31. Efeso
Ang nagun-ob nga Griyegong teyatro sa Efeso, diin ang Apostol Pablo misangyaw. Sulod sa mga panahon sa Bag-ong Tugon, ang Efeso nabantug sa tibuok nailhan nga kalibutan tungod sa iyang talagsaon nga templo nga gitukod agi og pasidungog sa pagano nga diosa sa taga-Roma nga si Artemisa. Nga karon nagun-ob, ang Efeso sa makausa mao ang ulohan sa probinsya sa Asia sa Roma ug usa ka mahinungdanon nga sentro sa komersyo. Ang mga platiro sa dakbayan mipalambo sa usa ka mauswagon nga pamatigayon sa pagbaligya sa mga imahen ni Artemisa.
Mahinungdanon nga mga Hitabo: Ang Apostol Pablo miduaw sa Efeso duol sa katapusan sa iyang ikaduhang misyonaryo nga panaw (Buh. 18:18–19). Sa iyang ikatulo nga panaw siya mipabilin sa dakbayan sulod sa duha ka mga tuig. Siya napugos sa pagbiya tungod sa kasamok nga gihimo sa mga platiro kinsa nawad-an sa negosyo samtang si Pablo nagsangyaw batok sa pagsimba sa mini nga diosa nga si Artemisa (Buh. 19:1, 10, 23–41; 20:1). Ang teyatro sa Efeso mao ang kinadak-an nga sukad gitukod sa mga Griyego ug ang dapit diin ang mga kauban ni Pablo miatubang sa mga manggugubot (Buh. 19:29–31). Si Pablo misulat og usa ka epistola ngadto sa mga sakop sa Simbahan sa Efeso sa panahon sa iyang pagkabihag didto sa Roma. Usa sa pito ka mga sanga sa Simbahan sa Asia diin ang basahon sa Pinadayag gipahinungod nahimutang sa Efeso (Pin. 1:10–11; 2:1).