Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu
Wase 42: Na Matavuvale: Na iSema Kamikamica Duadua ena Gauna Oqo kei na Tawamudu


Wase 42

Na Matavuvale: Na iSema Kamikamica Duadua ena Gauna Oqo kei na Tawamudu

“Sa robota na neitou vale na veisotari kamikamica ka marautaki oqo. E sega ni dua na duidui se na veileti me vakacacana na sautu, kei na vakadigagalu ka tu ena keitou maliwa.” (Lucy Mack Smith)

Na Bula nei Josefa Simici

Ena 1843, e dina ni a se bera ni vakacavari na Valetabu e Nauvoo, sa kacivaka kina na parofita na ivunau ni veivakabulai vei ira na mate, ka sa qarava oti talega kina na edaumeni ni valetabu ena vukudra e dua na ilawalawa Yalododonu. Ia e dua na tiki bibi ni cakacakatabu vakalotu e se vo tiko me qai vakatikori. Ena ika 16 ni Me, 1843, a lako kina na Parofita mai Nauvoo ki Ramus, e Illinois, ka a laki tiko kina ena nona itikotiko na nona itokani voleka ko Benjamin F. Johnson. Ena bogi ko ya, a vakavulici Baraca kei Sisita Johnson kei ira e vica na itokani voleka me baleta na “veiyalayalati tawamudu ni vakamau.” E vakamacalataka ni veiyalayalati oqo sai koya na “cakacaka tabu vakabete” ka yaga me na rawati kina na ivakatagedegede cecere duadua ni matanitu vakasilesitieli. (Raica V&V 131:1–4.) E vakavuvulitaka talega ni vakavo ga kevaka erau sa curuma e dua na tagane kei na dua na yalewa na veiyalayalati ni vakamau tawamudu, “Erau na sega ni toso tale ni rau sa mate; o ya ni rau na sega ni vakaluveni ni sa oti na tucaketale.” O ira era curuma na veiyalayalati oqo ka yalodina tikoga “era na toso tikoga ka vakaluveni ena lagilagi vakasilesitieli.”1

Ena rua na vula ki muri, ena ika 12 ni Julai, 1843, ena valenivolavola e cake ni nona Sitoa Vatu Damudamu, a tukuna kina na Parofita vei William Clayton e dua na ivakatakila me baleta na ivunau ni vakamau tawamudu (raica V&V 132). A sa kila ka vakavuvulitaka ena dua na gauna e liu na ivunau oqo na Parofita. Ena ivakatakila oqo, e tukuna kina na Turaga kevaka erau sega ni vauci vata e dua na veiwatini tagane kei na yalewa ena kaukauwa ni matabete tabu. “erau na sega ni rawa ni vakalevulevui, ia erau na dui tutu ga ka sega ni veiwatini, sega ni vakacerecerei, ena ituvaki era sa vakabulai tu kina, ki na tawamudu kecega” (raica V&V 132:15–18). Me da rawata na bula vakacerecerei, sa dodonu me da vauci vata na veiwatini ena kaukauwa ni matabete ka qai yalodina tiko ki na noda veiyalayalati:

“Au sa kaya vakaidina vei kemudou, kevaka sa vakawatitaka na watina e dua na tagane ena noqu vosa, sai koya na noqu lawa, ka vakakina ena veiyalayalati vou ka tawamudu, ka vauci vei rau ena Yalo Tabu ni yalayala, mai vua sa lumuti, ki vua au sa lesia kina na kaukauwa oqo kei na idola ni matabete; … ena vakayacori vei ira ena veika kecega sa solia vei ira na noqu tamata, ena gauna oqo kei na veigauna kecega ka tawamudu; ka na kaukauwa sara ni ra sega ni tiko e vuravura; ka ra na lako siviti ira na agilosi, kei ira na kalou, ka ra sa vakotori tu, me baleta na nodra vakacerecerei ka vakalagilagi ena ka kecega, ka sa vauci e buradeladra, ia na lagilagi sai koya ena ia tikoga ka taucoko ni nodra kawa me tawamudu.

“Erau na yaco me kalou, ni rau sa na bula tu me tawamudu; io erau na bula tu ga me tawamudu ka tawamudu; raica erau sa kaukauwa sara ka lewa na ka kecega. Erau na yaco me kalou, ni sa soli vei rau na kaukauwa; a rau na lewai ira na agilosi. E dina, e dina au sa kaya vei iko; kevaka ko sa sega ni muria na noqu ivakaro, ko na sega sara ni rawata na lagilagi oqo” (V&V 132:19–21).

Ko Elder Parley P. Pratt ena Kuoramu ni Le Tinikarua, e vakatitobutaka na nona lomana na nona matavuvale na nona kila na ivunau oqo: “Sai Josefa Simici a vakavuvulitaka vei au na sala meu dau vakamareqeta kina na veiwekani ni tama kei na tina, ni veiwatini; ni tacimu tagane kei na tacimu yalewa, ni luvemu tagane kei na yalewa. Au a vulica mai vua ni rawa ni vakadeitaki vei au na watini lomaserequ me baleta na gauna oqo kei na tawamudu; ka vakakina ni loloma vakasavasavataki ka dau vakaveivinakatitaki keirau vakalevu e vu mai na ivurevure ni loloma vakalou tawamudu. Au vulica talega mai vua ni rawa ni da vakabulabulataka na yalo ni veitaleitaki oqo ka tubu ka toso kina ki na tawamudu kecega; ia na vua ni noda duavata tawayalani sai koya na coke sega ni wili rawa me vaka na kalokalo ni lomalagi, se na nuku ni matasawa. … au sa dau loloma oti, ia au sega tu ni kila na vuna. Ia oqo au sa loloma—ena savasava—ena kaukauwa ni vakanananu e laveti, ka vakacerecerei, ka na laveta cake na yaloqu mai na veika sega ni tudei ni vuravura dukadukali oqo ka tevuraka yani me vaka na wasawasa. … Me vakalekaleka ga, sa rawa niu loloma oqo ena yalotabu kei na veiciqomi talega.”2

iVakavuvuli nei Josefa Simici

Era dau veivakarokorokotaki na veiwatini ena nodra vakaraitaka na nodra loloma, na yalovinaka, kei na veitaleitaki.

“Na vakamau e lewa vakalomalagi, ka tauyavutaki ena were ko Iteni.”3

“Sa itavi ni dua na tagane vakawati me lomana, vakamareqeta, ka maroroya na watina, ka dau kabiti koya duadua ga ka sega tale e dua [raica V&V 42:22]; e dodonu me lomana me vakataki koya, ka sa dodonu me dau kauwaitaka na veika ni lomana ena loloma dina, ni sa tiki dina ni yagona, ka suina, ka buli me dau veivuke vua, ena veika vakayago, kei na veika vakayalo; e dua ka rawa ni talaucaka kece kina na kauwai ni lomana ka sega ni vakavo e dua na ka, e dua sa lomasoli (ni a buli) me vakaivotavota ena nona icolacola, me vakalogavinakataka ka vakayaloqaqataka na lomana ena domona malumu.

“Sa nona itutu e dua na tagane, me tu ena ulu ni nona matavuvale, … sega ni vakatulewataka na watina me vaka e dua na iliuliu ca, se dua e rerevaka se vuvu de na mani via lewai koya na watina ka tarova na nona vakayagataka na nona dodonu. Sa nona itavi me tamata ni Kalou (na tamata ni Kalou e tamata yalomatua,) sa vakarau tu ena veigauna kece sara me rawata mai na ivolanikalou, na ivakatakila, ka vakakina mai lagi na idusidusi ka gadrevi me baleta na nodra laveti cake, ka vakabulai na nona matavuvale.”4

Ena dua na nodra soqoni na iSoqosoqo ni Veivukei, a kaya kina ko Josefa Simici: “Mo ni kakua ni dau vakalialiai ira na watimuni ena nodra ivalavala, ia me vakilai na bibi ni nomuni dodonu, yalovinaka kei na loloma, ni sa kaukauwa cake oqori mai na vatuqaqi me lili e domoda; e sega ni ivalu, e sega ni veileti, e sega ni veisaqasaqa, se veiba, ia na yalomalua, na loloma, na savasava—oqori na veika ena vakalevulevui iko e matadra na tamata vinaka kecega… .

“… Ni sa bikai tu e dua na tamata ena leqa, ni sa vakaogai tu ena yalokauwai kei na dredre, kevaka ena sotava e dua na matadredredre ka sega ni veileti se na vosa kudrukudru—kevaka ena sota kei na yalomamarau, ena vakaceguya na yalona ka logalogavinaka kina na lomana; kevaka sa rarawa tu na yalona, ena gadreva na veivakacegui ni veikauwaitaki kei na yalovinaka. … Ni ko lako ki vale, kakua ni vosa cudrucudru se vosa vakaca vua na watimu, ia me vakaisala ga na nomu cakacaka ena yalovinaka, na loloma cecere kei na loloma me tekivu oqo ka lako yani.”5

E tukuna ko Eliza R. Snow: “[O Parofita Josefa Simici] sa dau vakauqeti ira tikoga na marama me ra dau vakanamata ena nodra vakabauta kei na masu me baleti ira, ka laiva na nodra vakanuinui vei ira na watidra, o koya sa lesia vei ira na Kalou me ra dau doka.”6

Era dau vakarokorokotaka na nodra itubutubu ko ira na gone ena nodra vakaraitaka tikoga vei ira na vakavinavinaka ka karoni ira ena nodra bula taucoko.

Ena vica vata na siga ena Okotova 1835, sa dau veisiko ena veisiga vua na tamana ka sa tauvimate bibi tu, ka dau qaravi koya ena “yalo nanamaki levu.” E tukuni ena nona ivolaniveisiga na Parofita ka vaka: “Au a waraki tamaqu tale, sa tauvimate bibi sara tu. Ena masu vuni ena mataka, sa kaya kina na Turaga, ‘Noqu italai, ena bula na tamamu.’ Au sa dau waraki koya tiko ena veisiga kecega oqo ka laveta tiko na yaloqu vua na Kalou ena yacai Jisu Karisito, me rawa ni vakabulai koya tale, ka meu vakalougatataki kina ena nona veitokani kei na ivakasala, ka raica ni dua na veivakalougatataki cecere duadua vakavuravura sai koya me da vakalougatataki ena nodra veitokani na itubutubu, ni sa rawa me ra solia na ivakasala e taucoko ni sa vuqa na yabaki era sa sotava tu mai kina na bula. Ena yakavi sa lako mai ko Baraca David Whitmer. Keimami sa kaciva na Turaga ena masu vagumatua ena yacai Jisu Karisito, ka vakotora na ligai keimami ki vua, ka cudruva na mate. Sa rogoca na Kalou na neimami masu ka sauma—ena reki kei na vakacegu ni yaloi keimami. A duri mai na tamai keimami qase oqo vakaisulu, kaila, ka vakacaucautaka na Turaga.”7

“Sa vakalougatataki na tinaqu, ni sa dau vakasinaiti na yalona ena yalololoma kei na dau veinanumi, veitalia na nona yabaki ni bula, ia ena rawata na kaukauwa, ka na vakacegui ena loma ni nona vale, ka na rawata ko koya na bula tawamudu. Ka sa kalougata talega na tamaqu, ni na taqomaki koya tiko na Turaga, ni na raica ni sa seavu yani na nodra vakararawataki na luvena; ia ni kune votu na vua ni nona bula, sa na raici koya me vaka e dua na vu ni olive, ka sa lolou sobu na tabana ena levu ni vuana; ena rawata talega e dua na vale vakatui mai lagi.”8

“Au dau nanuma na veigauna eso mai na noqu gauna ni gone. Au dau vakasamataka na tamaqu ka sa mate. … E vakaturaga na kena ituvaki, ka tu vua na vakasama cecere, savasava, ka vakacerecerei. Sa cecere cake ka sivia sara na ivakavuvuli sega kina na veivakarokorokotaki ka dau matau ki na yalo ni tamata. Au kaya niu a sega vakadua ni bau kila me vakayacora e dua na ivalavala sega ni loloma, ka me tukuni kina ni a sega ni dau lomasoli ena nona bula. Au lomana na tamaqu kei na kena vakanananu; ka sa dau lewe tu ni noqu vakasama vakalevu sara na nona ivalavala vakaturaga, sa volai tu e vu ni yaloqu e vuqa na nona vosa ni loloma vakaitubutubu vei au.

“Sa ka tabu sara vei au na vakanananu au dau vakamareqeta me baleta na itukutuku ni nona bula, ka sa dau curuma na noqu vakasama, ka sa teivaki tu e kea ena noqu didigo ga vakataki au, me tekivu niu se qai sucu mai. Sa ka tabu sara vei au na kena kuvu ni soso, kei na vanua e davo koto kina. Sa ka tabu vei au na vatu ni ibulubulu kau a vakadavora me tu mai uluna. Me bau ka tawamudu tu na vakanananu kei tamaqu. … Me rai mai cake na Kalou au dau lomana ka vakabulai au mai vei ira na noqu meca eke, ka me tauri au e ligaqu meu laki tucake tu ena Ulunivanua ko Saioni, ka vakaisalataki au me tawamudu vata kei tamaqu.

“E sega na vosa kei na ivosavosa e ganita meu vakaraitaka kina na noqu vakavinavinaka vua na Kalou ena nona solia vei au na itubutubu dokai vakaoqo.

“Na tinaqu talega e dua vei ira na tina vakamarama ka uasivi sara vei ira kecega na tina. Me vakabalavutaka na nona bula na Kalou kei na noqu talega, me rawa ni keirau bula ka dau marautaka vakabalavu na neirau dui veitokani.”9

“Ni da vakananuma lesu na yalokauwai, kei na nodrau gugumatua e sega ni guce rawa na noqu itubutubu me rau qarauni keitou, kei na levu ni auwa ni rarawa kei na yaluma erau sotava, ena neitou sova kei na yasa ni idavodavo, ena gauna ni tauvimate, sa dodonu me da qarauna sara na ivakarau ni lomadra ni ra sa qase mai! Ena sega beka ni rawa ni ivurevure ni vakanananu kamica vei keda, me da tukuna se cakava e dua na ka ena vakavuna na kena biu sobu ki na nodra ibulubulu na uludra sika vula ena yaluma.”10

Na veilomani ena keda maliwa na veitacini kei na veiganeni e rawa ni kamikamica ka dede.

Me baleti rau na tacina, ka rau a mate ni rau se cauravou gone, a vola kina na Parofita: “Ko Alvin, na tuakaqu qase duadua—au nanuma dei tiko na gauna mosimosi ka osota na lomaserequ gone, qai voleka ni sikabotea na utoqu malumalumu ena gauna e mate kina. O koya na qase duadua ka vakaturaga duadua vei ira kece na matavuvale nei tamaqu. O koya e dua na luve ni tamata ka vakaturaga duadua. … E sega vua na lasu. E sega ni dua na duka ena nona bula mai na nona gauna ni gone. … E dua na tamata ivakarau vinaka, ni mate era qai sikovi koya mai na agilosi ni Turaga ena iotioti ni nona gauna… .

“Na taciqu o Don Carlos Smith … e dua talega na gonetagane vakaturaga; au sega vakadua ni bau kila e dua na nona cala; au a sega ni bau raica na imatai ni ivalavala tawa savasava, se na imatai ni ivalavala sega ni vakalotu se lolovira vua na gone oqo me tekivu mai na gauna e sucu kina me yacova na nona mate. E dua o koya na gone uasivi, itovo vinaka, yalovinaka, bula savasava ka yalodina, ka bula dodonu; na vanua e gole kina na yalona, me lako talega kina na noqu.”11

A vola na veika oqo ko Josefa Simici ena dua na ivola vei Hyrum na tuakana: “Ko Hyrum na Tuakaqu Daulomani, Au sa dau leqataki iko sara vakalevu, ia au sa dau nanumi iko tu ga ena noqu masu, ka dau masuta na Kalou me maroroi iko mai vei ira na tamata kei na tevoro. … me taqomaki iko na Kalou.”12

Ena vukui Hyrum, a vola kina vakaoqo na Parofita: “Au rawa ni masuta e vuni yaloqu me ra vakataki Hyrum na tuakaqu lomani na taciqu kecega, ka tu vua na yalomalua ni lami, kei na bula dokai nei Jope, ia me vakalekalekataki ga, na yalomalua kei na yalomalumalumu i Karisito; kau lomani koya ena loloma ka kaukauwa cake mai na mate.”13

O ira na itubutubu era dau lomana, ka tokona, ka dau masulaki ira na luvedra, era dau kauta mai na veivakalougatataki e sega ni yalani rawa ki na nodra bula na luvedra.

Ni oti na nona lako ki na Delana ko Kumora ena Sepiteba ni 1823, a talanoataka ko Josefa Simici na veika a sotava vei iratou na nona matavuvale ni oti o ya a dau tomana tikoga na nona wasea vei iratou na veika e sotava. A qai vola kina vakaoqo na tinana na Parofita: “Ena veibogi taucoko keirau dau vakasoqoni ira na luvei keirau. Au vakabauta ni keitou vakaraitaka e dua na iyaloyalo matalia ni veimatavale kece sara era tu e vuravura, keitou dabe wavoki, tama, tina, luvedrau tagane kei na luvedrau yalewa, era vakarorogo ena nanamaki ki na ivakavuvuli vakalotu ni dua na gonetagane yabaki [tinikavitu]… .

“Keitou kila ni sa voleka me vakaraitaka mai na Kalou e dua na ka keitou na dau vakasamataka tu, e dua na ka keitou na rawa ni kila deivaki mai na veika kecega sa vakatavulici vei keitou mai na veigauna kece sa oti yani me yacova mai oqo, keitou sa reki kina vakalevu sara. “Sa robota na neitou vale na veisotari kamikamica ka marautaki oqo. E sega ni dua na duidui se na veileti me vakacacana na sautu, kei na vakadigagalu ka tu ena keitou maliwa.”14

Ni voleka ni cava na tayabe ni iLawalawa kei Saioni ena June ni 1834, a tauvi Josefa kei Hyrum Smith, vata kei ira e vuqa tale na kolera. A tukuna na tinadrau na veika oqo ena vuku ni veika erau a sotava: “Na nodrau reki ko Hyrum kei Josefa … ena nodrau sota vata kei keitou ena bula vinaka sa ka vakaitamera, ka sega ni tukuni rawa, ena vuku ni veika rarawa erau sa dro tani rawa mai kina ena nodrau yali tu mai vei keitou. Erau dabe, yadua ena yasaqu ruarua, e taura toka e dua na ligaqu ko Josefa ka taura na kena ikarua ko Hyrum, ka rau tukuna na veika oqo: …

“ ‘Sa kabiti keirau matua sara na mate, ena vica ga na miniti keirau sa tu sara ena dua na ituvaki ca. Keirau veisikinalataki vakagalu ka biuta na vale me keirau lako ki na dua na vanua vakatikitiki me keirau duavata ena masu me sereki keirau na Kalou mai na kaukauwa ca oqo. Ia ni se bera ni keirau yacova e dua na vanua me keirau kakua kina ni vakacacani, sa sega ni rawa ni keirau qai tucake tu e yavai keirau ka keirau sa rere sara kina vakalevu, keirau na mai mate tu ena lekutu ka yawa sara mai vei ira na neirau matavuvale, e sega mada ga ni keirau bau vakalougatataki ira na luvei keirau se vakasalataki ira. Sa kaila mai ko Hyrum, “Josefa na cava me daru cakava? Me daru sa na tamusuki tani beka mai delai vuravura ena cudru rerevaki oqo?” “Me daru,” e kaya ko [Josefa], “lolou sobu e durudaru ka masuta na Kalou me kauta tani na dro ni lewedaru kei na veika rarawa tale eso ka vakabulai kedaru, me daru lesu tale vei ira na nodaru matavuvale.” Keirau vakayacora vakakina ka sega ni kunea e dua na kena yaga, ia sa toso cake tikoga na kena ca… .

“ ‘Keirau sa mani lewa me keirau kerekere tale vua na Kalou me lomani keirau ka me keirau kakua ni duri cake mai me yacova ni sa rawata e dua vei keirau na ivakadinadina ni keirau na vakabulai. … Keirau masumasu tiko ena dua na gauna, me tekivuna e dua qai vuke na kena ikarua, ka keirau vakila ni sa tekivu me malumu sobu vakamalua na lewe ni yagoi keirau. Ni oti ga e dua na gauna lekaleka, sa rika cake e yavana ko Hyrum ka kaya, “Josefa, e daru na lesu tale, niu sa raica e dua na raivotu kau raici Nana kina ni tekiduru tu ena ruku ni dua na vu ni apolo ka masulaki kedaru, ka sa tagicaka tiko ena gauna oqo vua na Kalou me vakavotaka na nodaru bula me rawa ni raici kedaru tale ena bula oqo. Sa vakadinadinataka vei au na Yalotabu ni na rogoci na nona masu kei na nodaru talega.” Mai na gauna ko ya keirau sa vakabulai ka lako yani ena reki.’

“ ‘Isa na Tinaqu,’ e kaya ko Josefa, ‘sa vakavuqa ni dau ivurevure ni neirau vukei na nomu masu ni tu vakavolivoliti keirau na buca ni yaloyalo ni mate.’ ”15

E vakaraitaki na loloma nei Lucy Mack Smith me baleti rau na luvena tagane e tukuni tu ena nona itukutuku me baleta na Parofita kei Hyrum na tuakana ena nodrau a kau yani vakavesu mai Far West, e Missouri, ena Noveba 1838, ki Independence ka vakakina ki Richmond, Missouri, na vanua erau na laki kaivesu kina. E rere vakalevu na matavuvale ni rau na vakamatei ko Josefa kei Hyrum: “Ni yaco mai vei keirau na itukutuku ni rau sa na kau yani na luvei keirau tagane, e tukuna vei keirau na dautukutuku ni kevaka keirau na raici rau tale na luvei keirau tagane, me keirau na lako yani ki vei rau, ka ni rau sa tiko ena loma ni qiqidreti ka vakarau me rau kau yani ena loma ga ni vica na miniti. A tauvimate bibi tu ena gauna ko ya na watiqu ka na sega ni rawa ni lako, ia keirau a lako ga kei Lucy [e dua na luvei keirau yalewa], ni koi keirau ga ena matavuvale keirau bula vinaka tiko.

“Ni vo e 400 na ikalawa me keirau yacova yani na qiqi, sa sega ni rawa ni keirau qai toso tale ni ra sa rui lewe levu na tamata era volita tu na qiqi. ‘Koi au na tinana na Parofita,’ au kailavaka yani, ‘ena sega beka ni dua na tamata eke me vukei au meu lako sivita na ibinibini tamata oqo ki na qiqi me rawa niu raici rau na luvequ ena iotioti ni gauna ka vosa vei rau ni bera ni rau qai mate?’ A bole e dua me vagalalataka e dua na sala ena kedra maliwa na sotia, ka keitou qai lako ena maliwa ni iseleiwau, na dakaibalavu, dakaileka, kei na iselevai, ka wadravi keitou na mate ena ikalawa yadua, me yacova ni keirau sa qai yaco yani ki kea. A vosa vei Hyrum, ka a dabe tiko e liu, na tamata a lako yani vata kei au, ka kaya ni sa tiko o ya na tinana ka vinakata me dodoka yani vua na ligana. A vakayacora vakakina, ia a sega ni vakatarai meu raici rau, ni sa rui isulu vavaku na isulu e ubi tu kina na qiqi ka ubia sara tu vakadua na mua-i-liu ka qai vakoti e yasana… .

“Sa qai kauti keirau na neirau itokani ki na mua i muri ni qiqi, ka tiko kina ko Josefa, a vosa vua, ka kaya, ‘Mr. Smith, erau tiko oqo na tinamu kei na ganemu ka rau vinakata me rau lululu vei iko.’ A dodoka mai na ligana ko Josefa ena maliwa ni qiqi kei na kena iubi ena vanua e vakoti sobu tu kina ena papa e muri. Keirau taura na ligana, ia a sega ga ni vosa vei keirau. Au sega sara ga ni rawa ni laivi koya ka sega mada ga ni bau rogoca na domona. ‘Isa, Josefa,’ au kaya, ‘bau vosa tale mada ga vakadua vua na tinamu vakaloloma. Au na sega ni lako me yacova niu sa rogoca na domomu.’

“ ‘Me vakalougatataki iko na Kalou, Nana,’ e kaya, ka qai voqa cake e dua na kaila ka cadruti yani na qiqi, sa kauta tani yani na luvequ mai vei keirau ena gauna e vakabita tu kina na ligana ki vua o Lucy me biuta kina e dua na iotioti ni iregu ni veiganeni, ni keirau kila ni sa lewai tu me rau na lauvana.

“Keirau a yaco bula tale yani ki vale, e dina ga ni a voleka sara ni keirau sega ni kauti keirau rawa yani. … Ena loma ni dua na gauna a sega tale ni dua na ka e rogoci rawa ia na vakaisaisa ga kei na vutugu, me vaka ni keitou se bera ni kila ena gauna ko ya ni se sega ni iotioti ni gauna keitou na raici Josefa kei Hyrum kina na gauna ko ya. Ia ena loma ni noqu yaluma, au a kune vakacegu ka uasivia na vakacegu kecega e vuravura. Au sa vakasinaiti ena Yalotabu ni Kalou ka ciqoma na veika kecega oqo ena isolisoli ni parofisai: ‘Me vakacegu na yalomu ena vukudrau na luvemu, ni ra na sega ni vakamavoataka e dua na drau ni uludrau.’ … ‘Kemudou na luvequ,’ au kaya, ‘dou kakua tale ni tagi. Era na sega ni vakamatei rau na dauvakacaca, ni sa vakaraitaka vei au na Turaga ni na vakabulai rau mai na ligadra na nodrau meca.’ Oqo e dua na vakacegu vei keitou kece, keitou sa sega tale ni qai rarawa tiko ni sa kau tani na nodrau bula.”16

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taurivaka na veivakasama oqo ni ko vulica na iwase ni ivola oqo se ni ko vakavakarau mo veivakavulici. Raica na tabana e vii-xii, me ikuri ni veivuke.

  • Raica lesu na ivakamacala nei Elder Parley P. Pratt ena sala e vakalougatataka kina na nona ivunau ni vakamau tawamudu (tabana e 553). Ena sala cava e rawa ni vakauqeta kina na noda rai me baleta na noda matavuvale? Kei na noda itovo ni veimaliwai e vale?

  • Wilika na ivakasala nei ko Josefa Simici vei ira na veiwatini (tabana e 556–57). Vakasamataka na sala e yaga kina vei ira na tagane kei na yalewa na ivakasala oqo. Na cava e bibi kina vei ira na tama kei na tina me ra vulica na ivolanikalou ka ciqoma na ivakatakila me dusimaki kina na matavuvale? Na cava eso na ka e rawa ni cakava e dua na tagane ena gauna e raica kina ni sa “bikai tu ena rarawa” na watina? Na cava na vuna me rau dau levea kina na veiwatini na kena vakayagataki na vosa “cudrucudru ni yaloca”?

  • Ni sa tamata uabula, a dau taleitaka voli ga o Parofita Josefa me dau tiko vata kei rau na nona itubutubu, me taroga na nodrau ivakasala, ka dau vakarokorokotaki rau (tabana e 557–60). Na nona vosa cava na Parofita me baleti rau na nona itubutubu e vakauqeti iko sara vakalevu? Na ivakaraitaki cava o raica ni veivakauqeti ni vinaka e rawa ni ra cakava na itubutubu vei ira na luvedra? Vakasamataka na veika e rawa ni o cakava mo vakarokorokotaki rau vakavinaka cake kina na nomu itubutubu.

  • Raica lesu na nona malanivosa na Parofita me baleti iratou na tuakana ko Alvin, Don Carlos, kei Hyrum (tabana e 560–61). Na cava na vuna ko nanuma ni rawa ni kaukauwa ka tudei kina na veiwekani vei ira na veitacini kei na veiganeni? Na cava e rawa ni ra vakayacora na itubutubu me ra vakauqeti ira kina na luvedra tagane kei na luvedra yalewa me ra itokani vinaka? Na cava e rawa ni ra cakava na veitacini kei na veiganeni me ra susuga cake kina na nodra veitokani vakataki ira?

  • Raica lesu na itukutuku nei Lucy Mack Smith me baleta na nona dau vakavulica na nodratou matavuvale o Josefa (tabana e 561). Na cava soti na veika e rawa ni o wasea ko a vakila kina na “duavata kei na marau” vata kei ira na lewe ni matavuvale? Na cava e rawa ni ra vulica na itubutubu ena veika erau a sotava ko Josefa kei Hyrum ena nodrau a vakabulai mai na kolera? (Raica na tabana e 561–65.)

iVolanikalou Veisemati: Lako Yani 20:12; 1 Korinica 11:11; Efeso 6:1–4; Mosaia 4:14–15; Mosese 3:18, 21–24

iVakamacala

  1. History of the Church, 5:391; ena idusidusi nei Josefa Simici ena ika 16 ni Me, 1843, e Ramus, Illinois; itukutuku nei William Clayton.

  2. Parley P. Pratt, Autobiography of Parley P. Pratt, tabaka o Parley P. Pratt Jr. (1938), tt. 297–98; sa veisau na iwasewasei ni parakaravu.

  3. History of the Church, 2:320; mai na ivolaniveisiga nei Josefa Simici, 24 ni Nove., 1835, Kirtland, Ohio.

  4. “On the Duty of Husband and Wife,” tabaka na edita ena Elders’ Journal, Okos. 1838, t. 61; sa veisau na wasewasei ni parakaravu; e a edita tu kina o Josefa Simici ni niusipepa tabaki vagauna.

  5. History of the Church, 4:605–7; vakavoui na matanivola ni vosa; vakavoui na iwasewasei ni parakaravu; ena dua na itukutuku nei Josefa Simici ena 28 ni Epe., 1842, e Nauvoo, Illinois; tukuna ko Eliza R. Snow; raica talega ikuri ni ivakamacala, tabana e 562, ituvatuva 3.

  6. History of the Church, 4:604; ena dua na itukutuku mai vei Josefa Simici ena 28 ni Epe., 1842, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Eliza R. Snow; raica talega na ikuri ni ivakamacala, tabana e 562, ituvatuva 3.

  7. History of the Church, 2:289; mai na itukutuku ena ivolaniveisiga nei Josefa Simici, 8 kei na 11 ni Okot., 1835, Kirtland, Ohio.

  8. History of the Church, 1:466; sa veisau na iwasewasei ni parakaravu; ena dua na itukutuku ena ivolaniveisiga nei Josefa Simici, 18 ni Tise., 1833, e Kirtland, Ohio.

  9. History of the Church, 5:125–26; mai na ivolaniveisiga nei Josefa Simici 23 ni Okos., 1842, volekati Nauvoo, e Illinois; na itukutuku oqo e cala tiko na kena tikinisiga 22 ni Okos., 1842, ena History of the Church.

  10. History of the Church, 2:342; ena dua na ivola mai vei Josefa Simici kivei William Smith, 18 ni Tise., e Kirtland, Ohio.

  11. History of the Church, 5:126–27; mai na dua na itukutuku ena ivolaniveisiga nei Josefa Simici, 23 ni Okos., 1842, volekati Nauvoo, Illinois; na itukutuku oqo e cala tiko na kena tikinisiga, 22 ni Okos., 1842, ena History of the Church.

  12. iVola mai vei Josefa Simici kivei Hyrum Smith, 3 ni Maji, 1831, Kirtland, Ohio; Joseph Smith, Collection, iVola e vakau, iYau Maroroi ni Lotu, Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, Salt Lake City, Utah.

  13. History of the Church, 2:338; ena dua na itukutuku ni ivolaniveisiga nei Josefa Simici, 18 ni Tise., 1835, e Kirtland, Ohio.

  14. Lucy Mack Smith, “The History of Lucy Smith, Mother of the Prophet,” 1844–45 veika sa volai, ivola 4, t. 1, iYau Maroroi ni Lotu.

  15. Lucy Mack Smith, “The History of Lucy Smith, Mother of the Prophet,” 1844–45, veika sa volai, 13, tt. 12–14, iYau Maroroi ni Lotu.

  16. Lucy Mack Smith, “The History of Lucy Smith, Mother of the Prophet,” 1844–45, veika sa volai, ivola 16, tt. 3–6, iYau Maroroi ni Lotu.

family praying

O Parley P. Pratt a vakaraitaka: “Sai Josefa a vakavuvulitaka vei au na sala meu dau vakamareqeta kina na veiwekani ni tama kei na tina, ni veiwatini, ni veitacini tagane kei na yalewa, ni luvemu tagane kei na yalewa.

Smith family

E a susugi cake ko Josefa Simici ena dua na matavuvale erau veilomani ka veidokadokai kina vakaira na itubutubu kei iratou na gone. Na iyaloyalo oqo e vakaraitaki kina na matavuvale na Simici ni ratou sa mai duavata tale kei tamadratou ena 1816 ni oti na nona a liu vei iratou ena nodratou sa via toki yani ki Palmyra, Niu Ioka.

Joseph teaching

“Ena veiyakavi bogi kece keirau dau vakasoqoni iratou vata na gone,” e vakananuma lesu ko Lucy Mack Smith, “tama, tina, luvedrau tagane, kei na yalewa ena nodratou kurabui ka galu ena vakarorogo ki na veituberi vakalotu nona e dua na gonetagane yabaki [tinikavitu].”