24. Capernaum

Ang Capernaum, nahimutang sa amihanang baybayon sa Dagat sa Galilea, mao ang sentro sa Galileanhon nga pangalagad ni Jesus (Mat. 9:1–2; Mar. 2:1–5). Usa ka mahinungdanon ug malampuson nga sentro sa pangisda ug komersyo, kini mao ang pinuy-anan sa mga Hentil ingon man usab sa mga Judeo. Ang mga lumulupyo sa unang gatusan ka mga tuig tingali wala gayud molabaw sa 1,000 ka mga katawhan. Ang Capernaum nahimutang diha sa mga kinasang-an sa mahinungdanon nga mga agianan sa pamatigayon, uban sa tabunok nga mga yuta nga naglibut niini. Ang mga sundalo nga Romano mitukod og kaligoanan nga mga balay ug mga kahimanan sa pagtipig dinhi, nga mitampo sa pag-organisar sa sosyal nga estraktura uban sa maayo nga pagkatukod nga pangpubliko nga mga gambalay. Bisan pa man sa daghang mga milagro nga gipahigayon dinhi, ang mga katawhan sa kinatibuk-an misalikway sa pangalagad sa Manluluwas. Busa si Jesus mitunglo sa dakbayan (Mat. 11:20, 23–24). Sa naglakat ang panahon, ang Capernaum nahulog ngadto sa pagkagun-ob ug nagpabilin nga walay nanimuyo.

Mahinungdanon nga mga Hitabo: Ang Capernaum nailhan isip “kaugalingong lungsod” sa Manluluwas (Mat. 9:1–2; Mar. 2:1–5). Siya mibuhat og daghang mga milagro niini nga dapit. Sama pananglit, siya miayo sa daghang mga katawhan (Mar. 1:32–34), lakip ang sulugoon sa senturyon (Luc. 7:1–10), ang ugangan nga babaye ni Pedro (Mar. 1:21, 29–31), ang paralitiko kinsang higdaanan gipakanaug gikan sa atop (Mar. 2:1–12), ug ang tawo uban sa nakuyos nga kamot (Mat. 12:9–13). Dinhi si Jesus mipapahawa usab sa daghang dautan nga mga espiritu (Mar. 1:21–28, 32–34), mipabangon sa anak nga babaye ni Jairo gikan sa mga patay (Mar. 5:22–24, 35–43), ug mihatag sa wali sa pan sa kinabuhi diha sa sinagoga sa Capernaum (Juan 6:24–59). Ang Manluluwas misugo kang Pedro sa pagdakop og isda gikan sa Dagat sa Galilea, ablihan ang baba niini, ug pagpangita sa sinsilyo aron ibayad sa buhis (Mat. 17:24–27).