Mataupu 19

O Le Natura Paia o le Auauna Atu

O le faamoemoega aupito tamalii i le olaga, o le taumafai lea ia ola e faaleleia olaga o isi ma ia fiafia atili.¹

Folasaga

Sa le aunoa ona aoao mai Peresitene Tavita O. MaKei o le auauna atu i isi e aumaia ai le fiafia moni ma e taitaia ma faamanuia e le Alii i latou o e auauna atu. I le 1921, sa tupu ai se mea faapena lea sa taitaia ai e le Alii Ana auauna a o faataunuuina e Elder Tavita O. MaKei ma le Uso ia Hugh J. Kainona se tofiga mai le Au Peresitene Sili e asiasi atu i uso o le Ekalesia i le lalolagi atoa. O se tasi o vaega o lo la tofiga o le asiasi atu lea i uso o le Ekalesia i Aramenia. Ona o aafiaga o le Taua Muamua a le lalolagi ma tulaga faigata i lea risone, sa itiiti ai lava se mea sa iloa e uiga i le tulaga o uso o le Ekalesia iina. Sa tusia ma faamaumauina e Elder MaKei:

“Ia Mati 1921, na matou iloa ai i se tasi aso anapogi faapitoa o foai alofa i ni aofaiga o ni tala e tele, sa faia e fesoasoani ai i e le tagolima i Europa ma tagata Aramenia sa puapuagatia i Asia. Sa matou iloa foi, sa uai atu le Au Peresitene Sili i le auina atu o se avefeau faapitoa i Suria e tuuina atu se fesoasoani patino i o tatou Au Paia i Aramenia.”

Ona sa lei fuafuaina e asiasi atu ia Elder MaKei ma le Uso ia Kainona i uso o le Ekalesia i Aramenia seia oo i se taimi mamao mulimuli ane o le la faigamalaga, o lea sa faaauau ai pea a la faigamalaga, o le asiasi atu i eria e pei o Ausetalia, Niu Sila, ma le tele o atumotu. E tele masina e lei faalogo i la’ua i se tala e uiga i tulaga i Aramenia pe na iloa foi sa auina atu i ai se tasi ma ni tupe e fesoasoani i ai. Mulimuli ane, i le aso 2 o Novema 1921, a o la i ai i Ierusalema, sa la maua se tala sa auina atu se alii e igoa ia J. Uilifoti Putu (J. Wilford Booth) e le laumua o le Ekalesia e faafetaui i la’ua. Peitai ane, sa leai se tasi na iloa le faasologa o lana malaga po o le mea foi o i ai. I lena aso, na tusi faamauina ai e Elder MaKei i lana tairi, “Sa ma le iloa lava pe o fea o i ai o ia, ae sa tatau ona ma tuua Ierusalema mo Haifa, e agai atu i Alepo i Suria, i le taeao a taeao. Sa tonu ma te o i se taavale e ui atu i Samaria, e asiasi i nofoaga o le Tusi Paia.” A o lei o ese atu, sa a’ea e Elder MaKei ma le Uso ia Kainona le Mauga o Olive, ma filifilia se vaimea tuufua, ma tatalo ai ina ia taitaia i la’ua e le Alii i le la faigamalaga.

Ina ua mavae le tatalo, na ta’ua e Elder, “I le foi atuga i le faletalimalo, sa o’o mai ia te a’u se lagona malosi e tatau ona ma malaga i le nofoaafi ae le o se taavale i Haifa.” Sa ioe i ai le Uso ia Kainona, ma sa faaauau le la malaga i Haifa, ma le faamoemoe ia maua ai Elder Putu iina. Sa tusia faamauina e Elder MaKei: “O lo ma faanaunauga aupito sili lava a o ma latalata atu i lea misiona, o le matou feiloai ma Elder Putu. O le mea moni, sa foliga mai o le a le aoga le ma faigamalaga i Suria pe a matou le feiloai ma ia. O i ma’ua o ni tagata ese. Sa ma le masani i se tasi. … Sa ia i ma’ua ni igoa ma ni tuatusi; ae sa le mafai ona ma faitauina, aua sa tusia i le gagana Take.”

Ina ua taunuu Elder MaKei ma le Uso ia Kainona i le nofoaga e faaee ai le nofoaafi, sa tuai ona tuua e i la’ua lea nofoaga i lo la taumafai e saili ni faamatalaga e uiga i se faletalimalo talafeagai. Ina ua mavae lo la faatuai, sa agai atu ia Elder MaKei i le faitotoa o le nofoaga o nofoaafi e pei foi ona sa faia e le tasi tagata malaga. Sa tago atu lea tagata ia te ia i lona tauau ma faapea atu, “Pe o Uso MaKei ea lenei?”

Sa tusi faamauina e Elder MaKei iuga o le feiloaiga e faapea: “I le maofa e le mafaamatalaina i le faafeiloa’ia o a’u faapena i se taulaga ese naua, sa ou faliu atu, ma sa ou matauina foliga o Elder Uilifoti Putu, o se tagata lea e tasi mai isi tagata uma sa sili ona ma mananao ia fetaui i ai. Sa matou feiloai foi, i se taimi ma se nofoaga e pito sili ona avanoa. … Semanu e le sili atu pe ana fai e fuafuaina i ni vaiaso e tele! A o fefaamatalaa’i e le tasi i le tasi mea sa matou oo i ai, sa matou le masalosalo o lo matou feiloai faatasi o se iuga lea o se fesootaiga mai le lagi. … O le mea moni, ana faapea matou te le fetaui i Haifa, semanu o la ma faigamalaga agai atu i le Misiona i Aramenia, e tusa ai ma le poto faaletagata, o le a matua le taulau lava. E pei ona sa oo i ai, mai isi tiute e tele ma aafiaga, sa faapena foi ona matou faavaeina le Misiona o Aramenia.”²

Aoaoga a Tavita O. MaKei

O le auauna atu o le tasi i le isi, o le finagalo lea o le Alii.

O le finagalo o le Atua ia outou auauna atu i o outou uso a tagata, e manuia ai i latou, ma avea ai lenei lalolagi ma nofoaga e sili ona lelei ona ua outou nonofo ai. Sa tuuina mai e Keriso mea uma sa ia te Ia ina ia aoao mai ai ia i tatou lena aoaoga faavae. Ma sa faia e Ia le fetalaiga: “Aua na faia e outou i le tasi o e aupito itiiti o o’u uso nei, o au lea na outou faia i ai.” (Mataio 25:40.) O le savali lenei sa tuuina mai e le Atua ia i tatou. O lenei Ekalesia o le Ekalesia lea a le Atua, lea ua faatulagaina atoatoa ina ia maua ai e alii ma tamaitai uma, o tamaiti uma foi, se avanoa e faia ai se mea lelei mo se isi tagata. O se matafaioi a i tatou o uso o le perisitua, o faalapotopotoga a ausilali ma uso uma o le Ekalesia le auauna atu ma fai le finagalo o le Atua. A tatou faia faapea, ma o le tele ona tatou faia, o le faateleina foi lena ona faatalitonuina i tatou o le galuega lenei a le Atua, aua o loo tatou tofotofoina. Ia, o le faia la o le finagalo o le Atua, tatou te iloa ai le Atua ma latalata ai ia te Ia ma lagona o le ola e faavavau e a i tatou ia. O le a tatou lagona e ao ona alolofa i tagata soifua i soo se mea, ma mafai ona tatou alalaga faatasi ma aposetolo o anamua, “O i tatou, ua tatou iloa ua oo i tatou i le ola sa i le oti, aua o loo alolofa i tatou i le au uso.” (1 Ioane 3:14.)³

Sa ta’ua e faapea “o le a fano le ituaiga o tagata pe afai latou te le fesoasoani le tasi i le tasi.” Ou te ta’ua se saunoaga a se tasi alii, na faapea mai “e amata mai lava i le taimi e aui ai e le tina le ulu o le tamaitiiti [faatoa fanau mai] seia oo atu i le taimi e soloiesea ai i se fesoasoani agalelei le afu malulu mai le muaulu o le tagata ua lata ona maliu, e le mafai lava ona tatou ola e aunoa ma le fesoasoania’i.” … O le Ekalesia, ma ona korama uma ma faalapotopotoga, o le fuafuaga lea a le Atua mo le tuuina atu o le fesoasoania’i.⁴

Ua oo mai ai i lo’u mafaufau nisi … o e ou te fia faailoa atu i ai le agaga faafetai. … O alii ia ma tamaitai i le Ekalesia aoao o loo tuuina atu o latou taimi ma mea mo le faaalualuina i luma o le upumoni—e le na o le aoao atu, a o se auaunaga moni i auala e tele. O i latou nei o loo tauivi e tausia i latou lava. O nisi o i latou o ni alii ma ni tamaitai mauoa ua litaea ma e faitau miliona a latou oa. … ia faamanuia e le Atua i latou o tuuina atu se auaunaga faapena, ma ia faamanuia outou uma, aua ou te manatu e mafai ona tatou fai atu mo le Ekalesia, “O loo matou taumafai ia tasi i matou, le Tama e, e pei ona tasi o lau afio ma lou Alo.”⁵

Pe o outou naunau ea e auauna atu? Pe o ia te outou ea le tofa mamao sa i le Tupu o Peniamina ina ua ia faapea mai, “ … pe a i ai outou i le galuega a o outou uso, ua na ona i ai o outou i le galuega a lo outou Atua”? (Mosaea 2:17.) O le FaaKerisiano moni o le alofa lea ua faatinoina. E leai se ala sili ona lelei e faailoa atu ai le alofa mo le Atua nai lo le faailoa atu e se tasi o se alofa le faapito i uso a tagata …

… Faatasi ma le faatuatua, ma le agalelei, ia faatumuina ai o outou loto i le faanaunauga e auauna atu i tagata uma. O le agaga o le talalelei e maua i le auauna atu mo le lelei o isi.⁶

O le auauna atu e maua ai e le e foai atu ma le e taliaina mai le fiafia.

E moni, o le fiafia o le iuga lea o lo tatou olaga. O lena fiafia e oo mai atoatoa e ala mai i le tautua po o le auauna atu i o tatou uso a tagata.⁷

E moomia e tagata uma le fiafia. E toatele foi ua taumafai ma le naunautai e faia mea sili ma lelei mo i latou lava. E ui i lea, e toaitiiti ua faateia, i le iloa o le taiala moni i lea ausiaga e mafai ona maua i le fetalaiga lenei a Iesu le Nasareta: “Aua ai se fia faasaogalemuina lona ola, e maumau ai ia te ia: A o le faamaumau lona ola ona o a’u, e maua ai e ia.” [Mataio 16:25.] O lenei fuaitau taua o loo i ai se oa natia e sili ona taua nai lo le lauiloa po o le pule, o se mea e sili ona aoga nai lo oa uma o le lalolagi.

O se aoaoga faavae o lona faatinoina ua folafola mai ai le suitulagaina ai o le atuatuvale ma le faanoanoa i le faamoemoe ma le fiafia; o le faatumuina o le olaga i le lotomalie ma le filemu e faavavau. I le moni o lenei mea o lona taliaina o le a avea ma faamanuiaga i aso nei i lenei lalolagi ua tosina ese, ma tumu i le lotovaivai. Aisea la, e le amanaia ai e tagata ma malo se mea e matua taua naua?

Pe o le upumoni ea o i lea fetalaiga, o le faamaumau o le ola o se tasi e maua ai e ia, e faigata ona malamalama i ai, ma ua faigata ai i le tagata ona iloa? Pe ua feteenai foi ma le tauiviga ia ola ma ua manatu ai tagata e le o se mea e mafai?

E ui lava i lena, e tumau pea le mea moni o Ia o Le “O le Ala, o le Upumoni ma le Ola” [tagai i le Ioane 14:6] ua faatuina mai ai i i se tulafono e le masuia. …

Ua ta’ua patino mai, o lenei tulafono o le, “Tatou te ola i ni olaga e sili ona atoatoa pe a tatou taumafai ia avea le lalolagi ma nofoaga e sili atu ma fiafia.” O le tulafono o le natura moni, i le ola o le au malolosi, o le puipuia e le tagata o ia lava e sili atu ona taua nai lo o isi mea uma; a o le faafeagai o lenei mea o le tulafono lea o le ola faaleagaga moni o le, faafitia e le tagata o ia lava mo le lelei o isi. …

O le vaai atu la i le faaiuga lenei, [e faitau afe] alii ma tamaitai, o auauna atu ma le naunautai e aunoa ma se totogi, ma tuuina atu i vaiaso uma i le [faitau fiasefulu afe] o aoaoga ma taitaiga e galueaiina ai amio ma le tuputupu ae faaleagaga o fanau ma le autalavou. E le gata i lenei autau o taitai ma faiaoga, … ua talia foi e alii ua faauuina i le perisitua le matafaioi e tuuina atu o latou taimi ma taleni i le tele latou te mafaia e faasalalau atu ai le la susulu, olioli, ma le filemu i o latou uso a tagata.⁸

E sili atu le faaleagaga e faaalia i le foai atu nai lo le taliaina mai. O le faamanuiaga sili faaleagaga e maua mai le fesoasoani atu i le tasi. A e manao ia e mafatia, na ona faatumau lava ona e inoino i se uso, ma a e manao e inoino, na ona e faamanu’a lava i lou uso. Ae afai e te manao ia e fiafia, ia faia se auaunaga alofa, ma faafiafia ai se tasi tagata.⁹

Ia tuu atu i alii ma tamaitai faamaoni o le lalolagi atoa ia aufaatasi i se taumafaiga naunautai ia suia lagona o le manatu faapito, inoino, feitaga’i, faaloloto, e ala i le tulafono o le auauna atu i isi, ma faapea ona faatupulaia ai le filemu ma le fiafia i tagata.¹⁰

E manaomia ona tatou mulimuli i le faataitaiga a le Faaola i le faia o galuega auauna atu.

Ina ua lata ona tuua e le Faaola lona au Aposetolo, sa ia tuuina atu ia i latou se faataitaiga maoae o le auauna atu. Tou te manatua sa ia fusi ia te ia lava i le ie soloi ma mulumulu i vae o ona soo. A o Peteru, i lona lagona o se galuega maulalo lea mo se auauna, na ia faapea atu, “ … e te mulumulu ea o’u vae? … E te le mulumulu lava o’u vae e oo i le faavavau.”

Na tali atu le Faaola “Afai ou te le mulumulu ia te oe, e leai sou tofi faatasi ma a’u.”

“ ◊Aua lava, ” le tali atu a le Aposetolo sili, “◊na o o’u vae, a o o’u lima foi, atoa ma lo’u ulu.”

“O le ua taele ia tau o ona vae, a e mama uma ai.

“O le mea ou te faia e te le iloa nei; a e mulimuli ane e te iloa.” [Tagai Ioane 13:6–10.]

Ona ia mulumulu lea i ona vae, faapea foi ma isi. Ua faafoi atu le pesini i tafatafa o le faitotoa, ua toe taoto, ua fai lona ofu, ua toe foi atu i lona tulaga i le Toasefululua, ua faapea atu:

“Tou te ta’u mai a’u o le Aoao ma le Alii: ua lelei foi la outou e fai mai na; aua o a’u lea.

“O lenei, afai o a’u, le Alii ma le Aoao, ua ou mulumuluina o outou vae; e tatau ona outou femulumulua’i o outou vae.” [Ioane 13:13–14.]

E maeu lea faataitaiga o le auauna atu i na_auauna maoae, o soo ia o Keriso! O le ua sili ia te outou, ia avea o ia ma se faatauvaa. Ia ua tatou lagona la le matafaioi ia auauna atu atili i tagata o le Ekalesia, o lea ia tuuina atu ai o tatou ola i le faaalualuina i luma o le malo o le Atua i le lalolagi.¹¹

Sei manatu lava! E pau lava le pogai e iloa ai e le lalolagi se mea e uiga ia i latou [le Au Aposetolo o Iesu] aua ina ua fetaia’i i latou ma le Faaola, sa latou avea o Ia ma o latou taiala i le olaga. Ana fai sa latou lei fetaia’i, e leai se tagata i le taimi nei na te iloa sa soifua ai ni tagata faapena. Semanu latou te ola ma oti ma galo e pei lava o le afe ma afe o isi tagata i o latou aso na ola ai ma oti, ma e leai se tasi e iloa pe ano foi i se mea e uiga ia i latou; e pei lava o le afe ma afe o loo ola i aso nei, ua faamaimau o latou taimi ma le malosi i olaga le aoga, ua latou filifilia ni tagata sese e fai mo latou faataitaiga, ua liliu atu a latou laa i le ala o le Tuinanau ma le Faapalapala, nai lo o le ala o Auaunaga. O le a le pine ona latou taunuu lea i le faaiuga o la latou faigamalaga i le olaga, ma e leai se tagata e mafai ona fai atu ua sili atu le lalolagi ona ua latou nonofo ai. I le faaiuga o aso taitasi e tuua ai e tagata faapena lo latou ala ua valevalenoa e pei ona sa latou mauaina— ua latou le totoina ni laau e faapaolo ai isi, po o ni rosa foi e faamanogi atili ai le lalolagi ma susulu mo i latou o e mulimuli mai—e leai ni galuega alofa, leai ni auaunaga faamaoni—na o le valevalenoa lava, ua le fua tele mai, o se ala faapei o se toafa, atonu e tumu i vao talatala ma vao tuitui.

E le faapena ni soo ua latou filifilia Iesu e fai ma o latou Taiala. O latou olaga ua faapei o toga rosa ia e mafai e le lalolagi ona tau mai ai ni fugalaau matagofie e faavavau.¹²

O le valaauga agavaa aupito sili i le olaga … o se tulaga lea e mafai ai e tagata ona auauna atu i le lelei silisili i ona uso a tagata. … O le faamoemoe aupito tamalii i le olaga o le taumafai lea ia ola ina ia ola lelei ai isi ma fiafia.¹³

Fautuaga mo Suesuega ma Talanoaga

Aisea ua poloaiina ai i tatou e le Alii ia feauauna’i? (Tagai itulau 201–202.) O a nisi o avanoa ua tatou maua e auauna atu ai i le Ekalesia? O a ituaiga auaunaga e mafai ona tatou tuuina atu i tua atu o tatou valaauga aloaia i le Ekalesia?
Sa aoao mai le Alii e faapea “ai se fia faasaogalemuina lona ola, e maumau ai ia te ia: a o le faamaumau lona ola ona o a’u, e maua ai e ia” (Mataio 16:25). O le a se faia a lenei mau ma le auauna atu? O a faamanuiaga e faavavau e oo mai i le auauna atu i isi ma le le manatu faapito? O le a se eseesega i le va o le auauna atu ona ua poloaiina ai i tatou, ma le auauna atu ona e tatou te mananao ai? (Tagai foi MFF 58:26.)
O le a se mea na e oo i ai a o e tuuina atu oe lava e auauna atu i isi? E faapefea ona fesootai le fiafia ma le auauna atu? E mafai faapefea e le auauna atu ona fesoasoani ia i tatou e faatoilalo ai lagona o le manatu faapito, le fiafia, po o le atuatuvale? (Tagai itulau 202–203.) E mafai faapefea i le auauna atu i isi ona fesoasoani ia i tatou e faatoilalo ai lagona le alofa agai ia i latou?
O le a se mea ua faagaeetia ai oe e uiga i faataitaiga e tele o le auauna atu a Iesu? (Tagai itulau 204–205.) O le a se mea e mafai ona tatou aoao mai ia te Ia a o tatou taumafai e auauna atu i isi? Aisea e taua ai ona saili le taitaiga faaleatua a o tatou auauna atu?
Aisea e faigata ai i nisi taimi ona tuu atu i isi e auauna mai ia i tatou? Aisea e taua ai ona talia ma le loto faafetai le auaunaga? Sa faapefea ona faamanuiaina oe ma lou aiga i auaunaga a isi?

O Mau e Faatatau i ai:Mataio 25:40; Mareko 8:35; Kalatia 5:13; Mosaea 4:15; MFF 18:10, 15–16

sister helping a senior — “O le FaaKerisiano Moni o le alofa lea ua faatinoina. … Faatasi ma le faatuatua, ma le agalelei, ia faatumuina ai o outou loto i le faanaunauga e auauna atu i tagata uma. O le agaga o le talalelei e sau mai le auauna atu mo le lelei o isi.”