Vulica

Meu na tukuni au beka vakacava me vakauqeti kina na itaukei ni cakacaka?

Gauna:Tuva na gauna me 60 na miniti me baleta na iwasewase ni Vulica.

Sarasara:“Na Veivakatarogi” (sega na vidio? Wilika na tabana e 32.)

Veivosaki:Ko nanuma li ni o ira na tamata oqo era a vakacakacakataki?

Ko na kila ni ca na isaunitaro ena gauna ni veivakatarogi ena nomu sa na raici ira! Ia, ko dau tovolea vakaukauwa ena so na gauna mo sauma vinaka na taro ena veivakatarogi?

Wilika:TARO NI MACAWA—Meu na tukuni au beka vakacava me vakauqeti kina na itaukei ni cakacaka?

VEIQARAVI NI MACAWA—Vakarautaka ka vakayagataka na iyatuvosa veivesuki kei ira na isema vakacakacaka.

Wilika:Ena noda bose sa oti, eda veivosakitaka kina na kena rawa ni vakayagataki na noda “O au ena 30 na sekodi” me dolava na noda veitalanoa. Na ikalawa e tarava sa ikoya me kuri na “iyatuvosa veivesuki” ka na rawa ni vakaraitaka na veika eda vakamareqeta vua na itaukei ni cakacaka kei na so tale.

Na iyatuvosa veivesuki ena vaqaqacotaka na keda itukutuku kei na veivakatarogi. Era na vukei keda me da veivosaki kei na noda ilawalawa. Ena rawa sara ga ni vukea noda maroroya na cakacaka ka na rawa-ka vakalevu.

Meda sa wilika sara yani na va na iwase ni iyatuvosa veivesuki.

VA NA IWASE NI IYATUVOSA VEIVESUKI

Vakasaqara e dua na ka mareqeti, maqosa vakacakacaka, se vu ni kaukauwa.

Solia e dua na kena ivakaraitaki se veika sa qaravi rawa.

Vakaraitaka na Vuana.

Vakatauvatana na veika eda vakabibitaka kei na veika e gadreva na itaukei ni cakacaka.

Meu na tara cake vakacava e dua na noqu iyatuvosa veivesuki?

Wilika:Sa veivosakitaka tiko o Vikatoria e dua na veivosaki me lima na miniti vata kei na dua na itaukei ni cakacaka. Ni taroga na itaukei ni cakacaka na nona kila baleta na volivolitaki sa sotavi oti, e a vakayagataka o koya e dua na nona iyatuvosa veivesuki.

iYatuvosa Veivesuki nei Vikatoria❶

Au dau matai sara ena bulibuli ka rawata na veika e dau lavaki! Kena ivakaraitaki, ❷ ena ABC Power Company, au a tauyavutaka kina e dua na ituvatuva ni volivolitaki kei na kena ivolalobi ❸ ka tosoya cake sara ga na volivolitaki ena 5 na pasede. Au sa vakadeitaka ni rawa ni ❹ vukea nomu kabani me rawa ilavo vaka o ya.

❶ Vakaraica e dua na kila vakacakacaka se kaukauwa ❷ ivakaraitaki vinaka ❸veika e rawati ❹ vakasotara vata na veika e gadrevi

Veivosaki:Ena vukei Vikatoria vakacava na iyatuvosa oqo ena nona vaqara cakacaka tiko?

Wilika:Oqo e vica tale na iyatuvosa veivesuki baleti lesumainakaulotu, dua na itaukei ni bisinisi lailai, kei na dua na tina—eratou vaqara cakacaka taucoko tiko. Mo ni wilika. Vakaraica na nodra na cakacaka vata na va na iwasewase.

1. MAQOSA VAKACAKACAKA	2. IVAKARAITAKI (Me digi vakamatau)	3. KENA MACALA (Me digi vakamatau)	4. VEISOTARI KEI NA KA E GADREVI
Rawa niu tara ka vakayaloqaqataka eso na timi.	Kena ivakaraitaki, niu dua na volodia mai na noqu lotu, au a kerei meu liutaka e dua na timi lewe walu na volodia ka ratou a sega ni duavata tu ka sega ni ratou bau rawata na veika sa tuvalaki.	Au sa qai vakayaco vuli ka vukei iratou me ratou veikauwaitaki ka tuva nodratou vakatutu.	Au rawa ni vukea nomu timi mo dou lako vata mai ka bosea mo dou sivia na nomudou vakatutu.
Au sa sotava oti na kena dau wali na leqa.	Kena ivakaraitaki, ena neitou bisinisi ni matavuvale, keitou sega ni kila na veika me na saumi. Au sa qai tuva me qarauni na ivolatukutuku e vinaka cake ka railesuva na ilavo vakayagataki e veisiga.	Ena noqu raica na ivolatukutuku ka railesuva na veika e yaco, au sa qai vakadinadinataka ni dua na dau soli iyaya tiko mai e dau sivia tiko na veika e lavaka me saumi ena veigauna kece e kau iyaya mai kina.	Au na vakayagataka na iwali ni leqa vakaoqo ena dua ga na vanua e basika kina na bolebole ko dau sotava kau sa vakadeitaka niu na rawa ni kunea e dua na kena isaunitaro vinaka sara.
Au rawa ni vakavakarau kina.	Kena ivakaraitaki, niu dua na tina, Au dau cicivaka na veika vakavuli kei na cakacaka ni tolu na gone mai vale.	Ena noqu qarava tiko na veika oqo au sa vakadeitaka ni o ratou yadua na gone eratou sa vakacavara vakavinaka na nodratou ka ni vuli ka ratou sa kila vinaka na cakacaka.	Au rawa ni vakayagataka na kila ni veiliutaki oqo me rawata nomu kabani na veika e sa tuvalaka mo na qarava rawa kece nomu ituvatuva ni veivosaki.

Vakatovotovo:Vakayagataka na iwalewale oqo me tauyavu kina na kemu iyatuvosa veivesuki: Tekivu oqo mo vola ena veivanua e galala. Sa na rawa ni ko cakacaka vata kei na dua ga na lewe ni ilawalawa.

1. MAQOSA VAKACAKACAKA	2. IVAKARAITAKI (Me digi vakamatau)	3. KENA MACALA (Me digi vakamatau)	4. VEISOTARI KEI NA KA E GADREVI

Vakatovotovo:Ni ko sa rawata e rua na iyatuvosa veivesuki, vakayagataka vata mada kei rau e lewe rua na lewe ni ilawalawa. Cavuqaqataka i cake me yacova ni ko sa yalodei kina. Ni bera na bose ka tarava sasagataka mo rawata e lima na itukutuku bibi.

Wilika:Sa na rawa ni ko tekivu ena “o au ena 30 na sekodi” ni ko veivosaki tiko kei na dua baleta e dua na cakacaka. Oqo e rairai dua beka na itaukei ni cakacaka se dua ga o a kerea me vukei iko. Na tamata oqori ena rawa ni tarogi iko ena so na taro dau tarogi wasoma. Ko na gadreva na iyatuvosa veivesuki mo na sauma kina na taro vakaoqori. Mo na wasea kei na levu sara na tamata na nomu itukutuku ni qaqa ni bera na bose ka tarava.

Vakatovotovo:Dou wilika vakailawalawa na veidusidusi oqo. Ni o sa wilika oti na idusidusi tekivuna sara na itaviqaravi. Kakua ni taura e sivia na 10 na miniti.

1. Tucake kece ka toso yani kina dua na vanua galala baleta e dua na vakatovotovo ni totolo. Me veisaqaravi kece na tamata.

2. Me taroga na imatai ni tamata na taro kilai raraba, me vaka na:

   • Na cava o rawa ni tukuna vei au me baleti iko?

   • Na cava na vuna me keitou vakacakacakataki iko kina?

   • Na cava na nomu kaukauwa levu duadua?

   • Na cava beka au rawa ni kaya vei ira na noqu itokani me baleti iko?

3. Na ikarua ni tamata me solia e dua na iyatuvosa veivesuki me isaunitaro.

4. Oti mo na qai veisautaka. Na ikarua ni tamata me taroga e dua tale na taro kilai levu, ka me na sauma na imatai ni tamata ena dua tale na iyatuvosa veivesuki.

5. Me totolo nodrau veisoli itukutuku lesu. E tiko kece beka kina na va na tikina? E rogorogo dina toka beka ka vakadeitaki?

6. Me veisau kece na kedra isa ka cakava tale. Cakava tale!

7. Mera na cakava sara vakatotolo me yacova ni ra sa cakava kece vaka ya va.

Veivosaki:Ko vakayagataka beka na iyatuvosa veivesuki mo sauma kina na taro? Na cava so na veiveisau ena taro eso oqo? Na taro cava soti tale era dau taroga na dauveivakatarogi?

ITAVIQARAVI ME DIGITAKI: MEU VUKICA VAKACAVA NA DREDRE ME RAWARAWA?
(KAKUA NI CAKAVA OQO ENA GAUNA NI BOSE.)
Kevaka ko digitaka, ena loma ni macawa sa rawa mo cakava na itaviqaravi oqo:
Sa na rawa ni o vakayagataka na iyatuvosa veivesuki mo vukica na taro e dredre kina madigi ni rawarawa. Vulica na tabana e 33 ena iVurevure.

Evei na vanua meu na vakayagataka kina na noqu iyatuvosa veivesuki?

Wilika:Na noda itukutuku qaqa vou kei na noda “o au ena 30 na sekodi,” sa noda iyaragi vinaka sara ga. Ia, me da kunei ira vakacava na tamata mera na vakarorogo? Na kena ki meda vosa vei ira kecega na tamata. Qai kerei ira mera vosa vei nodra veikilai. Oqo e dua na “ilawalawa cakacaka,” ka sa vaka e dua na nomu timi ni volivolitaki!

O iko

Na Tamata o kila

Tamata era kila o ira

Vakatovotovo:Tosoya na nomu idabedabe ka laki veivosaki kei na tamata e volekati iko.

1. Veivosakitaki ira na tamata ko na vakayagataki ira ena nomu “o au ena 30 na sekodi” kei na iyatuvosa veivesuki ni bera na bose ka tarava. Tuva eke na yacadra:

2. Veitalanoataka na nomu na vakalevutaka na nomu ilawalawa cakacaka me toso kina nomu iwiliwili ni veitaratara. Vola na nomu nanuma eke:

Vakatovotovo:Ni bera na nomu bose ka tarava mo na vakayagataka na nomu iyatuvosa veivesuki vei ira o na veikilai kaya. Ko na qai kerei ira nomu veikilai me ra vosa vei nodra veikilai. Ni sa tiko nomu “o au ena 30 na sekodi” kei na nomu iyatuvosa veivesuki sa tiko vei iko e rua na iyaragi mo na tara cake kina nomu ilawalawa ni cakacaka. Na nomu vaqara cakacaka me sa tekivu yani.

ITAVIQARAVI E VAKATAU: ENA VAKUSAKUSATAKI NI VAQARA CAKACAKA
(KAKUA NI CAKAVA OQO ENA GAUNA NI BOSE.)
Kevaka ko digitaka, mo sa na qai qarava ni sa oti na noda bose:
Me totolo nomu toso, vulica na “Kusai ni Vaqara Cakacaka” ena tabana e 15. Tovolea—15 na ivurevure; 10 na veitaratara, 2 na bose—ena veisiga!