Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu
Wase 45: Na Veika e a Vinakata o Josefa Simici me baleta na Nona iLesilesi Vakaparofita.


Wase 45

Na Veika e a Vinakata o Josefa Simici me baleta na Nona iLesilesi Vakaparofita.

“E sega ni dua tale na noqu gagadre, ia sai koya ga meu caka vinaka vei ira na tamata kece sara.”

Na Bula nei Josefa Simici

Mai na itekivu ni nona ilesilesi o Parofita Josefa Simici, e a dau mecaki tu ga vakalevu na nona bula. E dina ga ni a vakabulai koya mai vakalevu na Turaga mai vei ira na kena meca, ia e sa dau kila tu na Parofita ni gauna ga e sa na vakacavara kina na nona ilesilesi vakavuravura, sa na rawa me mate. “Eso era vakasamataka ni na sega ni mate rawa o Baraca Josefa,” e vakaoqo na ka e a kaya ena dua na veibulu e Nauvoo ena 1842, “ia sa cala sara oqo: e dina sara ni ena so na gauna e dau yalataki tu vei au na maroroi ni noqu bula ena kedra rawati eso na veika, ia oqo niu sa mai rawati ira sa yali vei au na veiyalayala me baleta na noqu bula. Au sa na mate talega me vaka ga e dua na tamata.”1

E a kila vinaka sara tu ga na Parofita ni o koya kei ira na Yalododonu e Nauvovo era a tu kece sara ena dua na tutu vakarerevaki. Ena gauna e ka levu tiko mai kina o Nauvoo, eso vei ira na vakaitikotiko kina era sa tekivu rerevaka tiko mai na tubu tiko ni nodra kaukauwa vakapolotiki ka vakailavo na Yalododonu, ka sa vakatekivu tale me ra vakasosataki ira o ira na dauvakacaca. E a tu sara kina ena dua na itutu vakarerevaki na Parofita, ka ni a vakavuqa sara na nodra tovolea tiko mai na iliuliu e Missouri me ra vesuki koya, ka vakakina o ira na vukitani mai na lotu ena nodra sasaga me ra vakarusai koya. Ena ika 6 ni Okosita, a tukuna kina na Parofita ni na yaco mai na gauna era na vakasaurarataki kina na lewe ni Lotu me ra biuti Nauvoo:

“Au a parofisaitaka ni na tomani tikoga na nodra vakararawataki na Yalododonu ka ra na cemuri tani mai na Veiulunivanua na Rocky, eso era na vukitani ka so era na vakamatei mai vei ira na keimami meca se ra vakayalia na nodra bula ena nodra laukune votu se mai na veimate, ka so vei kemuni era na bula tiko ka laki veivuke ena kena tara na veitikotiko ka tara na veitauni ka raica na nodra yaco na Yalododonu me dua na matatamata qaqa ena Veiulunivanua na Rocky.”2

Ena veivunau kei na ivola ni vo e vica na yabaki ni nona bula na Parofita, e a laukune votu na vakusakusa ena nona vosa. Ena nona kila tiko ni sa lekaleka na nona gauna, e a tovolea vakaukauwa sara me vakavulica vei ira na Yalododonu na veika sa vakatakila vua na Kalou ka vakauqeti ira me ra vakavakarau ena nodra ciqoma na veidina oqo. E a vakaraitaka talega na nona lomani ira vakalevu na Yalododonu, me yacova sara mada ga na nona vakaraitaka vei ira ni sa tu vakarau me mate me baleti ira: “Au sa tu vakarau meu soli au yani vaka e dua na imadrali ena ivakarau ka na rawa ni kauta mai na vinaka levu duadua.”3

E vakasakiti ni ena gauna vata e a lakova tiko kina e dua na gauna levu ni veivakatovolei na Parofita ka vakakina na nona vakayavalati tiko vakaukauwa ena veika e gadrevi mai na Lotu, e a rawa ga vua me solia na nona gauna me vakaraitaka yadudua tiko vei ira na lewenilotu na nona lomani ira. E vuqa vei ira na Yalododonu ena veiyabaki sa oti yani era nanuma vinaka tu na loloma kei na veikauwaitaki e dau vakaraitaka vei ira o Parofita Josefa.

E a nanuma lesu o Aroet L. Hale:” E dau vakavuqa … vua na Parofita me dau curu tani mai [Vale] na Mansion ka mai qito polo vata kei keimami na gonetagane, o Josefa na luvena ka keirau via yabaki vata toka. E a dau vakamuria vinaka sara na lawa [na Parofita]. Ena dau ciqociqo tiko me yacova ni sa nona gauna me taura na itavi, ka qai dau yaco me vaka ni tamata kaukauwa sara me dau tavia vakayawa sara na polo, ka keimami qai dau veiwalitaka yani vua na gonetagane e ciciva na polo me sa laki vakayakavi rawa talega mai. E dau dredrevaka sara vakalevu na Parofita na ka oqo. E a dau tamata yalovinaka ka lasa sara vakalevu o Josefa.”4

E a vakananuma lesu talega o Margarette McIntire Burgess e dua talega na ka e a sotava vata kei koya na Parofita e Nauvoo: “Keirau a gole vata tiko kei tuakaqu ki vuli, volekata yani na vale ka vakatokai me sitoa vatu nei Josefa. E a tau tiko na uca ena siga o ya, ka vakavuna me soso vakalevu sara, vakabibi ena bati ni gaunisala, keirau a tao ruarua ena qele kei Wallace na taciqu, ka sega ni rawa ni cavu yava mai kina, ia sa dina sara me vaka ga na gone, keirau a tekivu tagi yani, ka ni keirau nanuma ni keirau sa na tu vakadua ga ekea. Ia ena gauna au rai cake yani kina, au a raici Parofita Josefa, na nodra itokani na gone, ni sa lako tiko mai vei keirau. Sega ni bera na nona sa vakaturi keirau cake yani mai na qele cecere ka mamaca. E a qai cuva sobu mai ka savata laivi na qele mai na neirau ivava dukaveluvelu lalai, taura mai na nona taga na nona itavoi ka qusia na wainimatai keirau. E a tauca vei keirau eso na vosa ni loloma ka veivakamarautaki, ka talaci keirau yani ena reki ki koronivuli. E ka kurabuitaki beka li kina, na noqu lomana na tamata cecere, vinaka ka vakaturaga oqo ni Kalou?”5

iVakavuvuli nei Josefa Simici

Era dau vakavulica na parofita na veika e vakatakila vei ira na Kalou: eda dau segata me da kila ka talairawarawa ki na nodra vosa.

“Sai koya na ka au vakanananutaka voli ena siga taucoko, ka sa ka marautaki dina sara vakalevu vei au, ena noqu kila niu na vakaitavi ena nodra kila rawa na Yalododonu ni Kalou na veivakatakila ka ra dau votu vakakaukauwa mai vei au. Ia, sa dua dina na ka na noqu marau meu kauta mai vei kemuni na veika ko ni sega ni vakasamataka rawa! Ia, sa vakalatilati na dravudravua kei na veika me baleti vuravura. …

“Osana, osana, osana, vua na Kalou sa Kaukauwa Sara, ka ni sa vakatekivu me kacabote mai ena keda maliwa ena gauna oqo na kila ka vakalomalagi. Au sega ni kila rawa na veivosa meu vakamacalataka kina na veika me baleta me vaka ni ena gauna sara mada ga oqo au sega ni kila rawa na veivosa meu vakamacalataka kina. Au sega soti ni vuli vinaka, ia au sa tamata vinaka me vakataka ga e dua tale. Ia, me vaka niu rogoca na nodra vosa na agilosi kau vakamacalataki au rawa kina vei ira na noqu itokani! Ia, au a sega ni namaka ena bula oqo.”6

“E sa bau dua dina na ka dredre na kena vakacurumi rawa ki na nodra vakasama na itabatamata oqo e dua na ka. E a via vaka toka na sei rua ni dua na tolo ni kau ena dua na tiki ni madrai sila ena dua na tadrua, kei na dua na papukeni me kena e dua na bativesi [e dua na ituki kau]. O ira mada ga na Yalododonu e berabera na nodra kila.

“Au a tovolea me vica vata na yabaki meu vakarautaki ira na Yalododonu me ra vakavakarau ena nodra ciqoma na veika ni Kalou; ia eda raica tikoga vakawasoma eso vei ira, ni oti na nodra sotava e vuqa na ka dredre me baleta na cakacaka ni Kalou, ni ra na vurumemea me vaka na iloilo ena gauna ga e lasika cake mai kina e dua na ka ka sega ni salavata kei na nodra ivakarau vakavanua: era na sega ni taura rawa na veivakatovolei. E vica beka era na rawa ni muria na lawa vakasilesitieli, ka lako yani me ra ciqoma na nodra vakalagilagi, sa rawa kina meu kaya eke, sa lewe levu dina era sa kacivi, sa lewe lailai ga sa digitaki [raica V&V 121:40].”7

“Au sega ni vakataki ira na vo ni tamata. E sa vakasinaiti tu ga na noqu vakasama ena veika me baleta na siga yadua, sa dodonu meu vakararavi vakatabakidua ga vua na Kalou bula me baleta na veika kece au kaya ena gauna ni soqoni me vakaoqo [e dua na veibulu]. …

“E a tu beka vei au na veivakauqeti, ivakatakila, kei na icegu meu vakadewataka kina na veika ka tugani tu e yaloqu ena veigauna sa oti, e sega ni dua na yalo ena ivavakoso oqo ena lako kina nona vale ka laki galuvaka tawamudu tiko na dina vakalotu oqo me yacova ni ra sa kila rawa e dua na ka.

“Na cava o nanuma sara kina ni ko sa kila rawa na veika ni Kalou, ni veika kece mada ga me baleti iko e sega ni matata tu? Ko sa kidavaki tu ki na veikila ka kei na vuku au rawa ni solia vei iko.”8

“Eso era na kaya niu sa Parofita cakacala, baleta niu sa sega ni vakadeuca rawa tale mai eso na vosa ni Turaga. Na cava na vuna au sega ni vakayacora kina? E rawa beka ni da ciqoma? E sega! e sega sara ni dua ena rumu oqo.”9

“Au na dau vakatakila vakagauna vei kemuni na veiulutaga ka vakatakila vei au na Yalo Tabu. Na veilasu kece ka ra sa cavuti me baleti au era sa mai vua na tevoro, ka na ravuta na matanitu ni Kalou na nona veivakayarayarataki na tevoro kei ira na nona tamata. Era vakatavulica ga na ivakavuvuli ni bula tawamudu na tamata ni Kalou, ia era na kilai ga ena vuadra. Na tamata vinaka ena cavuta ga na veika vinaka kei na ivakavuvuli vakalou, ka vakakina na tamata ca na veika ca. Au vinakata, ena yaca ni Turaga meu vunauca na ivakavuvuli ca kece vakaoqo, na lasu vkt., kau vakasalataki kemuni kece mo ni qarauna se o cei ko ni sa muria tiko, au vakamasuti kemuni mo ni vakamuria na veivakarau vinaka kei na ivakavuvuli au sa solia vei kemuni. …

“Au kerei kemuni mo ni vakasamataka—mo ni vakaikuritaka na nomuni ivalavala vinaka, na loloma, vkt. Au kaya kina ena yaca ni Turaga, ia kevaka sa tu ga e lomamudou na veika oqo ka sa tubu me levu [raica 2 Pita 1:5–8]. Au vakadinadinataka vei kemuni sa sega ni tu vua e dua tale na kaukauwa me vakatakilai ira koi au ga—na veika mai lomalagi, e vuravura kei eli. … Au soli kemuni kece vua na Kalou, me rawa ni ko ni rawata na ka kecega; ka me vakaikuritaka na Kalou na nona veivakalougatataki.”10

E dina ni ra tamata ga na parofita, era kacivi mai vua na Kalou mera vakavulici ira ka liutaki ira na Nona tamata.

Na ivolaniveisiga ni Parofita ena ika 6 ni Noveba, 1835, e volai kina: “Au vakaveikilaitaki vua e dua na turaga mai na tokalau. Ni oti a nona rogoca na yacaqu e a kaya niu tamata walega, ka kune votu talega oqo ena nona ivukivuki, ka a nanuma o koya ni sa dodonu me uasivia sara e dua na tamata sa digia na Turaga me dau vakatakila na Lomana. E rairai sa guilecava o koya na vosa ka lutu mai na gusui Jemesa, ni ko [Ilaija] e a dua ka dau gadreva na ka me vakataki keda ga, ia e a vakataki koya na Kalou ena nona kaukauwa, ka ni o koya talega me isau ni nona masu, e sogolati kina na lomalagi mai na tau ni uca me tolu na yabaki ka ono na vula; ka ni o koya talega me isau ni nona masu, e a tau kina na uca, ka sa vuataka na vuata na qele [raica Jemesa 5:17–18]. Sa vakadina tu o ya na butobuto kei na lecaika ni itabatamata oqo, ena nodra raica tu me sega ni dina na nona rawa ni [veitaratara] tiko kei koya na nona Dauveibuli na tamata.”11

“Se sa bau gauna cava sara beka au a sa vunautaka kina e dua na ka cala mai na tevali oqo? Se gauna cava sara beka au a sa tarovi kina? Au via qaqa e Isireli ni se bera niu biubiu ka sega tale ni laurai. Au a se sega ni bau kaya niu taucoko; ia e sega ni dua na cala ni veivakatakila au vakatavulica. Sa dodonu beka kina meu vakatikitikitaka me vaka ni sega na betequ?”12

“E dina ga niu dau caka cala, au sega ni vakayacora na cala au sega ni cudruvi kina: na cala au vakayacora e yaco ena vuku ni noqu tamata ga, me vakataka ga e dua tale na tamata. Sa sega ni dua e sega ni valavala ca. Dou nanuma li ke a tiko eke o Jisu, me na sega ni kune me cala e matamudou? Era sa dau tukuna na veika ca kece me baleti koya na Nona meca—era sa dau vakasaqara matua na veika e cala kina o Koya.”13

E a volai vakaoqo ena nona ivolaniveisiga ena ika 29 ni Okotova, 1842: “Au … a lako yani ki na sitoa [e Nauvoo, Illinois], na vanua ka ra vakasoqoni vata tiko mai kina eso na marama kei na turaga veitacini, ka ra qai yaco ga mai ena vanua veiwekani mai Niu Ioka. … Au a tukuna vei ira niu tamata ga, ka ni sa sega ni dodonu vei ira me ra namaka meu taucoko tu; kevaka me ra namaka vei au meu taucoko, sa dodonu meu na namaka vakakina vei ira; ia kevaka era na vosota na noqu veimalumalumu ka vakakina na nodra o ira na tacidra, sa na rawa talega kina vei au meu vosota na nodra malumalumu.”14

Dina ga ni ra dau saqati, era sa dau vakayacora ga na parofita na nodra ilesilesi ka solia vei ira na Kalou.

“Au marautaka na gauna vinaka au mai tiko rawa kina eke. Sa dua na ka na sasaga levu era vakayacora na keda meca me ra kauti au ki Missouri ka vakarusa na noqu bula; ia sa vakalatilati ki na nodra sala na Turaga ka se bera ni ra rawata rawa tiko kina. Sa vakatara vei au na Kalou meu drobula mai na ligadra. Au sa valu oti ena veivalu vinaka.

“Au na qaqa ena kedra maliwa na noqu meca: au a sa tekivu qaqa vei ira e vale, kau na vakayacora vakakina ena veivanua tani. Ko ira vakayadua era na via vorati au mai era na vakila na bibi ni nodrai ivalavala ca ena dui uludra vakaira.”15

“Au vosa doudou ena yalodina ka vakakina ena kaukauwa. … Au kila na ka au sa tukuna; au kila deivaki na noqu ilesilesi kei na noqu itavi. Sa noqu isasabai na Kalou Kaukauwa, ia na cava ena vakayacora rawa na noqu meca ke sa noqu ito na Kalou? Au na se sega mada ni vakacabori me yacova ni sa yaco mai na noqu gauna; kau sa na qai soli yani kina. … Au vakavinavinaka vua na Kalou ena nona maroroi au mai vei ira na noqu meca; sa sega na noqu meca, ia, ena vuku ga ni dina. E sega ni dua tale na noqu gagadre, ia sai koya ga meu caka vinaka vua na tamata kece sara. Au sa gadreva meu masulaka na tamata kecega”16

“Kevaka meu a se sega ni vakaitavitaki au ena cakacaka oqo ka sega ni kacivi kina mai vua na Kalou, keu sa vakasuka. Ia, sa sega ni rawa vei au meu vakasuka: sa sega sara niu vakabekataka na dina.”17

“Au sa tamata walega koi au. E a sega ni tuli vinaka na noqu bula me yacova ni sa tauri au e ligana na Turaga. Au a rekitaka duadua ga na vuku kei na vuku vakalomalagi.”18

“Au parofisaitaka ka tukuna ena mataka nikua ni sa sega ni rawa sara ki na kaukauwa kece e vuravura kei eli me rau biu vata me na rawa ni valuta se vakarusa na gonetagane oqo, ka ni sa noqu na yalayala ni Kalou tawamudu. Au a ivalavala ca, kau ivalavala ca dina sara; ia au sa kila vinaka tu na veika ni Kalou.”19

“Ni ra duri mai na tamata ka tara vale ena nodra yavu eso tale na tamata, era sa vakayacora tiko ena nodra lewa ga vakataki ira, ka sega ena lewa sa mai vua na Kalou; ia ni sa coka mai na dobui ka liwa mai na cagi, e sa na yaco me nuku na nodra yavu, ka kasura kece sara na veika era sa tarai tu kina.

“Au a tara beka ena nona yavu e dua tale na tamata? Sa tu vei au na dina kece ka taukena na vuravura Vakarisito, ka vakakina na ivakatakila tu vakaikoya, ena kauti au tani ena qaqa na Kalou.”20

Era dau lomani ira vakalevu era veiqaravi ena vukudra o ira na parofita ka ra dau gadreva sara me ra tuberi ira ki na vinaka, kevaka mada ga ena gadrevi kina na veivakadodonutaki ena so na gauna.

“Sa sega na nona loloma e dua na tamata me uasivi cake ena ka oqo, me solia na nona bula ena vukudra na wekana [raica Joni 15:13]. Au a raica ni ra lewe drau ka udolu na wekaqu era a tu vakarau me ra solia na nodra bula ena vukuqu.

“Na lomabibi ka solegi au e ka levu sara. Era sa sega ni solia vei au na galala na beitaki au, ia au raica rawa ena maliwa ni itavi kei na lomaleqa sa gu na yalo, ia sa malumalumu na yago. E dina ga niu a kacivi mai vua na Tamada Vakalomalagi meu viritaka na yavu ni cakacaka levu oqo kei na matanitu ni itabagauna oqo, ka vakadinadinataka na Nona lewa sa vakatakilai me veiseyaki o Isireli, au sa lewai ki na veika me vakataki ira na tamata tale eso, vakataki ira na veiparofita ena veigauna makawa. …

“Au sega ni raica e dua na cala ni Lotu, o koya gona meu vakaturi cake kei ira na Yalododonu, keu kau cake ki lomalagi se biu sobu ki eli, se lako ki na dua tale na vanua. Ia kevaka me da lako ki eli, eda na vakatalai ira tani mai kina na tevoro ka cakava me dua na lomalagi. Na vanua cava ga era tu kina na tamata oqo, sa itikotiko vinaka ga.”21

“E sega ni dodonu vei ira na Yalododonu me ra nanuma ni baleta ni ra sa veikilai vinaka ka dau marautaki, meu sa na sega ni kauwaitaka kina na veika sa yaco tiko. Na ivalavala ca ena kena ivakarau cava ga ena sega sara ni vakatarai ena Lotu, ka na sega ni rawa me vakamatavinakataki vei au, niu sa tugana ena gauna au veiliutaki tiko kina ena Lotu, meu liutaka vakadodonu.”22

“E ka taleitaki vei au meu tamata ka rawa ni veitaratara kei koya na Kalou, ka vakamacalataka se vakadewataka na ivakavuvuli kina yalomuni, ka rawa kina ni vauca vei kemuni na Yalotabu, ka me rawa kina vei ira kece na marama kei na turaga me ra dabe lo, biuta e gusudra na ligadra, ka sega ni laveta cake na ligadra se vakarogoya na domodra, se tukuna tale e dua na ka tani me baleta na tamata ni Kalou se o ira na tamata ni Kalou. … Kevaka meu vakavulica vei iko e dua na ka me baleti Koya, me cegu kece na veibeitaki me baleti au. Sa na qai rawa kina vei iko mo kila niu sa Nona tamata; niu sa vosa me vaka e dua sa tu vua na lewa. …

“… Sa rawa vei au meu tovolea na ivakavuvuli ni bula tawamudu, ka vakakina ko iko. Era sa soli vei au ena ivakatakila mai vei Jisu Karisito; kau kila ni gauna au na tukuna kina vei ira na veivosa oqo me baleta na bula tawamudu me vaka na kedra soli vei au, ni ko na tovolei ira au kila ni ko na vakabauti ira. Ko na kaya beka ni kamikamica na oni, ka sa vakakina koi au. Au rawa ni tovolea talega vakakina na yalo ni bula tawamudu. Au kila ni sa vinaka; ka ni gauna au na tukuna kina vei iko na veika oqo ka ra a soli vei au ena veivakauqeti ni Yalo Tabu, sa na rawa vakakina mo ciqoma me ka kamikamica, ka marautaka vakalevu cake tikoga. …

“Au nakita na noqu ivakasala me baleta na tamata kece sara, ruarua na vutuniyau kei na dravudravua, vesuki kei na galala, levu kei na lalai. Sa sega vei au na veimecaki kivua e dua tale na tamata. Au lomani kemuni kece sara; ia au sa cata ga na nodra cala eso vei kemuni. Ena gauna au vakadodonutaka kina e dua vei kemuni, ka qai yaco me cati au, sa tamata lialia o koya oqori; niu sa lomana na tamata kecega, vakabibi ko ira na taciqu kei na ganequ oqo.

“… Ko sa sega ni kilai au; ko a sega sara ni kila na yaloqu. E sega sara ni dua na tamata e kila na veika makawa me baleti au. Au na sega ni rawa ni tukuna: au na sega ni rawa ni lakova. Au sega ni beitaka e dua ke sega ni vakabauta na veika makawa me baleti au. Kevaka meu a sega ni lakova na veika e sa yaco oti vei au, keu a sega sara mada ga ni vakabauta vakataki au. Au a se sega vakadua ni vakamavoataka e dua na tamata me tekivu mai na gauna au a sucu mai kina ki vuravura. Au a dau vosa ga me baleta na sautu.

“Sa dredre vei au meu vakacegu me yacova ni sa oti na noqu cakacaka. Au sega ni vakasamataka e dua na ka ca, se vakayacora e dua na ka meu vakacacana kina e dua tale na tamata. Ena gauna au sa na kacivi kina ena davui nei koya na agilosi turaga ka vakarautaki ena ivakarau, ko ni sa na qai kilai au sara kina. Au sa na yala eke. Me vakalougatataki kemuni kece na Kalou.”23

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taurivaka na veivakasama oqo ni ko vulica na iwase ni ivola oqo se ni ko vakavakarau mo veivakavulici. Raica na tabana e vii–xii, me ikuri ni veivuke.

  • Ena tabana e 597, wilika kina na veivakacacani e a sotava o Josefa Simici mai Nauvoo. Ka qai vuki yani ki na tabana e 598 ka taleva na italanoa ni nona veiqaravi kei na nona qito tiko kei ira na gone e Nauvoo. Na cava na nomu vakasama ni a rawa kina vua me nona tikoga e dua na ivakarau mamarau ka dau veinanumi? Vakasamataka eso na veika ko rawa ni dau vakayacora mo rawa ni marau ka loloma tikoga kina ena gauna ni veivakatovolei.

  • Wilika na ikatolu kei na ikava ni parakaravu ena tabana e 599, ka vakadikeva toka na nona rarawa o Parofita Josefa ena vuku ni nodra sega ni tu vakarau na Yalododonu me ra ciqoma na veika kece e a vinakata me vakavulica vei ira (raica na tabana e 599–601). Na cava e rawa ni vakalatilati ki na noda sasaga me da kila vakalevu cake na dina? Na cava e rawa ni da vakayacora me da rawa ni “vakarautaki kina me da ciqoma na veika ni Kalou”?

  • Raica lesu na parakaravu ka tekivu ena boto ni tabana e 602 kei na rua na parakaravu ka tarava. Na ivakasala cava e rawa ni ko na solia vua e dua ka dau talaidredre vei ira na iliuliu ni Lotu baleta ni dau via tu eso na malumalumu ena nona ivakarau na iliuliu? Wilika taucoko na ikatolu ni parakaravu ena tabana e 603 ka vakasamataka na kena veidutaitaki na vakasama oqo ki na noda veimaliwai kece sara.

  • E a vakaraitaka o Josefa Simici na nona vakabauta ni na maroroi koya na Kalou ka vakatara vua me rawata na nona ilesilesi (tabana e 604–06). Na veika cava sa yaco oti vei iko ka rawa kina vua na Kalou me vukei iko ena nomu rawata na veitavi o nuitaki kina ena nomu matavuvale se ena nomu ilesilesi ena Lotu?

  • Vulica na imatai ni rua na parakaravu ena tabana e 604. Na gauna cava o a sa bau tovolea kina na kamikamica ni dina? Eda na rawa vakacava ni rekitaka na vosa ni dua na na parofita se so tale na iliuliu ni Lotu, dina ga ni ra dau vakadodonutaki keda ena noda cakacala?

  • Raica lesu vakatotolo ga na iwase taucoko, ka vakasaqara e dua se rua na tikina ka na vukei iko sara vakalevu. Na cava o taleitaka vakalevu me baleta na tikina o sa digitaka? E vakaqaqacotaka vakacava na nomu ivakadinadina me baleta na Parofita o Josefa Simici na parakaravu oqo?

iVolanikalou Veisemati: Taniela 2:44–45; 2 Timoci 4:6–8; Jekope 1:17–19; Mosaia 2:9–11; Momani 9:31

iVakamacala

  1. History of the Church, 4:587; vakavoui na pagitueti; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena ika 9 ni Epe, 1842, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Wilford Woodruff.

  2. History of the Church, 5:85; mai na “History of the Church” (veika sa volai), ivola D-1, t. 1362, iYau Maroroi ni Lotu, Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, Salt Lake City, Utah.

  3. History of the Church, 5:159; na ivola nei Josefa Simici kivei James Arlington Bennet, 8 ni Sepi., 1842, Nauvoo, Illinois; e sipelitaki cala tu na iotioti ni yacai James Bennet me o “Bennett” ena History of the Church.

  4. Aroet L. Hale, “First Book or Journal of the Life and Travels of Aroet L. Hale,” tt. 23–24; Aroet Lucius Hale, Reminiscences, ca. 1882, iYau Maroroi ni Lotu.

  5. Margarette McIntire Burgess, ena “Recollections of the Prophet Joseph Smith,” Juvenile Instructor, 15 ni Janu., 1892, tt. 66–67.

  6. History of the Church, 5:362; vakavoui na sipeli kei na pagitueti; sa veisau na iwasewase ni parakaravu; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena ika 16 ni Epe., 1843, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Wilford Woodruff kei Willard Richards.

  7. History of the Church, 6:184–85; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena 21 ni Janu., 1844, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Wilford Woodruff.

  8. History of the Church, 5:529–30; vakavoui na sipeli kei na pagitueti; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena 13 ni Okos., 1843, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Willard Richards.

  9. History of the Church, 4:478; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena 19 ni Tise., 1841, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Wilford Woodruff.

  10. History of the Church, 6:366–67; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena ika 12 ni Me, 1844, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Thomas Bullock.

  11. History of the Church, 2:302; mai na dua na itukutuku e na ivolaniveisiga nei Josefa Simici, 6 ni Nove., 1835, Kirtland, Ohio.

  12. History of the Church, 6:366; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena ika 12 ni Me, 1844, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Thomas Bullock.

  13. History of the Church, 5:140; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena ika 31 ni Okos, 1842, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Eliza R. Snow.

  14. History of the Church, 5:181; sa veisau na iwasewase ni parakaravu; mai na ivolaniveisiga nei Josefa Simici, ena 29 ni Okot., 1842, Nauvoo, Illinois.

  15. History of the Church, 5:139–40; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena ika 31 ni Okos., 1842, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Eliza R. Snow; raica talega na ikuri ni ivakamacala, tabana 562, ituvatuva 3.

  16. History of the Church, 5:257, 259; sa veisau na iwasewase ni parakaravu; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena 22 ni Janu., 1843, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Wilford Woodruff; raica talega na ikuri ni ivakamacala, tabana e 562, ituvatuva 3.

  17. History of the Church, 5:336; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena ika 6 ni Epe., 1843, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Willard Richards.

  18. History of the Church, 5:423; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena ika 11 ni June, 1843, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Wilford Woodruff and Willard Richards; raica talega na ikuri ni ivakamacala, tabana e 562, ituvatuva 3.

  19. History of the Church, 5:554; sa veisau na iwasewase ni parakaravu; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena ika 27 ni Okos., 1843, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Willard Richards kei William Clayton.

  20. History of the Church, 6:479; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena ika 16 ni June, 1844, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Thomas Bullock; raica talega na ikuri ni ivakamacala, tabana e 562, ituvatuva 3.

  21. History of the Church, 5:516–17; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena ika 23 ni Julai, 1843, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Willard Richards; raica talega na ikuri ni ivakamacala, tabana e 562, ituvatuva 3.

  22. History of the Church, 5:411; ena dua na ivakasala nei Josefa Simici ena ika 27 ni Me, 1843, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Wilford Woodruff.

  23. History of the Church, 6:304–5, 312, 317; sa veisau na iwasewase ni parakaravu; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena ika 7 ni Epe., 1844, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Wilford Woodruff, Willard Richards, Thomas Bullock, kei William Clayton; raica talega na ikuri ni ivakamacala, tabana e 562, ituvatuva 3.

Prophet Joseph with children

E dau solia o Josefa Simici na nona gauna me vakaraitaka kina na nona kauwaitaki ira yadudua na Yalododonu. E a nanumi koya na Parofita o Margarette McIntire Burgess, ka dau vakatoka me “nodra itokani dauloloma na gone,” ena nona vukei koya kei ganena ena nodrau a tao tu ena qele.

Prophet Joseph

“Au nakita na noqu ivakasala me baleta na tamata kece sara, ruarua na vutuniyau kei na dravudravua, vesuki kei na galala, levu kei na lalai. … Au lomani ira kece na tamata, vakabibi ko ira na taciqu kei na ganequ oqo.”