει ενοποιηθεί περισσότερο, από θρησκευτικής απόψεως, από τον χριστιανικό κόσμο. Επιπροσθέτως, επί αρκετούς αιώνες μετά το 800 μ.Χ., περίπου, ο ισλαμικός πολιτισμός ήταν αναντίρρητα ο πλέον προοδευμένος στον κόσμο σε θέματα επιστήμης, ιατρικής, μαθηματικών και φιλοσοφίας.
Πηγές της μουσουλμανικής διδαχής και πρακτική
Οι αποκαλύψεις που ισχυρίστηκε ότι έλαβε ο Μωάμεθ συγκεντρώθηκαν σε ένα βιβλίο ονομαζόμενο Κοράνιο (Qur’an) (από το αραβικό ρήμα qara’a, «διαβάζω» ή «απαγγέλω») εντός μίας ή δύο δεκαετιών από τον θάνατό του. Αποτελούμενο από 114 κεφάλαια, το Κοράνιο δεν είναι μία ιστορία για τον Μωάμεθ. Παρόμοια με το Διδαχή και Διαθήκες, δεν είναι διόλου μία αφήγηση. Οι μουσουλμάνοι το θεωρούν ως τον λόγο (και τα λόγια) του Θεού που δόθηκαν απευθείας στον Μωάμεθ3.
Διαβάζοντάς το οι χριστιανοί θα βρουν οικεία θέματα. Μιλά, για παράδειγμα, για τη δημιουργία του σύμπαντος από τον Θεό σε επτά ημέρες, ότι τοποθέτησε τον Αδάμ και την Εύα στον Κήπο της Εδέμ, για τον πειρασμό από τον διάβολο, την πτώση τους και την κλήση μίας σειράς επακολουθούντων προφητών (οι περισσότεροι των οποίων εμφανίζονται επίσης στη Βίβλο). Αυτοί οι προφήτες περιγράφονται στο Κοράνιο ως μουσουλμάνοι, έχοντας υποτάξει το θέλημά τους στον Θεό.
Ο Αβραάμ, ο οποίος περιγράφεται ως φίλος του Θεού, εμφανίζεται να κατέχει εξέχουσα θέση στο κείμενο4. (Μεταξύ άλλων, θεωρείται ότι έχει λάβει αποκαλύψεις τις οποίες έγραψε, αλλά που έχουν χαθεί από τότε5). Ο Μωυσής, ο Φαραώ και η Έξοδος των τέκνων του Ισραήλ παίζουν επίσης ρόλο.
Είναι εντυπωσιακό ότι η Μαρία, η μητέρα του Ιησού, αναφέρεται 34 φορές στο Κοράνιο, σε σύγκριση με τις 19 φορές που αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη. (Είναι, στην πραγματικότητα, η μοναδική γυναίκα που ονομάζεται στο Κοράνιο.)
Μία συχνά αναφερόμενη διδασκαλία στο Κοράνιο είναι η διδαχή του ταουχίντ (tawhid) (taw-HEED), μία λέξη που θα μπορούσε να μεταφραστεί ως «μονοθεϊσμός» ή, ακόμα πιο κυριολεκτικά, ως «ενοποίηση». Αντιπροσωπεύει μία από τις κεντρικές αρχές του ισλάμ: ότι υπάρχει μόνον ένα απόλυτα μοναδικό θείο άτομο. «Εκείνος δεν έχει τέκνα ούτε είναι τέκνο κάποιου άλλου» διακηρύσσει το Κοράνιο «και δεν υπάρχει κανείς σαν αυτόν»6. Εκείνο το οποίο συνεπάγεται από αυτό είναι σίγουρα η πλέον σημαντική διάκριση μεταξύ ισλάμ και χριστιανισμού: οι μουσουλμάνοι δεν πιστεύουν στη θειότητα του Ιησού Χριστού και του Αγίου Πνεύματος. Επίσης, δεικνύει ότι, μολονότι όλοι οι άνθρωποι είναι εξίσου δημιουργίες του Θεού σύμφωνα με την ισλαμική διδαχή, δεν είμαστε τέκνα Του.
Ωστόσο, οι μουσουλμάνοι πιστεύουν ότι ο Ιησούς υπήρξε ένας αναμάρτητος προφήτης του Θεού, γεννηθείς από μία παρθένο και προορίστηκε να παίξει κεντρικό ρόλο στα γεγονότα των τελευταίων ημερών. Αναφέρεται συχνά και με σεβασμό στο Κοράνιο.
Βασικές διδασκαλίες και πρακτικές των μουσουλμάνων
Οι αποκαλούμενοι «Πέντε Στύλοι του Ισλάμ» –συνοψιζόμενοι λιτά όχι στο Κοράνιο, αλλά σε μία δήλωση παραδοσιακά αποδιδόμενη στον Μωάμεθ– διατυπώνουν κάποιες βασικές ισλαμικές διδαχές:
1. Μαρτυρία
Αν το ισλάμ έχει ένα παγκόσμιο δόγμα, αυτό είναι η σαχάντα (sha-HAD-ah) «ομολογία της πίστης» ή «μαρτυρία». Ο όρος αναφέρεται σε μία συγκεκριμένη φράση στα αραβικά, η οποία μεταφραζόμενη έχει ως εξής: «Δίνω μαρτυρία ότι δεν υπάρχει άλλος θεός εκτός από τον Θεό [Αλλάχ] και ότι ο Μωάμεθ είναι ο αγγελιαφόρος του Θεού». Η σαχάντα είναι η είσοδος στο ισλάμ. Όταν την εκφέρει (απαγγείλει) κάποιος με ειλικρινή πίστη, γίνεται μουσουλμάνος.
Το αραβικό ισοδύναμο της λέξης Θεός είναι Αλλάχ. Η συναίρεση των λέξεων al- («ο») και ilah («θεός»), δεν είναι κύριο όνομα, αλλά τίτλος και σχετίζεται στενά με την εβραϊκή λέξη Ελοχίμ.
Δεδομένου ότι δεν υπάρχει ισλαμική ιεροσύνη, δεν υπάρχουν διατάξεις της ιεροσύνης. Ούτε υπάρχει ισλαμική «εκκλησία». Επομένως, η ομολογία της σαχάντα είναι, κατά μία έννοια, το αντίστοιχο του βαπτίσματος. Η παρούσα δομή έλλειψης μίας επίσημης, ενοποιητικής ανά τον κόσμο ηγεσίας έχει άλλες επιπτώσεις. Για παράδειγμα, δεν υπάρχει ένας γενικός ηγέτης των μουσουλμάνων στον κόσμο, κανένας ο οποίος να μιλά εκ μέρους ολόκληρης της κοινότητας. (Ο Μωάμεθ θεωρείται σχεδόν παγκοσμίως ως ο τελευταίος προφήτης.) Αυτό σημαίνει επίσης ότι δεν υπάρχει εκκλησία από την οποία μπορούν να αποβληθούν οι τρομοκράτες ή «αιρετικοί».
2. Προσευχή
Πολλοί μη μουσουλμάνοι είναι εν γνώσει της τελετουργικής μουσουλμανικής προσευχής που ονομάζεται σαλάτ (sa-LAAT), η οποία περιλαμβάνει έναν συγκεκριμένο αριθμό κινήσεων προσκυνήματος, πέντε φορές την ημέρα. Η απαγγελία καθορισμένων στίχων από το Κοράνιο και το άγγιγμα του μετώπου στο έδαφος δείχνει ταπεινή υποταγή στον Θεό. Μία πιο αυθόρμητη προσευχή που ονομάζεται (επίκληση) du‘a, μπορεί να προσφερθεί οποιαδήποτε ώρα και δεν απαιτεί προσκύνημα.
Για τις μεσημεριανές προσευχές την Παρασκευή, απαιτείται από τους άνδρες μουσουλμάνους και οι μουσουλμάνες παροτρύνονται να προσεύχονται σε ένα τζαμί (από το αραβικό masjid, ή «τόπο προσκυνήματος»). Εκεί, σε ομάδες χωρισμένες ανά φύλο, στοιχίζονται, προσευχόμενοι υπό την καθοδήγηση του ιμάμη του τζαμιού (ee-MAAM, από το αραβικό amama, που σημαίνει «εμπρός από») και ακούνε ένα σύντομο κήρυγμα. Ωστόσο, οι Παρασκευές δεν είναι απόλυτα ισοδύναμες με το Σάββατο. Μολονότι το «σαββατοκύριακο» στις περισσότερες μουσουλμανικές χώρες επικεντρώνεται στην yawm al-jum‘a («ημέρα της συγκεντρώσεως») ή Παρασκευή, η εργασία εκείνη την ημέρα δεν θεωρείται αμαρτία.
3. Ελεημοσύνη
Ζακάτ (za-KAAT, που σημαίνει «εκείνο το οποίο εξαγνίζει») δηλώνει να γίνονται εισφορές ελεημοσύνης προς στήριξη των φτωχών, καθώς και σε τζαμιά και άλλες ισλαμικές επιχειρήσεις. Υπολογίζεται γενικώς στο 2,5 τοις εκατό του συνολικού πλούτου ενός μουσουλμάνου, πάνω από ένα ορισμένο ελάχιστο ποσό εισοδήματος. Σε μερικές μουσουλμανικές χώρες συγκεντρώνεται από κρατικά ιδρύματα. Σε άλλες, είναι εθελοντική.
4. Νηστεία
Κάθε χρόνο αφοσιωμένοι μουσουλμάνοι απέχουν από φαγητό, ποτό και σεξουαλικές σχέσεις από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου κατά τη διάρκεια ολοκλήρου του σεληνιακού μηνός του Ραμαντάν (Ραμαζανιού). Επίσης, αφιερώνουν τον εαυτό τους σε ειδικές πράξεις φιλανθρωπίας προς τους φτωχούς και διαβάζουν το Κοράνιο κατά τη διάρκεια του μήνα7.
5. Προσκύνημα
Οι μουσουλμάνοι οι οποίοι διαθέτουν υγεία και πόρους για να το πράξουν, θα πρέπει να κάνουν ένα προσκύνημα στη Μέκκα τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους. (Μία επίσκεψη στη Μεδίνα, τη δεύτερη ιερότερη πόλη στο ισλάμ, περιλαμβάνεται τυπικώς, όμως δεν απαιτείται.) Για τους πιστούς μουσουλμάνους αυτό είναι ένα βαθιά πνευματικό και συναισθηματικά έντονο γεγονός, κάτι σαν να παρευρισκόμαστε προσωπικά στη γενική συνέλευση ή να εισερχόμαστε στον ναό για πρώτη φορά.
Κάποια τρέχοντα θέματα
Τρία πράγματα για τα οποία οι μη μουσουλμάνοι ανησυχούν αναφορικά με το ισλάμ είναι η θρησκευτική βία, ο ισλαμικός νόμος ή σαρία (shari‘a) και η συμπεριφορά προς τις γυναίκες στο ισλάμ.
Ορισμένοι εξτρεμιστές έχουν χρησιμοποιήσει τον όρο τζιχάντ (jihad) για να αναφερθούν αποκλειστικά στον «ιερό πόλεμο», όμως η λέξη στην πραγματικότητα σημαίνει «πρακτικό έργο» σε αντίθεση με το «απλώς» προσευχή και μελέτη της γραφής.
Οι μουσουλμάνοι νομομαθείς και στοχαστές παρουσιάζουν διαφορές στην κατανόησή τους της τζιχάντ. Υπάρχει διαφωνία μεταξύ καθιερωμένων νομικών πηγών, για παράδειγμα, ότι η αποδεκτή στρατιωτική τζιχάντ πρέπει να είναι αμυντική και ότι οι αντίπαλοι θα πρέπει να προειδοποιούνται εκ των προτέρων και να τους επιτρέπεται η ευκαιρία να σταματήσουν ενέργειες που μπορεί να προκαλέσουν συγκρούσεις. Ορισμένοι νομομαθείς και άλλοι μουσουλμάνοι στοχαστές σήμερα διαφωνούν ότι η τζιχάντ μπορεί να υποδεικνύει οποιαδήποτε πρακτική ενέργεια με σκοπό την ωφέλεια της ισλαμικής κοινότητας ή τη βελτίωση του κόσμου γενικότερα. Λέγεται ότι ο Μωάμεθ έκανε διαχωρισμό ανάμεσα στη «μεγαλύτερη τζιχάντ» και στη «μικρότερη τζιχάντ». Η τελευταία, είπε, είναι πολεμική σύγκρουση. Όμως η μεγαλύτερη τζιχάντ είναι να πολεμούμε την αδικία και είναι επίσης η προσωπική αντίσταση κάποιου, ώστε να ζει ενάρετα.
Η σημερινή ισλαμική τρομοκρατία ισχυρίζεται ότι έχει θρησκευτικές ρίζες, όμως αναντίρρητα αντικατοπτρίζει κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές δυσαρέσκειες, οι οποίες λίγο έχουν να κάνουν ή δεν έχουν καμία σχέση με τη θρησκεία στην πραγματικότητα8. Επιπροσθέτως, είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η ευρεία πλειονότητα των μουσουλμάνων στον κόσμο δεν έχουν προσχωρήσει στη βία των τρομοκρατών9.
Η σαρία είναι ένα άλλο σημείο ανησυχίας για μερικούς μη μουσουλμάνους. Προερχόμενη από το Κοράνιο και τη χαντίθ –αναφέρει εν συντομία τι είπαν και έκαναν ο Μωάμεθ και οι στενότεροι συνεργάτες του, τα οποία παρέχουν υποδείγματα μουσουλμανικής συμπεριφοράς και συμπληρώνει και εξηγεί περικοπές του Κορανίου– είναι ένας κώδικας ισλαμικής συμπεριφοράς10. Κανόνες οι οποίοι διέπουν την ένδυση ανδρών και γυναικών (όπως το χιτζάμπ [hijab] ή πέπλο) βρίσκονται στη σαρία. Μολονότι οι κανόνες είναι υποχρεωτικοί σε ορισμένες μουσουλμανικές χώρες, σε άλλες αφήνονται στην επιλογή του ατόμου. Επίσης η σαρία καλύπτει θέματα όπως η προσωπική υγιεινή· τον χρόνο και το περιεχομένου της προσευχής· και κανόνες που διέπουν τον γάμο, το διαζύγιο και την κληρονομιά. Επομένως, όταν οι μουσουλμάνοι δεικνύουν σε έρευνες ότι επιθυμούν να κυβερνώνται από τη σαρία, μπορεί να κάνουν ή μπορεί και να μην κάνουν μία πολιτική δήλωση. Μπορεί απλώς να λένε ότι φιλοδοξούν να ζουν μία γνήσια ζωή μουσουλμάνου.
Πολλοί μη μουσουλμάνοι, όταν σκέπτονται τη συμπεριφορά προς τις γυναίκες στο ισλάμ, αμέσως σκέπτονται την πολυγαμία και το πέπλο. Όμως η πολιτισμική πραγματικότητα είναι κατά πολύν πιο περίπλοκη. Πολλές περικοπές στο Κοράνιο διακηρύσσουν ότι οι γυναίκες είναι ίσες με τους άνδρες, ενώ άλλες δείχνουν να προσδιορίζουν γι’ αυτές υποδεέστερους ρόλους. Οπωσδήποτε υπάρχουν πρακτικές σε πολλές ισλαμικές χώρες –συχνά με ρίζες στην προ-ισλαμική κουλτούρα της φυλής ή άλλα προϋπάρχοντα έθιμα– οι οποίες θεωρούν τις γυναίκες υποδεέστερες. Παρ’ όλα αυτά, ο τρόπος με τον οποίον βλέπουν οι μουσουλμάνοι τους ρόλους των γυναικών ποικίλλει σημαντικώς από χώρα σε χώρα και ακόμη και εντός μίας χώρας.
Απόψεις Αγίων των Τελευταίων Ημερών για το ισλάμ
Παρά τα διαφορετικά πιστεύω μας, πώς μπορούν οι Άγιοι των Τελευταίων Ημερών να προσεγγίσουν τους μουσουλμάνους;
Καταρχάς, θα πρέπει να αναγνωρίζουμε το δικαίωμα των μουσουλμάνων να «λατρεύουν όπως, όπου και ό,τι πιστεύουν» (Άρθρα της Πίστης 1:11). Το 1841, οι Άγιοι των Τελευταίων Ημερών στο συμβούλιο της πόλης της Ναβού πέρασαν έναν νόμο για τη θρησκευτική ελευθερία, ο οποίος εγγυάτο «ανεκτικότητα και ίσα προνόμια» στους «καθολικούς, πρεσβυτεριανούς, μεθοδιστές, βαπτιστές, Αγίους των Τελευταίων Ημερών, κουακέρους, οπαδούς του οικουμενισμού, επισκοπικούς, ουνιταριανιστές, μωαμεθανούς [μουσουλμάνους] και όλες τις άλλες θρησκευτικές ομάδες και θρησκευτικά δόγματα»11.
Θα πρέπει επίσης να ενθυμηθούμε ότι οι ηγέτες της Εκκλησίας μας υπήρξαν γενικώς ασυνήθιστα θετικοί στην εκτίμησή τους για τον ιδρυτή του ισλάμ. Το 1855, για παράδειγμα, σε μια εποχή όπου πολλοί χριστιανοί καταδίκαζαν τον Μωάμεθ ως αντίχριστο, οι πρεσβύτεροι Τζωρτζ Σμιθ (1817-75) και Πάρλυ Πρατ (1807-57) της Απαρτίας των Δώδεκα Αποστόλων εκφώνησαν μακροσκελή κηρύγματα, όχι μόνον διακηρύσσοντας μία εντυπωσιακά ενημερωμένη και δίκαιη κατανόηση της ισλαμικής ιστορίας, αλλά και επαινώντας τον ίδιο τον Μωάμεθ. Ο Πρεσβύτερος Σμιθ παρατήρησε ότι ο Μωάμεθ «αναμφίβολα εμφανίσθηκε από τον Θεό επί τούτου» για να κηρύξει εναντίον της ειδωλολατρίας και εξέφρασε συμπάθεια προς τους μουσουλμάνους οι οποίοι, όπως οι Άγιοι των Τελευταίων Ημερών, δυσκολεύτηκαν «να έχουν μία έντιμη ιστορία» γραμμένη για αυτούς. Μιλώντας αμέσως μετά, ο Πρεσβύτερος Πρατ εξέφρασε θαυμασμό για τις διδασκαλίες του Μωάμεθ και για την ηθική και τους θεσμούς της μουσουλμανικής κοινωνίας12.
Μία πλέον πρόσφατη δήλωση ήρθε το 1978 από την Πρώτη Προεδρία. Αναφέρει ειδικώς τον Μωάμεθ μεταξύ «των μεγάλων θρησκευτικών ηγετών του κόσμου» λέγοντας ότι, όπως εκείνοι, «έλαβε ένα τμήμα του φωτός του Θεού. Αλήθειες περί ηθικής δόθηκαν σε [αυτούς τους ηγέτες] από τον Θεό» έγραψαν οι Πρόεδροι Σπένσερ Κίμπαλ, Έλντον Τάννερ και Μάριον Ρόμνυ «για να διαφωτίσουν ολόκληρα έθνη και να φέρουν ένα υψηλότερο επίπεδο κατανόησης στα άτομα»13.Οικοδομώντας επί κοινού εδάφους
Μολονότι Άγιοι των Τελευταίων Ημερών και μουσουλμάνοι εμφανώς διαφέρουν σε σημαντικά ζητήματα –ιδιαιτέρως στη θειότητα του Ιησού Χριστού, τον ρόλο Του ως Σωτήρος και την κλήση των σύγχρονων προφητών- έχουμε πολλά κοινά. Και οι δύο πιστεύουμε, για παράδειγμα, ότι είμαστε ηθικώς υπόλογοι ενώπιον του Θεού, ότι θα πρέπει να επιδιώξουμε τόσο την προσωπική χρηστότητα, όσο και μία καλή και δίκαιη κοινωνία, και ότι θα αναστηθούμε και θα έλθουμε ενώπιον του Θεού για να κριθούμε.
Τόσο οι μουσουλμάνοι, όσοι και οι Άγιοι των Τελευταίων Ημερών πιστεύουν στην ζωτικής σημασίας ύπαρξη ισχυρών οικογενειών και στη θεία προσταγή να βοηθούμε τους φτωχούς και αυτούς που έχουν ανάγκη και ότι δείχνουμε την πίστη μας μέσω έργων στην ιδιότητά μας ως μαθητές. Δεν φαίνεται να υπάρχει λόγος όπου να μην μπορούν οι Άγιοι των Τελευταίων Ημερών και οι μουσουλμάνοι να ακολουθούν τη θρησκεία τους, πλάι-πλάι ο ένας με τον άλλον και ακόμα, όταν αναδύονται ευκαιρίες, συνεργαζόμενοι σε κοινότητες όπου, όλο και περισσότερο, βρισκόμαστε γείτονες σε έναν ολοένα και μεγαλύτερο επίγειο κόσμο. Μαζί μπορούμε να δείξουμε ότι η θρησκευτική πίστη μπορεί να είναι μία ισχυρή δύναμη για το καλό και όχι απλώς μία πηγή σύγκρουσης, ακόμα και βίας, όπως κάποιοι επικριτές επιχειρηματολογούν.
Το ίδιο το Κοράνιο προτείνει έναν τρόπο να ζούμε ειρηνικά μαζί παρά τις διαφορές μας: «Εάν ήταν το θέλημα του Θεού θα μπορούσε να σας είχε κάνει μία και μοναδική κοινότητα. Όμως επιθυμούσε να σας δοκιμάσει σε αυτό που σας έχει δώσει. Επομένως, συναγωνιστείτε ο ένας τον άλλο σε καλές πράξεις. Όλοι θα επιστρέψετε στον Θεό και Εκείνος θα σας ενημερώσει αναφορικά με τα πράγματα που χρησιμοποιήσατε για να διαφωνείτε»14.