2023
Kau ki he Timi Tatau
Siulai 2023


“Kau ki he Timi Tatau,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú, Siulai 2023.

Kau ki he Timi Tatau

Naʻe hoko ʻa e ongo feʻauʻauhi ko ʻení ko ha ongo kaungāmeʻa mamae.

ʻĪmisi
ongo faifekau sisitā

Faitā ʻa Jeffery Barker Edwards

Naʻe toe pē ha uike ʻe ono ʻa Sisitā Tili ʻi he ngāue fakafaifekaú ʻi heʻene misiona ʻi ʻAositelēliá ʻi he taimi naʻá ne ʻilo ai te ne fakaʻaongaʻi e ngaahi uike fakaʻosi ko iá ke hoa mo Sisitā Tualá!

ʻOku pehē ʻe Sisitā Tili, “Ko ha meʻa ia naʻe ʻikai ke u teitei fakaʻamu ke hoko.”

ʻĪmisi
ongo finemui ʻoku tui falani pasiketipolo

Naʻe hoko ʻa Sisitā Tili mo Sisitā Tuala ko e ongo tamaiki vaʻinga ʻi he timi pasiketipolo lelei taha ʻa hona ongo ʻapiako māʻolungá ʻi ʻAokalani, Nuʻusila. Naʻe feʻauʻauhi ʻa ʻena ongo timí. Naʻá na faʻa fetauʻaki ʻi he ngaahi feʻauhi fainoló, pea naʻe ʻikai ke na feangaʻofaʻaki.

ʻOku pehē ʻe Sisitā Tuala, “Ke ʻai ke toe kiʻi mahino angé, ne ma faʻa mavahe mei he malaʻe vaʻingá ʻokú ma mavauvau mo lavelavea.”

ʻĪmisi
ongo finemui ʻokú na vaʻinga pasiketipolo

Naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Sisitā Tili mo Sisitā Tuala ha taimi lahi ke akoako mo vaʻinga pasiketipolo ai. ʻOku pehē ʻe Sisitā Tili, “Naʻe hoko e pasiketipoló ko e meʻa mahuʻinga taha ia ʻi heʻema moʻuí.”

Hili ʻena ʻosi mei he ako māʻolungá, naʻá na fakatou ongoʻi ke na ʻalu ʻo ngāue fakafaifekau—neongo naʻe ʻikai pē ha taha ʻiate kinaua ne na ongoʻi ha loto-holi ke ngāue [fakafaifekau] kimuʻa.

Ko Hono Fai ʻo e Fili ke Ngāué

Naʻe fiemaʻu ha kiʻi taimi ke fakafenāpasi ai ʻe Sisitā Tuala ʻa hono lotó mo e finangalo ʻo e ʻEikí. ʻOkú ne pehē, “Naʻá ku taʻu 21 ʻi he taimi naʻá ku fili ai ke ngāue ʻo fakatatau mo e ueʻi ʻa e Laumālié. Naʻá ku fefaʻuhi pē mo e fili ko iá ʻo aʻu ki heʻeku heka he vakapuná.”

Naʻe tūʻuta ʻa Sisitā Tuala ki heʻene misiona ʻi ʻAositelēliá lolotonga e mahaki fakaʻauha COVID-19, pea neongo naʻe faingataʻa, ka ʻokú ne houngaʻia ʻi heʻene fili ke ngāue fakafaifekaú.

“ʻOku ʻikai ke u lava ʻo fakakaukauloto atu ko e Sisitā Tuala tatau pē au ʻi hoku taʻu 21. ʻOku ou ongoʻi moʻoni kuó u tupulaki.”

Naʻe maʻu ʻe Sisitā Tili ha ueʻi “mahino mo fakahangatonu” ke ʻalu ʻo ngāue fakafaifekau ʻi he taimi naʻá ne maʻu ai hono tāpuaki fakapēteliaké. Hili ha ngaahi taimi, naʻá ne fakakaukau ke muimui ʻi he ueʻi fakalaumālie ke ngāué, he “ko e finangalo ʻo e ʻEikí ʻa e founga ʻoku totonu mo lelei taha maʻu peé.” Naʻe maʻu e uiuiʻí, pea naʻá ne fakamāʻopoʻopo ʻene ʻū kató ke ngāue ʻi ʻAositelēlia.

Kau ki he Timi Tatau … mei he Mamaʻó

Naʻe ʻikai ʻuhinga ʻa e ngāue ʻa Sisitā Tili mo Sisitā Tuala he misiona tataú ke na hoko ai ko ha ongo kaungāmeʻa he taimi pē ko iá. Hili ʻena feʻauʻauhi ‘i ha ngaahi taʻu lahí, naʻe kei faingataʻa pē kia Sisitā Tili mo Sisitā Tuala ke na fakakaukau te na lava ʻo hoko ko ha ongo kaungāmeʻa.

Ko hono moʻoní, ko e ʻuluaki ʻaho ne sio ai ʻa Sisitā Tuala kia Sisitā Tilí, ko e taha ʻo ʻene ngaahi ʻuluaki fakakaukaú ko e, “ʻOku ʻikai ke u ʻiloʻi pe ʻoku totonu ke u saiʻia ai.”

ʻĪmisi
ongo faifekau sisitā

Ko Hono Fakangata ʻo e Fekeʻikeʻí

ʻI he taimi naʻe vahe ai ʻa Sisitā Tuala mo Sisitā Tili ke na ngāue fakatahá, naʻe ngali kehe moʻoni.

Naʻá na fakatou maʻu ha ngaahi fakakaukau ʻiate kinaua ʻo makatuʻunga ʻi he anga ʻo ʻena vaʻinga ʻi he malaʻe pasiketipoló. Naʻá na takitaha fakakaukau naʻe anga mālohi, feʻauʻauhi, mo anga taʻeʻofa ʻa e tokotaha ko eé.

Ka naʻe kamata ke liliu e ngaahi tūkungá ʻi he fakaʻau ke na mahení. Naʻe ʻiloʻi ʻe Sisitā Tili ko Sisitā Tualá ko e “fehangahangai moʻoni” ia ʻo e anga ʻo ʻene vakai maʻu pē kiate iá. ʻOku pehē ʻe Sisitā Tili, “Ko ha tokotaha ʻofa moʻoni ia—ko e taha ia ʻo e ngaahi hoa angaʻofa taha kuó u ngāue mo iá.”

Naʻe maʻu ʻe Sisitā Tuala ʻa e aʻusia tatau. Naʻe teʻeki ai ke ne fakatokangaʻi ko ʻene ongoʻi ʻiteʻita kia Sisitā Tilí ko ha “fekeʻikeʻi taʻeʻaonga lahi” ia ʻi heʻene moʻuí.

ʻĪmisi
ongo faifekau sisitā

Naʻe fetongi e ngaahi ongo fehangahangai ko ia ʻo e fepakipakí mo e loto-fakamāú ʻaki ʻa e ʻofá mo e mahinó ʻi he kamata ke mahino kiate ia e natula mo e ʻulungaanga totonu ʻo Sisitā Tilí. Pea neongo naʻe fakakaukau ʻa Sisitā Tuala ko Sisitā Tilí ko ha taha fakalongolongo, ka naʻá ne toki ʻiloʻi “ʻoku lava pē ʻa Sisitā Tili ʻo talanoa !”

ʻI he feohi fakakaungāmeʻa foʻou ʻa Sisitā Tili mo Sisitā Tualá, naʻá na fakatokangaʻi ai mahalo ne teʻeki ai pē ke na fili moʻoni kinaua.

ʻOku pehē ʻe Sisitā Tili, “ʻI he pasiketipoló ʻokú te faʻu ʻi hoto ʻatamaí ʻa e foʻi fakakaukau ko ʻeni kuo pau ke te ikuna, pea ʻoku hoko leva e timi kotoa pē ko e filí ia.” “Pea ʻi he ʻosi leva ko ē ʻa e pasiketipoló, ʻokú te fakatokangaʻi, ʻʻOi, ʻoku ʻikai ke nau toe hoko kinautolu ko e filí. Mahalo naʻe ʻikai pē ke nau hoko moʻoni kinautolu ko e filí.’”

ʻI he taimi ní, ʻoku ʻiloʻi ʻe Sisitā Tili mo Sisitā Tuala ʻokú na ʻi he “timi” tatau—ʻa e timi ʻa e ʻOtuá.

ʻĪmisi
Sīsū Kalaisi

Ko Kalaisi ʻi he Haʻohaʻongá, tā ʻa Judith Mehr

Ko e Feilaulau ʻa Sīsū Kalaisí ʻOku maʻá e Tokotaha Kotoa Pē

Naʻe fakatou ongoʻi ʻe he ongo sisitaá ni ʻa e toʻukupu ʻo e ʻOtuá ʻi heʻena ngāue ko e ongo hoa faifekaú peá na ʻiloʻi naʻe fakaʻatā kinaua ʻe he mālohi ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ke na aʻusia ʻa e fakamoʻuí mo e liliú.

ʻOku pehē ʻe Sisitā Tili, “Naʻe fai ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e feilaulau ko iá koeʻuhí kae lava ke fakamoʻui, fakatonutonu, mo fakaleleiʻi ange ʻa e ngaahi meʻa kotoa ko ʻeni kuo fehalaaki ʻi he kuohilí. Te tau lava ʻo fakamolemoleʻi. Te tau lava ʻo fakangaloʻi. Te tau lava ʻo laka atu ki muʻa, pea ʻoku feliliuaki e ngaahi meʻá.”

Naʻe ʻikai ngata pē ʻi hono fakaleleiʻi ʻe Sisitā Tuala mo Sisitā Tili ʻena fepakipakí, ka naʻá na ako foki e founga ke vakai ai ki he niʻihi kehé ʻi he founga ʻoku ʻafio mai ai e ʻOtuá kiate kinautolú.

ʻOku pehē ʻe Sisitā Tuala, “ʻI heʻeku haʻu ko ʻeni ki he ngāue fakafaifekaú peá u lava ʻo fakakaukau ki hoku hoa ngāué mo e niʻihi kehé ʻi ha tuʻunga fakakaukau ʻoku kehé, ʻoku ou ʻiloʻi ai ʻoku mahuʻinga e puipuituʻa ʻo e tokotaha kotoa pē. “Pea ʻoku fiemaʻu ʻe he tokotaha kotoa pē ʻa e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.”

Naʻá na ako ai neongo ʻe lava ke faingataʻa, ka ʻoku malava pē ki ha ongomeʻa naʻá na ʻuluaki fakakaukau ʻokú na fetāufehiʻaʻaki ke na fakataha mai ʻi he loto-ʻofa.

ʻOku pehē ʻe Sisitā Tuala, “ʻOku tatau ai pē pe ko e hā ho taʻu motuʻá pe ko e hā e matakali ʻokú ke ʻi aí, pe ʻokú ke taʻetui ki he ʻOtuá pe ko ha taha lotu koe.

ʻĪmisi
ongo sisitā ʻokú na lotu

“Kapau ʻoku ou lava ʻo ngāue fakataha mo ha taha naʻe ʻikai ke u teitei vālelei mo ia, pea ʻokú ma fakataha mai koeʻuhí ko ha tefitoʻi taumuʻa pē ʻe taha, pea ʻe lava foki mo e niʻihi kehé ʻo fai pehē.”

Paaki