Ko Ilaija kei na Vakalesui mai ni iDola ni Veivauci

“Ena lako mai vakacava na Kalou me mai vakabulai ira na itabatamata oqo? Ena tala mai na parofita o Ilaija.”

Na Bula nei Josefa Simici

Ena vula itubutubu ni1836, ni oti e tolu na yabaki ni cakacaka kei na solibula, era sa qai raica tu na Yalododonu e Kirtland na kena sa mai tara vakaoti na nodra valetabu totoka, na isevu ni valetabu ena itabagauna oqo. Ena Sigatabu, na ika 27 ni Maji, era a soqoni vata yani e sivia e 900 na tamata ki na valenilotu kei na olo ni valetabu ena soqoni ni veivakatabui. E vuqa vei ira era a laki soqoni vata ena soqoni vakaitamera oqo ena dua na rumu ni vuli e toka volekata, ka ra vakarorogo eso ena taudaku ni katubaleka dola ni valetabu. E a veivuke talega na Parofita me ra vakadaberi na yalodina.

Era a vakarorogo na ivavakoso ki na dua na vosa nei Sidney Rigdon, e dua na dauinivakasala ena Mataveiliutaki Taumada, era a qai lagata vata na sere “Me da Sa mai Marau” kei na “Adam-ondi- Ahman,” ka a vola o William W. Phelps. E a qai tucake ko Josefa Simici me cabora na masu ni veivakatabui, ka a ciqoma mai na dua na ivakatakila. Ena qaqa ni masu, a vakamacalataka kina o koya e vuqa sara na veivakalougatataki ena vakatikori vei ira era lako mai ena bula kilikili ki na valetabu ni Kalou (raica V&V 109). Era a qai lagata na matasere na “Na Yalo ni Noda Kalou,” ka ra tucake yani na ivavakoso ka ra kailavaka na Osana “ena kena kaukauwa duadua ka vaka me na rawa sara ga ni tubu cake na delavuvu ni vale.”¹

“Ia me vakasinaiti na nomuni vale,” a cavuta vakaoqo na Parofita ena masu ni veivakatabui, “ena nomuni i ukuuku me vaka na cagi vakacevaruru kaukauwa” (V&V 109:37). E a yaco dina sara na veika oqo, ni vuqa sara vei ira na Yalododonu era a vakadinadinataka ni ra a tu e kea na kai lomalagi ena soqoni ni veivakatabui oqo. E kaya kina o Eliza R. Snow: “E dina beka ni a vakatovotovotaki taumada na veivakatabui oqo, ia e sega ni dua na vosa vakatamata me na vakamacalataka rawa na kena sa vakalou dina na siga lagilagi o ya. Era a rairai na agilosi vei ira eso, ka ra vakila taucoko sara na yalo vakalou ena kedra maliwa, ka vakasinaiti na yalo ni tamata yadua ena ‘reki ka sega ni cavuti rawa ka vinaka sara ‘ [raica 1 Pita 1:8].”²

Ena yakavi o ya, ena nona sa laki soqoni yani na Parofita vata kei ira e rauta ni 400 na lewe ni matabete ena valetabu, “e a rogo e dua na rorogo me vaka e dua na cagi kaukauwa sara, ka a vakasinaita na loma ni Valetabu, ka ra tucake ena dua vata ga na gauna na ivavakoso, ni ra sa vakayavalati ena dua na kaukauwa e sega ni laurai.” Me vaka e a kaya na Parofita, “e vuqa era a vosataka na duivosavosa eso ka ra parofisai; eso era a raica na raivotu lagilagi; kau sa raica na Valetabu ni ra sinai tu kina na agilosi, kau a vakatakila sara vei ira na ivavakoso.”³

Ena dua na soqoni ka a vakayacori ena valetabu ni oti e dua na macawa, ena Sigatabu, na ika 3 ni Epereli, e a vakatakilai mai eso na ivakaraitaki e dua tani sara. Ni oti na nona vukei ira na iliuliu ni Lotu na Parofita ena kena qaravi na sakaramede, a laki vakacegu sara o koya vata kei Oliver Cowdery ki na itutu ni vunau ena daku ni ilatilati ka rau laki tekiduru ka cabora e dua na masu bibi sara. Ni rau sa lamata mai na masu, sa tucake tu e matadrau na iVakabula ka kaya ni sa vakadonuya na valetabu: “Raica, au sa vakadonuya na vale oqo, ka vakatabuya ena yacaqu; ia au na vakaraitaki au vei ira na noqu tamata ena vale oqo, niu sa lomani ira sara” (V&V 110:7).

Ni sa mudu na raivotu oqo, erau a raica vakayadudua o Josefa kei Oliver e tolu tale na raivotu ni ra sa rairai mai vei rau o ira na parofita ni gauna makawa me ra vakatikora vei rau na idola ni matabete ka sa baleta na cakacaka ni Turaga ena iotioti ni gauna. E a rairai mai vei rau na parofita o Mosese ka vakatikora vei rau na “idola ni nodra vakasoqoni vata mai na Isireli mai na tutu e va kei vuravura.” Sa yaco mai o Ilaisa ka mai “solia na lewa kei na kaukauwa me vakayacori kina na i vakavuvuli a tukuni vei Eparaama” (Raica na V&V 110:11–12).

Ena dua tale na raivotu lagilagi erau a raica kina o Josefa kei Oliver na parofita o Ilaija (raica V&V 110: 13–16). Sa ka bibi sara na nona tadu mai o Ilaija ni a parofisaitaka makawa tu mai o Malakai na parofita taumada, ka a cavuta talega na iVakabula na profisai oqo vei ira na Nifai (raica na Malakai 4: 5–6; 3 Nifai 25: 5–6; 26: 1–2). E a rairai mai o Ilaija ka solia vei rau o Josefa kei Oliver na idola ni veivauci—na kaukauwa me vauci ka vakabau kina mai lomalagi na cakacakatabu vakalotu kece sara e vakayacori e vuravura. Sa ka yaga sara na vakalesui mai ni kaukauwa ni veivauci ni sa yaga sara ki na kena vakarautaki o vuravura ki na iKarua ni Lesu mai ni iVakabula, ni kevaka e sega na ka oqo, “sa na vakarusai taucoko ko vuravura ena nona lako mai” (Josefa Simici—Ai Tukutuku 1:39).

iVakavuvuli nei Josefa Simici

E a parofisaitaka o Malakai na parofita ni gauna makawa ni na lako mai o Ilaija.

E a kaya vakaoqo o Parofita Josefa Simici me baleta na nona a veisiko mai ki vua o Moronai ena bogi ni ika 21 ni Sepiteba, 1823, me vaka e volai tu ena Josefa Simici—Ai Tukutuku 1:36–39: “A tukuna taumada o [Moronai] e dua na tikina mai na ikatolu ni iwase ni ivola i Malakai; a tukuna talega na ikava se na iotioti ni iwase ni parofisai oqori; ia e duidui toka vakalailai kei na kena ivolavolai ena iVolatabu. A sega ni wilika na imatai ni tikina me vaka ka volai ena noda ivola a kaya ga vakaoqo:

“Raica sa lako mai na siga ko ya, ena waqa me vaka na lovo; ia ko ira kece sa viavialevu, kei ira kece sa caka ca, era na kama me vaka na vuni sila; ia ena vakamai ira na siga ko ya sa lako mai, a sa kaya na Turaga ni Lewevuqa, me kakua kina ni vo vei ira na wakana se tabana.

“A cavuta talega, na tikina e lima ka vaka: Raica au na talai Ilaija na parofita me vakatakila vei iko na iLesilesi Vakabete ena qai yaco e muri na siga sa levu ka rerevaki ni Turaga.

“A cavuta talega na tikina ka tarava ; ia e duidui toka na kena itukutukuni ni a kaya: Ena vakatakila e yalodra na gone na yalayala a caka vei ira na qase; io ena vagolea ko koya na lomadra na gone vei ira na qase. Ia kevaka e sega, sa na vakarusai ko vuravura ena nona lako mai.”⁴

E a rairai o Ilaija vei Josefa Simici kei Oliver Cowdery ena Valetabu e Kirtland.

E a vakamacalataka o Josefa Simici na nona rairai mai o Ilaija na parofita ni gauna makawa vei koya vata kei Oliver Cowdery ena ika 3 ni Epereli, 1836,ena Valetabu e Kirtland ka a qai volai e muri ena Vunau kei na Veiyalayalati 110:13–16: “Keirau sa qai raica tale e dua na raivotu bibi ka lagilagi; raica sa tu e matai keirau ko Ilaija na parofita ka a kau cake bulabula ki lomalagi; a sa kaya:

“Raica sa yaco mai na gauna me vakayacori kina na vosa a tukuna o Malakai—a yalataka ni na talai mai e liu ko Ilaija ena qai yaco e muri na siga ni Turaga sa levu ka rerevaki—raica ena vagolea ko koya na lomadra na qase vei ira na gone, kei na lomadra na gone vei ira na nodra qase, io deu na lako mai ka cudruva na vanua ena veivakarusai—ia sa soli ki ligamudrau na idola ni cakacaka me vakayacori ena gauna oqo; io mo drau kila kina ni sa voleka sara ni yaco na siga ni Turaga sa levu ka rerevaki, io sa tu mai katuba.”⁵

Sa vakalesuya mai o Ilaija na idola ni veivauci—na kaukauwa kei na lewa me vauci kina mai lomalagi na cakacaka tabu vakalotu kece sara e vakayacori e vuravura.

‘Raica au na talai Ilaija na parofita vei kemudou e liu, ena qai lako mai e muri na siga i Jiova e levu ka rerevaki,’ vte., vte., [raica Malakai 4:5]. Na cava me talai mai kina o Ilaija? Baleta ni taura tu o koya na idola ni lewa ni kena vakayacori na cakacaka tabu vakalotu kece sara ni Matabete; ni [vakavo ga] ke soli na lewa, ena sega ni rawa ni vakayacori na cakacaka tabu vakalotu ena ivalavala dodonu.“⁶

E kaya vakaoqo o Parofita Josefa Simici ena dua na ivola vei ira na Yalododonu, ka qai laki volai e muri ena Vunau kei na Veiyalayalati 128:8–11: “Sa rawa ni vakayacori na cakacaka tabu vakalotu oqo [papitaiso ena vukudra na mate] ena kaukauwa vakabete me vaka sa vakatakila mai ko Jisu Karisito, io sa soli kina vei kemudou na kaukauwa me vauci mai lomalagi na veika kecega dou sa vauca e vuravura, ia na ka kecega dou sa sereka e vuravura, sa sereki mai lomalagi. …

“Sa vaka toka e dua na ivakavuvuli qaqa kivei ira eso eda sa veivosakitaka tiko oqo—e dua na kaukauwa e kilai se vauci e vuravura ka vauci mai lomalagi. Ia, ena veitabagauna kece kei vuravura, ena gauna ga sa solia kina na Turaga e dua na itabagauna ni matabete ki vua e dua na tamata ena ivakatakila dina, se dua ga na ilawalawa tamata, sa dau soli tiko kina na kaukauwa oqo. O koya gona, ni veika cava ga era cakava na tamata o ya ena kena lewa, ena yaca ni Turaga, ka vakayacora vakayalo ka vakaidina, ka maroroya kina e dua na kena itukutuku dodonu ka savasava, sa vakalawataki kina e vuravura ka vakakina mai lomalagi, ka sa sega ni rawa ni bokoci, me vaka sa volai ena lawa i Jiova sa Cecere Sara. Oqo e dua na itukutuku dina. O cei e rawa ni rogoca?

“Oqo tale, me baleta na kena e liu, Maciu16:18, 19: Au sa kaya talega vei iko, O iko Pita, ia e dela ni vatu oqo kau na tara kina na noqu isoqosoqo lewe ni lotu; ia ena sega ni rawata na matamata ni koro ni etesi. Au na solia talega vei iko na idola ni matanitu vakalomalagi:ia na ka kecega ko na vauca e vuravura, ena vauci mai lomalagi; ia na ka kecega ko na sereka e vuravura, ena sereki mai lomalagi.

“Raica sa usutu dina ga ni ka au tukuna tiko oqo vei kemudou, na kena soli na kaukauwa ni Matabete Tabu. Ia ko koya sa soli vua na idola oqori, sa sega ni ka dredre vua me kila na veika dina me ra vakabulai kina na luve ni tamata, io ko ira sa mate kei ira sa bula tiko.”⁷

Mai na kaukauwa ni veivauci, sa rawa me na vauci na matavuvale ena bula oqo kei na veigauna tawamudu, ka rawa ni vakayacori na cakacaka tabu vakalotu me baleti ira na mate.

“Na yalotabu, kaukauwa, kei na ilesilesi nei Ilaija, me na tiko kina vei iko na kaukauwa mo na taura na idola ni ivakatakila, cakacaka tabu vakalotu, ivakavuvuli, kaukauwa kei na edaumeni ni taucoko ni Matabete i Melikiseteki kei na matanitu ni Kalou e vuravura; ka ciqoma, taura, ka vakayacora na cakacaka tabu vakalotu kece sara ena nona matanitu na Kalou, kei na nodra vagolei na yalodra na qase kivei ira na gone, kei na yalodra na gone kivei ira na qase, sa vakakina o ira sa tiko mai lomalagi.

“E kaya o Malakai, ‘Raica au na talai Ilaija na parofita vei kemudou e liu, ena qai lako mai e muri na siga i Jiova e levu ka rerevaki: ia ena vagolea ko koya na lomadra na qase vei ira na gone, kei na lomadra na gone vei ira na qase, deu lako mai ka cudruva na vanua ena veivakarusai.’ [Malakai 4:5–6.]

“Ia oqo, na ka au vakasaqara tiko o ya na kila ka va-Kalou, kau sa muria na noqu ituvatuva meu rawata kina. Na cava me da na kila mai na ka oqo ena iotioti ni gauna oqo?

“Ena gauna nei Noa, e a vakarusa kina na vuravura na Kalou ena dua na ualuvu, ia sa yalataka tu o Koya ni na vakarusa na vuravura ena bukawaqa ena iotioti ni siga: ia ni bera ni yaco, e dodonu me na lako taumada mai o Ilaija ka vagolea na lomadra na qase kivei ira na gone, vte.

“Ia oqo na kena usutu. Na cava mada na ilesilesi kei na cakacaka oqo nei Ilaija? Oqo sa dua vei ira na iulutaga cecere ka bibi duadua e sa bau vakatakila mai na Kalou. Sa dodonu ga Vua me talai Ilaija mai me vauci ira vata na gone vei ira na nodra qase kei ira na qase vei ira na gone.

“E sa baleti ira walega na bula tiko, me vakavinakataki kina na veika dredre ki na matavuvale e vuravura? E sega ni vakakina. Sa cakacaka vakaitamera sara. Ilaija! Na cava beka o na cakava ke o tiko eke? Ko na vakatabakiduataka beka ga na nomu cakacaka baleti ira era bula tiko? Sega: Au na vagolei kemuni ki na iVolanikalou, na vanua sa vakatakilaitaki tiko kina na ulutaga oqo: o ya, ni sega o keda, era na sega ni rawa ni ra vakavinakataki rawa, se o keda ni sega o ira; o ira na qase ni ra sega na gone, se o ira na gone ni ra sega na nodra qase [raica Iperiu 11:40].

“Au sa gadreva mo na kila vakavinaka na ulutaga oqo, ni sa ka bibi sara; kevaka o na qai ciqoma, ni sai koya oqo na yaloi Ilaija, me da vakabulai ira na noda mate, ka semati keda vei ira na tamada era tiko mai lomalagi, ka vauci ira na noda mate me ra tucake mai ena imatai ni tucaketale; ia eda sa gadreva eke na kaukauwa i Ilaija me ra vauci kina o ira era sa tiko e vuravura vata kei ira era sa tiko mai lomalagi. Sai koya oqo na kaukauwa i Ilaija kei na idola ni matanitu i Jiova. …

“Tokaruataki: Na vunau se na kaukauwa ni veivauci nei Ilaija sa vakaoqo:—Kevaka sa tiko vei iko na kaukauwa mo veivauci kina e vuravura kei lomalagi, me da sa qai vuku sara. Na imatai ni ka mo cakava, lako ka laki vauci iratou na luvemu tagane kei na yalewa vei iko ena vuravura oqo, kei iko vei ira na nomu qase ki na lagilagi tawamudu.”⁸

Na lako mai nei Ilaija e a dua na vakavakarau me na vakayacori me baleta na iKarua ni Lesu mai ni iVakabula.

“Na yalodra na luve ni tamata me na vagolei kivei ira na qase, kei ira na qase kivei ira na gone, bula tiko se mate, me ra vakarautaki ki na nona lesu mai na Luve ni Tamata. Kevaka e a sega ni yaco mai o Ilaija ena vakarusai ko vuravura taucoko.”⁹

“Sa mai cakacaka taumada o Ilaisa me mai vakarautaka na sala, ena qai yaco mai e muri na yalo i Ilaija, ka taura tu na idola ni kaukauwa, tara ni Valetabu ki na kena icavacava, vakatikori ni ivau ni Matabete i Melikiseteki ki na mataqali i Isireli, ka vakarautaki na veika kecega; sa qai yaco mai na Mesaia ki na Nona Valetabu, ka sa kena iotioti. … me na lako mai o Ilaija ka vakarautaka na sala ka tara cake na matanitu ni bera na siga cecere ni Turaga.”¹⁰

“Sa vakarautaki tu ko vuravura me na kama ena iotioti ni siga. Ena talai mai Ilaija na parofita, ka na mai vakaraitaka na nodra veiyalayalati na qase me baleti ira na gone, kei na nodra veiyalayalati na gone me baleti ira na qase.”¹¹

“Ena lako mai vakacava na Kalou me mai vakabulai ira na itabatamata oqo? Ena tala mai o koya na parofita o Ilaija. … Ena vakatakila mai o Ilaija na veiyalayalati me ra vauci kina na yalodra na qase kivei ira na gone, kei ira na gone kivei ira na qase.”¹²

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taurivaka na veivakasama oqo ni ko vulica na iwase ni ivola oqo se ni ko vakavakarau mo veivakavulici. Raica na tabana e vii–xii, me ikuri ni veivuke.

Ena gauna a rairai kina na iVakabula ena Valetabu e Kirtland, a kaya kina vei Josefa Simici kei Oliver Cowdery vakaoqo, “Au na vakaraitaki au vei ira na noqu tamata ena vale oqo, niu sa lomani ira sara” (tabana e 351). E yaco vakacava na vakalesui mai ni idola ni veivauci me sa ivakadinadina bula ni sa nona loloma sara ga na Turaga? Ena sala cava e sa vakaraitaki Koya tiko kina ena valetabu?
Vulica na ikatolu kei na ikava ni parakaravu ena tabana e 352. Na cava erau vakavulica na parakaravu e rua oqo me baleta na ilesilesi i Ilaija eda a sega ni vulica mai na Malakai 4:5–6? Na veika bibi cava e tiko ena duidui oqo?
Vulica na ivakamacala me baleta na kaukauwa ni veivauci e tiko ena tabana e 353–54. Na cava na kaukauwa ni veivauci? Na cava e ka bibi kina vei iko kei na nomu matavuvale na kaukauwa oqo?
Wilika na ivakamacala nei Josefa Simici baleta na cakacaka nei Ilaija (tabana e 354–56). Na cava na Yalo i Ilaija? Na cava e sa rui ka bibi kina na nona lako mai o Ilaija me mai vakayacora na nona cakacaka ena iotioti ni gauna oqo?
Na veika cava beka o sa vakayacora ena nomu sa vagolea na yalomu kivei iratou na lewe ni nomu matavuvale era sa mate? Na cava e rawa ni ra vakayacora na itubutubu me ra vukei ira kina na luvedra me ra vagolea na yalodra kivei ira na nodra qase era sa mate?
Wilika na parakaravu ka tekivu tiko ena boto ni tabana e 352 kei na imatai ni parakaravu ena tabana e 357. Na cava o nanuma ni rawa kina me na “cudruvi na vanua ena veivakarusai” ni sega na kaukauwa ni veivauci?

iVolanikalou Veisemati: Ilamani 10:4–10; V&V 132:45–46; 138:47–48; Dikeseniri ni iVolatabu, “Elijah,” t. 664

Elijah appearing to Joseph and Oliver — “Keirau sa qai raica tale e dua na raivotu bibi ka lagilagi; raica sa tu e matai keirau ko Ilaija na parofita ka a kau cake bulabula ki lomalagi.”

family at temple — “Me da qai vuku sara. Na imatai ni ka mo cakava, lako ka laki vauci iratou na luvemu tagane kei na luvemu yalewa vei iko e vuravura oqo, kei iko vei ira na nomu qase ki na lagilagi tawamudu”.