“A Sa Tiko kei Josefa ko Jiova,” Liaona, Maji./Epe. 2022.
Lako Mai, Mo Muri Au
A Sa Tiko kei Josefako Jiova
Ni da lako curuma yani na cecere kei na lolovira ni bula, e rawa ni da vulica e levu na ka mai na nona ivakaraitaki na parofita ni gauna makawa o Josefa.
Josefa E Vakamacalataka Tiko Na Tadra Nei Fero, mai vei Jean Adrien Guignet, Musée des Beaux-Arts, Rouen, Varanise /Bridgeman Images
Ena vica na yabaki sa oti, a marau na neitou matavuvale ni keitou kila ni sa namaka tiko o watiqu, o Terri, na ikava ni luvei keirau. Ia, ni oti e vica na vula ni bukete, keirau qai kila ni tu vei Terri e dua na ituvaki rerevaki ni bula vakavuniwai. Na madigi vinaka duadua vua o ya me vakacurumi ki valenibula, me laki qaravi kina vakavinaka. A davo tu ga ena idavodavo me vakacegu ena nona sasaga me maroroi tikoga na nona bukete ena gauna balavu duadua e rawa.
Oqo a yaco me dua na gauna butobuto ka dredre ki na neitou matavuvale, vakauasivi vei Terri. E a vakila na galili. Ka noqu na bolebole me’u qaravi iratou e tolu na gonelalai ni’u cakacaka tiko ka veiqaravi talega vaka bisopi. Na bula e vaka me sega tu ni vakacokotaki ka dredre.
Ena nona galili, a kune vakacegu o Terri ena qaqa ni dua na serenilotu totoka:
Au gadreva na nomuni serau e vei aua.
A cava tale, nomuni loloma ga e rawa me sabaya na kaukauwa nei vunica?
O cei, me tautauvata kei Kemuni na dauveituberi ka noqu ivakadei?
Veidraki Kece, Jisu Tu Vei Au! 1
Na Turaga A Tiko vata kei Keitou
Kena itinitini, a gadrevi na veisele me sucu kina na luvei keirau o Jace. Ia erau a qaravi vakavinaka ruarua o tina kei na luvena tagane baleta ni sa tiko rawa tiko e valenibula o Terri. Keitou a vakila na veitaqomaki ni Turaga ena neitou bula.
A sucu o Jace ena va na macawa ni bera na gauna dodonu ni nona sucu ka biu sara ena tabana ni nodra qaravi na sucuvou bibi. Keirau a lesu i vale ka sega ni kauta na luvei keirau. Ena vula ka tarava, keirau a lako e veisiga ki valenibula. E vaka me dau cowiri tiko na bula ki na dua na gauna dredre.
Ia, keitou a vakadinadinataka tale na liga ni Turaga. E a bula vinaka sara mai o Jace ka rawa vei keirau me kauti koya mai ki vale, edua na gauna vinaka ni keitou duavata vaka matavuvale.
Keirau qai kila ni tauvi Jace tiko edua na mate, edua na ituvaki ka vakavuna mera kabi vata kina vakadua na sui ni nona qavokavoka ni bera na kena gauna. Na ka ena yaco sa ikoya ni na sega ni rawa ni tubu na qavokavoka ni gone. Na kena iwali duadua ga o ya me seleti tani edua na iwase levu ni qavokavoka nei Jace ni se qai vula tolu ga. Keitou a lako curuma rawa na bolebole oqo ena masumasu kei na veivakalougatataki ni matabete. Vakadua tale na neitou raica na liga ni Turaga ena neitou bula. E a saumi na masu. E vakayacori na veivakalougatataki. A rawa vakavinaka na veisele. Sa yaco tale me marautaki na bula.
Sa vaka dina na vodo ramulili! Ia a vakavulica vei keitou na Turaga e vuqa na lesoni ena ilakolako oqo. Keirau kila ni o Koya a tiko vata kei keitou ena ilakolako oqo.
O Josefa A Tiko Nona Gauna Vinaka kei Na Gauna Ca
Josefa ni volitaki ki Ijipita, mai vei William Brassey Hole, © Look and Learn / Bridgeman Images
Ni da vulica na bula nei Josefa ena Veiyalayalati Makawa, eda raica ni nona bula talega, a dua na ilakolako mai na vinaka ki na ca ka lesu tale ki na vinaka ni bula. Ka da vulica ni sa dau tiko vata ga kei koya na Turaga, ena gauna vinaka kei gauna ca.
Na kote a solia o Jekope vei Josefa e a dua na ivakatakarakara totoka ni loloma nei Jekope vei Josefa. Ia a dau ivakananumi votivoti talega vei iratou na tuakai Josefa me baleta na nodrau veiwekani o Josefa kei tamana.
Ni ratou gole me vakania na qele ni sipi nei tamadratou, a kerei Josefa o Jekope me laki raici iratou. A lako o Josefa me vaka ni a kerei vua. Ia, e kena irairai ni a yali ena nona ilakolako. Sa qai tala mai na Turaga e dua na tamata me dusimaki Josefa me rawa ni kunei iratou na tuakana (raica na i Vakatekivu 37:15–17).
Ni ratou sa lewa na tuakai Josefa me ratou vakamatei koya, e vaka me sega ni ka vakacalaka ni dua na ivavakoso era a tavali tiko ena ilakolako ki Ijipita. Me isosomi ni nodratou vakamatei Josefa, se biuti koya me mate ena dua na qara, eratou a volitaki koya na tuakana vei ira na ivavakoso. (Raica na i Vakatekivu 37:25–28.)
Na veidusimaki ni Turaga a vakadinadinataki tale ena gauna era a volitaki Josefa kina na ivavakoso vei Potifa, e dua na kavetani ni nona yadra o Fero. Ena nona bula mada ga ni veiqaravi, a vukica o Josefa na veika kece e sotava me ka vinaka. O Potifa sa lesi Josefa me lewa e nona vale. A biuta na veika kece e tu vua ki na ligai Josefa. (Raica Nai Vakatekivu 39:4.) O Josefa e a lako mai na dua na gauna ca ki na dua na gauna vinaka. Sa marautaka tiko ena gauna oqo na madigi eso kei na marau ena vale nei Potifa.
Ia, na gauna vinaka oqo e a sega ni dede. Ni drotaka o Josefa na gagadre sega ni kilikili nei wati Potifa, e a qai beitaki koya ena ivalavala tawasavasava. E dina ga ni a sega ni dina na nona veibeitaki, ia e a rawa sara vei Josefa me a vakamatei. E veivakurabuitaki ni a sega ni vakakina, ia, a biu ga ki vale ni veivesu. Na liga ni turaga a maroroi Josefa tale.
Vakabauta Vakasakiti
Kevaka o a viritaki vakatawadodonu ki na vale ni veivesu, na cava beka o na cakava? Kevaka e dua na tamata me a yalolailai ka lomaca, sa i Josefa. Na lutu mosimosi mai na gauna vinaka ki na gauna ca e a rawa ni rawarawa vua me vakasamataka, “Na cava na yaga ni tovolei me qaravi na Kalou? Na ka ga e cakava tiko o Koya sa ikoya ni totogitaki au tikoga.” Ia a sega ni lomaca o Josefa se beitaka na Turaga, ka sega talega ni soro. Na nona vakabauta vakasakiti a sega ni yavalati rawa.
Ia ena siga butobuto sara mada ga ni tiko e valeniveivesu, a sega ni biuti Josefa na Turaga. iMatai, a vakarautaka na Turaga e dua na madigi vei Josefa me vakadewataka na tadra nei dau vavavi kei dau caka mena wai na tui (raica na i Vakatekivu 40 Ni oti e vica na yabaki, ena gauna a yaco kina na madigi me vakadewataka na tadra nei Fero, a vakadinadinataka o Josefa ni kena rawati na ka oqori e vu mai vua na Kalou (raica na i Vakatekivu 41:16). A sega walega ni sereki Josefa o Fero, ia “sa lesi koya talega me lewa na vanua taucoko ko Ijipita” (Vakatekivu 41:43). Ni oti na nona vakararawataki kei na nona sasaga bula voli o Josefa ena vica vata na yabaki, na Kalou a vakayacori Josefa me veiliutaki ena vanua, ka ikarua kivei Fero—e dua tale na gauna vinaka ena bula nei Josefa.
Sa Nakita na Vinaka na Kalou
A qai sotavi iratou tale na tuakana o Josefa, o iratou ka bukiveretaki koya ka volitaki koya vakabobula. E a rawa vua me lomaca. A rawa sara ga vua me beitaki iratou ena “veika tawa dodonu ka veivakacudrui” eratou a vakayacora vua. 2
Ia a qai kila o Josefa ni ena veigauna vinaka kei na veigauna ca ni nona bula sa dau wanonovi tiko mai vua na Turaga. Na nona itukutuku vei iratou na tuakana e veivakararamataki ki na vakasama oya:
“Ia koi kemudou dou a nanuma vaka ca vei au; ia sa nakita na vinaka na Kalou, ka me vakayacora na veivakabulai ni tamata e lewe vuqa me vaka edaidai.
“Ia dou kakua ni rere: koi au kau sa vakani kemudou kei ira na nomudou lalai. A sa vakacegui ira ko koya, ka vosa vakayaloloma vei ira” (Vakatekivu 50:20–21).
Ni da lako curuma yani na gauna vinaka kei na gauna ca ni bula, sa dua na ivakananumi cecere, ni Kalou sa nakita meda vinaka kina. A vakamacalataka na Turaga na ivakavuvuli vata ga oqo ki vua e dua na Josefa edaidai:
“Kevaka ko na sota kaya na veika rarawa; …
“Kevaka ko na beitaki ena veimataqali veibeitaki vakailasu kecega; kevaka era na vorati iko na kemu meca; kevaka era na kaliraki iko tani mai vei tamamu kei tinamu … ka ko yarataki yani ki vale ni veivesu, …
“… Mo kila tiko na luvequ, ni veika kece oqori ko na yalomatua kina, ka vinaka cake” (Vunau kei na Veiyalayalati 122:5–7).
Sa Dau Yaco Tu Ga Na Dredre
Ni keirau sotava tiko kei Terri na neirau bolebole, keirau kune vakacegu ena itukutuku oqo mai vua e dua na parofita ni Kalou:
“Au vinakata mo ni kila ni dau tu ga na dredre ena bula vakayago oqo, ka na dau tiko ga e veigauna. Ia ni da kila na veika eda kila, ka bula me vaka na ivakarau e dodonu me da bula kina, sa sega dina ni dua na tikina, sega ni dua na iulubale, me da namaka na ca kei na yaluma. …
“… Au nuitaka ni ko ni na sega ni vakabauta ni dredre kece ni vuravura sa mai sosomaki ena nomuni itabagauna, se na ca ni veika o sotava tiko e se bera ni bau yaco mai liu, se era na sega ni vinaka cake. Au vakadeitaka vei kemuni ni ra a ca vakalevu cake ka ra sa na vinaka cake tiko ga mai. Era vakakina—vakauasivi ni da bulataka ka lomana na kosipeli i Jisu Karisito ka solia kina na gauna me tubu kina ena noda bula.” 3
Mai na italanoa kei Josefa kei na veika rarawa e yaco ena vuravura wavoliti keda, e rawarawa na noda raica ni veika ca e yaco vei ira na tamata vinaka. Na bula dodonu e sega ni kena ibalebale ni da na levea na bolebole kei na rarawa ena noda bula. Ia, me vaka ga ni a tiko vata kei Josefa na Turaga ni sotava na veikadredre, ena tiko vata kei keda o Koya. Ena yaco vakaidina mai na veivakatovolei. Ia kevaka eda lako curuma ena yalodei meda rogoci Koya, ena tuberi keda ka vakauqeti keda na Turaga, me vaka ga a vakayacora vei Josefa.