« Te tai’ora’a marū noa : Te ’itera’a i te Fa’aora i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a », Liahona, Tēnuare 2024.

Te tai’ora’a marū noa : Te ’itera’a i te Fa’aora i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a

Nā Ted Barnes

Fa’ananeara’a i te fa’anahora’a ha’api’ira’a a te ’Ēkālesia

E nehenehe te tīpe’era’a i teie ha’afātatara’a o te ano’ihi e tauturu ia tātou ’ia ’ite ia Iesu Mesia i roto i te Buka a Moromona.

nana’ora’a nō Maria e tāpe’a ra i te tino o Iesu i muri mai i te fa’asātaurora’ahia

’Ua ra’e’ahia ia Michelangelo hō’ē matahiti te maoro nō te hāmani te La Pietà, hō’ē nana’ora’a nehenehe mau nō Maria e tāpe’a ra i te tino o Iesu i muri mai i te fa’asātaurora’ahia. E toru matahiti tō Leonardo da Vinci fa’aea-noa-ra’a, ma te pēni i tāna hōho’a tuiro’o nō te Tāmā’ara’a Hope’a.

Mai te mea e feruri ’outou, e aha te maorora’a ’ia parau ’outou nō te hō’ē rātere ’ia māta’ita’i i roto i te fare manaha—nō te fāito tano noa—’ia hi’o tāta’itahi i te ’ohipa ano’ihi ?

Te pāhonora’a 17 tetoni, mai te au i te tahi tuatāpapara’a.¹

’A feruri na : 17 tetoni te māta’ita’ira’a i te hō’ē ’ohipa ano’ihi tā te tahu’a ano’ihi i hāmani paha e rave rahi matahiti.

Mea māramarama maita’i. E rave rahi hānere hōho’a pēni ’e te mau nana’ora’a i roto i te hō’ē fare manaha, ’e e mau ta’ata ’ohipa roa tātou. Tē rū nei ho’i tātou nō te rave i te mau mea ato’a e ti’a ai. Te vāhi huru ’ē, nō tō tātou mata’u ’ia ’ere tātou i te tahi mea, e mo’ehia ia tātou te fā mau o te ’ohipa ano’ihi—te mau ’ā’aina ’e te mau mana’o tā te mau tahu’a ano’ihi e hina’aro ’ia ’ite tātou. E hi’o mata noa tātou i te mau tauiha’a tāta’itahi o te fare manaha, ’aita rā tātou e hi’o ra i te hō’ē noa a’e o te reira. I muri iho, e fa’aru’e tātou i te fare manaha ma te rohirohi ’e te fa’aurura’a ’ore. E uiui ato’a paha tātou ia tātou iho, e aha tā te mau ta’ata e ’ite nei i roto i te mau ano’ihi e vai ra—mea pāpū, penei a’e, te ’ohipa ano’ihi nō te feiā ’ite rahi, ’eiaha nō te tā’āto’ara’a.

Hi’ora’a taere

Nō te pāhono i teie fifi, tē fa’aitoito nei te mau fare manaha ano’ihi nā te ao nei i te mau rātere ’ia fa’a’ohipa i te mea tā rātou e pi’i nei te « hi’ora’a taere ».² E ani rātou i te mau ta’ata ’ia mā’iti i te hō’ē ’ohipa ano’ihi i roto i te fare manaha, ’ia pārahi au maita’i noa, ’e ’ia hi’ohi’o māite i te reira nō te hō’ē ma’a taime ri’i—5 e tae atu e 10 minuti. ’A hi’ohi’o i te reira nā te mau vāhi poro ta’a ’ē ato’a. ’A tāpiri roa atu i pīha’i iho nō te hi’o i te mau vāhi iti. ’A ho’i i muri ’e ’a rave i te reira i roto i tōna tā’āto’ara’a. I te tahi taime, e parauhia i te mau rātere ’eiaha e tai’o i te tāpa’o fa’ata’ara’a a te fare manaha ’o tē hi’opo’a nei i te ’ohipa ano’ihi—’eiaha roa atu, e tae roa i te taime e fāna’o rātou ’ia hōro’a mai i tō rātou iho mau mana’o ’e ’ia ’ite rātou iho i te mea tā rātou i ’ite mai.

E taui te hi’ora’a taere i te ’itera’a rau o te hō’ē fare manaha ano’ihi nō te mau ta’ata ato’a. Vetahi ’o tei ’ore roa na i fa’ariro ia rātou iho mai te mau ta’ata rave ’auru [amateur] nō te ano’ihi, ’ua ’ana’ana tae roa rātou i te ’ohipa ano’ihi. ’Ua noa’a ia rātou te ti’aturira’a ē, e nehenehe rātou e ’ite mai i te aura’a o te mau huru ’ohipa ano’ihi ato’a, ’e e ’ite mai rātou i te ’oa’oa i roto i te mea tā rātou e ’ite mai. E ha’api’i mai rātou ē, ’aita e tītauhia ia rātou i te hō’ē parau tū’ite nō te fare ha’api’ira’a tuatoru nō te ’ā’ai o te ano’ihi, ’ia fa’a’ana’anataehia rātou e te ano’ihi ; tītau-noa-hia ia rātou ’ia fa’ataere ’e ’ia hōro’a i te ’ohipa ano’ihi i te rāve’a nō te rave i te mea i hāmanihia ai ’oia.

E nehenehe ānei i teie ā mau parau tumu e fa’a’ohipahia nō te tai’ora’a i te mau pāpa’ira’a mo’a—’ei hi’ora’a, nō tā tātou tuatāpapara’a te Mai, pe’e mai o te Buka a Moromona i teie matahiti ?

’Ua ’ite tātou, te Buka a Moromona ’o te tahi fa’ahou ’ite nō Iesu Mesia, ’ua pāpa’ihia ma te ’ōpuara’a e ha’apūai i tō tātou fa’aro’o i te Fa’aora (hi’o 1 Nephi 6:4). ’Ua ’ite tātou, ’ua pāpa’ihia te reira e te mau peropheta fa’auruhia a te Atua, pāpū maita’i nō tō tātou ’anotau (hi’o, ’ei hi’ora’a, Moromona 8:35). ’Ua ’ite tātou, te mau peropheta tahito tei pāpa’i i te Buka a Moromona, ’ua rave i te reira ’ei ho’o nō tō rātou iho fa’atusiara’a rahi. Te ’ohipa noa nō te nana’ora’a i te mau ta’o i ni’a i te mau ’api veo e ’ohipa māuiui ’e te hepohepo (hi’o Iakoba 4:1). ’E te tahi pae o rātou, ’ua tāmata noa atu e fifi tō rātou orara’a i te pāruru i te mau pāpa’a parau, ’ia roa’a mai te reira ia tātou i teie mahana (hi’o Moromona 6:6 ; Moroni 1).

Teie rā, i te tahi taime, i roto i tā tātou ravera’a, tē rū nei tātou i roto i tā tātou tai’ora’a i te Buka a Moromona. Penei a’e tē tāmau nei tātou i te tahi mau ’īrava i te taime tāmā’ara’a i te po’ipo’i ’aore rā i ni’a i te ’ē’a nō te ’ohipa. E nehenehe tātou e hi’o mata noa i ni’a i te mau ta’o tāta’itahi o te hō’ē pene, mea iti rā te ’ohipa e tomo mai i roto. ’Eiaha i te mau taime ato’a, i te tahi rā taime, e tāpiri tātou i te buka ’aore rā i te fa’aaura’a rorouira, ma te ’ore i ta’a ’ē i te mea tā tātou i fāri’i i te taime ’a ha’amata ai tātou.

Te tai’ora’a marū noa

Mai te mea e ti’a i te hō’ē ’ohipa ano’ihi ’ia fa’a’ana’anataehia ma te hi’ora’a marū noa, penei a’e e ti’a ato’a i te Buka a Moromona i tā tātou « tai’ora’a marū noa ». ’Aita te reira e parau nei e tītauhia ’ia maoro atu ā tā tātou tuatāpapara’a i te pāpa’ira’a mo’a, ’ia fāna’o noa rā tātou i te hō’ē tauira’a o te terera’a. Hau atu i te rū-noa-ra’a nō te fa’aoti i te hō’ē pene, penei a’e e rōtahi te tuatāpapara’a i teie mahana i ni’a e toru ’aore rā e maha noa ’īrava. ’Ia hopu mau rā tātou ia tātou iho i roto i teie mau ’īrava. E ’ite mai tātou i te mau parau hu’ahu’a iti, te mau ta’o ’e te mau pereota. E feruri tātou i te tumu nō te aha e mea faufa’a te reira tāta’itahi—tē ha’api’i ānei ra te reira iā’u i te hō’ē mea nō ni’a i te Fa’aora ? Tē fa’ahōhonu ra ānei te reira i tō’u here ’iāna ’e i tō’u fa’aro’o iāna ? Tē vai ra ānei te hō’ē ’ohipa tāna e hina’aro ’ia ’ite au ?

Maoti te tai’ora’a marū noa e ti’a ai ia tātou ’ia ha’apa’o maita’i i te mau mea i roto i te Buka a Moromona, ’o tā tātou e ’ore e ha’apa’o maita’i nā te ravera’a ’ē. Te mea faufa’a roa atu ā, e tauturu te reira ia tātou ’ia ’ite pinepine atu i te Fa’aora i roto i teie buka, tei pāpa’ihia nō te fa’a’ite pāpū nōna. Te tai’ora’a marū noa ’o te hō’ē ïa rāve’a nō te fa’a’ara’ara i tō tātou mata, tō tātou ferurira’a ’e tō tātou ’ā’au i te ’itera’a pāpū pūai o te Buka a Moromona nō Iesu Mesia. Te hō’ē ’ohipa ano’ihi fa’auruhia, ’ia rave ana’e tātou i te taime nō te hi’o mau i te reira, e nehenehe e taui i te orara’a. Ma te huru hōhonu atu ā, e nehenehe te hi’ora’a i te Fa’aora i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a e fa’auru hōhonu i tō tātou mau mana’o ’e mau putapūra’a—’e, maori rā, tō tātou orara’a.

’Ei hi’ora’a, ’a feruri na tē tai’o ra ’outou te 1 Nephi pene 1. ’Ua hutihia tō ’outou ha’apa’o maita’i i ni’a i te ’īrava 6, nō reira e fa’ataere ’outou ’e e fa’aea ri’i ’outou i reira nō te tahi taime. E nehenehe ’outou e ’umehi i ni’a te « pou auahi » tā Lehi i ’ite « e pārahi a’e ra i ni’a iho i te hō’ē mato ». E peu mātaro-’ore-hia te reira nō te hō’ē auahi. E aha tō te reira aura’a ? E nehenehe tō ’outou mau mana’o e toro atu i te tahi atu mau pou auahi, tei fa’ahitihia i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a (e nehenehe te mau fa’ata’ara’a i raro i te ’api e tauturu ia ’outou). E nehenehe ’outou e uiui nō te aha te aro o te Fatu e fa’aau-pinepine-hia ai i te auahi. E aha tā te reira e parau nei nō ni’a iāna ? ’Ua riro a’ena ānei ’oia mai te hō’ē auahi i roto i tō ’outou orara’a ?

E mea huru rahi ’ia ferurihia. ’E ’aita ā ’outou i fa’aoti atu ra i te ’īrava.

’Oia mau, e mea faufa’a ’ia tai’o vitiviti i te Buka a Moromona. E nehenehe te reira e tauturu ia tātou ’ia ha’api’i te tā’āto’ara’a o te ’ā’amu ’e ’ia mā’iti i te mau tumu parau ’e te tāmau. Terā rā e rave rahi mea e ’apo mai nō ni’a ia Iesu Mesia i roto i te mau hu’ahu’ara’a o te Buka a Moromona, ’e i te tahi taime, te rāve’a maita’i roa nō te hi’o atu i teie mau hu’ahu’ara’a, ’o te fa’ataerera’a ïa ’e te hi’o-māite-ra’a.

’Ua parau Nephi i te mau parau tāna i pāpa’i i roto i te Buka a Moromona, « teie mau parau … o te mau parau ïa nā te Mesia, ’e ’ua hōro’a mai ho’i ’oia i te reira iā’u nei ; e … e fa’a’ite mai te Mesia ia ’outou, nā roto i te mana ’e te hanahana rahi, ’e nāna iho teie mau parau » (2 Nephi 33:10–11). ’Aita e tītauhia ’ia riro ’ei ta’ata tai’o ’aravihi nō te ’ite mai i te mau parau a te Fa’aora i roto i te Buka a Moromona. ’A fa’ataere noa ’e ’a hōro’a i te Buka a Moromona i te fana’ora’a ’ia rave i te mea i hāmanihia ai ’oia—’ia patu i tō ’outou fa’aro’o ia Iesu Mesia.

Te mau ravera’a nō te tai’ora’a marū noa

’A mā’iti i te hō’ē tuha’a poto—te rahira’a taime e nava’i roa te tahi mau ’īrava.
E tai’o i te reira hau atu i te hō’ē taime. Te taime mātāmua, ’a tai’o nō te māramarama i te ’ā’amu e fa’ati’ahia ra ’aore rā te mau parau tumu rahi e ha’api’ihia ra. Te piti ’e te toru o te taime, ’a tai’o nō te hō’ē hāro’aro’ara’a hōhonu atu ā. ’A tāmata i te ha’apa’o maita’i i te hō’ē ’ohipa ’o tā ’outou i ’ore i ha’apa’o maita’i ’a tai’o ai ’outou nā mua a’e nei.
’A ’imi i te mau tātarara’a nō te mau ta’o mātau-’ore-hia—’e, i te tahi taime, te mau ta’o tei mātauhia. E nehenehe ’outou e ’ite mai i te mau tātarara’a ’aore rā te mau tāpa’ora’a ’o tē ’īriti i te mau ’itera’a ātea ’āpī i te pae vārua. I roto i te fa’aaura’a Vaira’a buka ’evanelia, e nehenehe ’outou e tāumi ’e e tāpe’a maoro i ni’a i te hō’ē ta’o ’e e mā’iti « Tātarara’a » nō te hi’o vitiviti mai i te aura’a o teie ta’o.
’A ’imi mai i te mau pāpa’ira’a mo’a e tū’ati i roto i te mau nota i raro i te ’api—’e ’a ’āmui atu i tā ’outou iho !
’A tāmata i te fa’ahiti fa’ahou i te ’īrava nā roto i tā ’outou iho mau parau.
’Eiaha roa atu e mana’o ē, ’ua ’ite a’ena ’outou i te aura’a o te hō’ē ’īrava, noa atu e hia taime tō ’outou tai’ora’a i te reira nā mua a’e nei. ’Ia vai matara noa ’outou nō te mau mana’o ’āpī tā te Fatu e hōro’a mai ia ’outou (hi’o 2 Nephi 28:29–30).