“Sa Dua na Ka na Totoka kei na Talei… na Noda Tiko Lomavata”

“E dua na idre balavu, e dua na idre kaukauwa, ka dua na idre vata kece.”

Na Bula nei Josefa Simici

Ena 27 ni Tiseba, 1832, a ciqoma kina o Parofita Josefa Simici e dua na ivakaro mai vua na Turaga me ra sa tekivu tara na Yalododonu e dua na valetabu e Kirtland (raica V&V 88:119). Ena 1 ni June, 1833, a solia kina na Turaga eso tale na ivakaro vua na Parofita: oqo na vuku, kei na loma ni Turaga —dou tara e dua na vale; ia ena sega ni vaka na kena itaratara e kila ko vuravura … ; me tara na vale ena kena icakacaka au na vakatakila vei iratou na le tolu dou sa digitaka” (V&V 95:13–14).

Ena vica na siga ka tarava, a vakayacora kina na Turaga na Nona yalayala, ka solia kina vei Josefa Simici kei rau na nona daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada e dua na raivotu vakasakiti ka ratou raica kina na ituvatuva matailalai ni valetabu. A qai nanuma lesu e muri ko Frederick G. Williams, na iKarua ni Daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada: “A ciqoma ko Josefa [Simici] na vosa ni Turaga me kauti rau na nona daunivakasala, ko [Frederick G.] Williams kei [Sidney] Rigdon, ka lako yani vua na Turaga, ka na vakaraitaka vei iratou na ituvatuva se na ivakatakarakara ni vale me tara. Keitou lolou sobu e durui keitou, ka masuta na Turaga, sa qai laurai mai vakavoleka na vale, au a raica e liu. Keitou sa qai raica vata kece. Ni keitou sa raica vakavinaka na kena tautuba, sa qai toro vakavoleka sara mai vei keitou na vale.”¹

Ni vakamacalataka o Josefa Simici ki na dua na matabose ni bete levu na ituvatuva lagilagi ka sa vakatakilai vei iratou ena Mataveiliutaki Taumada, era sa reki vakalevu kina na turaga oqo ka ra curu sara yani ki tautuba ena gauna vata ko ya me ra digitaka e dua na kena tikiniqele—e dua na vanua ena dua na loga ni witi ka ratou a tea tu na veitacini na Simici ena vulaimago sa oti. E sega ni bera na nona sa cici yani ko Hyrum Smith me kauta mai e dua na isele me sa tekivu samaka na qele me caka kina na tara vale, ka kailavaka, “Keimami sa vakarau tara e dua na vale vua na Turaga, ka’u sa nakita me’u kena imatai ni tara na cakacaka.”²

Na yalo vakanuinui oqo sa yaco me yalo ni duavata ni ra sa cakacaka ka solibula na Yalododonu me ra tara na imatai ni valetabu ena itabagauna oqo. Ena veiliutaki nei Ema Simici, era caka sitokini, na isulu e loma, kei na kote me baleti ira na tamata cakacaka na marama. Era cakava talega na ilatilati kei na ibe ni valetabu na marama, ka liutaka ko Brigham Young na cakacaka ena loma ni valetabu. A volitaka ko Baraca John Tanner na nona iteitei 2,200- na eka e Niu Ioka, ka yaco donu yani ki Kirtland me solia vua na Parofita na $2,000 me sereka kina na mokiti ena qele ni valetabu, ka sa voleka sara tu ga ni sogo. Me taqomaki na valetabu mai vei ira na ilawalawa dau vakacaca, era sa yadra tu kina ena bogi na turaga, ka ra moce kaya na nodra isuwai ni tara vale mai na siga.

E kaya kina na Parofita: “Sa yaco tiko na vakavakarau levu me tekivu na kena tara na vale ni Turaga, e dina ni dravudravua tu na Lotu, ia era vauci vata na neimami duavata, lomavata, kei na loloma soli me vaqaqacotaki keimami me keimami cakava na ivakaro ni Kalou.”³

A vakamacalataka ko Heber C. Kimball, o koya ka a qai yaco me lewena na Kuoramu ni Le Tinikarua ni vo e dua na yabaki me vakatabui na valetabu: “Sa duavata na Lotu taucoko ena cakacaka oqo, ka ra veivuke na tagane kecega. O ira e sega na nodra timi manumanu era lako ki na vanua ni ta vatu ka vakarautaka na vatu me baleta na kena yarataki yani ki na vanua ni tara vale.”⁴ A nanuma lesu talega vakaoqo ko Elder Kimball: “e kaya vakaoqo ko Josefa, ‘Ni lako mai na taciqu, me da mai lako ki na vanua ni ta vatu ka cakacaka vua na Turaga.’ Ka qai lako sara na Parofita ena nona isuwai ni cakacaka ka cakacaka me vakataki keimami. Ena vei-Vakarauwai taucoko keimami dau kauta mai na timi manumanu taucoko me ra yara vatu ki na Valetabu, keimami qai tomana tiko me yacova ni sa oti na vale ko ya; ka ra sa dau botabotani, talitali ka culacula tikoga na wati keimami, ka… cakava na veimataqali cakacaka kecega.”⁵

Na nodra sasaga na Yalododonu e Kirtland sai koya na duavata, na solibula, kei na yalodina ena rawa kina ni vakayacori na nona inaki na Turaga ena veiyabaki ka lako mai. Oqo e dua vei ira na gauna e vuqa era na biuta vata kina na Yalododonu, vakarorogo ki na ivakasala ni Parofita o Josefa Simici me “Dua na idre balavu, dua na idre kaukauwa, ka dua na idre vata kece.”⁶

iVakavuvuli nei Josefa Simici

Ni da cakacaka ena duavata, eda na rawata vakavinaka cake na inaki ni Kalou.

“[Eda] reki me da sotavi ira na Yalododonu ena dua tale na Koniferedi Raraba [Okotova 1840]. … Era sa nanamaki, sega ni guce, ka kaukauwa na Yalododonu, ena cakacaka levu oqo ni iotioti ni gauna; ia oqo sa kauta mai vei keda na reki kei na vakacegu, ka vakayaloqaqataki keda vakalevu sara, ni da sota tiko kei na veika dredre sa tu ena noda sala.

“Me ra ivakaraitaki ni yalo vakaoqo na itokani iliuliu, me da laveta cake na ligada, ia me da toso ki liu; me na tete yani na cakacaka ni Turaga, me vakaduri cake na Valetabu ni Turaga, me ra vakayaloqaqataki na italatala qase kei Isireli, me tara cake ko Saioni, ka yaco me iwewe ni gusu, me reki, ka lagilagi ni vuravura taucoko; ia na sere ni vakacaucau, veivakalagilagi, kei na vakarokoroko, kei na veivakaturagataki ki Vua sa dabe ena idabedabe vakatui, kei na Lami me tawamudu ka tawamudu, ena voqa mai na delana ki na dua tale na delana, mai na ulunivanua ki na dua tale na ulunivanua, mai na yanuyanu ki na dua tale na yanuyanu, mai na umavanua ki na dua tale na umavanua, kei ira na matanitu ni vuravura oqo me ra yaco me ra matanitu ni noda Kalou kei na Nona Karisito [raica Ai Vakatakila 11:15].

“Eda sa marau vakalevu me da kila ni tu ena loma ni lotu raraba na yalo ni duavata vakaoqo, eke kei na veivanua tani, ena umavanua oqo, ka vakakina ena veiyanuyanu ni wasawasa; ia ena vakaduavatataki ni cakacaka, ena rawa kina vei keda me da vakabasikata na mana ni nona inaki na Kalou.”⁷

“[Na Valetabu e Nauvoo] sa toso sara tiko vakatotolo; sa soli tiko na igu kei na cakacaka kaukauwa ena veitabana kece sara me tosoi tiko kina na kena tara, kei na iyaya ena kena veimataqali sa vakarau tu, ia ena vula itubutubu ka tarava sa dodonu me da raica ni sa tasogo mai na vale. … Sa dau yaco ena veigauna eso, ena vula ibatabata, me yacova sara na le duanadrau era ta vatu tiko, ena gauna vata oqori ena le vica vata tale era dre vatu, kei na veicakacaka tale eso. …

“Ni ra ogaoga tiko na lewevuqa ena nodra qarava tiko na nodra cakacaka ni veisiga, ka cakacakataka tiko na ikatini ni nodra gauna, o ira na kena vo era sega ni vakawelewele ena nodra kauta tiko mai na nodra ikatini kei na isolisoli tale eso me baleta na cakacaka levu vata oqo. E se sega vakadua ena veigauna ni se bera ni tarai na yavu ni Lotu oqo, me da raica na vakavotukanataki ni lomasoli ena kena muri na [gagadre] nei Jiova, na gagadre katakata me vakayacori na loma ni Kalou, e vakayagataki na igu kaukauwa cake, se vakayacori na solibula lelevu cake ena veigauna kecega me tekivu mai na gauna e kaya kina na Turaga, ‘Me tara kusarawa ena nodra ikatini na noqu tamata.’ [Raica V&V 97:10–11.] E kena irairai ni sa tu na yalo ni via toso, na veivukei kei na talairawarawa vei ira na qase kei na gone; na tagane kei na yalewa, gonetagane kei na goneyalewa, kei ira sara mada ga na vulagi, era sega ni lewe ni Lotu, era duavata ena veinanumi ka sega ni se bau kilai vakadua ena kena qaravi na cakacaka vakaitamera oqo; e sega talega vakakina ni tarovi na yada, ena ilavo lailai e tu vua, me viritaka yani na nona rua na tiki ni siliva.

“Eda nanuma kina ena gauna oqo, me da vagoleya na noda vakavinavinaka dina sara vei ira kece, na qase kei na gone, ena loma ni Lotu, ka vakakina e taudaku, ena nodra lomasoli, na yalovinaka, na gugumatua, kei na talairawarawa, ka ra vakaraitaka ena dua na gauna vinaka oqo. E sega ni baleta ni da sa kalougata ena yasana vakailavo, ia ni ra sa vakaraitaka na itokani iliuliu na nodra duavata ena dua na inaki, me vaka ena gauna oqo, ka biuta na tabadra ena qiqi, sa seyavu yani na noda kauwai, na noda buno, oca kei na vakanuinui, sa vakarawarawataki na noda ivua ka mamada na noda icolacola [raica Maciu 11:30].”⁸

“Ia meu tukuna tale mada vakadua, me vaka na Daunisame ena gauna e liu, ‘Raica na kena yaga kei na kena mata vinaka, ni ra sa tiko vakayalovata na veiwekani! Sa vaka na ilumu talei ena uluna, ka tiriva na kumina, Io na kumi i Eroni: Ka sa tiri sobu ki na tutu ni nona isulu: ka vaka na tegu mai Erimoni ka lutu sobu ki na ulunivanua ko Saioni: Ni sa vosa ko Jiova me yaco mai kina na ka ni veivakalougatataki, Io na bula e sega ni mudu!’ Na duavata sai koya na kaukauwa. [Raica Same 133:1–3.]”⁹

Same 133:1–3.]”9 Ena tubu na noda duavata ena noda segata me da talairawarawa ki na lawa ni Kalou ka vakamalumalumutaka na noda loma kocokoco kei na nanuma cala.

Ena Tiseba ni 1840 a volavola kina na Parofita vei ira na Kuoramu ni Le Tinikarua kei ira na iliuliu vakabete tale eso era a kaulotu tu mai Peritania: “Sa ka e veivakamamautaki ki na noqu vakanananu, ni sa dua na veiwekani vinaka vei kemudou, ka vakakina ni ra sa muria ena yalomarau na Yalododonu na ivakasala, ka ra [sasaga] vata ena cakacaka oqo ni loloma, kei na vunautaki ni dina kei na bula dodonu. E dodonu me vakaoqo ena Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai; na duavata sai koya na kaukauwa. ‘Raica na kena yaga kei na kena matavinaka, ni ra sa tiko vakayalovata na veiwekani!’ [Same 133:1.] me ra vakabulabulataka tikoga na ivakavuvuli oqo na Nona Yalododonu o Koya sa Cecere Sara, ka me basika kina na veivakalougatataki lagilagi duadua, e sega walega vei ira yadudua, ia ki na Lotu raraba—ena maroroi tiko na ivakarau ni Matanitu, era rokovi na kena vakaitutu, ka muri ena yalomarau na veika e gadrevi kina. …

“Me ra nanuma tiko na Yalododonu ni veika cecere ena vakatau toka ena nodra igu, ka ni ra sa kacivi me ra mai duavata kei keda vata kei na Yalo Tabu ena kena qaravi na cakacaka cecere ni gauna oqo; ia ni vakasamataki na kena levu, me kakua walega ni buluti na yalo kocokoco, ia me vakarusai sara vakadua; ia me na qaqa tiko ka lewa na vakanananu yadua, na lomana na Kalou kei na tamata, me yaco kina na yalodra me vakataki Inoke ni gauna makawa, ka kila na ka kecega na veika e yaco tiko oqo, na veika sa oti kei na veika e se bera mai, ka tautauvata ena veisolisoli kecega, ni waraki na nona lako mai ko Jisu Karisito [raica 1 Korinica 1:7].

“Na cakacaka eda duavata kina oqo e sega ni vaka na veicakacaka tale eso. Na meca eda na veisaqa kaya era qaseqase sara ka maqosa vakaoti ena ivadi lawaki ca eso; sa dodonu kina me da yadra tiko ka solia tiko na noda kaukauwa, ka me tikoga vei keda na yalo vinaka; ia ena nona veivuke o Koya sa Cecere Sara, eda na toso tikoga kina mai na qaqa ki na qaqa, mai na dua na ravuravu ki na dua tale na ravuravu; ena vakamalumalumutaki na noda gagano ca, ka na biuti keda na vakanananu cala, sa na sega na vanua e lomada me bula kina na veicati; sa na vunitaka na nona qavokavoka buli vakatani ko ca, ka da na tu ka vakadonui e matai lomalagi, ka tusanaka ni da luve ni Kalou.

“Me da kila tiko me da kakua ni bula ga ki vei keda, ia vua na Kalou; ia ni da vakayacora vakakina ena lutuki keda na veivakalougatataki cecere eso ena gauna oqo ka vakakina ena tawamudu.”¹⁰

“Eda na kaya vei ira na Yalododonu era na lako mai ki ke [e Nauvoo], keimami sa vakotora na yavu ni nodra vakasoqoni vata na tamata ni Kalou ki na vanua oqo, ka da namaka ni gauna era na lako mai kina na Yalododonu, era sa na vakasalataki mai, ena nona veilesi na Kalou. … Eda tovolea tiko eke me da vauca na toloda, ka vakasavi ira tani na dau caka ca mai na keda maliwa; ka da nuitaka ni ena nodra yaco lesu mai na noda itokani mai vanua tani, era na mai vukei keda ena kena tosoi tiko na cakacaka vinaka oqo, ka qaravi na inaki cecere oqo, me taraicake ko Saioni ena bula dodonu; ka me ra ciciva yani na veimatanitu kecega na nona ivalavala;’ me vaka ni ra tamata ni Kalou, ena Nona vakatulewa, kei na talairawarawa ki na Nona lawa, eda na tubu cake kina ena bula dodonu kei na dina; ni ena gauna sa na rawati kina na Nona inaki, eda na rawata e dua na ivotavota ena kedra maliwa o ira era sa vakasavasavataki.”¹¹

“O keda kece e dui tu na noda itokani, na keda isema, na noda matavuvale kei ira na noda ilawalawa; ka da raica ni keda isema ni veitokani … kei na veitacini sa semati keda vaqaqaco sara ena udolu na ivau ni veiwekani lomani; eda sa taura na vakabauta e duabau, io na kena ‘me vaka a sa soli oti ena dua na gauna vei ira na yalododonu.’ [Juta 1:3.] Sa noda na galala me da rogoca na kosipeli tawamudu, ka sa soli mai vei keda ena yalo ni parofisai, ena kena dolavi na lomalagi, ena isolisoli ni Yalo Tabu, ena nodra veiqaravi na agilosi, kei na kaukauwa ni Kalou. … E dua na yalo ni loloma vei ira na wekada e curuma na yago taucoko, io na yago i Karisito, me vaka e kaya ko Paula ni sai koya na nona lotu; ka na sega ni dua na tiki ni yago me mavoa ka ra sega ni vakila na kena mosi na vo ni veitikina, ni sa kaya ko Paula, ni sa rarawa e dua na tikina, era na rarawa vata kaya na veitikina kecega; ia kevaka sa reki e dua na tikina era na reki vata kaya na kena vo [raica 1 Korinica 12:12–27].”¹²

Na veivakalougatataki cecere duadua vakayago ka vakayalo talega e dau drodro mai ena duavata ni sasaga.

Ena Janueri 1841eratou a veidusimaki kina vei ira na Yalododonu era lako tiko mai na veiyasai vuravura ki Nauvoo o Parofita Josefa Simici kei rau na nona daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada: “Ena kena vakaukauwataki ga na cakacaka, ka vakaduavatataki na sasaga, eda na qarava rawa kina na cakacaka ni iotioti ni gauna… , ia ena noda gagadre, vakayago ka vakayalo talega, ena vakavinakataki sara, ia na veivakalougatataki mai lomalagi ena drodrovi keda mai ka sega ni vakataotaki; eda nanuma ni sega ni rawa ni dua na kena taro.

“Na veivakalougatata cecere vakayago ka vakayalo talega era dau drodro mai ena yalodina kei na sasaga vagumatua, ena sega ni manata na sasaga kei na rawa ka yadudua. Na itukutuku ni veigauna kece sa sivi e vakadinadinataka sara vakalevu na tikina dina oqo. …

“Eda vinakata me ra kila na Yalododonu na tikina o ya, ena nodra na lako mai ki ke, me ra kakua ni namaka na taucoko ni vinaka, se me na tu na uasivi, sautu, kei na loloma ena veika kece; kevaka era na namaka na veika oqo, e sega ni vakataratutu ni ra na vakacalai, ni ra tu talega eke na tamata, e sega walega ni ra lako mai na duidui yasana, ia mai na veimatanitu duidui eso, e dina ni ra vakila na nodra semati voleka sara ki na dina oqo, e dui tu na nodra duidui ni ivakatagedegede ni vuli, oqori na vuna, ena gadrevi kina e dua na gauna ni se bera ni qai rawa ni vakamalumalumutaki na veika oqo. Ka vakakina, ni ra tu e vuqa era dau curu lo mai, ka ra segata me ra bucina na duidui, na veiqati, kei na veisaqasaqa ena keda maliwa, ena nodra vakayacora vakakina, era sa kauta mai kina na ca vei ira na Yalododonu. … O koya, me ra na gadreva kina o ira era na lako cake mai ki ke me ra dau muria na ivakaro ni Kalou, ka kakua ni vakayalolailaitaki ena veika sa cavuti oti, era na qai vakasaututaki—ena vakatakilai vei ira na vuku vakalomalagi, ka na qai yaco me ra raica, e matadra, ka reki ena vua ni lagilagi ko ya ka sa maroroi tu me baleti ira na bula dodonu.

“Me rawa ni tara na Valetabu ni Turaga, sa gadrevi sara na igu kaukauwa mai vei ira na Yalododonu, me ra tara rawa kina e dua na vale me na ciqoma ko Koya sa Cecere Sara, ia me na dau vakavotui kina na Nona kaukauwa kei na lagilagi. O koya mo dou laiva kina, vei ira e rawa ni ra solia na nodra gauna, na nodra taledi, kei na veika era taukena ena yalo galala, me baleta na kena sautu na matanitu, kei na nodra lomana na inaki ni dina … me ra mai duavata kei keda ena cakacaka levu oqo ni iotioti ni gauna, ka ra vakaivotavota ena veika dredre, ka qai vakaivotavota ena kena lagilagi kei na qaqa.”¹³

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taurivaka na veivakasama oqo ni ko vulica na iwase ni ivola oqo se ni ko vakavakarau mo veivakavulici. Raica na tabana e vii–xii, me ikuri ni veivuke.

Vakasamataka na nona vosa na Parofita ko Josefa Simici, “E dua na idre balavu, e dua na idre kaukauwa, kei na dua na idre vata” (tabana e 313). Na cava ena yaco kevaka e sega ni rauta na kena balavu se na kena kaukauwa e dua na sasaga? Na cava ena yaco kevaka era dre ena veiyasana kecega na tamata? Eda na vakayagataka beka vakacava na nona vosa na Parofita ena noda veivale? ena noda ilesilesi ena Lotu?
Wilika na imatai ni parakaravu taucoko ena tabana e 315. Na cava na vuna e dau mamada kina na noda icolacola ni da cakacaka vata? (Me baleta eso na kena ivakaraitaki, raica na tabana e 311–15.) Na ivakavuvuli cava sa vukei iko mo cakacaka ena duavata kei ira na tani?
Raica lesu na imatai ni parakaravu taucoko ena tabana e 315. Na cava eso na rerevaki ni kocokoco? Na cava e rawa ni da cakava me da vakarusa kina vakadua na yalo kocokoco e tu vei keda? E vakacava na lomamu ena nomu dau “laiva me lewa na yalomu na lomana na Kalou kei na tamata”?
Raica lesu na parakaravu ka tekivu ena ena boto ni tabana e 317. Ena sala cava beka sa yaga kina vei iko na “ivau ni veitokani” kei na “veiwekani lomani” ena nomu tabanalevu se tabana? Ena yaga vakacava vei ira na tabanalevu kei na tabana ni “curuma na yago taucoko na yalo ni nanuma na wekada”?
Vulica na parakaravu ka tekivu tiko ena boto ni tabana e 318. Na cava na vuna o nanuma kina ni sega ni vinaka me da namaka na taucoko ni vinaka mai vei ira na lewe ni noda veitabanalevu kei na tabana? Ena gauna cava beka ko sa bau raica kina na nodra vakayagataka eso na tamata sega ni taucoko sara na nodra vinaka na nodra taledi kei na veika era rawata me baleta e dua na inaki vinaka? Na cava beka e bau rawa ena sasaga cokovata oqo?

iVolanikalou Veisemati: Maciu 18:19–20; Joni 17:6–26; Mosaia 18:21; 3 Nifai 11:29–30; V&V 38:24–27; Mosese 7:18

Hyrum Smith — Ni vakamacalataka oti o Josefa Simici na peleni ni Valetabu e Kirtland, me vaka sa vakaraitaka mai na Turaga, e a cici yani ko Hyrum ka laki taura mai e dua na isele takelo, ka kacivaka mai, “Keimami sa vakavakarau tu oqo me tara na vale ni Turaga, ia au sa nakita meu imatai ni tamata ena cakacaka.”

men — “Na duavata sai koya na kaukauwa. ‘Sa dua na ka marautaki me ra tiko vata na veitacini ena duavata!’ Laivi ira na Yalododonu nei koya sa Cecere Sara me ra na dau teivaka tikoga na ivakavuvuli oqo.”