2020
Ko Hono Tānaki Fakataha ʻo ʻIsileli ʻo fakafou ʻi he Ngāue Fakaetauhí
Sānuali 2020


Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻo e Ngāue Fakaetauhí

Ko Hono Tānaki Fakataha ʻo ʻIsileli ʻo fakafou ʻi he Ngāue Fakaetauhí

Ko e ngāue fakaetauhí ko ha faingamālie ia ke muimui ai ki he faleʻi ʻa e palōfitá ke tānaki ʻa ʻIsilelí.

ʻĪmisi
people with missionaries at a picnic

Kuo fakaafeʻi kitautolu ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ke tau tokoni ki hono tānaki ʻo ʻIsilelí—“ʻa e meʻa mahuʻinga taha ʻoku hoko ʻi he māmaní ʻi he ʻaho ní.”1

Kiate kinautolu ʻoku nau fie kau ki he ngāue ko ʻeni ki hono tānaki ʻo ʻIsilelí, ʻe malava ke hoko ʻa e ngāue fakaetauhí ko ha faingamālie fakaʻofoʻofa. Koeʻuhí ʻoku taha pē ʻa e ngāue ʻa e ʻEikí ki he fakamoʻuí, ’oku hoko ai e ngāue fakaetauhi ko ha founga ue’i fakalaumālie ia ke liliu e mo’ui ’a e kakai. Neongo pe ʻoku tau ngāue fakaetauhi ki ha kau mēmipa māmālohi pe fakaafeʻi kinautolu ke nau tokoni mai ʻi heʻetau tokoniʻi ʻa kinautolu ʻoku ʻikai ke tau tui fakalotu tataú, ka ʻoku ʻomi ʻe he ngāue fakaetauhí ha ngaahi faingamālie ke tānaki fakataha ai ʻa ʻIsileli.

Fefuaʻaki e Ngaahi Kavengá

“Mahalo ʻoku mamahi ʻetau fanga sipí, mole, pe hē ʻi heʻenau loto pē ki ai; ka ʻi heʻetau hoko ko honau tauhisipí, te tau lava ʻo kau ʻiate kinautolu ʻe fuofua fakatokangaʻi ʻenau fie maʻú. Te tau lava ʻo fakafanongo mo ʻofa ʻo ʻikai fakaangaʻi pea ʻoange ha ʻamanaki pea mo ha tokoni ʻi he fakahinohino ʻilo pau ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní.” —Poni H. Kōtoni2

“Naʻá ku siofi fakalongolongo ʻa e fefine naʻe tangutu ʻi hoku tafaʻakí ʻi heʻeku puna vakapuna foki ki ʻapi he 7:00 a.m. Naʻá ne fakatau ha inu kava mālohi kimuʻa pea puna ʻa e vaká, pea ʻi he taimi naʻá ne fehuʻi mai ai pe kuó u malí, naʻe kamata ke ʻāʻasili ange ai ʻeku fakamaau halaʻi iá.

“Ne u tali ange ʻi he loto-fiefia, ‘ʻIo, ʻoku ou maʻu ha fānau ʻe toko fā mo ha makapuna ʻe toko fā.’

“Naʻá ne talamai leva ha meʻa naʻá ne liliu e meʻa kotoa pē. Naʻe mālōlō hono husepānití he ʻaho kimuʻá hili ia haʻane longo ʻi ha ʻaho ʻe nima ʻo ʻikai ke ne toe ake. Neongo naʻe hoko ʻa e fefiné ko ha toketā ki he ngaahi meʻa fakatupakeé, ka naʻe ʻikai ke ne lava ʻo fakahaofi [hono husepānití] hili haʻane pongia lolotonga ʻena mālōlō ʻeveʻevá.

“Naʻá ku fakamāʻia ʻi heʻeku vave ke loto-fakamaau taʻetotonú. Ko e hā haʻaku lea ʻe fai kiate ia? ʻI heʻeku feinga ke u fiemālié, ne u ongoʻi hono hanga ʻe he Tamai Hēvaní ʻo lilingi hifo Hono Laumālié koeʻuhí ke u lava ʻo tokoni ki he fefine ko ʻení mo vahevahe ha niʻihi ʻo e ngaahi moʻoni mahuʻinga ʻo e ongoongoleleí.

“Naʻá ku ako neongo naʻe ʻikai ke ne ʻalu ki ha faʻahinga lotu, ka naʻá ne tui kia Sīsū Kalaisi mo lau e Tohi Tapú. ʻI heʻeku ʻeke ange pe ʻokú ne ʻiloʻi e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Máʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimuí Ní, naʻá ne tali mai ʻo pehē ko ha meʻa siʻi pē ʻokú ne ʻiló. Naʻá ku vahevahe mo ia ha pōpoaki konifelenisi lahi ʻa ʻEletā Lisiate G. Sikoti (1928–2015) naʻe pehē, ‘Ko e Ngaahi Tāpuaki Taʻengata ʻo e Malí,’ peá u fakamoʻoni leva ki he ngaahi fāmili taʻengatá mo e founga ʻoku ʻafioʻi mo ʻofaʻi ai ʻe he Tamai Hēvaní kitautolu fakafoʻituituí. Ne u ʻilo ai ʻokú ne ʻalu ki Hauaiʻi, USA, ko e feituʻu ia naʻá ne tupu hake aí, pea naʻá ku poupouʻi ia ke ne ʻaʻahi ki he Temipale Laʻie, Hauaiʻí.

“Ne ma māvahevahe ʻi he malaʻe vakapuna Sōleki Siti, ʻIutaá. ʻOku ou houngaʻia ʻi hono fakaʻaongaʻi au ʻe he ʻEikí, neongo ʻeku ngaahi tōnounoú, ke u alanima atu ki ha tuofefine naʻá ne fie maʻu ha ʻofa mo ha fakanongá.”

John Tippetts, ʻIutā, USA

Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ke Fakakaukau ki Aí

“Fakamaau halá”

ʻE lava ke taʻofi heʻetau vave ke loto-fakamāú ʻa ʻetau mamata ki he ivi fakalangí (vakai, Mātiu 7:1).

“Lilingi hifo Hono Laumālié”

Falala ki he talaʻofa ʻa e ʻOtuá te Ne ʻomi e ngaahi meʻa ke tau lea ʻaki ʻi he taimi pē ko iá (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 100:5–6).

“Ako”

Fehuʻi pe ko e hā ʻoku tui ki ai e niʻihi kehé, fanongo ʻi he loto-ʻofa, pea fakaʻapaʻapaʻi ʻenau tui fakalotú ʻi he anga fakaʻeiʻeiki.

“Fakamoʻoniʻi”

Fekumi ki ha ngaahi faingamālie ke vahevahe hoʻo fakamoʻoni kau ki he founga kuo ngāue ai ʻa e ʻEikí ʻi hoʻo moʻuí (vakai, Mōsaia 24:14).

“Poupouʻi”

Fakaafeʻi ke nau ngāue ʻi he moʻoni kae lava ke fakamoʻoni ʻa e Laumālié kiate kinautolu (vakai, Sione 7:17; Molonai 10:5).

ʻĪmisi
women walking together

Ko Hono Fakahaofi ʻo e Kau Mēmipa ʻOku Foki Maí

“ʻI hono fakalotoa ʻe he ʻofá, ʻe hoko ha ngaahi mana, pea te tau ʻilo ha ngaahi founga ke ʻomi ai hotau kāinga kuo “pulí” ke talitali lelei mo fālute ʻe he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí.” —Sini B. Pingihami3

“Naʻá ku hoko ko ha māmālohi ʻi ha taʻu nai ʻe ono ʻi he taimi naʻá ku hiki ai mo hoku husepānití ki ha kolo foʻoú. Naʻe ʻaʻahi mai kiate au ʻeku palesiteni Fineʻofa foʻoú, ʻo ʻeke mai pe ʻe lava ke ne ʻomi ha fineʻofa ke ʻaʻahi mai kiate au. Ne u kiʻi manavasiʻi ka naʻá ku loto ki ai. Naʻe haʻu e fineʻofa ko ʻení ʻo ʻaʻahi mai he māhina kotoa, neongo e kovi kiate ia ʻa e kulií—pea ʻoku ou maʻu ha kulī lalata moʻoni! Naʻe hokohoko atu ʻene ngāue fakaetauhí ʻi ha taʻu ʻe ua, pea naʻá ne tākiekina lahi ʻaupito ʻeku moʻuí.

“Neongo ko ʻene ngaahi ʻaʻahí naʻe faʻa nofotaha pē ki he fakafeohí, ka naʻá ne faʻa ʻeke mai ha ngaahi fehuʻi naʻá ne tataki kimaua ki ha ngaahi fepōtalanoaʻaki fakalaumālie. Ne hoko ʻeni ko ha meʻa ke u kiʻi ongoʻi taʻefiemālie ai, ka naʻá ne ueʻi foki au ke u fili pe te u laka nai ki muʻa ʻi he ongoongoleleí pe ko ʻeku nofo pē he tuʻunga ne u ʻi aí. Naʻe faingataʻa kiate au ke u fai ha fili, ka ne u fili ke u talanoa mo e ongo faifekaú.

“ʻI he ʻaho ne u ʻalu ai ki he houalotu sākalamēnití ko ʻeku fuofua taimí ia ʻi he hili ha taʻu ʻe ono, ne u ilifia ke hū ki loto. ʻI heʻeku hū atu ki he loto falelotú, naʻe talitali mai ai ʻeku fineʻofa ngāue fakaetauhí peá ne fakafeʻao atu au ki loto. Hili iá, naʻá ne fakafeʻao au ki heʻeku kaá, peá ne ʻeke mai pe ko e hā e meʻa ʻe ala tokoni mai ai ke u toe vāofi ange mo e Fakamoʻuí.

“Naʻe tokoni ʻa e taimi mo e ʻofa ʻa ʻeku fineʻofa ngāue fakaetauhí ke u toe mālohi ai he Siasí, pea ʻoku ou mahuʻingaʻia ʻi heʻene ngaahi ngāué ko e taha ʻo e ngaahi meʻaʻofa lelei taha kuo foaki mai maʻaku. ʻOku ou houngaʻia ʻaupito naʻá ne ʻi hoku tafaʻakí ʻi heʻeku fononga foki ki he Siasi ʻo e Fakamoʻuí.”

ʻIkai fakahā e hingoá, Pilitānia Kolomupia, Kānata

Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ke Fakakaukau ki Aí

“ʻAʻahi mai he māhina kotoa, neongo e kovi kiate ia ʻa e kulií”

Te ke fakahaaʻi fēfē nai hoʻo tokanga ki he niʻihi ʻokú ke ngāue fakaetauhi ki aí ʻo laka ange ʻi he ngaahi meʻa kehé? (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 121:44).

“Ngaahi Fehuʻi”

ʻE ala tokoni ʻa hono ʻeke ʻa e ngaahi fehuʻi totonú ke te fakaʻaiʻai ʻa e fakafuofuaʻi kitá. Manatuʻi ʻoku ʻi ai ha taumuʻa ʻo ʻetau ngāue fakaetauhí ʻa ia ʻoku mahulu hake ʻi he feohi fakasōsialé.4

“Talitali mai kiate au”

ʻOku totonu ke ongoʻi ʻe he tokotaha kotoa ʻoku talitali lelei kinautolu (vakai, 3 Nīfai 18:32).

“ʻI hoku tafaʻakí ʻi heʻeku fononga fokí”

ʻE lava ke liliu lahi ʻe heʻetau poupoú ʻa kinautolu kuo nau tūkia ke foki ki he Fakamoʻuí pea moʻuí (vakai, Hepelū 12:12–13).

Ngāue Fakaetauhí mo e Tānaki Fakatahá

“Ko e hā pē ha founga ʻe ngali fakanatula mo angamaheni kiate koé, vahevahe ki he kakaí e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai kiate koe ʻa Sīsū Kalaisi mo Hono Siasí. …

“… Ko ho fatongiá ke vahevahe e meʻa ʻokú ke tui mo ongoʻí pea moʻui ʻaki maʻu pē hoʻo tuí.” —ʻEletā Tieta F. ʻUkitofa5

ʻOku fetākinima ʻa e ngāue fakaetauhí mo hono vahevahe ʻo e ongoongoleleí. Ko ha ngaahi founga ʻeni ʻe niʻihi te tau lava ʻo tānaki fakataha ai hotau ngaahi kaungāmeʻá mo e kaungāʻapí lolotonga ʻetau ngāue fakaetauhí—pe ngāue fakaetauhi lolotonga ʻetau tānaki hotau ngaahi kaungāmeʻá mo e kaungāʻapí:

  • Ngāue fakataha. Kumi ha ngaahi faingamālie ke fakaafeʻi ai haʻo kaungāmeʻa pe kaungāʻapi ke kau fakataha mo koe ʻi ha ngāue fakaetauhi ki ha taha kehe. Kole ange ke nau tokoni atu ke mou teuteu ha meʻatokoni ki ha faʻē foʻou, fakahoko ha ngāue tauhiʻapi ki ha kaungāʻapi toulekeleka, pe fakamaau e ʻapi nofoʻanga ʻo ha taha ʻoku puke.

  • Faiako fakataha. ʻE lava ke ke fakaafeʻi haʻo kaungāmeʻa pe kaungāʻapi ʻoku ʻikai faʻa maʻu lotu ke ne tokoni atu ki hono tataki e lēsoni ngāue fakafaifekaú ʻi honau ʻapí maʻa ha taha ʻoku fakataha mo e ongo faifekaú, ke tokoni atu ʻi hono tataki ha lēsoni ʻi homou ʻapí, pe ʻalu fakataha mo koe ki ha tā lēsoni ʻi ha ʻapi ʻo ha taha kehe.

  • Alanima atu. Makehe mei he ngāue fakaetauhi kiate kinautolu ʻoku vahe atu kiate koé, te ke lava foki ʻo alanima atu ki he niʻihi kehé ʻi he taimi ʻokú ke sio ai ki ha faingataʻá. Kole ange ke ke ʻave kinautolu ki he ngaahi fakataha ʻa e siasí. Fakaafeʻi ʻenau fānaú ki he ngaahi ʻekitivitī ʻa e toʻu tupú pe Palaimelí. Ko e hā mo ha ngaahi founga kehe te ke lava ai ʻo ngāue fakaetauhi mo tānaki ʻa ʻIsileli?

  • Fakaʻaongaʻi e ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo ʻomi ʻe he Siasí. ʻOku ʻomi ʻe he Siasí ha ngaahi maʻuʻanga tokoni lahi ke tokoni ki he kāingalotú ʻi hono vahevahe ʻo e ongoongoleleí. Te ke lava ʻo vakaiʻi ʻa e konga “Faifekau” ʻi he polokalama Gospel Library, sio he ngaahi vitiō “Haʻu ʻo Mamatá” (ʻi he ChurchofJesusChrist.org/go/12011), pea ʻaʻahi ki he ComeUntoChrist.org ki ha ngaahi fakakaukau ki he founga ke tānaki fakataha ai ʻa ʻIsileli ʻi hotau tūkui koló.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Vakai, Russell M. Nelson, “ʻAmanakiʻanga ʻo ʻIsilelí” (fakataha lotu fakaemāmani lahi ʻa e toʻu tupú, 3 Sune 2018), HopeofIsrael.ChurchofJesusChrist.org

  2. Bonnie H. Cordon, “Ko e Hoko ko ha Tauhisipí,” Liahona, Nōv. 2018, 76.

  3. Jean B. Bingham, “Ngāue Fakaetauhi ʻo Hangē ko e Fakamoʻuí,” Liahona, Mē 2018, 106.

  4. Vakai, “Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻo e Ngāue Fakaetauhí: Ko e Taumuʻa Te ne Liliu ʻEtau Ngāue Fakaetauhí,”Liahona, Sān. 2019, 8–11.

  5. Dieter F. Uchtdorf, “Ngāue Fakafaifekaú: Ko Hono Vahevahe e Meʻa ʻI ho Lotó,” Liahona, Mē 2019, 17.