Bula Savasava vua na Turaga e Veisiga

Mai vei Elder Gerrit W. Gong

Ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua

Na bula savasava vua na Turaga e vakatabui kina na bula e veisiga. E kauti keda vakavoleka ena marau vua na Turaga ka vakakina vei keda vakaikeda.

Na neitou soqoni vakavuvale na Gong ka se qai oti oqo, e a oka kina edua na vakaraitaki taledi, kei na dua na veisisivi veiwali vakatama.

Ia na veisisivi oqo e a duatani vakalailai. E dua na timi o Tukadra na gone (o au) kei na rua na makubuqu yalewa, yabaki 12 kei na 11. Na timi kadua na parokaramu vakakompiuta (AI) edua na parokaramu e monataka tiko o tavalequ me tukuna vei tamaqu eso na italanoa lasa ka me vakamurimuri Gerrit W. Gong. O Tukanigone Gerrit Gong vata kei AI Gerrit Gong.

Keitou tekivu e liu kei rau na makubuqu.

Na cava o vakatoka e dua na dainaso ka vakacoqa na nona motoka? Tyrannosaurus Wrecks.

E vakaroti o AI Gerrit Gong—me vakasama vakai Gerrit Gong. Me vosa vakataki koya.

AI Gerrit Gong—“Oqo edua na veiwali vakatama me vaka sara ga e cavuta o Gerrit W.Gong, ena nona ivakarau malua, veinanumi, ka veilaveti: Na cava vakadredrei ira kina na tamata na vunikau yalomalumalumu? Baleta ni yavutaki ena loloma ka dau dolele yani na veitabana ena yalovinaka. Me vaka na vunikau oya, o keda talega eda rawa ni kunea na kaukauwa mai wakada vakakina na reki nida vakaraitaka na yalovinaka vei ira na tani.”

Io, na cava na nomu nanuma? Oya na vuna era vakatokai kina mera veiwali vakatama.

E vakavolivoliti keda tu na madigi eso meda dredre, marau, ka vakavinavinaka. Eda taukena edua na kosipeli ni reki kei na bula savasava e veisiga. Na bula savasava e tawasea tani edua na ka kina dua na inaki tabu. Ia na bula savasava e sureti keda meda vakatavuya na noda bula e veisiga—reki ena madrai ni veisigavuravura vei votivoti ka vakatona oqo. Meda lako vata kei na Turaga, meda bula savasava, ni sa savasava ko Koya; ka vukei keda meda savasava, e sureti keda kina na Turaga meda lako vata kei Koya.

E tiko na keda italanoa yadudua. Ni keirau sotavi kemuni kei Sisita Gong—lewe ni Lotu kei na itokani ena veivanua kei na ituvaki eso—na italanoa ni nomuni bula savasava vua na Turaga e veisiga e vakauqeti keirau. Oni bulataka tiko e ono na V: veiwekani kei na Kalou, veikauwaitaki ka veilomani vakaikemuni, veidinadinati ka veiyalayalati vata kei na Kalou, vuvale kei ira na itokani—vakaiyaqa vei Jisu Karisito.

E levu na ivakadinadina era tokona na veika dina oqo: o ira na tamata vakabauta edau kena ivakarau mera mamarau, bulabula, ka lomavinaka cake mai vei ira era sega ni tutaka se semati kina veika vakayalo. Na marau kei na lomavinaka ni bula oqo, bulabula ni vakasama vata kei na yago, bula vakaibalebale ka vaka inaki, itovo vinaka ka savasava, veiwekani vakavoleka, tudei vakailavo kei na iyau—ena veika oqo, era bulabula kina na lotu.

Era marautaka na bulabula vinaka cake ni yago kei na vakasama ka lomavinaka cake ena veika ni bula oqo ena vei itaba yabaki kece kei na ilawalawa eso.

Na veika era vakatoka na daudidike na “veivakadeitaki ni vakalotu” e solia na rai matata, inaki kei na veivakauqeti ni sotavi na veika sega ni namaki ni bula. Na vuvale e yavutaki ena vakabauta kei na itiotiko raraba ni Yalododonu ena valuta na bula tawasei kei na galili. Na bula savasava vua na Turaga e sega ni vakatara na ca, vosa vakacacani ira na tani’sega kina ivakarau ena vakavure na cudru kei na veilecayaki. Na bula savasava vua na Turaga e kaya io kina veika tabu ka rokovi, io meda galala, mamarau, dinata na noda vakabauta, ka uasivi sara nida muri Koya ena vakabauta.

E vakacava tu mada na irairai ni bula savasava vua na Turaga e veisiga?

Na bula savasava vua na Turaga e vaka e rua na itabagone qase cake, vakawati me dua na yabaki, wasea vata ena yalodina kei na veirogorogci ni yalayala ni kosipeli, solibula, kei na qaravi rau.

E kaya o goneyalewa, “E koronivuli, au a tiko ena dua na vanua buto. Au a vakila ni vaka a sega ni tiko kei au na Kalou. Dua na bogi, edua na itukutuku mai vua edua na itokani a kaya, ‘E, o sa bau wilika oti mada na Alama 36 sega?’

“Niu tekivu meu wiliwili,” a tukuna o koya, “au luvuci ena vakacegu kei na loloma. Au vakila ni vaka edua a mokoti au vakaukauwa. Niu wilika na Alama 36:12, au a kila kina nio Tamada Vakalomalagi e kauwaitaki au ka kila na veika au vakila tiko.”

A tomana o koya, “Ni bera neirau vakawati, au a tukuna vakadodonu vei noqu itau ni se sega ni tiko na noqu ivakadinadina me baleta na soli ikatini. Na cava e vinakati keda kina na Kalou meda soli ilavo nira tu eso ka levu cake sara na ka e rawa nira solia? A vakamacalataka o noqui tau ni sega ni gadreva na Kalou na noda ilavo ia na talairawarawa ga kina ivakaro a soli vei keda. A bolei au meu tekivu soli ikatini.

Tukuna o koya “Au raica ni tubu na noqu ivakadinadina,”. So na gauna e dau lailai na ilavo, ia keitou raica e vuqa na veivakalougatataki, ni veirauti na veisaumi.”

Kena ikuri, “ena noqu kalasi ni vuli nasi, tukuna o koya, “au duadua ga na lewe ni Lotu kei au duadua ga au sa vakawati. Vuqa na gauna au dau biuta na kalasi ena cudru se niu tagi baleta noqu vakila nira saqati au na lewe ni kalasi ka vosataka vakaca na noqu vakabauta, noqu daramaka na noqu qameni, se na noqu vakawati gone.”

Io a tomana o koya, “Ena iwase ni vuli sa oti au vulica kina na sala meu tukuna kina vakadoudou na veika au vakabauta ka meu ivakaraitaki vinaka ni kosipeli. A tubu na noqu kila ka kei na ivakadinadina baleta ni vakatovolei na noqu igu ni tu vakataki au kei na yaloqaqa ena veika au vakabauta.”

A kuria na watina tagane gone, “Ni bera noqu kaulotu a soli vei au na madigi ni qito baseball e na koliji. Ena noqu cakava na vakatulewa dredre, au biuta vakatikitiki na veimadigi oya ka lai veiqaravi vua na Turaga. Au na sega ni vakasosomitaka na rua na yabaki oya vata kei na dua tale na ka.

“Niu lesu i vale, tukuna o koya, “au namaka mena dredre na veisau ia au kunea niu kaukauwa, totolo, ka bulabula cake. E kaukauwa cake na noqu viri mai na gauna au biubiu kina. E levu cake na madigi ni qito mai na noqu bera ni lako, oka kina na koronivuli au a vinakata meu curu kina. Ka, bibi duadua,” tukuna o koya, au vakararavi vakalevu cake sara vua na Turaga.”

A tinia o koya, “Vakadaukaulotu au a vakavulica ni Tamada Vakalomalagi e yalataka vei keda na kaukauwa nida masu, ia au dau guilecava oya ena so na gauna.”

Na noda lololo ni veivakalougatataki ni bula savasava-vua-na-Turaga ena gauna ni kaulotu, e vutucoqa ka sinai. Na veika vakailavo, na gauna kei na ituvaki tale eso era sega ni rawarawa. Ia nira vakatabuya na bula savasava vua na Turaga, na daukaulotu ena vei itabayaki se ituvakai cava ga, ena yaco na veika kece ena gauna kei na sala ga ni Turaga.

Edua na daukaulotu qase e wasea na veika a yaco ena 48 na yabaki sa oti, “O tamaqu a vinakata meu lai vuli ena koliji, ka kua ni lai kaulotu. Ni oti vakalailai oya, e tauvimate ni uto ka mate ni sa yabaki 47. Au vakila niu cala. Meu na vakadodonutaka beka vakacava na neirau veimaliwai kei tamaqu?

“E muri,” a tomana, “niuau digia oti meu lai kaulotu, au raici tamaqu ena tadra. Ena vakacegu kei na marau, e marautaka niu na lai veiqaravi.”

E tomana na kaulotu qase oqo, “Me vaka e vakavulica na Vunau kei na Veiyalayalati 138 au vakabauta nio tamaqu e rawa ni veiqaravi vakadaukaulotu ena vuravura ni yalo. Au raitayaloyalotaki tamaqu ni vukei tukaqu vakarua, ka biubiu mai Jamani ni se qai yabaki 17 ka vakayalia nona matavuvale, sa qai kune tale.”

A tomana o watina yalewa, “Vei iratou na veitacini tagane mai na matavuvale i watiqu, e va vei iratou a kaulotu eratou a rawata na dikiri cecere mai na koliji.”

Na bula savasava vua na Turaga e veisiga, e vaka edua na gonetagane gone lesu mai na kaulotu ka vulica me qaqa tikoga na Kalou ena nona bula. Mai liu, ni kerei me masulaka e dua e tauvimate bibi, a kaya na kaulotu oqo, “E tiko vei au na vakabauta; au na masulaki koya me bula. Ia,” kaya o koya a lesu mai na kaulotu oqo, “Au a vulica ena gauna sara ga oya meu kua ni masuta na ka au vinakata, ia na ka e kila na Turaga ni gadreva na tamata oya. Au vakalougatataka na baraca oya me vakacegu ka vakacegui. A qai takali e muri o koya ena vakacegu.”

Na bula savasava vua na Turaga e veisiga e vaka edua na ka e waqa ka takosova na ilati me lai veisemati, veivakacegui, ka veivakaukauwataki. Edua na veiliutaki ena dua na univesiti levu e kaya ni vakila ni masulaki tiko mai vei ira ka kilai ira tu ga ena kedrai irogorogo. O ira na tamata oya era solia na nodra gauna kina univesiti era tomana na karoni ni kena inaki kei ira na kena gonevuli.

E dua na marama e cakava na nona vinaka kece e veisiga, otinona biuti koya kei ratou na luvena na watina sega ni sega ni yalodina. Au qoroi koya vakalevu sara kei ira era vakataki koya. Dua na siga ni lobi isulu tiko, ka taura tu edua na ibinibini qameni, a kaya cake, “A cava na betena?” A vakila edua na domo malumu ni vakadeitaki koya, “O veiyalayalati kei au.”

Ena loma ni 50 na yabaki, edua tale na marama a tagica e dua na veiwekani kei tamana. “Niu tubu cake mai,” e kaya, “eratou a dua na ito na ganequ kei tamaqu, ka dua o au—na luvena yalewa duadua ga. Na veika duadua ga au a vinakata oya ‘meu taleitaki’ mai vei tamaqu.

“Qai takali o tinaqu! O koya na sala duadua ga ni neirau veitaratara kei tamaqu.

“Dua na siga,” a kaya na marama oya “au rogoca edua na domo ni kaya, ‘Sureti nomu tata ka drau lako vata ki valetabu.’ Oya e a itekitekivu ni gole vakarua-ena-dua na vula kei tamaqu kina vale ni Turaga. Au a tukuna vei tamaqu niu lomani koya. “A tukuna talega vei au o koya ni lomani au.

“Na vakayagataki gauna e vale ni Turaga sa vakabulai keirau. O tinaqu a sega ni rawa ni vukei keirau e vuravura. E veivuke na nona sa toki o tinaqu kina tai kadua ni ilati me vakavinakataki kina na veika sa kavoro. Na valetabu a vacavara na neitou ilakolako kina bula uasivi vakavuvale tawamudu.”

E kaya o tamana, “Na vakatabui ni valetabu e dua na ka sotavi cecere vakayalo vei au kei luvequ yalewa e duabau ga. Oqo, keirau dau gole vata ka vakila ni tubu na neirau veilomani.”

Na bula savasava vua na Turaga e veisiga e okati kina na gauna ni vakaloloku ni takali edua na daulomani. Ena itekivu ni yabaki oqo, na tinaqu lomani, o Jean Gong, e gole yani kina bula ka tarava ni vo e vica na siga mai na ika 98 ni nona siganisucu.

Ke ona tarogi tinaqu, “O vinakata na rocky road, jokaliti vulavula vaka jinja, se aisi kirimu vakaberi?” Ena sauma o koya, “Io, yalovinaka, e rawa niu tovolei iratou kece?” O cei e rawa ni kaya na sega vei tinana, vakauasivi ni taleitaka o koya na veika kece a sotava ena bula oqo?

Au tarogi tinaqu ena dua na gauna se vakatulewa cava a vakayaco-ka vakalevu kina nona bula.

A kaya, “Ena noqu papitaiso meu lewena Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai kei na toki mai Awai ki Amerika, kau mai sotavi tamamu kina.”

A papitaiso ena yabaki 15, ka lewe ni nona matavuvale duadua ga me lewena na noda Lotu, ka a vakabauta o tinaqu na veiyalayalati ka vakararavi vua na Turaga ka a vakalougatataka na nona bula kei na neitou kawa vakavuvale. Au nanumi tinaqu, me vaka ga nomu dau nanumi ira na lewe ni nomu matavuvale. Ia au kila ni bula tiko o tinaqu. Ia e sega ga ni tiko eke ena gauna oqo. Au dokai koya kei ira kece era sa takali yani ka ra a ivakaraitaki cecere ni bula savasava vua na Turaga e veisiga.

E dina talega, ni bula savasava vua na Turaga e veisiga e okati kina na lako mai vakawasoma ki vua na Turaga kina Nona vale savasava. Oqo e dina se eda lewe ni Lotu se eda itokani.

E tolu na itokani eratou a gole mai kina dola raraba ni valetabu e Bangkok Thailand.

“Oqo edua na vanua dina ni veivakabulai,” a kaya edua.

Ena vanua ni papitaiso, a kaya tale kina edua, “Niu tiko eke, au vinakata meu savai meu savasava ka kua ni ivalavala ca tale.”

A kaya na ikatolu, “E rawa beka nio vakila na kaukauwa vakayalo?”

Ena ciwa na vosa tabu, era veisureti na noda veivaletabu ka kacivaka:

“Vakatabui vua na Turaga.

“Na Vale ni Turaga.”

Na bula savasava vua na Turaga e vakatabui kina na bula e veisiga. E vakavoleka taki keda ka vakamarautaka na Turaga keikeda yadua ka vakarautaki keda meda lai bula kei na Kalou na Tamada, Jisu Karisito, kei ira na noda daulomani.

Me vaka na noqu itokani oya, ona vakataroga beka se lomani iko na Tamamu Vakalomalagi. Na kena isau e dua na io rogolevu, ka sega ni lomalomaruataki! Eda rawa ni vakaila na Nona loloma nida caka savasava vua na Turaga e veisiga ni noda bula, marau ka tawamudu. Meda cakava vaka kina, sa noqu masu oqo ena yaca tabu i Jisu Karisito, emeni.

iDusidusi

1. Ena gauna ni Veiyalayalati Makawa, eda vakavulici, “Moni vakasavasavataki kemuni moni savasava, niu sa savasava koi au” (Vunau Ni Soro 11:44). Meda savasava ena mata ni Turaga (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 20:69), tudei tu ena veivanua tabu (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 45:32), vakatabuya na Siga ni Vakacecegu (raica na Lako Yani 20:8), daramaka na qameni tabu (raica na Lako Yani 29:29), veilumuti ena waiwai vakatabui (raica na Lako Yani 30:25), vakalougatataki mai vei ira na parofita yalododonu (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 10:46), ka vakararavi ki na ivolanikalou tabu (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 20:11), lawa savasava (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 20:20), kei ira na agilosi yalosavasava (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 20:6). Na bula savasava vua na Turaga e kena inaki me vakalougatataka na veitiki kece sara ni noda bula.

2. Raica na Mosese 6:34.

3. See “Religion and Spirituality: Tools for Better Wellbeing?,” Gallup Blog, Oct. 10, 2023, news.gallup.com. “Worldwide, people with a greater commitment to spirituality or religion have better wellbeing in many respects”—including positive emotions, sense of purpose, community engagement, and social connections (Faith and Wellness: The Worldwide Connection between Spirituality and Wellbeing [2023], 4, faithandmedia.com/research/gallup).

4. Na veika e wasei tiko—ena noqu qoroqoro kei na vakavinavinaka—e tukuni ena nodra vosa sara ga na vakaitavi kina ena nodra veivakadonui.

5. Nikua ena Lotu, o ira na itabagone yabaki 18–35 (oka kina oira era seganivakawati kei ira na vewatini gone) kei ira na qase cake sega ni vakawati(36– 45) era kovuta tiko e dua-na ikatolu (32.5 na pasede) ni iwiliwili kece ni lewe ni Lotu. Vei ira na 5.623 na milioni era lewe ni Lotu, tabagone qase yabaki 18–35 rauta ni 3.625 na milioni (rauta ni 694,000 sega ni vakamau), kei ira na sega ni vakawati 36–45 rauta ni 1.998 na miliomi. Oira na noda tabagone qase kei ira era seg aniv akawati era vakasakiti; era ka talei kece. E dui tu yadua na nodra italanoa ni vakabauta, vakasaqaqara, qaqaco kei na yalololoma. Na ivakaraitaki e wasei eke e matataka edua na iwase vakasakiti ni italanoa kei na veika era sotava na itabagone kei ira era qase cake sega ni vakawati niu sotavi ira ena vuqa na ituvaki ena loma ni Lotu raraba.

6. Ena gauna oqo, e 77,500 na daukaulotu era veiqaravi tiko ena 450 na tabana ni kaulotu e vuravura raraba. Oqo era okati kina na daukaulotu itabagone veivakavulici, ira na daukaulotu itabagone veiqaravi, kei ira na daukaulotu qase ka sega ni okati kina na 27,800 daukaulotu veiqaravi qase kei ira na volodia. Na italanoa yadua ni kaulotu, mai na vakavakarau ki na veiqaravi kei na lesu mai, e ka ni tamata yadua ka sinai ena bula savasava vua na Turaga ena veika e sotavi yadua.

   E vuqa na ka e sotavi ena kaulotu e vakaraitaka e dua na ituvatuva vakayalo. Oqo e okati kina na ivakadinadina yadua ni veisureti sega ni nanumi koya kei na vukei ira na tani mera lako mai vei Jisu Karisito kei na nona yaco na daukaulotu me tisaipeli i Jisu Karisito ka daukaulotu ni Vunautaka na Noqu Kosipeli . Vunautaka na Noqu Kosipeli era veisau na daukaulotu, e veisau sara ga, na ivakadinadina ni veika era sotava. Era vulica mera lomani ira na tamata yadua, veivanua, duivosavosa, kei na veiitovo vakavanua. Era vakayacora na parofisai ena nodra kauta mai na itukutuku marautaki ni taucoko ni kosipeli vakalesui mai i Jisu Karisito kina veimatanitu, veimataqali kei na vei matatamata e veivanua. Era kunea na vinaka ka vulica mera veiyaloni vaka itokani. Era cakacaka vata kei ira na lewenilotu, iliuliu, kei na itokani ena vuqa sara na veituvaki eso, kei na levu tale na ka.

   Vunautaka na Noqu Kosipeli era bucina na daukaulotu na nodra vakabauta kei na yalodei. Era taracake na veitokani savasava. Era vulica ni talairawarawa e kauta mai na kalougata kei na mana. Ena vuqa tale na veisala eso, era yaco mera kila dina ena veiyalayalati ni: “Koi au edua na tisaipeli i Jisu Karisito, na Luve ni Kalou” (3 Nifai 5:13).

7. Eso vei ira na noda lewe ni Lotu yalodina ka yaloqaqa, marama kei na turaga, era sotava eso na ituvaki era a sega ni namaka se digitaka. O ira na Yalododonu lomadina oqo era toso ga, ena veisiga, ka dau waraka na Turaga. E kilai ira vakayadua na Turaga, me vaka e wasea na ivakaraitaki oqo, e gadreva me vakayaloqaqataki ka vakaukauwataki keda vakayadua ena Nona gauna kei na sala.

8. E gadrevi sara vakalevu na veiwekani ni tubutubu kei ira na gone. Na noqu vakavinavinaka titobu ki na veituvaki yadua, ni oti e vica vata na yabaki, ni veivakatusai, veivosovosoti kei na veivakaitaukeitaki ena veiyalayalati era buli ka vakalesui tale mai. Na marama vinaka oqo e sega ni vinakata me dua e vakasamataki tamana vaka ca. E kaya, “O koya e iliuliu vinaka ka yalodina ka dua na tama vinaka.”

9. Edua na veibasai ni cakacaka vakaitubutubu sai koya ni o ira na gone era tarai cake ena ivalavala ni nodra susugi, ia e lailai sara na ka era dau nanuma rawa mai na nodra gauna ni gone ena nodra veisusu sega ni vakacauoca na tina. Na vosa e sega ni vakamacalataka rawa na dina oqo ni noqu kila, loloma kei na vakavinavinaka vei tamaqu kei tamaqu e mai rabailevu ka vakatitobutaki niu mai yaco meu vakawati, itubutubu, ka tukanigone. Ni vakananumi na vakayaco-ka ni ituvatuva ni marau ki na ituvaki ni itabatamata, eda rawa ni raici keda ena iloilo tawamudu ni valetabu, vaka dua na tina, bubu, bubu-vakarua ena dua na muana ka vaka edua na luvena yalewa edua, makubuna yalewa edua se makubuna yalewa vakarua edua ena muana tale kadua.

10. Nikua e voleka ni 60 na pasede ni lewe ni Lotu e vuravura raraba era tiko ena loma ni 50 na maile (80 na km, se voleka ni dua na auwa ena vuqa na vanua) mai na dua na vale ni Turaga. Ena veiyabaki mai oqo, nira tara oti na veivaletabu era sa kacivaki oti, ena voleka ni tolu na ika va ni lewe ni Lotu era na tiko ena loma ni dua na auwa mai na vale ni Turaga. Vakatau ena ituvaki eso, oya sa voleka sara me rawa na lako mai kina vakawasoma vua na Turaga kina Nona vale savasava, mera vakalougatataki kina na lewe ni matavuvale talei vakakina o keda kei ira na noda kawa.

11. Ena noda veivaletabu, e vaka oqo na ka e volai kina “Vakatabui vua na Turaga, na vale ni Turaga.” Eso tale e vakuri kina eso tale na vosa, me vaka na yaca ni Lotu. Eso na valetabu era veisautaka na iyatu ni vosa: “Na vale ni Turaga, Vakatabui vua na Turaga” (e Atlanta, Los Angeles, kei San Diego). Na valetabu e Logan e volai kina vakarawarawa na, “Vakatabui vua na Turaga.”