Tō tātou ti’a’au i te fenua nei
’Ua fafauhia mai te mau ha’amaita’ira’a rahi pae vārua i te feiā tei here ’e ’o tē ’atu’atu nei i te fenua ’e tō rātou ta’ata tupu, te tāne ’e te vāhine.
I roto i te hō’ē tere i tō māua fenua ’āi’a i Farāni, ’ua ’oa’oa roa māua i te ’āfa’i atu, ’aita i maoro a’e nei, i te tahi o tā māua mau mo’otua, e ha’amāta’ita’i i te hō’ē ’āua tiare nehenehe i roto i te ’oire na’ina’i nō Giverny. ’Ua au roa mātou i te ori-haere-ra’a nā ni’a i tōna mau ’ē’a nō te māta’ita’i i te mau ’ātupunihi tiare nehenehe, te mau riri pape hāviti ’e te mau mori e hā’uti’uti ra nā ni’a i te mau pape hōpuna.
Teie vāhi māere e hotu ïa nō te hia’ai rahi i te hāmanira’a a te hō’ē ta’ata : te ta’ata pēni tuiro’o ra ’o Claude Monet, i te roara’a e 40 matahiti, ’ua fa’anaho ma te mārū ’e ’ua tanu i tāna ’āua tiare nō te fa’ariro ’ei vāhi nō tāna ’ohipa pēnira’a. Tomo roa atu Monet iāna iho i roto i te hanahana o te nātura ; i muri iho, ma tāna purūmu pēni, ’ua tātara ’oia i te mau mana’o tāna i fāri’i nā roto i te tu’ura’a i te ’ū ’e te māramarama. I te roara’a o te matahiti, ’ua hāmani ’oia i te hō’ē ha’aputura’a e hānere hōho’a pēni, tei fa’auru-’āfaro-ti’a-hia mai nā roto mai i tāna ’āu’a tiare.
Riri pape ’e te ’ē’aturu tāpone, 1899, nā Claude Monet
E au mau taea’e ’e mau tuahine, e nehenehe tā tātou fa’a’ohipara’a i te mau ’una’una o te nātura e ha’a’ati nei ia tātou, e hōro’a mai i te tahi mau ’itera’a hau atu i te fa’auruhia ’e tei hau atu i te fa’ahiahia i roto i te orara’a. Te putapūra’a e tupu i roto ia tātou e hōro’a mai te reira i te mana’o hōhonu o te māuruuru rahi i Metua i te ao ra ’e i tāna tamaiti ia Iesu Mesia, tei poiete i teie ao fa’ahiahia––e tōna mau mou’a ’e te mau tahera’a pape, te mau rā’au tupu, te mau ’ānimara––’e tō tātou nā metua mātāmua, ’o Adamu ’e o Eva.1
E ’ere te ’ohipa poietera’a i te hō’ē ’ohipa hope’a nō te reira. E tuha’a tā’āto’a te reira i roto i te fa’anhora’a a te Atua nō tāna mau tamari’i. Tāna fā ’o te hōro’ara’a ïa i te hō’ē vāhi i reira te mau tāne ’e te mau vāhine e tāmatahia ai, e fa’a’ohipa ai i tō rātou ti’amāra’a, ’ia ’ite mai i te ’oa’oa, ’ia ha’api’i ’e e ’ia nu’u i mua, ’ia ti’a ia rātou i te hō’ē mahana ’ia ho’i i tō rātou Rahunui ra ’e ’ia fatu i te ora mure ’ore.
Teie mau hāmani hāviti mau, ’ua fa’aineine-pā’āto’a-hia nō tō tātou maita’i ’e ’e fa’a’itera’a te reira i te here o te Rahunui nō tāna mau tamari’i. Tē nā ’ō ra te Fatu, « ’oia ïa, te mau mea ato’a ’o tei tupu mai i te fenua nei, i roto i te tau mau ra, ’ua hāmanihia ïa nō te maita’i ’e te fa’a’ohipara’a a te ta’ata nei, nō te ha’amāuruuru i te mata ’e nō te fa’a’oa’oa i te ’ā’au ».2
Nō reira, ’aita te hōro’a hanahana o te poietera’a e tae mai ma ’ore e tītaura’a ’e te mau hōpoi’a. Tē fa’ata’a-maita’i-hia nei tei mau tītaura’a e te ’ohipa o te ti’a’aura’a I roto i te parau o te ’evanelia, te ta’o ti’a’aura’a e fa’a’ite ra ïa i te hō’ē hōpoi’a pae vārua ’aore rā pae tino mo’a, ’ia ’atu’atu i te tahi ’ohipa tei fatuhia e te Atua, tei ia tātou ra ïa te hōpoi’a.3
Mai tei ha’api’ihia i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a, tā tātou ti’a’aura’a tei roto ïa te mau parau tumu i muri nei :
Parau tumu mātāmua : Te fenua tā’āto’a ’e tae noa atu i te mau mea ora ato’a e vai ra, ’o te Atua te fatu.
’Ua hōro’a mai te Rahunui i te mau faufa’a o te fenua nei ’e te mau mea ora ato’a, terā rā tē tāpe’a nei ’oia i te fatura’a tā’āto’a. ’Ua parau ’oia, « nā’u, nā te Fatu, i hōhora atu i te mau ra’i ’e i hāmani i te fenua nei, ’e ’o te ’ohipa ïa a tō’u iho rima ; ’e nā’u iho te mau mea ato’a i roto i te reira ».4 Te mau mea ato’a i ni’a i te fenua nei ’o te Atua te fatu, ’oia ato’a tō tātou mau ’utuāfare, tō tātou tino tāhuti ’e tō tātou ato’a ora.5
Parau tumu piti : ’Ei mau ti’a’au nō te mau hāmani a te Atua, e hōpoi’a nā tātou ’ia fa’atura ’e ’ia ’atu’atu i te reira.
’Ei mau tamari’i nā te Atua, ’ua fāri’i tātou i te hōpoi’a nō te riro ’ei mau ti’a’au, ’ei mau ha’apa’o ’e ’ei mau tīa’i nō teie mau poietera’a hanahana. ’Ua nā ’ō mai te Fatu ē e fa’ariro ’oia : « i te ta’ata tāta’itahi… ’ei ta’ata ti’a’au ho’i ’oia i ni’a i te mau ha’amaita’ira’a tāhuti nei tā’u i fa’atupu ’e i fa’aineine nō te mau ta’ata tā’u i hāmani ».6
E fa’ati’a te Metua i te ao ra ia tātou ’ia fa’a’ohipa i te mau faufa’a o te fenua nei, mai te au i tō tātou iho hina’aro. Teie rā, ’eiaha tō tātou ti’amāra’a, ’ia tātarahia mai te hō’ē parau fa’ati’a nō te fa’a’ohipa ’aore rā nō te ’iamamau i te mau maita’i o teie nei ao, ma te pa’ari ’ore ’e te tāpe’a ’ore. ’Ua hōro’a mai te Fatu i teie fa’aarara’a : « ’E nā te reira i ha’amāuruuru i te Atua i te mea ē, ’ua hōro’a mai ’oia i teie nei mau mea ato’a i te ta’ata nei ; nō reira ho’i teie nei i hāmanihia ai nō te fa’a’ohipa, nā roto i te mana’o au, ’eiaha mai te fa’arahi roa, ’eiaha ato’a ma te tītaura’a ti’a ’ore ».7
’Ua parau te peresideni Russell M. Nelson i te hō’ē taime, « ’ei mau ta’ata fāna’o nō te poietera’a hanahana, e aha tā tātou e rave ? E ti’a ia tātou ’ia ha’apa’o i te fenua nei, ’ia riro ’ei mau ti’a’au pa’ari nō te reira, ’e ’ia fa’aherehere i te reira nō te mau u’i i muri nei ».8
Hau atu i te rirora’a ’ei hina’aro ihi ’aore rā poritita, te ’atu’atura’a i te fenua ’e i tō tātou arutaimāreva nātura e hōpoi’a mo’a ïa tei hōro’ahia ia tātou e te Atua, ’o tē fa’atae mai i te hō’ē mana’o hōhonu nō te hōpoi’a ’e te ha’eha’a. E tuha’a rahi ato’a te reira nō tō tātou ti’ara’a pipi. Nāhea e roa’a ai ia tātou i te fa’atura ’e te here i te Metua i te ao ra ’e ia Iesu Mesia, mai te peu ’aita e fa’atura’a ’e e here i tā rāua mau hāmani ?
E rave rau ’ohipa tā tātou e nehenehe e rave––’ei pupu ’e ’ei ta’ata tāta’itahi—nō te riro ’ei mau ti’a’au maita’i. ’Ia hi’ohia i tō tātou mau orara’a tāta’itahi, e nehenehe tātou tāta’itahi e fa’a’ohipa i te rahira’a o te mau faufa’a o te fenua, ma te mana’o tura ’e te ha’apa’o maita’i. E nehenehe tātou e turu i te mau tauto’ora’a a te ’oire nō te ’atu’atu i te fenua. E nehenehe tātou e mā’iti i te hō’ē huru orara’a ’e te mau peu ’o te fa’atura i te mau hāmani a te Atua ’e ’ia fa’ariro i tō tātou iho mau vāhi ’ei mea nahonaho a’e, mea hāviti a’e ’e e mea fa’auru a’e.9
I roto i tō tātou ti’a’aura’a i te mau hāmani a te Atua tē vai ato’a, i tōna maita’i roa a’e, te hōpoi’a mo’a ’ia here, ’ia fa’atura ’e ’ia aupuru i te ta’ata ato’a ’o tē pārahi ato’a nei i ni’a i teie fenua. E mau tamaiti ’e e mau tamāhine rātou nā te Atua, tō tātou mau tuahine ’e mau taea’e, ’e tō rātou ’oa’oa mure ’ore ’o te fā mau ïa o te ’ohipa nō te poietera’a.
Tē fa’ati’a nei te ta’ata pāpa’i Antoine de Saint-Exupéry i te mea i muri nei : I te hō’ē mahana, ’a rātere ai ’oia nā ni’a i te pereo’o ’auahi, ma te ’ore i ’ite ē ’ua pārahi ’oia i rotopū i te mau tītīhoria. Ma te māuiui hōhomu i te hi’ora’a i te tapineva i ni’a i te hōho’a mata o te hō’ē tamaiti iti, ’ua parau iho ra ’oia, « ’ia huriāfatu ana’e, e hotu mai te hō’ē rōti ’āpī i roto i te ’āu’a tiare, e ’oa’oa te mau ta’ata fa’a’apu ato’a. E fa’aātea rātou i taua rōti ra, e ’atu’atu iāna ’e e fa’a’amu iāna. Terā rā, ’aita e ta’ata fa’a’apu nō te ta’ata ».10
E au mau taea’e ’e mau tuahine, e’ita ānei e ti’a ia tātou ’ia riro ’ei ta’ata fa’a’apu nō tō tātou ta’ata tupu, te tāne ’e te vāhine ? E ’ere ānei tātou te tīa’i nō tō tātou taea’e ? ’Ua fa’aue mai Iesu ia tātou ’ia here i tō tātou ta’ata tupu mai ia tātou iho.11 Nā roto mai i tōna vaha, te parau ta’ata tupu e ’ere te aura’a ē te ta’ata i pīha’i noa mai ia tātou ; tē fa’a’ite nei ē terā i pīha’i iho i tō tātou māfatu. Tē ’āmui nei te reira i te mau ta’ata ato’a i ni’a i teie paraneta—’o tē ora nei i pīha’i iho ia tātou ’aore rā i roto i te mau fenua ātea, noa atu te huru o tō rātou ti’ara’a ta’ata, tō rātou orara’a i muta’a iho rā ’aore rā i teienei.
’Ei pipi nā te Mesia, e hōpoi’a hanahana nā tātou ’ia rohi tu’utu’u ’ore nō te hau ’e te au maita’i i rotopū i te mau hau ato’a o te ao nei. Mea ti’a ia tātou ’ia rave ma tō tātou pūai ato’a ’ia pāruru ’e ’ia hōro’a i te tāmahanahana ’e te tāmārūra’a i tei paruparu, tei veve ’e i te feiā ato’a e māuiui nei ’aore rā e fa’atītīhia nei. Nā ni’a atu ā, te tao’a hōro’a rahi roa a’e nō te here ’o tā tātou e nehenehe e pūpū atu i tō tātou ta’ata tupu, ’o tē fa’a’itera’a ïa ia rātou te ’oa’oa o te ’evanelia ’e te ani-manihini-ra’a ’ia haere mai i tō rātou Fa’aora nā roto i te mau fafaura’a mo’a ’e te mau ’ōro’a.
Parau tumu toru : ’Ua tītau-manihini-hia tātou ’ia fa’aō atu i roto i te ’ohipa o te poietera’a.
’Aita ā te ’ohipa tau maoro o te poietera’a i oti atu ra. I te mahana tāta’itahi, tē tupu noa nei te poietera’a a te Atua i te rahi, i te ’ā’ano ’e i te hotu. Te ’ohipa maere rahi rā, tē pi’i mai nei te Metua i te ao ra ia tātou ’ia ’āmui atu i roto i te ’ohipa o te poietera’a.
Tē ’āmui nei tātou i roto i te ’ohipa o te poietera’a i te mau taime ato’a ’a fa’a’apu ai tātou i te fenua ’aore rā ’a tu’u ai tātou i tā tātou iho mau hāmanira’a i teie nei ao––ma te fa’atura rā i te mau hāmani a te Atua. E nehenehe tō tātou fa’aōra’a e fa’a’itehia nā roto i te ’ohipa anoihi, te pāpa’i hōho’a fare, te hīmene, te tuāparau nihinihi ’e te hīro’a, ’o te fa’anehenehe i tō tātou paraneta, e ha’ape’epe’e i tō tātou ’itetino ’e e tūrama i tō tātou orara’a. Tē fa’aō ato’a nei tātou nā roto i te mau ’itera’a ihi ’e te rapa’aura’a nō te pāruru i te fenua ’e te ora i ni’a iho. ’Ua ha’apoto mai te peresideni Thomas S. Monson i teie mana’o ma teie mau parau nehenehe : « ’Ua vaiho mai te Atua i teie ao ma te oti ’ore, ’ia ti’a i te ta’ata ’ia ’ohipa i tōna ’aravihi… ’ia ’ite te ta’ata i te ’oa’oa ’e te mau hanahana o te poietera’a ».12
I roto i te parabole a Iesu nō te mau tārēni, i te ho’ira’a mai te fatu mai tōna tere, ’ua ha’apoupou ’e ’ua ha’amāuruuru ’oia i nā e piti o tāna mau tāvini tei fa’ahotu ’e tei aupuru i tō rāua tārēni. ’Āre’a rā, ’ua pi’i atu ’oia i te tāvini « fa’atau » tei huna i tāna tāreni ’ōtahi i roto i te repo, ’e ’ua rave ato’a mai ’oia i tāna i hōro’ahia.14
Hō’ē ā huru ato’a, tō tātou ti’ara’a ’ei mau ti’a’au nō te mau hāmani o te fenua nei, e ’ere noa ïa i te fa’ahereherera’a ’aore rā i te pārurura’a. Tē tīa’i nei te Fatu ’ia rohi tātou ma te itoito, ma te tura’ihia e tōna Vārua mo’a, ’ia tupu i te rahi, ’ia maita’i atu ā ’e ’ia ha’amaita’i i te mau faufa’a tāna i hōro’a hua mai––’eiaha noa nō tō tātou maita’i nō te ha’amaita’i rā ia vetahi ’ē.
I roto i te mau ’ohipa ato’a a te ta’ata nei, ’aita e ’ohipa e nehenehe e fa’atūea i te ’itera’a nō te rirora’a ’ei hāmani te tamari’i ’e tō tātou Atua i te hōro’ara’a i te ora ’aore rā i roto i te tauturura’a i te hō’ē tama ’ia ha’api’i, ’ia tupu i te rahi ’e ’ia maita’i––’ei metua ānei, ’ei ta’ata ha’api’i, ’ei ta’ata fa’atere ’aore rā te tahi atu ti’ara’a. ’Aita e ti’a’au mo’a roa a’e, tei ’ī i te maita’i, ’o tē tītau rahi ato’a rā, ’oi i te riro ’ei ’āpiti i te Atua nō te hāmani i te mau tino tāhuti nō tāna mau tamari’i vārua ’e ’ia tauturu ia rātou ’ia roa’a i tō rātou hope’a hanahana.
E tītau te hōpoi’a o te hāmani te tamari’i i te fa’aha’amana’ora’a tāmau ē, te ora ’e te tino o te ta’ata tāta’itahi e mea mo’a ïa, ’o te Atua ana’e te fatu, ’e ’ua fa’ariro ’oia ia tātou ’ei mau tī’a’i nō te fa’atura, nō te pāruru ’e nō te aupuru nō rātou. Te mau fa’auera’a a te Atua ’o tē fa’atere nei i te mana nō hāmani i te tamari’i ’e te fa’atupura’a i te ’utuāfare mure ’ore, e arata’i ia tātou i roto i taua ti’a’aura’a mo’a ra, tei riro ho’i ’ei ’ohipa faufa’a roa i roto i tāna fa’anahora’a.
Tō’u mau taea’e ’e mau tuahine, e ti’a ia tātou ’ia ’ite ē, te mau mea ato’a e ’ohipa pae vārua ïa nā te Fatu––’oia ato’a te mau huru, hau atu i te pae tino o tō tātou orara’a. Tē fa’a’ite pāpū nei au ē, e mau ha’amaita’ira’a pae vārua rarahi tei fafauhia mai i te feiā tei here ’e tei ’atu’atu i te fenua ’e i tō rātou ta’ata tupu, te tāne ’e te vāhine. Ma te vai ha’apa’o-noa-ra’a i teie ti’a’aura’a mo’a ’e ma te fa’atura i tā ’outou mau fafaura’a mure ’ore, e tupu ’outou i te rahi i roto i te māramarama o te Atua ’e o tāna tamaiti ia Iesu Mesia, ’e e fāri’i ’outou i tō rāua here ’e tā rāua fa’aurura’a rahi i roto i tō ’outou orara’a. E fa’aineine teie mau mea ato’a ia ’outou ’ia noho i pīha’i iho ia rāua ’e ’ia fāri’i i te hō’ē mana poietera’a hau atu14 i roto i te orara’a i muri iho.
I te hope’a o teie orara’a tāhuti nei, e ani mai te Fatu ia tātou i te hō’ē parau fa’a’ite, nō tā tātou ti’a’aura’a mo’a, e nāhea tō tātou aupurura’a i tāna mau hāmani. Tē pure nei au ’ia fa’aro’o tātou i tāna mau parau here ’ia muhumuhu mai i tō tātou ’ā’au : « ’Ua ti’a roa, e teie nei tāvini maita’i ’e te ha’avare ’ore : ’O ’oe i ha’apa’o maita’i i tenā nā tao’a iti ha’iha’i, e fa’ati’a’au atu vau ia ’oe i ni’a iho i te mea rahi : E haere ’oe i roto i te ’ōro’a ’oa’oara’a a tō fatu ».15 I te i’oa o Iesu Mesia ra, ’āmene.