Vulica

Na cava na Makete “Vuni” ni Cakacaka?

Gauna:Tuva na gauna me 60 na miniti me baleta na iwasewase ni Vulica.

Sarasara:“Vakaraica Na Vanua E Lailai Kina Na Veiqati” (Sega naVidio? Wilika na tabana e 48.)

Wilika:Meda na wilika vata na vosa ni iyaloyalo ka tu oqo e ra. E matanataka tiko na ika na cakacaka. Raica na vanua e levu tiko kina na ika, se na vanua ena laurai kina e levu na cakacaka.

Veivosaki:O cei na tamata ena toboka rawa e levu na ika? Wirina na tamata oqori. E tiko e vei na makete “vuni” ni cakacaka?

Wilika:Ena levu sara na madigi ena kune ena makete vuni ni cakacaka mai na makete kilai levu ni cakacaka. Evei na vanua eda vaqara cakacaka tiko kina? Evei na vanua meda vaqara cakacaka kina?

Na cakacaka ka tabaki ena pepa se ena initaneti		Era lewe levu era na kila na cakacaka o ya—levu na kena veisisivi taki
Dua na cakacaka e basika mai na matanitu se vanua ni veivakacakacakataki vakaitaukei		Levu na tamata era na kila na cakacaka—via veimama toka na kena veisisivitaki
Dua na kabani e gadreva me na vakatawa e dua na cakacaka ka a sega ni tabaki		Lewe lailai e kila—tiko sara e ra na kena veisisivitaki
Se bera beka ni tabaki na cakacaka se me sa tiko, ia sa kilai tiko ga mai vua e dua e kila tiko		Sega ni dua e kila—sega na veiqati

Wilika:TARO NI MACAWA—Meu na curuma rawa vakacava na makete “vuni” ni cakacaka?

VEIQARAVI NI MACAWA —Qaravi na veivakatarogi kei ira na itaukei ni cakacaka.

Ena bose sa caka tiko oqo, eda na vulica ka vakatovotovotaka na kila me vukei keda meda sauma na taro ka qarava na itavi me qaravi.

E tiko evei na makete vuni ni cakacaka?

Sarasara:“iVurevure Vuavuai vinaka duadua” (Sega na vidio? Wilika na tabana e 48.)

Wilika:Eso na iwalewale ni vaqara cakacaka e rawa ka vakalevu cake mai na so tale. Ena so na vanua na kedra iwiliwili na tamata era kunea na cakacaka ena dua ga na sala e rawa ena via tautauvata kei na jati e ra. Ena rawa ni duidui mai na vanua o tiko kina.

Vakatovotovo:Taura e vica na miniti mo sauma na taro eso.

1. Ena jati oqo, na iwalewale cava era vakayagataka na tamata mera vaqara cakacaka kina?

2. Na iwalewale cava e dau rawa-ka vakalevu duadua ena kunei ni cakacaka?

   IWALEWALE	NODRA DAU LAKO YANI NA TAMATA ENA NODRA LAKI VAQARA CAKACAKA	NODRA KUNEA SARA GA NA TAMATA NA CAKACAKA
   Tukutuku ni Veivoli/Initaneti	65%	14%
   Matanitu se tabana ni vaqara cakacaka vakaitaukei	27%	21%
   Veivosaki e matanavotu kei ira na itaukei ni kabani	3%	30%
   Veivosaki vakagusu (veitaratara yadua kei na veitataunaki)	5%	35%

   Oqo na makete “vuni” ni cakacaka? Vakanamata eke ka dro tani mai na 92% ni veisisivi!

   Ia, kakua ni vakalecalecava na digidigi oqo, de o na qai calata e 35% na cakacaka!

Meu na curuma rawa vakacava na makete “vuni” ni cakacaka?

Wilika:Sa tiko rawa vei keda na ki ni makete vuni ni cakacaka! Ena taura na veitaratara vakaitaukei. Veivosakitaki ira na tamata ko na vakayagataki ira ena nomu (1) “o au ena 30 na sekodi” kei na (2) iyatuvosa veivesuki ena noda (3) ilawalawa vakacakacaka e sa tubu tiko ga. Me vaka eda sa vulica ena noda bose sa oti na noda ilawalawa vakacakacaka e wili kina o ira na tamata eda veikilai kei na tamata era veikilai.

O iko

Na Tamata o kila

Tamata era kila o ira

Sarasara:“Taracake Nomu iLawalawa Vakacakacaka” (Sega na vidio? Wilika na tabana e 49.)

Veivosaki:Ko a vakayagataka li nomu “O au ena 30 na sekodi” kei na nomu iyatuvosa veivesuki mai na noda bose sa oti? Ko a kerei ira na nomu veitaratara mera vosa vei nodra veikilai baleti iko?

iDusidusi ni ilawalawa vakacakacaka

1. Kerei ira na veitaratara baleta na iliumata, itututuku, kei na vakasama ni veivakacakacakataki.

2. Dau kerea me levu toka na veidusimaki.

3. Maroroya na itukutuku dina ka qai dau vakamuria.

Vakatovotovo:O ira na noda ilawalawa sa imatai ni ivurevure ni ilawalawa vakacakacaka. Meda sa tekivu vakarabailevutaka na noda ilawalawa vakacakacaka ena gauna sara ga oqo! Wilika taucoko sara na ivakasala e ra ni bera ni o tekivu:

1. Tucake ka vuki yani vua na tamata ka tu tikivi iko.

2. Solia vua na tamata oqori na nomu “o au ena 30 na sekodi” ka qai mai vakacavara ena rua na taro oqo: “O cei soti o kila e rawa ni ra solia mai e so na nodra veikilai?” “Ena rawa beka ni o vosa vei ira na tamata oqori ka kereya na nodra veivuke?”

3. Vola na veitaratara ena sala ni veitaratara ena tabana ka tarava qai kerei koya na tamata oqori me solia vakalevu mai vei iko ni bera na bose ka tarava ni ra dau vakananuma mai.

4. Qai veisau itutu ka qai cakava tale.

5. Lako wavoki ka cakava oqo kei ira tale eso na lewe ni ilawalawa.

6. Mo vola e levu sara na veitaratara ena tabana ka tarava.

7. Ni oti noda bose mo na qai cakava na ka oqo vei ira tale e so na tamata o kila.

8. Ena kolomu me ka vakaliuci nabataki ira na tamata ko na veitaratara mai na 1 kina 20.

LISI NI ILAWALAWA VAKACAKACAKA
Yaca	iTukutuku ni Veitaratara (naba ni talevoni, itikotiko, imeli)	Vakaliuci

Wilika:Ni bera na noda bose ka tarava meda na veitaratara kei ira na tamata oqo kei ira kece na kena vo eda kila kei ira na nodra veitaratara. Eda na kuria tikoga na yaca ena lisi. Ni da sa veivosaki ga kei ira na tamata oqo meda sa vakayagataka sara ga noda iyatuvosa veivesuki me vakaraitaki vei ira naka eda rawa ni cakava baleti ira!

Eda na rawa ni veivosaki kei ira na tamata oqo kei ira tale e lewe levu sara!

• iTokani

• Veiwekani

• Neiba

• Lewe ni Lotu

• Tamata eda qito vata kei ira

• Dau cakacaka vata tu eliu

Au na rawa ni sotavi ira vakacava na manidia era dau vakacakacakataki ira na tamata?

Wilika:Na ilawalawa vakacakacaka ena rawa ni kauti keda yani kina veibisinisi era na veivakacakacakataki. Ia, e dodonu meda sotava na tamata ka na vakatau vua na veivakacakacakataki.

Vakatovotovo:Meda vakatovotovo mada vakailawalawa.

1. Lesia e dua na tamata me vaka ni vaqara cakacaka tiko mai. Na tamata oqo me na vakarau me na solia na “o au ena 30,” dua na taro, kei na iyatuvosa veivesuki vua e dua na itaukei ni cakacaka.

2. Lesia e rua tale na tamata me rau tamata cakacaka: tamata cakacaka 1 kei tamata cakacaka 2.

3. Lesia e dua tale na tamata me manidia.

4. Me ratou tucake kece na lewe va na tamata oqori. Me wilika o dauveivakarautaki na imatai ni laini ni drama oqo. Oti mera na qai wilika na kena vo na dui nodra laini.

• Dauveivakarautaki: Na tamata vaqara cakacaka oqo e a curu yani ena dua na sitoa ka gadreva voli me cakacaka kina. Vosa sara vua na imatai ni tamata cakacaka e raica.

• Koya e Vaqara Cakacaka: Bula. O cei na manidia e cakacaka tiko ena gauna oqo?

• Tamata cakacaka 1: Oi oqori o Mr. Valenzuela, ia au sega ni kila se ivei e tiko kina ena gauna oqo. Rawa ni o tarogi nona ivukevuke ka tu mai yasana o ya.

• O koya e vaqara cakacaka: Vinaka vakalevu. [Vuki vei tamata cakacaka 2.]

• Koya e Vaqara Cakacaka: Bula. Rawa ni o tukuna vei au na vanua e tiko kina o Mr. Valenzuela?

• Tamata cakacaka 2: O koya e lako me laki kauta mai e dua na ka. Ena totolo lesu tale mai. Oi Sa ikoya mai oqori.

• O koya e vaqara cakacaka: Oi, Sa donu. Vinaka vakalevu. [Vuki vei Mr. Valenzuela]

• Okoya e vaqara cakacaka: bula vinaka Mr. Valenzuela. O au o________ [yaca]. [me solia na “o au ena 30 na sekodi” ka laki cava ena dua na taro.] Ena rawa vakacava vua e dua e tu vua na kila vakataki au me vukea nomu bisinisi?

• Manidia: Keitou sa vaqara sara tikoga e dua vakataki iko. Dua ga na miniti sa vo oqo vei au. Ni tukuni kemuni mada.

• O koya e vaqara cakacaka: [Solia e dua na iyatuvosa veivesuki e veiganiti.] Au kila ni o osooso. Na gauna cava e rawa ni daru veitalanoa tale kina, ena yakavi nikua se ni mataka?

Veivosaki:Kevaka e kaya o manidia “sega” se “qai lesu tale mai” se “vakalewena e dua na ivola ni kere curu,” na cava e rawa ni kaya o koya e vaqara cakacaka?

Wilika:Meda na sasaga me da sotava na veika kece ena yaco.

Vakatovotovo:Tucake ka wasei kina va dua na iwasewase. Tokaruataka na drama o ya me yacova ni ra sa vakaitavi kece ena cakava na itavi ni vaqara cakacaka.

O Koya e Vaqara Cakacaka

Tamata cakacaka 1

Tamata cakacaka 2

Manidia

Wilika:Sa tiko oqo vei keda e vica vata na iyaragi meda vakayagataka ena noda veitaratara: “o au ena 30 na sekodi,” iyatuvosa veivesuki, kei na sotavi manidia. Sa na rawa talega ni o vukica na dredre me rawarawa ena tabana e 33.

Veivosaki:Ko na vakayagataka vakacava na iyaragi oqo me levu kina na nomu veisotari vuavuaivinaka ni bera na nodatou sota ka tarava?

Vakatovotovo:Rai kina tabana e 50 ka qai wiliwili yadudua ena ivakarau mo raicalesu tiko kina na nomu sasaga ni vaqara cakacaka. Ni sa oti mo lesu tale mai ke.