Ang Kalibutan sa Daang Tugon

Bukid sa Ararat Ang tradisyonal nga dapit diin ang arka ni Noe milandig (Gen. 8:4). Ang tukma nga nahimutangan wala pa mahibaloi.

Ur Ang unang pinuy-anan ni Abraham, diin siya hapit mabiktima sa tawhanon nga sakripisyo, nakakita sa anghel ni Jehova, ug nakadawat sa Urim ug Thummim (Gen. 11:28–12:1; Abr. 1; 3:1). (Timan-i usab ang usa ka malagmit nga puling dapit alang sa Ur sa amihanang Mesopotamia.)

Babelon, Babel (Shinar) Una nga gipanimuy-an ni Cush, ang anak nga lalaki ni Ham, ug ni Nimrod. Dapit nga gigikanan sa mga Jaredite sa panahon sa Tore sa Babel sa mga kapatagan sa Shinar. Sa kaulahian nahimong probinsyal nga ulohan sa Babelonia ug pinuy-anan sa mga hari sa Babelonia, lakip ni Nabucodonosor kinsa midala sa daghang bihag nga mga Judeo ngadto niining dakbayan human sa pagkalaglag sa Jerusalem (587 B.C.). Ang mga Judeo nagpabilin nga gibihag sa Babelonia sulod sa 70 ka mga tuig hangtud sa panahon ni Haring Ciro, kinsa mitugot sa mga Judeo sa pagbalik ngadto sa Jerusalem aron pagtukod pag-usab sa templo. Si Daniel ang propeta mipuyo usab dinhi ubos sa pagmando ni Nabucodonosor, Belsasar, ug Dario I (Gen. 10:10; 11:1–9; 2 Hari 24–25; Jer. 27:1–29:10; Ezeq. 1:1; Dan. 1–12; Omni 1:22; Ether 1:33–43).

Susan (Susa) Ulohan nga dakbayan sa Imperyo sa Persia ubos sa mga pagmando ni Dario I (Dario ang Bantugan), Jerjes (Assuero), ug Artajerjes. Pinuy-anan ni Rayna Ester, kinsang kaisug ug hugot nga pagtuo miluwas sa mga Judeo. Si Daniel ug sa kaulahian si Nehemias mialagad dinhi (Neh. 1:1; 2:1; Est. 1:1; Dan. 8:2).

Kapatagan sa Dura Sila si Sadrach, Mesach, ug Abed-nego gitambog ngadto sa nagdilaab nga hudno sa diha nga sila midumili sa pagsimba sa usa ka bulawan nga imahen nga gihimo ni Nabucodonosor; ang Anak sa Dios miluwas kanila, ug sila migula gikan sa hudno nga walay kadaut (Dan. 3).

Asiria Ang Asshur mao ang unang ulohan sa Asiria, gisundan sa Nineve. Ang mga magmamando sa Asiria nga sila si Salmanasar V ug Sargon II mibuntog sa Amihanang Gingharian sa Israel ug midala sa 10 ka mga tribo nga bihag niadtong 721 B.C. (2 Hari 14–15, 17–19). Ang Asiria usa ka hulga sa Juda hangtud sa 612 B.C., sa diha nga ang Asiria gibuntog sa Babelonia.

Nineve Ang ulohan sa Asiria. Ang Asiria misulong sa yuta sa Juda sa panahon sa pagmando ni Ezechias ug sa pangalagad ni propeta Isaias. Ang Jerusalem, ang ulohan nga dakbayan sa Juda, sa milagroso nga paagi naluwas sa diha nga usa ka anghel mipatay sa 185,000 ka mga sundalo sa Asiria (2 Hari 19:32–37). Ang Ginoo misulti ni propeta Jonas sa pagmando niini nga dakbayan sa paghinulsol (Jon. 1:2; 3:1–4).

Haran Si Abraham nanimuyo dinhi og dugay sa wala pa moadto sa Canaan. Ang amahan ug igsoong lalaki ni Abraham mipabilin dinhi. Si Rebekah (asawa ni Isaac), ug Raquel, Lea, Bilha, ug Silpa (mga asawa ni Jacob), nagagikan niini nga dapit (Gen. 11:31–32; 24:10; 29:4–6; Abr. 2:4–5).

Carchemis Si Paraon Nechao gibuntog dinhi ni Nabucodonosor, diin nagtapos sa Ehiptohanon nga gahum sa Canaan (2 Cron. 35:20–36:6).

Sidon Kini nga dakbayan natukod ni Sidon, apo nga lalaki ni Ham, ug mao ang labing amihanang bahin nga dakbayan sa Canaan (Gen. 10:15–20). Kini mao ang pinuy-anan ni Jezabel, kinsa mipasiugda sa pagsimba ni Baal sa Israel (1 Hari 16:30–33).

Tiro Kini mahinungdanon nga dakbayan sa komersyo ug dunggoanan sa barko sa Siria. Si Hiram sa Tiro mipadala og cedro ug bulawan ug mga pahinante aron pagtabang ni Solomon sa pagtukod sa iyang templo (1 Hari 5:1–10, 18; 9:11).

Damasco Si Abraham miluwas ni Lot duol dinhi. Kini mao ang ulohan nga dakbayan sa Siria. Sa panahon sa pagmando ni Haring David, ang mga Israelita mibuntog sa dakbayan. Si Elijah midihog ni Hazael aron mahimo nga hari sa Damasco (Gen. 14:14–15; 2 Sam. 8:5–6; 1 Hari 19:15).

Canaan Si Abraham ug ang iyang mga kaliwat gihatagan niini nga yuta alang sa walay katapusan nga panag-iya (Gen. 17:8).

Bukid sa Sinai (Horeb) Ang Ginoo nakigsulti ngadto ni Moises gikan sa nagsiga nga kalayo sa sampinit (Ex. 3:1–2). Si Moises gihatagan sa Balaod ug sa Napulo ka mga Sugo (Ex. 19–20). Ang Ginoo nakigsulti ngadto ni Elijah diha sa gamay nga hinagawhaw nga tingog (1 Hari 19:8–12).

Esion-geber Si Haring Solomon mitukod og “panon sa mga sakyanan sa dagat” sa Esion-geber (1 Hari 9:26). Malagmit dinhi niini nga dunggoanan ang rayna sa Sheba, human makadungog sa kabantug ni Solomon, milandig aron sa pagpakigkita kaniya (1 Hari 10:1–13).

Ehipto Si Abraham mipanaw dinhi tungod sa dakong kagutom sa Ur (Abr. 2:1, 21). Ang Ginoo misulti ni Abraham nga tudloan ang mga Ehiptohanon kon unsa ang Iyang gipadayag ngadto kaniya (Abr. 3:15). Ang igsoon nga mga lalaki ni Jose mibaligya kaniya ngadto sa pagkaulipon (Gen. 37:28). Dinhi si Jose nahimo nga magmamando sa balay ni Potiphar. Siya gibalhog ngadto sa bilanggoan. Siya mihubad sa damgo sa Paraon ug gihatagan og katungdanan nga may awtoridad sa Ehipto. Si Jose ug ang iyang igsoon nga mga lalaki naghiusa pag-usab. Si Jacob ug ang iyang banay mibalhin dinhi (Gen. 39–46). Ang mga katawhan sa Israel mipuyo sa Gosen sa panahon sa ilang temporaryo nga pagpuyo sa Ehipto (Gen. 47:6).

Ang mga Israelita misanay “ug nahimo nga hilabihan ka gamhanan”; dayon sila gibutang sa pagkaulipon sa mga Ehiptohanon (Ex. 1:7–14). Human sa nagkasunodsunod nga mga kastigo ang Paraon mitugot sa Israel sa pagbiya sa Ehipto (Ex. 12:31–41). Si Jeremias gidala ngadto sa Ehipto (Jer. 43:4–7).

Caphtor (Creta) Ang karaan nga yuta sa mga taga-Minoa.