Суралц—Зарцуулах дээд хугацаа: 45 минут

Өнөөдрийн ярилцлага:

3 Өрөө төлж дуусга

Унш:Өнгөрсөн долоо хоногт бид өрөө төлж дуусгах гурван зарчмыг ярилцсан.

1. Өрийнхөө бодит байдлыг ойлго.

2. Өрөө төлж дуусгахыг хүс.

3. Таныг өрөнд ороход хүргэдэг “эгэл хүмүүн”-ийхээ хандлагуудыг даван туул.

Өнөөдөр бид хоёр зарчим ярилцах болно.

1. Өр тавихаа боль.

2. Өрөө төл.

Ярилц:Өнгөрсөн долоо хоногт таны сурч мэдсэн хамгийн чухал зүйл юу байсан бэ?

1. Өр тавихаа боль

Унш:Та өр тавихаа болихгүй бол өрнөөс гарна гэж найдах хэрэггүй. Өр тавихаа болих хоёр энгийн алхам байдаг.

1. Онцгой нөхцөл байдалд зориулсан нөөцтэй болох

2. Кредит карт, хэрэглээний зээл зэргийг ашиглахаа болих

Нэгдүгээрт, гурваас зургаан сарын зардлын мөнгөө хадгалах хүртлээ онцгой нөхцөл байдалд зориулсан нөөцөө үргэлжлүүлэн бий болго. Хэрэгтэй үед зээл авахын оронд энэ мөнгөө хэрэглэ. Гэхдээ үүнийг зөвхөн онцгой нөхцөл байдалд зориулан ашиглаж, бусад бүх зүйлийг төсөвлөхөө санаарай.

Хоёрдугаарт, хэрэглээний зээл, кредит карт зэрэгт найдахаа боль. Ахлагч Жэффри Р.Холланд санхүүгийн “мэс заслыг” санал болгосон. Тэр “Энэ бол зовох юмгүй хийх эмчилгээ. Зүгээр л кредит картаа хайчилж хая. … Орчин үеийн хүмүүсийн хэрэглэж буй аргуудаас кредит картаас илүү гэр бүлийн, ялангуяа зовж буй залуу гэр бүлийн санхүүгийн тогтвортой байдлыг эрсдэлд оруулж байсан өөр зүйл үгүй” хэмээн хэлсэн (Жэффри Р. ба Патришиа Т.Холланд, “Things We Have Learned—Together,” Ensign, 1986 оны 6-р сар, 30). Кредит картаа хайчилж хаях нь дахин өр тавихаа болиход танд туслах болно.

Ярилц:Та өр тавихаа зогсоохын тулд юу хийхэд бэлэн байна вэ?

2. Өрөө төл

Унш:Бидэнд өрөө аль болох хурдан төлж дуусгахыг зөвлөдөг. Тухайлбал: “Хэрэв та өр тавьсан бол аль болох хурдан буцааж төлөхөөр ажиллаж, өөрийгөө өрийн боолчлолоос чөлөөл” (Итгэлдээ үнэнч байх нь [2004], 146).

Өрнөөс салах төлөвлөгөө гаргаж мөн дагахад туслах дөрвөн алхмыг харуулав.

1. Өрөндөө аль болох ихийг төлөхөөр шийд.

2. Алинд нь илүү ихийг төлөхөө шийд.

3. Түргэвчлүүлэх аргыг ашигла.

4. Хэрэгтэй бол нэмэлт алхмуудыг хий.

Өрөндөө аль болох ихийг төлөхөөр шийд

Унш:Өрнөөс салах хамгийн их зардалтай арга бол хамгийн бага эргэн төлөлтийг хийх явдал юм. Хамгийн бага эргэн төлөлт нь ихэвчлэн үлдэгдлийн хувь байдаг. Үлдэгдэл багасах тусам хамгийн бага эргэн төлөлт багасдаг. Энэ нь үлдэгдлийг төлж дуусгах хугацааг уртасгадаг бөгөөд та их хүү төлдөг. Өрнөөс хурдан шуурхай салахын тулд та хамгийн бага эргэн төлөлтөөс илүү ихийг төлөх хэрэгтэй болно.

Тодорхойлолт	Үлдэгдэл	Хүүгийн хувь	Сар бүрийн эргэн төлөлт
#1 кредит карт	4000	17%	97
#2 кредит карт	6500	19%	168
Автомашин	5000	3.00%	145
Оюутны зээл	18000	5.50%	300
Орон сууц барьцаалсан зээл	170000	4.50%	1050

Жишээлбэл, хэрэв бид өмнөх бүлэгт гаргасан өрийн жагсаалтаа (дээр буй) ашиглаж, #1 кредит картны хамгийн бага эргэн төлөлтийг хийвэл өрнөөс салахад хэр удна гэж та бодож байна вэ? Та хэр их хүү төлнө гэж бодож байна? Зөвхөн хамгийн бага эргэн төлөлтийг хийснээр:

• Үүнийг төлж дуусгахад 20 жил 9 сар шаардлагатай!

• Хүүнд 5107.62-ыг төлнө.

Та одоогийн хамгийн бага эргэн төлөлт болох 97 дээр 100-г нэмж төлбөл яах вэ?

• Та үүнийг 2.5 жилд төлж дуусгах бөгөөд энэ нь 18 жилийн өмнө гэсэн үг.

• Та хүүгээс 4357.49-ийг хэмнэх болно.

Ярилц:Зээлдүүлэгчид яагаад таныг зөвхөн хамгийн бага эргэн төлөлтийг хийгээсэй гэж хүсдэг вэ?

Унш:Хамгийн бага эргэн төлөлтөөс илүү төлөх нь өрнөөс салах хугацааг богиносгож, хүүнд төлөх мөнгийг хэмнэнэ. Та зарлагаа тооцож байгаа ба төсөвлөсөн. Та өрөндөө илүү ихийг төлөхийн тулд зарцуулж байгаа мөнгөнөөсөө хэрхэн заримыг нь хэмнэж чадах вэ? Таны энэ долоо хоногийн амлалтуудын нэг нь өрөө төлж дуусгахын тулд хэр их мөнгө хэмнэж чадахаа тодорхойлох явдал юм. Эхний өрөө төлж дуусгах бодолтой байвал хамгийн бага эргэн төлөлтөөс илүү их дүнг сонгоод, өрөө төлж дуусах хүртлээ үүнийгээ төл.

Үйл ажиллагаа (15 минут)

1-р алхам: Хамтрагчтайгаа нэг баг бол. Төсвөө хянаад, өрөө төлж дуусгахын тулд 100 эсвэл илүү ихийг гаргаж чадах эсэхээ хар. Доор санаа бодлоо бич.

2-р алхам: Бүлгээрээ санаа бодлоо хуваалц.

Илүү ихийг төлөхөөр шийд

Унш:Аль өрөө эхлээд төлөх ёстойгоо шийдэхэд зориулсан хэдэн сонголтыг харуулав. Та:

• Хамгийн өндөр хүүтэй өрөндөө илүү ихийг төлж болно.

• Хамгийн бага үлдэгдэлтэй өрөндөө илүү ихийг төлж болно.

Энэ хоёр сонголт хоёулаа давуу, сул талуудтай ч хоёулаа өрнөөс салахад тань тусална. Таны энэ долоо хоногийн амлалтуудын нэг нь аль өрөө эхлээд төлж дуусгахаа шийдэх явдал юм.

Арга	Давуу тал	Сул тал
Хамгийн өндөр хүүтэйг эхлээд төлөх	Хамгийн их өрийг эхлээд барагдуулна	Зээлдүүлэгчдийн тоог бууруулахад урт хугацаа орж болно Хойшлогдсон сэтгэл зүйн ялалт
Хамгийн бага үлдэгдэлтэйг эхлээд төлөх	Зээлдүүлэгчдийн тоог хурдан бууруулна Хамгийн бага эргэн төлөлтийн тоог хурдан багасгана Сэтгэл зүйн ялалтыг авчирдаг	Та хамгийн өндөр хүүтэй өрөө төлөхгүй байгаа учраас үнийн дүн өндөр байж болно

Үйл ажиллагаа (5 минут)

Дараах үйл ажиллагааг хийхийн тулд доорх өрийн жагсаалтын жишээг ашигла.

1-р алхам: Хамгийн өндөр хүүтэй өрийг тэмдэглэ.

2-р алхам: Хамгийн бага үлдэгдэлтэй өрийг дугуйл.

Тодорхойлолт	Үлдэгдэл	Хүүгийн хувь	Сар бүрийн эргэн төлөлт
#1 кредит карт	4000	17%	97
#2 кредит карт	6500	19%	168
Автомашин	5000	3%	145
Оюутны зээл	18000	5.5%	300
Орон сууц барьцаалсан зээл	170000	4.5%	1050

Үйл ажиллагаа (5 минут)

Дараах зүйлийг хийхийн тулд өрийн жагсаалтаа (123-р хуудас) ашигла.

1-р алхам: Хамгийн өндөр хүүтэй өрийг тэмдэглэ.

2-р алхам: Хамгийн бага үлдэгдэлтэй өрийг дугуйл.

3-р алхам: Аль зээлэндээ илүү ихийг төлөхөө шийдээд, үүнийгээ өрийн жагсаалтан дээрээ тэмдэглэ.

Түргэвчлүүлэх аргыг ашигла

Унш:Түргэвчлүүлэх гэдэг нь өрөө төлж дуусгах үр дүнтэй арга юм. Та одоо өрөндөө сард 100-г нэмж төлж чаддаг боллоо гэж бодъё. Та өрөө төлж дуусгаад, энэ өрөнд төлж байсан мөнгөөрөө юу хийх ёстой вэ? Үүнийг бусад зээлээ төлөхөд ашигла. Үүнийг хийснээр та өрнөөс илүү хурдан салах боломжтой болно.

Жишээлбэл, өрийн жагсаалтын жишээнээс харахад та кредит картанд сард 100-г нэмж төлбөл сар бүрийн эргэн төлөлт тань 197 байх болно. Үүнийг төлж дууссаны дараа танд өөр нэг өрөнд төлөх нэмэлт 197 байна гэсэн үг. Хэрэв та энэ нэмэлт 197-г 6500-ийн үлдэгдэлтэй кредит картны төлбөрт төлбөл:

• Кредит картныхаа өрийн хамгийн бага эргэн төлөлтийг хийснээс 23 жилийн өмнө төлж дуусгах болно.

• 8500 гаруйг хүүгээс хэмнэнэ!

Та энэ кредит картны өрөө төлж дуусгах үедээ өөр зээлэнд төлөх нэмэлт 365-тай байна гэсэн үг. Түргэвчлүүлэх арга нь өрнөөс хурдан салахад үр дүнтэй байдаг.

Ярилц:Түргэвчлүүлэх арга нь өрнөөс илүү хурдан салахад тань хэрхэн туслах вэ?

Нэмэлт алхмуудыг хий

Унш:Хэрэв өрийн хамгийн бага эргэн төлөлтийг хийхэд хүндрэлтэй байгаа бол та нэмэлт арга хэмжээ авах хэрэгтэй байж болно (доорх жишээг хар).

Үйл ажиллагаа (10 минут)

Гурваас дөрвөн хүнтэй бүлэгт хуваагдаад, доорх нэмэлт арга хэмжээг ярилц. Эдгээр арга хэмжээний аль нэг нь танд тус болж чадах эсэхийг тунгаан бод.

1-р алхам: Давхар эсвэл илүү сайн ажил ол. Шилэн савны жишээг санаж байна уу? Танд илүү том шилэн сав хэрэгтэй байж болох юм. Хоёр дахь ажил эсвэл ажлын хажуугаар эрхлэх бизнесээс ирэх нэмэлт орлого нь өрнөөс салах төлөвлөгөөг хурдасгаж чадна. Тодорхойгүй хугацаагаар давхар ажил хийх шаардлага танд гарахгүй байх. Гэсэн хэдий ч, хэрэв өр төлөлтөө хурдасгахад хүндрэлтэй байвал нэмэлт орлого нь хөл дээрээ зогсоход тань тус нэмэр болж чадна.

2-р алхам: Хэрэггүй зарим зүйлээ зар.

3-р алхам: Орон байраа багасга: Зарим үед таны хамгийн сайн сонголт бол нүүдэл байдаг. Илүү хямд орон байр эсвэл хямд автомашин зөв сонголт байж болно.

4-р алхам: Зээлийн нөхцөлөө шинэчлэх: Зарим үед зээлийнхээ хүүг бууруулж эсвэл хэд хэдэн зээлийг хүү багатай нэг багц болгон нөхцөлийг өөрчлөх боломж байдаг. Зээлийн нөхцөлийг өөрчилж эсвэл нэгтгэхэд хураамж төлж магадгүй бөгөөд зардал гарна гэдгийг урьдаас ойлгоорой.

5-р алхам: Зөвлөгч, санхүүгийн зөвлөх зэргээс тусламж ав: Дэлхийн олон хэсэгт олон хүн орон нутгийн ашгийн бус үйлчилгээгээр эсвэл санхүүгийн байгууллагаар дамжуулан санхүүгийн зөвлөгөө авч чаддаг. Итгэлтэй зөвлөх олоод зөвлөлд.

Гэр бүлийн ЗӨВЛӨЛӨӨРӨӨ өрнөөс салах тухай ярилц

Унш:Энэ долоо хоногт гэр бүлийн зөвлөлөөрөө сар бүр өрөндөө илүү төлбөр нэмж төлөхийн тулд хэр их мөнгө илүүчилж чадахаа ярилц. Дээрээс нь, аль зээлээ хамгийн эхэнд төлж дуусгахаа ярилц (хамгийн өндөр хүүтэй эсвэл хамгийн бага үлдэгдэлтэй). Та доорх “Гэр бүлийн зөвлөлийн ярилцлагын загвар”-ыг ашиглаж болно.

Гэр бүлийн зөвлөлийн ярилцлагын загвар

Сүнсийг урихын тулд залбирлаар эхэлж, залбирлаар дуусга.

1-р хэсэг: Тоймлон үз

• Та өр тавьсаар байна уу?

• Та илүү их төлбөр төлөхөд хэр их мөнгө зарцуулах боломжтой вэ? (Орлого, зарлагаа дахин хянаад, илүү төлж чадах дүнгээ 123-р хуудсан дээрх өрийн жагсаалтан дээрээ тэмдэглэ.)

2-р хэсэг: Төлөвлө

• Та өр тавихаа зогсоохын тулд юу хийж чадах вэ? Хамтдаа кредит картаа хайчилж хаях талаар бодож үз.

• Өрөндөө илүү их төлбөр нэмж төлөхийн тулд та ямар зардлаа бууруулж чадах вэ?

• Та аль зээлээ (зээлүүд) хамгийн эхэнд төлж дуусгах ёстой вэ? (123-р хуудсан дээрх өрийн жагсаалтан дээрээ үүнийгээ тэмдэглэ.)

Хоёр хувиас илүү

Би кредит картнаасаа салж чаддаггүй байсан. Би улиралдаа нэг удаа бүх худалдан авалтынхаа 2%-ийг авдаг байсан. Гэвч нөхөр бид хоёр төсвөө нухацтай хийж эхлэх үед кредит картны үлдэгдлээ харилцах дансныхаа үлдэгдэлтэй харьцуулахад хэт хүндрэлтэй болсон юм. Бид өөрсдөдөө байгаагаасаа бага зэрэг илүүг тогтмол зарцуулж байгааг би анзаарсан. Бид хоёр ахлагч Холландын зөвлөснөөр кредит картаа хайчилж хаясан даа. Одоо бид хоёр тодорхой хязгаартай байж мөн ямар ч үед дансанд хэр их мөнгө байгааг яг таг мэддэг болсноороо 2%-иас илүүг хэмнэж байгаа гэдгийг би мэддэг.