Wase 46: Na Nona Vakamatei: E a Dregata na Parofita na Nona iVakadinadina ena Nona Dra

Wase 46

Na Nona Vakamatei: E a Dregata na Parofita na Nona iVakadinadina ena Nona Dra

“Raica a vuavuai vinaka Sara Na nona bula, ka lagilagi Na nona mate, ena mata ni Kalou kei na matadra na tamata.

Na Bula nei Josefa Simici

Na vulaililiwa kei na vulaitubutubu ena 1843–44 e gauna ni tiko yavavala levu mai Nauvoo ni toso cake na nodra sasaga na meca nei Josefa Simici me ra vakarusai koya kei na Lotu. Ni kila ni sa na vakarau oti na nona veiqaravi vakayago, e a sota vakawasoma kei iratou na lewe ni Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua, na Parofita, me vakavulici iratou ka solia vei iratou na idola ni matabete e dodonu me lewai kina na Lotu. Na vakavakarau oqo e a yacova na kena icavacava ena dua na bose vata kei iratou na iApositolo kei na lewe vica tale na nona itokani voleka ena Maji 1844. Ena matabose kacivi oqo, a vakadreti iratou na Le Tinikarua, na Parofita, me ratou lewa na Lotu ni oti na nona mate, ka vakamacalataka ni sa solia kece vei iratou na cakacakatabu vakalotu, na lewa kei na idola e dodonu me vakayacori kina “Au sa vaqiqica tani na ivua [icolacola] kei na itavi ni kena liutaki na Lotu oqo mai na vatuvatu ni tabaqu vei kemudou,” e tukuna. “Mo dou vakadavora donu ki tabamudou na nomudou ivua, ka tucake ka colata me vaka na tagane; ni sa na vakacegui au vakalekaleka na Turaga.”¹

Ena ika 10 ni June, 1844, e a vakarota ko Josefa Simici na meya mai Nauvoo kei na matabose ni koro ko Nauvoo me vakarusai na Nauvoo Expositor kei na misini e a tabaka. Na Nauvoo Expositor e dua na niusipepa dau saqata na Momani ka vosa vakacacataka na Parofita kei ira na Yalododonu tale eso ka vakauqeta na bokoci ni Nauvoo Charter. Eratou rerevaka na vakailesilesi ni itukutuku e tabaki oqo ena yaco kina na vakacaca vakailawalawa. Na veika erau cakava na meya kei na matabose ni koro, e vakavuna, me ra kauta mai kina ko ira na daunilewa mai Illinois e dua na veibeitaki sega na kena yavu, ka beitaki kina na Parofita, kei Hyrum na tuakana, kei ira tale na vakailesilesi ni koro ko Nauvoo. E a vakarota ko Thomas Ford, na Kovana e Illinois me ratou veilewaitaki na turaga e Carthage, Illinois, na itikotiko veiliutaki ka yalataka vei iratou na veitaqomaki. E kila ko Josefa, ni kevaka e lako ki Carthage, ena ririkotaki vakalevu na nona bula mai vei ira na ilawalawa ca era vakarerei koya voli.

Ena nodrau nanuma ni ko ira na ilawalawa ca era vinakati rau ga, sa mani lomadrau ko Josefa kei Hyrum me rau gole ki na Ra ka me rau maroroya kina na nodrau bula. Ena ika 23 ni June erau takosova na Uciwai na Mississippi ia ni kala toka vakalailai na siga era kunea na Parofita o ira na veitacini vakalotu mai Nauvoo ka tukuna vua ni ra na kaba koro na mataivalu ke sega ni soli koya yani ki vei ira na veiliutaki e Carthage. E a yalo rawarawa kina na Parofita ni vakanuinui ni na vakalomavinakataki ira na vakailesilesi ni matanitu kei ira na ilawalawa ca. Ena ika 24 ni June erau vakamoce ko Josefa kei Hyrum Smith ki na nodrau matavuvale ka gole vata kei ira na vo ni vakailesilesi ni koro ko Nauvoo ki Carthage, ka soli ira yani ena yalo rawarawa vei ira na vakailesilesi ni yasana ko Carthage ena siga ka tarava. Ni oti na nodrau sereki ka belamauti mai na veibeitaki taumada erau qai beitaki vakailasu ena cala ni liumuritaka na matanitu e Illinois, vesu ka biu ki valeniveivesu e Carthage me waraka na veilewai. Erau lomasoli ko Elders John Taylor kei Williardf Richards, oi rau duadua ga na lewe ni Le Tinikarua erau sega ni kaulotu voli ena gauna ko ya, erau bole me rau tomani rau.

Ena yakavi ni ika 27 ni June, 1844, eratou dabe na ilawalawa lailai ni veitacini vakalotu oqo ena vagagalu kei na luluvu ena valeniveivesu. E a kerei Elder Taylor, e dua vei iratou na turaga me lagasere vei iratou, ni dau rogo vinaka na nona tena ni dau lagasere. Totolo ga sa tubu cake mai na domona: “A Poor wayfaring Man of grief hath often crossed me on my way, who sued so humbly for relief that I could never answer nay.”² E vakananuma lesu tale ko Elder Taylor ni sere “e veirauti sara ga kei na yalodratou ena gauna vata ko ya ni ratou yalobibi, druma ka rugurugua.”³

Ni oti ga na lima na kaloko ena yakavi, era bololaka na valeniveivesu e dua na ilawalawa levu na dauravuravu ka ra vanalaki ira na tamata era tiko e loma. Ena vica ga na miniti, e a vakayacori kina na ivalavala lolovira oqo. E a lauvana e liu ko Hyrum Smith ka voleka me vakamatei ena gauna vata ga ko ya. Ko Elder Richards na mana e yaco vua o ya ni mamada walega na nona mavoa; kei Elder Taylor, e dina ni bibi na nona mavoa, e a bula me laki ikatolu ni Peresitedi ni Lotu. O Parofita Josefa e a cici ki na katubaleka ka lauvana mate. Na Parofita ni Veivakalesui mai kei Hyrum na tuakana erau dregata na nodrau ivakadinadina ena nodrau dra.

iVakavuvuli nei Josefa Simici

Na Kalou e taqomaki Josefa Simici me yacova ni oti na nona itavi e vuravura.

Ena Okosita 1842, e kaya o Josefa Simici: “Na veika au vakila ena gauna oqo, sai koya ni, me vaka e maroroi au na Turaga Cecere me yacova mai nikua ena toso tikoga na Nona maroroi au ena nodra duavata ena vakabauta kei na masu na Yalododonu, me yacova niu sa vakacavara taucoko na noqu itavi ena bula oqo ka vakadeitaka na tauyavutaki ni itabagauna ni taucoko ni matabete ena veigauna e muri o koya me kua ni rawata kina na kaukauwa kece vakavuravura kei na matamata ni koro ni etesi.”⁴

Ena Okotova 1843, e a kaya na Parofita” “Au bolea na vuravura taucoko me vakacacana na cakacaka ni Kalou; kau parofisaitaka ena sega vei ira na kaukauwa me ra vakamatei au, me yacova ni sa vakacavari na noqu cakacaka, kau sa vakarau tu meu mate.”⁵

Ena Me 1844, e a kaya na Parofita: “Ena dau taqomaki au tikoga na Kalou me yacova ni sa vakayacori na noqu itavi.”⁶

Ena June 1844, e a kaya na Parofita: “Au sega ni nanuma na noqu bula. Au tu vakarau meu vakacabori meu isoro vei ira na tamata oqo; ia a cava era rawa ni cakava na keda meca? Era rawa ni vakamatea ga na yago, ka sa yala ekea na nodra kaukauwa. Ni tudei na noqu itokani; ni kua ni rere. Ni kua ni vakasaqara mo ni maroroya na nomuni bula, ni ko koya e rerevaka me mate baleta na dina, ena vakayalia na bula tawamudu. Mo ni yalodina tiko me yacova na ivakataotioti; ka da na qai tucaketale mai na mate ia eda na vaka na Kalou, ka da veiliutaki ena matanitu vakasilesitieli, matanitu yalataki, kei na lewa ni veika tawamudu vakalomalagi.”⁷

Ena itekivu ni 27 ni June 1844, ena valeniveivesu e Carthage e a vola e dua na ivola vakatotolo ko Josefa Simici vei Ema Simici: “Au vakacegu vakalevu ki na noqu ivotavota niu kila tu niu sa vakadonui kau sa cakava na ka e uasivi ka rawa ni caka. Solia na noqu iloloma vei iratou na gone kei ira na noqu itokani … ; ia na ka me baleta na liumuritaki ni matanitu, au kila niu sega ni vakayacora, ka ratou sega ni rawa ni vakadinadinataka e dua na kena irairai me vaka ko ya, o koya gona me kua ni tiko vei iko na rere ni na yaco vei kedaru e dua na ca ena tikina oqori. Me vakalougatataki kemuni kece na Kalou. Emeni.”⁸

Ni se bera na nona mate e a vakatikora vei iratou na Le Tinikarua na iApositolo na idola kei na kaukauwa taucoko vakamatabete ka vauca e buradelana na Turaga.

E a vakananuma lesu ko Wilford Woodruff, na ikava ni Peresitedi ni Lotu: “[ Josefa Simici] e a vakayagataka voli na nona bula me rauta e tolu se va na vula ena vulaililiwa vata kei iratou na Kuoramu ni Le Tinikarua me vakavulici iratou. E a sega walega ni vica na auwa na veiqaravi vei iratou ena veicakacakatabu vakalotu ni kosipeli; ia e vakayagataka na veisiga yadua, veimacawa yadua, kei na veivula yadua, vakatavulici iratou kei na vica tale na veika ni matanitu ni Kalou.”⁹

E kaya ko Wilford Woodruff baleta na nona a bose o Josefa Simici kei ira na iApositolo ena 1844: “Au nanuma na iotioti ni vosa [Josefa Simici] e sa bau solia vakadua vei keimami ni bera na nona mate. E tucake tu ga me rauta e tolu na auwa sa curuma na rumu e dua na katakata e vaka na bukawaqa; na matana e makare me vaka na makadre ka vakaisulutaki ena kaukauwa ni Kalou. E vakamacalataka vei keitou na neitou itavi. E vakamacalataka vei keitou na taucoko ni cakacaka levu nona na Kalou; ka vakaoqo na veika e tukuna: “E sa vauci oti e buradelaqu na idola kece, kaukauwa kece, ivakavuvuli kece ni bula kei na veivakabulai, ka sa qai solia vakadua na Kalou vua e dua na tamata e bula voli ena vuravura oqo. Ia ko ira na ivakavuvuli oqo kei na Matabete oqo kei na kaukauwa e taukena na itabagauna ka vakarautaka na Kalou ni Lomalagi ena ligana me tauyavutaka e vuravura. Ia oqo, e kaya o koya ni vosa vei iratou na Le Tinikarua, ‘Au sa vauca e buradelamudou na idola kece, kaukauwa kece, kei na ivakavuvuli e vauca e buradelaqu na Turaga.’ Ni tomana tiko e kaya, ‘Au sa bula balavu—me yacova na gauna oqo—au sa tu oti ena kedra maliwa na tamata oqo kei na cakacaka levu kei na itavi ni veivueti. Au vinakata meu bula tiko meu raica na Valetabu oqo me tara. Ia au na sega ni bula meu raica ni sa oti ia, ko dou na raica—dou na raica.’ …

“Ni oti na nona vosa vakaoqori vei keitou e kaya, “Au tukuna vei kemudou na icolacola ni matanitu oqo e sa vakataqari ena vatuvatu ni tabamudou; mo dou wasea yani ki vuravura taucoko ia kevaka dou sega ni cakava dou na muduki tani.”¹⁰

Eratou vola na Lewe ni Kuoramu ni Le Tinikarua: “Keitou, na [Le Tinikarua]. … keitou a tiko ena dua na matabose voleka tiko ni oti na vula ko Maji sa oti [1844] ka vakayacori ena Korolevu ko Nauvoo. …

“Ena matabose oqo e a rairai yalobibi tu ko Josefa Simici ka yalo galala me tukuna vei keitou na titobu ni nona vakanananu kei na veika e vakila … :’ Kemudou na noqu itokani vakalotu e vakarota vei au na Turaga me vakatotolotaki na cakacaka edatou vakaitavi tiko kina. E dua na soqo bibi e sa voleka ni yaco. E rairai era na vakamatei au na kequ meca. Ia kevaka era cakava, qai se sega tu ni soli vei kemudou na idola kei na kaukauwa e tu vei au, era sa na yali mai vuravura. Ia kevaka au rawata ena kena vakatikori e buradelamudou, qai laiva meu bale e ligadra na daulaba, ke vakadonuya na Kalou, kau sa rawa ni gole ena marau kei na yalo vakacegu, niu kila, ni sa cava na noqu cakacaka, ka sa tuva na yavu, me na susugi cake kina na matanitu ni Kalou ena itabagauna oqo ni taucoko ni gauna.

“ ‘Ena vatuvatu ni tabamudou na Le Tinikarua e vakacolati kina na kena liutaki na lotu me yacova ni dou sa digitaka tale eso me ra sosomitaki kemudou. Era sega ni rawa ni vakamatei kemudou kece vakadua ena dua ga na gauna na kemudou meca, ia kevaka e dua vei kemudou me vakamatei, dou rawa ni tabaka tale eso ka tawana na nomudou kuoramu. Ni vakaoqo e rawa ni tawamudu tiko e vuravura na kaukauwa kei na idola oqo.’ …

“Keimami na sega ni guilecava rawa na nona vakanananu kei na nona vosa ena gauna oqo. Ni vosa oti e veilakoyaki tikoga ena buturara ni vale ka kaya voli: “Me vaka niu sa vaqiqica tani mai na vatuvatu ni tabaqu na icolacola oqo au vakila niu sa mamada vaka na taku. Au vakila niu sa galala. Au vakavinavinakataka na noqu Kalou ena veisereki oqo.”¹¹

E vola ko Parley P. Pratt, e dua na lewe ni Kuoramu ni Le Tinikarua: “Na turaga levu ka vinaka oqo, e a liutaki ni bera na nona mate me kacivi iratou vata na Le Tinikarua ena veigauna ka vakavulici ira ena veika kece me baleta na matanitu, cakacakatabu vakalotu, kei na matanitu ni Kalou. E dau vakadikeva vakawasoma ni a tuvana tiko na yavu, ia ena vakatau vei iratou na Le Tinikarua na tara vakaoti ni vale. E kaya o koya, “Au sega ni kila baleta na cava, ia e dua na vuna au cikevi meu vakatotolotaka na noqu vakavakarau ka solia vei iratou na Le Tinikarua na veicakacakatabu vakalotu kece, idola, veiyalayalati, edaumeni, kei na cakacakatabu vakalotu ni veivauci vakamatabete, ka biuta vei iratou e dua na iwalewale ni veika kece me baleta na idrodro [valetabu] kei na edaumeni e caka kina.’

“Ni vakayacora oti oqo e reki vakalevu; ka kaya, na Turaga e sa vakarau vakataqara na icolacola e vatuvatu ni tabamudou ka na laivi au meu cegu mada; ia kevaka era vakamatei au, e tosoya tale ko koya, ena toso tikoga na matanitu ni Kalou me vaka niu sa mai vakacavara na cakacaka e a vakacolati vei au, me solia vakadua vei kemudou na veika me tarai cake kina na matanitu me vaka na raivotu mai Lomalagi, kei na kena iwalewale e vakaraitaki vei au mai lomalagi.”¹²

E vakavulica ko Brigham Young, na ikarua ni Peresitedi ni Lotu: “Ko Josefa e solia vei keitou na idola taucoko kei na kena kaukauwa taucoko e taukena na iApositolo, e a sa taura tu ko koya ni bera ni kau tani, ka sega ni dua na tamata se ilawalawa tamata e rawa ni tawasei Josefa kei iratou na Le Tinikarua ena vuravura oqo se vuravura se bera mai. E vakaevei na wasoma ni dau tukuna tiko ko Josefa vei iratou na Le Tinikarua, “Au sa vakadavora na yavu ka me dou tara cake mai kina, ni ena vatuvatu ni tabamudou e vakataqari kina na matanitu.’ ”¹³

O Parofita Josefa Simici kei Hyrum na tuakana e vuavuai vinaka na nodrau bula ka lagilagi na nodrau mate ena vuku ni nodrau ivakadinadina ni kosipeli.

Me vaka e toqai tu ena Vunau kei na Veiyalayalati 135:1–6, e vola ko John Taylor, ni se veiqaravi tiko me dua na lewe ni Kuoramu ni Le Tinikarua: “Me vakadeitaki na itukutuku ni ivola oqo kei na iVola i Momani, keirau sa tukuna na nodrau vakamatei ko Josefa Simici na Parofita kei Hyrum Smith, na Peteriaki. Erau a lauvana ena Valeniveivesu e Carthage rauta na lima na kaloko ena yakavi ni ika 27 ni June, 1844, era a vanai rau e dua na ilawalawa ca vakaiyaragi—era lewe 150 ki na 200—ka qumu loaloa kece na yagodra. A lauvana e liu ko Hyrum; ia ni sa bale sobu e qai kaya: Au sa mate! A lade ena katubaleka ko Josefa ka lauvana mate kina; ia a kaya: Noqu Turaga noqu Kalou! Ia erau a qai vanavanalaki tale ni rau sa bale mate no! Sa ka vakaloloma sara ni rau a lauvana vaka ya va.

“Erau a tiko vata kei rau ena gauna ko ya ko John Taylor kei Williard Richards, e rua vei ira na Le Tinikarua; a vakamavoataki vakaca sara ko John ni lauti koya e va na gasau ni dakai; ia a qai bula vinaka tale; ia ko Richards ga e dro bula ena loloma levu ni Kalou, ka sega mada ga ni bau laugasau na nona isulu.

“Raica sa levu ka bibi sara na ka a vakayacora ko Josefa Simici na Parofita, ka nona Daurairai na Turaga, me vakabulai ira kina na kai vuravura; io a levu cake mai vei ira kecega na tamata; raica a ka oqo sa taravi Jisu walega kina. Ena loma walega ni ruasagavulu na yabaki, sa rawata kina vei keda na iVola i Momani, raica a vakadewataka ko koya ena isolisoli kei na kaukauwa ni Kalou ka lewa me vunautaki yani na kena ivakavuvuli tawamudu ki na tutu ivuravura e va. Sai koya talega sa kilai rawa kina na Vunau kei na Veiyalayalati ka volai ena ivola oqo; io kei na vuqa tale na ivola kei na ivakaro me yaga vei ira na luve ni tamata, a soqoni ira vata na vica na udolu na Yalododonu Edaidai, ka tauyavutaka e dua na korolevu, ia ni qai mate sa biuta koto mai na yacana kei na kena irogorogo me tudei tu ka tawamudu. Raica a vuavuai vinaka sara na nona bula, ka lagilagi na nona mate ena mata ni Kalou kei na matadra na tamata. A vakadeitaka na nona ilesilesi kei na nona cakacaka me vakataki ira na tamata digitaki ni Turaga ena gauna makawa, a vakatalega kina ko Hyrum na tuakana. Erau a duavata ena bula oqo, ka rau na sega ni veitawasei ni rau sa mate!

“A lako ki Carthage ko Josefa me laki vakayacora na ka e kainaki ni vinakati vakalawa, ia ni vo tiko e rua se tolu na siga me vakamatei; a kaya vakaoqo: ‘Au sa lako me vaka na lami sa laki vakamatei; ia au sa sega ni taqaya se yalolailai kina; raica au sa kila ena vu ni yaloqu, niu sa sega ni cala vua na Kalou se vei ira na tamata. Au sa mate ena noqu dodonu, ia ena qai tukuni vakaoqo ena vukuqu—a laulaba bulabula ko koya.’—Ena makata vata ga ko ya ni sa vakarau lako ko Hyrum, sa kila li ni na laki vakamatei? O, io e vakakina. Raica ni bera ni lako a wilika e dua na parakaravu volekata na iotioti ni ikatinikarua ni iwase ni ivola i Ica ena iVola i Momani ka mani lobika toka na draunipepa ko ya, sai koya oqo:

“Ia au sa masu vua na Turaga me vosoti ira na matanitu tani, ka vakavulici ira me ra yalololoma. A sa kaya vei au na Turaga: Raica kevaka era sa sega ni yalololoma, sa sega ni dua na ka vei iko; io ko sa vakayacora oti na nomu itavi ena yalodina; a sa vakasavasavataki na nomu isulu. Io ko na vakaukauwataki ena veika ko sa malumalumu kina; a sa dua na nomu tikina ena vanua au sa vakarautaka ena vale i Tamaqu. Ia koi au … au sa vakamoce vei kemuni na matanitu tani, kei kemuni talega na wekaqu lomani, me yacova ni da sa sota tale ena mata ni itikotiko ni veilewai i Karisito; ia era na qai raica na tamata kecega ni sa savasava na noqu isulu ka sa sega ni tauva na nomuni dra. [Ica 12:36–38]. Raica era sa mate yani ko ira era a vola na itukutuku oqo; ia sa bula tu mai na nodra ivakadinadina.

“A sa yabaki vasagavulu kava ko Hyrum Smith ena vula ko Feperueri 1844; ia ko Josefa Simici a sa yabaki tolusagavulu kawalu ena vula ko Tiseba 1843; ia sa bula tu edaidai na yacadrau ka okati vata kei ira era a vakamatei ena vuku ni nodra vakabauta. Raica era na qai kila ko ira kece na lewe ivuravura era wilika na iVola i Momani kei na ivola ni Vunau kei na Veiyalayalati, ni sa ivakadei ni ivola ruarua oqo na dra uasivi duadua ka vakadavei ena ikatini kaciwa ni senijiuri; io sa tabaki na ivola oqo me ra vakabulai kina na lewe ivuravura. Ia kevaka sa sega ni vakacacani na kau drokadroka ena yameyame ni buka me vakalagilagi kina na Kalou, sa ka rawarawa sara me vakamai na kau madu me vakasavasavataki kina na were ni vaini sa ca tu. Raica a lagilagi vakakina na kedrau isau me tawamudu. Ia ena dau cavuti na yacadrau ena veitabatamata kecega; io ena taleitaki tikoga me vaka na vatu talei vei ira sa vakabauta.”¹⁴

A vakayacora na nona ilesilesi ko Josefa Simici e vuravura ka dregata na nona ivakadinadina ena nona dra.

E vakaraitaka ko Brigham Young: “E dina ni tu vei ira na meca na kaukauwa me ra vakamatea kina na Parofita, ko ya, vakamatea na yagona, e sega beka li ni vakacavara na veika kece e tu e yalona me vakacavara ena nona gauna? E a rawata, ena noqu kila deivaki.”¹⁵

E vakatavulica talega ko Brigham Young: “O cei beka a vakabulai Josefa Simici mai na ligadra na nona meca me yacova na siga ni nona mate? O koya na Kalou, e dina ni voleka sara ni mate ena vuqa na gauna, ka rairai vakatamata ni na sega ni vueti mai kina, ni sa na sega ga ni vakabulai rawa. Ni tiko e valeniveivesu e Missouri, ka sega sara ni dua e namaka ni na drovaki ira rawa, sa tu vei au na vakabauta nei Eparaama, kau kaya kina vei ira na mataveitacini vakalotu, “Me vaka sa bula tiko na Turaga, ena dro rawa o koya mai na nodra veivesu. E dina ga ni sa parofisaitaka oti ni na sega ni yacova na yabaki vasagavulu, eda nuitaka taucoko tu ni na cala na vosa ni parofisai ka voqa oqori, ka na tikoga o koya ena keda maliwa, ni da vakabauta ni na kaukauwa cake na noda vakabauta, ia, e sega ni mani yaco me vakakina— a qai laki bale o koya me maritire ni nona vakabauta. Au kaya kina, “Sa rauta vinaka; sa na qai momona eke na nona ivakadinadina, ni sa mai dregata ena nona dra.”¹⁶

E vakadinadinataka o Wilford Woodruff: “E dau yaco mai vei au ena so na gauna e dua na yalo duatani me baleta na nona mate kei na gaunisala e a kautani kina na nona bula. Au vakila ni kevaka e a gadrevi ko Josefa ke a liutaka na ilakolako ki na Veiulunivanua na Rocky. Ia me yaco mai oqo au duavata kei na dina ni lako vata kei na parokaramu ka a vinakati vei koya, na iliuliu ni itabagauna oqo, me dregata na nona ivakadinadina ena nona dra ka lako yani ki na vuravura ni yalo, taura tiko na idola ni itabagauna oqo, dolava na itavi ka sa vakayacori tiko ena gaunisala ni vunautaka na kosipeli vei ira na yalo e valeniveivesu!”¹⁷

E vakatavulica o Joseph F. Smith, na ikaono ni Peresitedi ni Lotu: “Na cava e vakavulica vei keda na maritire nei [Josefa kei Hyrum Smith]? Na lesoni cecere o ya ena dua na veiyalayalati e yaga me mate o koya sa ia na veiyalayalati (Iperiu 9:16) me vakataudeitaki kina. E dua tale ko ya na nodra dra sa mate ena vukui Jisu e sore ni Lotu. E vakadonuya na Turaga na imadrali ko ya me na nodra ivakadinadina na tamata taukena na itagede cecere ni bula vakayalo ka yalododonu me tu me ivakatakilakila ni vuravura veivukiyaki ka ivalavala ca. Qai dua tale e ivakaraitaki ni loloma lagilagi ka tukuna na Dauveivueti: ‘Sa sega na nona loloma e dua na tamata me uasivi cake ena ka oqo, me solia na nona bula ena vukudra na wekana.’ (Joni 15:13.) Na loloma lagilagi era vakaraitaka vei ira na Yalododonu kei na vuravura; ni rau sa qai kila ka vakaraitaka na nodrau vakadinata ni bera ni rau tekivutaka na ilakolako ki Carthage, ni rau sa gole tiko me rau laki mate. … Na nodrau yalodei, nodrau vakabauta, nodrau lomani ira na tamata e sega ni vakaiyalayala, ka rau solia na veika kece e tu vei rau ena vukudra na nodrau tamata. Na yalodina kei na vakatitiqa ena nodra vakasama ko ira kecega era rekitaka na veitokani ni Yalo ni Tabu ni koi rau na turaga vinaka ka dina oqo erau vakatarai vakaidina me rau dauveiqaravi ni Turaga.

“Na maritire oqo e sa dau veivakauqeti vei ira na tamata ni Turaga ena veigauna kece. E sa dau vukei ira ena nodra dui bolebole yadudua, e solia vei ira na yalodei me ra vakasaqara na sala ki na bula savasava ka me ra kila ka bulataka na dina, ka me ra tauri tikoga ena nanuma e vakamareqeti vei ira na Yalododonu Edaidai ko ira kecega era sa vulica na dina e cecere ka vakaraitaka mai na Kalou vua na Nona dauveiqaravi, ko Josefa Simici.”¹⁸

E vakaraitaka ko George Albert Smith, na ikawalu ni Peresitedi ni Lotu: “Ko Josefa Simici e a vakayacora na nona ilesilesi; ia ena gauna e yaco mai kina me rau veirai kei mate, e a kaya, ‘Au sa lako me vaka na lami sa laki vakamatei; ia au sa sega ni taqaya se yalolailai kina; raica au sa kila ena vuni yaloqu, niu sa sega ni cala vua na Kalou se vei ira na tamata. Au sa mate ena noqu dodonu; ia ena qai tukuni vakaoqo ena vukuqu, “A laulaba bulabula ko koya.’ ” [raicaV&V 135:4.] E a sega ni rerevaka na tu ena mata ni veilewai nei Tamada vakalomalagi me saumi taro ena veika e cakava vakayago. E sega ni rere me sotava na veibeitaki e caka vua, ni vakacalai ira tiko na tamata ka sega ni dodonu na nona veimaliwai vata kei ira. E a sega ni rerevaka na vua ni nona itavi ena bula oqo, kei na iotioti, ni sa qaqa na nona cakacaka, ni kila e vakalou na kena ivakatekivu, ia e solia kina na nona bula.”¹⁹

E vakadinadinataka ko Gordon B. Hinckley, na ikatinikalima ni Peresitedi ni Lotu “E macala vakavinaka vei [Josefa Simici] na inaki e tutaka tiko, ka kila deivaki ni nona ilesilesi e isolisoli vakalou, ka vakamareqeta cake mai na nona bula. Ni sa kila rawa tu na nona mate, e soli koya yani vei ira ka ra biuti koya, sega na nona isasabai, ki na ligadra na dauvakacaca. E dregata na nona ivakadinadina ena nona dra bula.”²⁰

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taurivaka na veivakasama oqo ni ko vulica na iwase ni ivola oqo se ni ko vakavakarau mo veivakavulici. Raica na tabana e vii–xii, me ikuri ni veivuke.

Ni bera ga vakalailai ni rau vakamatei ko Josefa kei Hyrum Smith e lagata vei iratou ko Elder John Taylor “A Poor Wayfaring Man of Grief ” (tabana e 612). Wilika se lagata na qaqa ni sere oqo (Serenilotu, naba 29), ka vakasamataka se rau lako vata vakacava kei na bula ni Parofita o Josefa Simici. A cava beka e lako vata sara ga kina na sere kei na ka e yaco tiko ko ya?
Raica lesu na itukutuku e vakadinadinataka tiko kina ni ko Josefa Simici e solia na idola ni matabete vei iratou na iApositolo Le Tinikarua (tabana e 611–12). Na cava na nomu nanuma ena nodratou vakila na iApositolo ni bibi vei iratou me ratou vakadinadinataka na veika eratou sotava oqo? Na cava na nomu ivakadinadina ena veisosomitaki ni Mataveiliutaki ni Lotu?
Vulica na itukutuku nei John Taylor me baleta na nodrau vakamatei ko Josefa kei Hyrum Smith (tabana e 612–613). E rawa ni ko tokona vakacava na itukutuku ni ko Josefa Simici “sa levu ka bibi sara na ka e vakayacora me vakabulai ira kina na kai vuravura, io a levu cake mai vei ira kecega na tamata, a ka oqo sa taravi Jisu walega kina”? Ni bera ni gole ki na Valeniveivesu mai Carthage, e a wilika ko Hyrum na Ica 12:36–38 ka lobika toka na tabana ko ya. Ena sala cava e vakayagataki kina na tikina oqo vei Josefa kei Hyrum? A cava na nomu nanuma ni ko vakasamataka na nodrau soli bula ko Josefa kei Hyrum Smith ena vuku ni nodrau vakadinadinataki Jisu Karisito?
Wilika na nodra ivakadinadina na parofita ni gauna oqo ena tabana e 613–16. Na vosa cava ni vakavinavinaka kei na vakadinadina ko rawa ni vakuria kina na nodra?

iVolanikalou Veisemati: Iperiu 9:16–17; V&V 5:21–22; 98:13–14; 112:30–33; 136:37–40

mob at Carthage Jail — Ena yakavi ni June 27, 1844, e dua na ilawalawa ca era a bololaka na valeniveivesu e Carthage, Illinois, ka vakamatea na Parofita o Josefa Simici kei Hyrum Smith.

Joseph teaching — E a vakananuma lesu ko Wilford Woodruff, “ni rauta na tolu se va na vula ni nona bula voli ena vulaililiwa, “o Parofita Josefa Simici, “e a tiko vata voli ga kei iratou na Kuoramu ni Le Tinikarua ka vakavulici iratou. … E vakayagataka na veisiga yadua, veimacawa yadua, kei na veivula yadua.”