Tauyavutaki na iNaki kei Saioni

“Na taraicake kei Saioni sa ikoya e dua na inaki era sa taleitaka na tamata ni Kalou ena veitabayabaki; sa ikoya e dua na iulutaga era na tudei tu kina ena marau dua tani o ira na parofita, bete kei na tui.”

Na Bula nei Josefa Simici

Ena itekivu ni June 1831, ni oti ga e vica na macawa ni mai vakacavari na sotasota mai Niu Ioka ki Ohio, era a soqoni vata na Yalododonu e Kirtland ena vuku ni ikava ni koniferedi ni Lotu. Ena ika 7 ni June, ni oti e dua na siga ni mai cava na koniferedi, e a ciqoma e dua na ivakatakila o Josefa Simici ka vakavuna na nodra vakanananu na lewe ni Lotu me baleti Saioni: “Na koniferedi ka tarava … ka na laki caka ki Missouri, na vanua kau na solia kivei ira na noqu tamata” (V&V 52:2).

O ira na Yalododonu era sa taleitaka dina vakalevu na kena tauyavutaki o Saioni—e dua na koro tabu levu, e dua na idrodro veivakacegui me baleti ira na yalododonu ena nodra dro tani mai na ivalavala ca ni vuravura. Ni ra vakavakarau na Yalododonu, na Turaga e veivakasalataki vakaveitaravi kivei ira me ra“vunautaka yani me vakadeitaki kina na inaki kei Saioni“ (V&V 6:6; 11:6; 12:6; raica talega 14:6). Ena gauna oqo o ira na iliuliu ni Lotu era sa na biubiu sara tikoga vakatotolo me vakatulewataki na vanua me duri kina ko Saioni. O Josefa Simici, Sidney Rigdon, kei na so tale era a tekivuna na ilakolako ni 900 na maile (1,448 na kilomita) ki Jackson County, Missouri, ena ika 19 ni June, lako e wai, lori, ka taubaletaka e vuqa na maile. E sa dredre ka veivakaocai na ilakolako, ia na Parofita e vakila na veimaroroi ni veitaqomaki ni Turaga: “Veitalia ga na qito ca kei na vakasisila ni veigauna, kei na yalo ni ivalavala ca ka vakaraitaki kivei keda ena itukutuku ni noda vakabauta na iVola i Momani, ena vuqa na vanua kei na kedra maliwa na veimataqali tamata, ia e tomana tikoga na Turaga na Nona veimaroroi kei na yalololoma kivei keda ena veisiga yadua; ka da sa cakava me dua na lawa ena veigauna e dua kina na kena gauna donu, me da wilika e dua na iwase ni iVolatabu, ka masumasu; kei na veigauna ni sokalou vakaoqo e solia vei keda na vakacegu vakaitamera.”¹

Ena veimama ni Jiulai, e a tadu mai na Parofita ena ra kei Missouri, e dua na vanua rairai vinaka ena veibuca bulabula, vakasinaiti tu ena veisenikau. E kea, na isau ni nona kerekere me kila na matata ni itikotiko kei Saioni, e vakatakila na Turaga ni “na vanua ka vakatokai tiko oqo ko Independence, oqo e loma donu; ia sa koto ena yasana ki ra na vanua me tara kina na valetabu, io e volekata toka ga na vale ni veilewai” (V&V 57:3) ka dodonu me voli na tiki ni qele oqori. Ena ika 2 ni Okosita, o Josefa Simici kei ira tale eso era a sota me sa tekivu na tara kei Saioni. E a vola tu vakaivola na Parofita: “Au a veivuke ena tabana ni Lotu e Colesville ena kena vakadavori na imatai ni tolo ni kau, me baleta e dua na vale, me ivakadei kei Saioni ena tauni o Kaw, tinikarua na maile ena ra kei Independence. Na tolo ni kau eratou a kauta ka vakatikora e lewe tinikarua na turaga, me vakarokorokotaki kina na lewe tinikarua na yavusa e Isireli. Ena gauna vata ga o ya, mai na masumasu, e a vakacabora ka vakatabuya o Elder Sidney Rigdon na qele kei Saioni ena vuku ni nodra soqoni vata na Yalododonu. E a dua na gauna ni reki kivei ira era sa tiko rawa kina, ka rawa me ra rawata e dua na rai ena veika sa bera mai, na gauna oqori ena dolavi ena vakacegu kivei ira era vakabauta.”² Na siga ka tarava, e a vakatabuya kina na Parofita na vanua me tara kina na valetabu.

O ira na Yalododonu mai Colesville, Niu Ioka, era maliwai ira na imatai ni lewe ni Lotu me ra vakaitikotiko e Missouri. Era a lakova mai e dua na ilakolako dredre mai Niu Ioka ki Kirtland, Ohio, ia era a mai tiko vakalekaleka wale sara e Ohio ni bera na nodra qai vakaroti me ra gole yani ki Missouri. E dua na lewenilotu ena tabana o Colesville, o Polly Knight, e a lako ki na vanua ko Saioni, e a mani laki mate ekea ni oti ga e dua na macawa. E dina ga ni a sega soti ni vinaka tu na ituvaki ni nona bula, e a vakadeitaka ni na bula tikoga. E a vola na luvena gonetagane: “Ena nona mate e a davo sobu ga ena dua na moce vakadirorogo ka rekitaka na veiyalayalati vou ka tawamudu ni kosipeli ka vakacaucautaka na Kalou ena nona a bula tiko me raica na vanua ko Saioni. … E a tiko rawa o Baraca Josefa Simici ena veibulu nei tinaqu ka a vosa vei keimami ena dua na ivakarau veivakauqeti ka veivakacegui.”³ E dina ga ni sega ni dede sa lesu tale na Parofita ki Kirtland ka laki tomana tale na liutaki ni Lotu mai na gauna o ya me yacova na 1838, era tomana tikoga na nodra toso ki Missouri era lewe vuqa sara na Yalododonu.

Era a cakacaka sara vagumatua na Yalododonu me tara cake o Saioni, ia ni voleka ni cava na 1833, era a vakasavi tani mai na nodra dui veivale e Jackson County mai na veivakacacani, era biuta koto mai na nodra tatadra ni kena tauyavutaki o Saioni kei na kena tara ekea e dua na valetabu. E a vakatakila mai vei Parofita Josefa Simici na Turaga na ituvaki ni kena vakabulai o Saioni ena vanua o ya era na sega ni vakayacori ka ni kena tauyavutaki o Saioni e dodonu me “waraki vakalailai tale mada” (V&V 105:9).

iVakavuvuli nei Josefa Simici

Na Turaga e a lesi Jackson County, Missouri, me vanua ko Saioni—e dua na vanua me ra soqoni vata kina na Yalododonu ena gauna nei Josefa Simici ka me na tara kina na koro tabu o Saioni.

“Au a ciqoma, mai na dua na raivotu vakalomalagi, e dua na ivakaro ena June [1831], meu lako ki na ra ni iyalayala ni Vanua o Missouri, ka mani lesi ekea ena lomadonu sara ga ni vanua me tekivutaki kina na soqoni vata vei ira era ciqoma na taucoko ni Kosipeli tawacava. O koya gona au sa mani lako kina, vata kei ira eso na taciqu, ka ni oti e dua na ilakolako balavu ka veivakaocai, sotava e vuqa na veika dredre ka yali kina na veika e gadrevi (me vaka na veivakavaletaki, kakana, se isulu), tadu yani ki Jackson County, Missouri, ni oti na kena dikevi na vanua, vakasaqarai vagumatua ena liga ni Kalou, o Koya e vakaraitaki Koya kivei keimami, ka lesi au kei ira tale eso, na vanua sara ga e a navuca o Koya me tekivutaki kina na kena cakacakataki na soqoni, kei na kena tara cake e dua na ‘koro tabu levu,’ ka dodonu me vakatokai o Saioni—o Saioni, baleta ni sa ikoya e dua na vanua ni bula savasava, kei ira kecega era tara cake ekea me ra qarava na Kalou bula ka dina, ka ra vakabauta taucoko e dua na ivunau, na ivunau mada ga ni Turaga na iVakabula o Jisu Karisito. ‘A domodra na nomu ivakatawa; era sa tabalaka na domodra, era ia vata na nodra kaila: ni ra na raica ena matanavotu, ni sa lesu mai ki Saioni ko Jiova’ [Aisea 52:8].”⁴

Ena itekivu ni 1830, era a tovolea na Yalododonu me ra vakadavora na yavu ivakadei kei Saioni e Jackson County, Missouri, me vaka e a vakarota na Turaga, ia e a mani sega ni rawa me caka baleta ni ra a sega tu ni vakavakarau vakayalo. E a kaya na veika oqo o Parofita Josefa Simici me baleta na gauna me na qai tauyavutaki kina o Saioni: “E sega ni rawa meu vulica mai na veitaratara cava ga ni Yalotabu kivei au, ni ko Saioni e sa vakayalia na nona taura matua e dua na isala vakatui vakasilesitieli, veitalia ga ni Turaga e vakavuna me yaco vua na veivakatovolei, vakavo ga ni rawa me so na tamata, era lako tu ena talaidredre, ka biuta tani na veiyalayalati vou; o ira kece na tamata oqori era na yaco me ra vakaraitaka mai na nodra cakacaka ena kena gauna donu. Au dau namaka wasoma ni o Saioni ena sotava eso na veivakatovolei, mai na ka e rawa meu vulica mai na ivakaro era a soli mai. Ia meu na taleva lesu tale vei kemuni ena dua na malanivosa ni dua ka tukuni kina, ni sa oti e vuqa na veika rarawa, ena yaco na veivakalougatataki [raica V&V 58:4]. Ena ka oqo, kei na so tale, kei na dua talega e qai taura bera, au kila ni o Saioni, ena nona gauna ga na Turaga, ena vakabulai; ia ena vica beka na siga ena qai sotava kina o Saioni na veivakasavasavataki, veika rarawa, kei na veivakatovolei, e vunitaka mai na mataqu na Turaga; kei na gauna au vaqaqa kina na veika e baleta na iulutaga oqo, sa ikoya oqo na domo ni Turaga: Dou tiko lo, mo dou kila niu sa Kalou! O ira kecega era vakararawataki ena vuku ni yacaqu era na tiko vakatui vata kei au, kei koya sa vakayalia na nona bula ena noqu cakacaka ena vuku ni yacaqu, ena bula tale. … Me na solia na Kalou ni veitalia na levu ni [noda] vakatovolei kei na vakararawataki, se dua tani na ka, me tawasei keda mai [na] loloma i Karisito [raica Roma 8:35–39].”⁵

Me da tara cake na inaki kei Saioni ena noda yaco me dua na tamata e savasava na yalona kei na cakacaka vagumatua vata ena dua ga na yalo kei na vakasama.

“Na taraicake kei Saioni sa ikoya e dua na inaki era taleitaka na tamata ni Kalou ena veitabayabaki yadua; e sa ikoya e dua na iulutaga tudei tu kina ena marau dua tani o ira na parofita, bete kei na tui; era a sa vakanamata tu ena reki ni vakaitavi ena siga eda bulataka; kei na veiuqeti vata kei na kena vakalomalagi ka rekitaki ni vakaitavi era lagasere ka volavola ka parofisaitaka na veika oqo ena noda gauna oqo; ia era sa mate yani ka ra sega ni raica na veika e yaco ena noda gauna; oi keda eda tamata taleitaki ni Kalou ka sa digitaka kina me kauta mai na lagilagi Edaidai; sa ikoya e sa biu tu mai e matada me da raica, vakaitavi kina ka veivuke ena kena tosoi ki liu na lagilagi ni Yalododonu.”⁶

“Ena veivanua cava ga era soqoni kina na Yalododonu sai Saioni, ka ni tamata yalosavasava vakayadua ena tara cake e dua na vanua me ra taqomaki kina na luvena.”⁷

“Ena dua na iTeki [kei Saioni] eke ka vakakina e kea me baleta na nodra soqoni vata na Yalododonu. … Ekeri era na vakalougatataki kina na luvemuni, kei kemuni ena kedra maliwa na itokani ka rawa mo ni vakalougatataki kina. Na lawa ni yavi ni Kosipeli sa vakasoqoni kina na veimataqali kecega.

“… Na kena tara cake o Saioni e dodonu me vaka e dua na noda inaki cecere duadua. … E sa roro tiko mai na kena gauna, ena gauna me sa na sega kina ni kunea na vakacegu e dua na tamata ia e Saioni ga kei na nona iteki.”⁸

“Me baleta na kena tara cake o Saioni, e dodonu me caka ena ivakasala nei Jiova, mai na ivakatakila mai lomalagi.”⁹

“Kevaka me na sega ni vakasavasavataki koya o Saioni, me rawa ni vakadonui ena veika kece sara, ena Nona iserau, ena vakasaqara tale o Koya eso na tamata; ena vuku ni Nona cakacaka ena lako tikoga me yacova ni ra sa soqoni vata o Isireli, kei ira era sega ni rogoca na Nona vosa, e dodonu me ra namaka na Nona cudru bibi. Meu kaya mada vei kemuni, ni vakasaqara mada mo ni vakasavasavataki kemuni, kei kemuni talega na vakaitikotiko e Saioni, de na vakacaudreva nona cudru na Turaga me cudru waqawaqa. Veivutuni, veivutuni, sa ikoya na domo ni Kalou ki Saioni; ka dua tani na kena irairai, ia sa ikoya na ka dina, na veika vakatamata era na vakayacori tikoga ena vakadonui koya vakaikoya me yacova sara ni ra sa vakaraitaki mai na nodra ivalavala ca, ka na vueti mai nodra ivakarau sa sivi, ka ni sa maroroi tu e yalodra me vakaraitaki mai ki na rai matua vakatamata. Au sa kaya vei kemuni (kei na veika au sa kaya vei kemuni au sa kaya kivei ira kecega,) mo ni rogoca na domo ni ivakasala ni Kalou, de lutu o Saioni, ka sa bubului ena Nona cudru na Turaga ni ra na sega ni curu na lewe i Saioni ki na Nona ivakavakacegu.”¹⁰

“Kevaka me vakatarai tikoga na ivalavala tawa kilikili ena Lotu, ena sega ni rawa me vakasavasavataki, ena sega talega ni rawa me vueti o Saioni.”¹¹

“Na tamata vakayadua me cakacakataka na nona vakarautaki koya ena vuku ni were ni vaini, vakayagataka e dua na gauna lailai me ra vakacegui kina na vakaloloku tu; me vauci vata na yaloraramusumusu; vakasukai mai o ira na sa lutu; kauti ira lesu mai era sa lako sese tu; sureti ira tale mai ki na matanitu o ira na tamata era sa muduki tani, mai na nodra vakauqeti me ra sasaga tale ni se vo levu tu na siga, ka cakacaka ena yalosavasava, ka me ra yalovata ka duavata, vakavakarau ena veivuke me vakabulai ko Saioni, ni vanua vinaka ni veiyalayalati, kevaka dou vakadinata ka vakarorogo dou na vakalougatataki. …

“[Me da ] masu kivua na Tamada vakalomalagi me rawa ni da dau masaumasu vakalevu, dau yalomalumalumu, ka dau yalololoma; cakacaka vagumatua, vakayalo ka vakayago ena vuku ni kena vakabulai o Saioni, ko ira sa yalododonu era na sere lako ena reki tawamudu me ra tara cake na veivanua lala, ka sota vata kei na Turaga ena Nona lako mai ena Nona lagilagi [raica V&V 101:18].”¹²

Saioni, na Jerusalemi Vou, ena tara ena vanua ko Amerika.

Na Yavu ni Vakabauta 1:10: “Keimami vakabauta ni ra na vakasoqoni vata tale na Isireli, kei na nodra vakalesui mai na Yavusa e Tini; io ni na tara ko Saioni ( Jerusalemi Vou) ena vanua ko Amerika.”¹³

“Na korolevu o Saioni e kaya o Tevita, ena duanadrau karua ni Same, ena tara ena vanua ko Amerika, ‘Ia ko ira sa vakabula ko Jiova era na lesu mai, ka tadu mai ki Saioni ka sere lako ia e sa nodra tiko na reki tawamudu’ [Aisea 35:10]; ka ra na qai sereki mai na vuabale ni veivakanakuitataki ena lako sivita mai na vanua. Ia o Juta ena rawata na veisereki e Jerusalemi. [Raica Joeli 2:32; Aisea 26:20–21; Jeremaia 31:12; Same 1:5; Isikeli 34:11–13.] Sa ira oqo na ivakadinadina ni iVakatawa ni sipi Vinaka ena biuta kivei ira na Nona sipi, ka na liutaki ira tani mai na veivanua taucoko sara era sa talabusese tu kina ena dua na siga ni veio butobuto, ki Saioni, ka vakakina ki Jerusalemi.”¹⁴

“Au na tekivu mai na lavetaki ni parofisai nei Inoke, vosa tiko me baleta na iotioti ni gauna: ‘Raica ena lako sobu mai lomalagi na ka dodonu, ka tubu ga e vuravura na ka dina me vakadinadinataki koya na noqu Le Duabauga; io me vakadinadinataka na Nona tucaketale mai na mate [na tucaketale mai na mate oqo au kila ni yago dina]; io, kei na nodra tucaketale mai na mate na tama kecega; na cakacaka dodonu kei na dina me vaka sa luvuci vuravura na waluvu, ia era na soqoni vata mai ko ira kecega kau sa digitaka mai na iyalayala vava kei vuravura, ki na koro tabu levu kau sa vakarautaka; ia me ra vauca na tolodra ko ira na noqu tamata, ka waraka na noqu lako mai; ia ena tiko mai kea na noqu vale, ka na yacana ko Saioni; ia ko Jerusalemi Vou’ [Mosese 7:62].

“Ena gauna oqo au kila mai na ka e lavetaki oqo, ni … bula savasava kei na dina me vaka sa luvuci vuravura na waluvu. Ia ena gauna oqo, au taroga, na bula savasava kei na dina ena luvuci vuravura vakacava me vaka e dua na waluvu? Au na sauma. Na tamata kei na agilosi me ra cakacaka vata ena kena vakayacori na cakacaka cecere oqo, ka sa dodonu me vakavakarau o Saioni, e dua mada ga na Jerusalemi vou, ena vukudra era sa digitaki me ra vakasoqoni vata mai na iyalayala vava kei vuravura, ka me tauyavutaki e dua na koro tabu levu, baleta ena tiko vata kei ira na vale ni Turaga. …

“… ‘Ia au na vakataudeitaki ira ena vanua oqo, me vakayacori kina na veiyalayalati au a cakava vei Jekope na nomudou qase; ia ena yaco me Jerusalemi Vou.’ [3 Nifai 20:22.] Eda sa vulica oqo mai na iVola i Momani na kena tautauvata sara ga na vanua kei na tiki ni qele me na dabe kina na Jerusalemi Vou, ka sa dodonu me rau vauci vata me vaka na raivotu nei Joni ena yanuyanu ko Patimo.

“Oqo ena vuqa sara era na vakila na nodra galala me ra kaya, ni Jerusalemi Vou ka tukuni tiko oqo, sa ikoya na Jerusalemi era a tara na Jiu ena tokalau ni vanua. Ia o ni na raica, mai na Vakatakila 21:2, e a dua na Jerusalemi Vou sa lako sobu mai vua na Kalou mai lomalagi, a sa ukucavu me vaka na goneyalewa sa uku me lako vua na watina; ni oti oqo, na Dauvakatakila e a kau tani ena Yalotabu, ki na dua na ulunivanua uasivi ka cecere, ka a raica na koro tabu levu ka cecere sa lako sobu mai vua na Kalou mai lomalagi. Oqo e sa rua na koro lelevu erau sa tukuni tiko eke. Me vaka ni sega ni rawa me volai ena dua na ivola na veika kece sara ena iulutaga oqo, au sa na tukuna vakalekaleka, ni sa dua na Jerusalemi Vou me na tauyavutaki ena vanua oqo, kei na Jerusalemi talega ena tara vou tale ena tokalau ni vanua [raica Ica 13:1–12]. ‘A sa raica ko Ica na gauna i Karisito, a sa tukuni ira talega na Isireli, kei na Jerusalemi ka a lako mai kina ko Liai; ia ni sa rusa oti, ena qai tara vou tale na nona koro tabu levu na Turaga, oqori ko Jerusalemi makawa; ia ena tara vou tale me nona koro tabu levu na Turaga ka ra taukena na Isireli.’ [Ica 13:4–5.]”¹⁵

“Era kaya na Parofita na veika e baleti Saioni ena iotioti ni gauna: na iukuuku kei Lepanoni ena yaco mai vei iko; na damanu kei na paini, kei na dilo, me vakaiukuukutaka na yasa ni noqu valetabu, ia na itutu ni yavaqu kau na vakalagilagi [raica Aisea 60:13]. Kau na kauta mai na koula me isosomi ni parasa, kau na kauta mai na siliva me isosomi ni aironi, ka me isosomi ni vatu na aironi [raica Aisea 60:17]; kei na magiti ena ka e uro ena soli kivei ira na yalododonu [raica Aisea 25:6]; io, ena gauna e kau mai kina na rarama ni Turaga me da vakasamataka ena vuku ni kena vakavinakataki na Nona tamata, na nona cakacakataka na tamata ka vakayalia na lagilagi tawa yaga ni vuravura, eda qai kacivaka, ‘Mai Saioni, na koro lagilagi duaduaga, Sa serau mai na Kalou.’ [Same 50:2.]”¹⁶

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taurivaka na veivakasama oqo ni o vulica na iwase ni ivola oqo se ni ko vakavakarau mo veivakavulici. Raica na tabana e vii–xii, me ikuri ni veivuke.

Ena iwase oqo, o na raica na nona vakayagataka vakacava na Parofita o Josefa Simici na vosa Saioni me baleta na veivanua matailalai kei na tamata ni Turaga. E vukei iko vakacava na kena ivakavakayagataki na vosa mo kila se cava na ibalebale ni kena tara cake o Saioni? (Ena nomu vakasamataka se veivosakitaka baleta na taro oqo, taurivaka na kena wiliki na Vunau kei na Veiyalayalati 97:21.)
Ena parakaravu ka tekivu ena boto ni tabana e 207, e a tukuna o Josefa Simici na nona gagadre me kila se gauna cava e sa na tauyavutaki kina na korolevu o Saioni e Jackson County, Missouri. Na cava e rawa me da vulica ena isau ni masu nei Josefa Simici mai vua na Turaga?
Wilika taucoko na ikarua ni parakaravu ena tabana e 208, ka qai vakaraitaka eso na vanua era a vakasoqoni vata kina na Yalododonu. E rawa vakacava me da tarai Saioni cake ena veivanua oqo?
Raica lesu na ikatolu kei na ikava ni parakaravu taucoko ena tabana e 207, ka vakasamataka se ra vakarautaka vakacava na veiteki ni Lotu na tataqomaki kei na vakacegu. Ena veigaunisala cava soti o sa vakalougatataki kina ena nomu soqoni vata kei ira na lewenilotu tale eso ena nomu iteki?
Ena veigaunisala cava soti e veivakasalataki kina na Parofita me baleta na tara kei Saioni ena kena vakayagataki ena noda veivuvale?
E a vakatavulica na Parofita o Josefa me vaka ni tiki ni sasaga na kena tara cake o Saioni, e dodonu me da vakasavasavataki keda vakayadudua. Na veigaunisala cava soti e rawa me da vakamuria kina na ivakasala oqo? (Raica na tabana e 207–09, ena so na kena ivakaraitaki.) Na cava na vuna o nanuma kina ni oi keda vakayadudua me da savasava ni bera ni vakabulai o Saioni?
Raica lesu na parofisai nei Josefa Simici me baleta e rua na koro tabu (tabana e 209–13). Na cava na itavi me da cakava ena kena vakayacori na veiparofisai oqo?

iVolanikalou Veisemati: Vakatakila 21:1–27; V&V 45:65–71; 97:18–25; 103:1–7; Mosese 7:16–21, 62–69

map of Zion — Ena 1823, erau a vakarautaka na mape oqo o Josefa Simici kei Frederick G. Williams me baleta na siti o Saioni, me na tara e Jackson County, Missouri. Nodra vanua na lewenivanua e loma donu ka vakavolivolita e 10 na eka na qele ni siti vata kei na veimama ni eka me qele ni veivakavaletaki. A qai sega ni tara na siti, ia e levu sara na vakasama ni yavu ni peleni era a qai vakayagataki e muri ena nodra itikotiko vagalala na Yalododonu Edaidai.

ward members — “Ena vanua cava ga era vakasoqoni vata kina na Yalododonu sai Saioni, ni tamata dodonu yadua ena tara cake e dua na vanua ni tataqomaki me baleti ira na luvena.”