Jun k’utb’il eetalil choq’ re tuqtuukilal
Li tuqtuukilal li naqasik’ naraj naq took’anjelaq—rik’in xtzolb’al ani li Jesukristo, rik’in rab’inkil li raatin, ut rik’in b’eek chixk’atq.
Wiib’ oxib’ chihab’ chaq anajwan, kipatz’man reheb’ li qarab’in ut li qahi’ naq a’anaqeb’ laj k’utunel sa’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al choq’ reheb’ oob’ li al aj kaahib’ chihab’. Li qarab’in a’an laj k’utunel ut li qahi’ a’an laj ilol reheb’ li al. Sa’ wiib’al ke’xyal xq’e chixpuktesinkil li ch’anch’ookilal sa’ xyanq li poqlenk wan naq nak’ulman, re xk’utb’al lix b’eenileb’ na’leb’ re li evangelio chiruheb’ li kok’al.
Chiru jun li tzol’leb’ ch’a’aj b’ayaq, chirix naab’al sut xq’usb’al jun li ch’ina’al, li qahi’ kirisi li ch’ina’al sa’ li tzoleb’aal. Naq wan chik chirix, ut naq ak ok re chi aatinak rik’in li ch’ina’al chirix lix na’leb’ ut li rajb’al ru xsik’b’al xna’ xyuwa’, chi maji’ na’aatinak li qahi’, li ch’ina’al kixtaqsi li ruq’ ut rik’in xmetz’ew kixye: “Wan naq—wan naq—yal ch’a’aj choq’ we xk’oxlankil li Jesus!”
Chiru li qanumik sa’ li yu’am a’in, us ta jwal loq’ li qana’aj moqon ut us ta jwal ch’ina-us raj li b’e naq taqil, chiqajunilo yalb’ilaq qix ut wanq li rahil ch’oolejil sa’ li b’e. Li Elder Joseph B. Wirthlin kixk’ut: “A’ yaal jo’q’e, lix toch’om li rahil ch’oolejil nokoxtaw. A’ yaal jo’q’e li hoonal, chiqajunilo tento naq taqeek’a li rahil ch’oolejil. Maa’ani ak kolb’il.” Sa’ lix chaab’il na’leb’, li Qaawa’ moko naxkol ta rix junaq rik’in li rahilal ut li rahil ch’oolejil.” A’b’anan, li qaseeb’al chi b’eek chiru li b’e a’in rik’in tuqtuukilal, wan rilom rik’in ma ch’a’aj tana’ chiqu ajwi’ laa’o xk’oxlankil li Jesus.
Li tuqtuukilal sa’ qak’a’uxl, li tuqtuukilal sa’ qach’ool, ut li tuqtuukilal sa’ li qaam ink’a’ nak’utun xb’aan li qaseeb’al chixmuqb’al qib’ chiru li yale’k, li rahil ch’oolejil, malaj li rahilal. Us ta li qatz’aam chi anchal qach’ool, moko chixjunil ta li kaq-sut-iq’ te’xjal xb’e, moko chixjunil ta li yajel te’k’irtesiiq, ut maare ink’a’ taqataw ru chi tz’aqal chixjunil li tzol’leb’, xb’eenil na’leb’, malaj k’anjel k’utb’il xb’aan li profeet, aj ilol na’leb’, ut aj k’utb’esinel. A’b’anan, ak yeechi’inb’il qe li tuqtuukilal—li nachal rik’in jun ajom.
Sa’ lix Evangelio laj Jwan, li Kolonel kixk’ut naq us ta xrahilal li yu’amej, naru taawanq xsahil qach’ool, naru too’yo’onink, ut maak’a’ aj-e naq tooxuwaq, xb’aan naq A’an kixye: “Teetaw tuqtuukil usilal wik’in.” Li paab’aal chirix li Jesukristo ut chirix lix mayej aj tojol-ix a’an, ut junelik a’anaq, li xb’een na’leb’ re li evangelio ut li k’ojleb’aal taakab’lamanq wi’ “li tuqtuukilal sa’ li ruchich’och’ a’in ut li junelik yu’am sa’ li ruchich’och’ toj chalel.”
Sa’ xsik’b’al li tuqtuukilal sa’ xyanq lix ch’a’ajkilal rajlal li yu’amej, k’eeb’il chaq qe jun k’utb’il eetalil re xjultikankil junelik li Kolonel, li kixye: “Chattzoloq chiwix, ut chawab’i li waatin; chatb’eeq sa’ xtuulanil inMusiq’, ut taawanq aatuqtuukilal wik’in. Laa’in li Jesukristo.”
Tzolok, ab’ink, ut b’eek—oxib’ li na’leb’ rik’in yeechi’ihom.
Xb’een na’leb’: “Chattzoloq chiwix”
Sa’ Isaias naqil: “K’a’jo’aqeb’ xk’ihal li tenamit te’chalq ut te’xye: Kimqex ut taqe’qo sa’ xtzuulul li Qaawa’, sa’ rochoch lix Dios laj Jakob; A’an tixk’ut chiqu li b’e sik’b’il ru xb’aan.”
Sa’ xk’iijik chi us li santil ochoch sa’ chixjunil li ruchich’och’ nokotzolok chirix li Jesukristo ut chirix lix k’anjel sa’ lix k’uub’anb’il na’leb’ li Yuwa’b’ej jo’ aj Yo’ob’tesihom re li ruchich’och’ a’in, jo’ aj Kolol qe ut aj Tojol qix, ut jo’ xyo’leb’aal li qatuqtuukilal.
Li Awa’b’ej Thomas S. Monson naxk’ut: “Li ruchich’och’ a’an jun li na’ajej ch’a’aj ut kaw ru re wank. … Naq laa’ex ut laa’in nokoxik sa’eb’ lix santil ochoch li Dios, naq naqajultika li sumwank qab’aanuhom aran, kawob’resinb’ilaq qaseeb’al chixkuyb’al jar ta paay li yalok-ix ut chixq’axb’al ru li junjunq chi aaleek. Sa’ li santil na’ajej a’in taqataw li tuqtuukilal.”
Junjunq chihab’ chaq anajwan naq taqlanb’ilin chaq chirula’aninkil jun li ch’utub’aj-ib’ re oqech naq yookin chaq chi k’anjelak aran Sudamerica, kinnaw ru jun li sumal li yookeb’ chixyaab’ankil xkamik jun reheb’ lix k’uula’al.
Kinnaw ru xb’een sut li Hermano Tumiri sa’ jun li tz’ilok-ix chiru li ch’utub’aj-ib’ ut kiyehe’ we resil lix kamik lix k’uula’al. Naq yooko chaq chi aatinak, kixwotz naq moko ka’aj ta wi’ jwal naraho’ xch’ool chirix xkamik li ralal, q’axal naraho’ aj b’an wi’ xch’ool naq naxk’oxla naq maajun wa chik taaril ru. Kixch’olob’ chiwu naq, jo’ ak’eb’ komon sa’ li Iglees, ke’xch’utub’ b’ayaq li tumin re xik yal jun sut sa’ li santil ochoch, naq maji’ nayo’la li ralal, ut ke’tz’ape’ sa’ junajil jo’ jun sumal jo’ ajwi’ rik’in wiib’eb’ lix rab’in. Toja’ naq kixseraq’i we naq yookeb’ chixch’utub’ankil li tumin re xik wi’chik sa’ li santil ochoch, a’b’an maij’ wanjenaq lix hoonaleb’ re xkamb’al lix k’uula’al re taatz’ape’q sa’ junajil rik’ineb’.
Xtawb’al ru naq wan jun ch’ina sachk aran, kinch’olob’ chiru naq chi yaal taaril wi’chik ru lix k’uula’al, wi tiikaq chi paab’ank, xb’aan naq li k’ojob’anb’il k’anjel re li tz’ape’k sa’ junajil li kixchap wi’ rib’ rik’in li rixaqil ut eb’ lix rab’in kixb’ak’ ajwi’ li ralal, li kiyo’la sa’ li sumwank.
Chi sachso xch’ool, kixpatz’ we ma tz’aqal yaal a’an, ut naq kinye re naq tz’aqal jo’kan, a’an kixpatz’ we ma tinwaj aatinak rik’in li rixaqil, li jwal ra xch’ool chiru wiib’ xamaan chalen naq xkamik li ralal.
Sa’ li domingo ewu, chirix li ch’utub’aj-ib’, kin’aatinak rik’in li Hermana Tumiri ut kinch’olob’ chiru ajwi’ a’an li nimajwal tzol’leb’ a’in. Rik’in naq toj ra xmay xkamik lix k’uula’al, a’ut rik’in jun saqen re yo’onink anajwan, kixpatz’ we rik’in xya’al ru, “Ma tz’aqal taaruuq tinq’alu lin k’uula’al wi’chik sa’ wuq’? Ma tz’aqal we chi junelik?” Kinye chi ch’olch’o re naq wi naroxloq’i lix sumwank, lix wankilal li tz’ape’k sa’ junajil li natawman sa’ li santil ochoch, li wan xwankil sa’ xk’ab’a’ lix wankilal li Jesukristo, tz’aqal yaal naq taaril wi’chik li ralal ut tixq’alu sa’ xtel.
Li Hermana Tumiri, us ta toj ra xch’ool xb’aan xkamik li ralal, ki’el chaq sa’ li qach’utam rik’in xya’al uhej re b’antioxink ut nujenaq rik’in yo’onihom b’antiox re li loq’laj k’ojob’anb’il k’anjel re li santil ochoch, li wankeb’ xwankil sa’ xk’ab’a’ laj Kolol qe ut laj Tijol qix.
Rajlal sut nokowulak sa’ li santil ochoch—sa’ chixjunul li naqab’i, naqab’aanu, ut naqaye; sa’ chixjunil li k’ojob’anb’il k’anjel li nokotz’aqon wi’; ut sa’ chixjunil li sumwank naqab’aanu—jultikanb’il xk’ab’a’ li Jesukristo. Naqeek’a’ li tuqtuukilal naq naqab’i li raatin ut naqatzol lix k’utum. Li Awa’b’ej Gordon B. Hinckley kixk’ut: “Ayuqex sa’ li rochoch li Qaawa’ ut eek’ahomaq lix Musiq’ ut aatinanqex rik’in A’an ut teenaw ru jun li tuqtuukilal li ink’a’ naru teetaw sa’ junaq chi na’ajej.”
Xkab’ na’leb’: “Chawab’i li waatin”
Sa’ li Tzol’leb’ ut Sumwanq naqil, “Ma rik’in tz’aqal xyaab’ inkux malaj rik’in xyaab’ xkuxeb’ inmoos, juntaq’eet na’el.” Chalen chaq sa’ xhoonalil laj Adan ut chiru chixjunil li hoonal toj sa’ lix hoonalil li profeet anajwan, laj Thomas Spencer Monson, li Qaawa’ na’aatinak rik’ineb’ li ruuchil k’eeb’ileb’ xk’ulub’. Li ani te’ab’inq ut te’xk’e xxik chirab’inkil li raatin li Qaawa’, li k’eeb’il xb’aaneb’ li profeet, te’xtaw kawilal ch’oolej ut tuqtuukilal.
Sa’ lix Hu laj Mormon naqataw naab’al li reetalil lix aajelil ru xtaaqenkil li profeetil aatin ut li xaqab’ank-ib’ chixk’atq li profeet, jo’ li na’leb’ natzolman rik’in lix k’utb’esinb’il matk’ laj Lehi chirix li che’ re li yu’am, li natawman sa’ 1 Nefi, ch’ol 8. Maajun wa nujob’resinb’il li kab’l nim ut paapo xsa’ ut maajun wa jwal nim li sachk ut li eetz’unk re li choqink na’el chaq sa’eb’ li teetookil rilob’aal jo’ sa’ li qakuntankil. Sa’ li ch’ol a’in naqil resilal wiib’ ch’uut li kristiaan ut lix sumehomeb’ chiru li choqink na’el chaq sa’ li nimla kab’l.
Natikla sa’ li raqal 26, naqil:
“Ut laa’in ajwi’ kinb’eresi li wilob’aal chinsutam, ut kink’e reetal, chixjunpak’alil lix ha’il li nima’, jun kab’l li nim ut paapo xsa’. …
“Ut nujenaq rik’in poyanam, … ut yookeb’ chireetz’unkil ut chixk’utb’aleb’ chi ru’uj ruq’ li ani ke’k’ulun b’ar wan wi’ li ru che’ ut yookeb’ chixyalbʼal.
“Ut chirix naq ke’xyal li ru che’ ke’xutaanak, sa’ xk’ab’a’eb’ li yookeb’ chi eetz’unk reheb’; ut ke’xjalb’ehi rib’ sa’eb’ li b’e ink’a’ us xk’amb’al, ut ke’sach.”
Sa’ li raqal 33 naqil chirixeb’ jun siir chik li jalan ke’sumen chiru li eetz’unk li na’el chaq sa’ li nimla kab’l. Li Profeet aj Lehi naxch’olob’ naq li wankeb’ sa’ li nimla kab’l “kine’xk’ut chi ru’uj ruq’ re weetz’unkil laa’in ut eb’ li yookeb’ ajwi’ chixyalb’al li ru che’; a’b’anan ink’a’ kiqak’eheb’ reetal.”
Li xjalanileb’ li ke’xutaanak, ke’t’ane’ ut ke’sach, rik’ineb’ li ink’a’ ke’xk’e reetal li eetz’unk li na’el chaq sa’ li nimla kab’l ut ke’kana rik’in li profeet, natawman sa’ wiib’ li aatin: xb’een, “chirix naq ke’xyal,” ut xkab’, “li ke’tz’aqon.”
Li xb’een ch’uut kiwulak chiru li che’, kikana chiru jun hoonal rik’in li profeet, a’b’an ka’ajwi’ ke’xyal li ru li che’. Xb’aan naq ke’xkanab’ xk’uxb’al, ke’xk’ulub’an li eetz’unk li na’el chaq sa’ li nimla kab’l, li ke’najtob’resink reheb’ rik’in li profeet sa’eb’ li b’e moko us ta, b’ar wi’ ke’sach.
Chixjunpak’alil li ke’yalok re toja’ ut naq ke’sach wankeb’ li ke’tawe’ chixyalb’al li ru li che’ chi ink’a’ ke’xkanab’. Eb’ li kristiaan a’in ink’a’ ke’xk’e xxik re li choqink na’el chaq sa’ li nimla kab’l, ke’kana rik’in li profeet, ut ke’xyal xsahil li kawil ch’oolej ut li tuqtuukilal. Li qak’anjel rik’in li Qaawa’ ut lix moos moko naru ta naq a’anaq jun li k’anjel yal jun raqal. Wi ta jo’kan, nokokana chi k’ulub’ej chiruheb’ li neke’raj sachok re li qatuqtuukilal. Naq naqab’i li Qaawa’ sa’ xtz’uumaleb’ re lix moos k’ulub’ejeb’, nokokana sa’eb’ li santil na’ajej ut ink’a’ noko ru chi eek’asiik.
Laj tza naxyeechi’i rik’in b’alaq’ xyiib’ankil li qach’a’ajkilal li chanchan naq naxk’e xsumenkil a’an, a’b’an nokoxnajtob’resi rik’in li tuqtuukilal li naqasik’. Naxk’ut rib’ chiqu chi chaab’il a’b’an jo’ li kab’l nim ut paapo xsa’, taat’ane’q, chixsachb’al chixjunileb’ li neke’sik’ok re li tuqtuukilal chi sa’.
Li yaal natawman chi saqen ru sa’ jun li b’ich re Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al: “Paab’eb’ li taqlahom, paab’eb’ li taqlahom; ka’ajwi’ chi jo’kan taatuqlaaq aach’ool.”
Rox na’leb’: “Chatb’eeq sa’ xtuulanil inMusiq’ ”
Maak’a’ naxye jo’ najtil ak xoonajto’ chiru li b’e, li Kolonel nokoxb’oq chi q’ajk ut b’eek rik’in. Li b’oqleb’ chi b’eek rik’in li Jesukristo a’an jun b’oqom chirochb’eeninkil sa’ li Getsemani, chalen Getsemani toj sa’ Kalvario, ut chalen Kalvario toj sa’ li Muqleb’aal Kamenaq sa’ li Awimq. A’an jun b’oqom chirilb’al ut chiroksinkil lix nimajwal mayej aj tojol-ix, li naru naqoksi chi junjunqal chi moko na’oso’ ta. A’an jun li b’oqom chixjalb’al qak’a’uxl, chiroksinkil lix wankilal re ch’ajok maak, ut chixchapb’al lix ye’yookil uq’ aj rahonel. A’an jun li b’oqom chixtawb’al li tuqtuukilal.
Chiqajunilo qeek’ahom, sa’ junaq hoonal sa’ li qayu’am, li rahilal ut li rahil ch’oolejil xb’aan li maak ut li q’etok aatin, xb’aan naq “wi naqaye naq maak’a’ qamaak, yooko chixb’alaq’inkil qib’ ut moko wank ta li yaal qik’in.” A’b’anan, “us ta kaqeb’ [li qamaak] kama’ li kik’ ut li kaqi b’on,” naq naqoksi lix Tojb’al rix li Maak kixb’aanu li Jesukristo ut toob’eeq rik’in A’an rik’in li jalb’a-k’a’uxlej chi maak’a’ xb’alaq’, “saq chik te’kanaaq jo’ li ratz’amke.” Us ta li raalil li maak ak xooxk’utzub’, taqak’ul li tuqtuukilal.
Laj Alma alalb’ej kikana chi teneb’anb’il sa’ xb’een xq’axb’al ru lix maak naq ki’ula’aniik xb’aan jun lix anjel li Qaawa’. Kixch’olob’ li k’a’ru kixk’ul chi jo’ka’in:
“Li waam kitawasiik chi q’axal numtajenaq, ut kiyot’e’ rik’in chixjunil inmaak.
“… Relik chi yaal, kiwil naq kinpo’resi chaq inch’ool chiru lin Dios, ut naq moko kinpaab’ ta lix santil taqlahom.”
A’ yaal chanru xnimal lix maak, ut sa’ xyi li yalok-ix a’an, kixye:
“Kik’ulman naq kijultiko’ ajwi’ we rab’inkil chaq inyuwa’ chi aatinak jo’ profeet chiruheb’ li tenamit chirix xk’ulunik jun li Jesukristo, jun Ralal li Dios, re xtojb’al rix lix maak li ruchich’och’.
“… kinjap we sa’ inch’ool: at Jesus, Ralal li Dios, chawuxtaana wu.”
“Toj b’an chirix naq kin’elajin chiru li Qaawa’ Jesukristo re taaruxtaana wu, naq kink’ul risinkil inmaak. A’ut k’e reetal, kinjap we chiru ut kintaw tuqtuukilal choq’ re li waam.”
Jo’ laj Alma, laa’o ajwi’ taqataw li tuqtuukilal re li qaam naq nokob’eek rik’in li Jesukristo, naq naqajal qak’a’uxl chirixeb’ li qamaak, ut naq naqoksi lix wankilal chi k’irtesink sa’ li qayu’am.
Li tuqtuukilal li naqasik’ naraj naq took’anjelaq—rik’in xtzolb’al ani li Jesukristo, rik’in rab’inkil li raatin, ut rik’in b’eek chixk’atq. Maare ink’a’ tooruuq chixminb’al ru chixjunil li k’a’ru nak’ulman sa’ li qasutam, a’b’an naru naqakol ru a’ yaal chanru naqoksi li k’utb’il eetalil re li tuqtuuukilal li xk’ehom qe li Qaawa’—jun k’utb’il eetalil li nokoru wi’ chixjultikankil rajlal li Jesus.
Ninch’olob’ xyaalal naq li Jesukristo “a’an li b’e, li yaal ut li yu’am” ut naq ka’ajwi’ rik’in A’an naru naqak’ul li tz’aqal tuqtuukilal sa’ li yu’amej a’in ut sa’ li yu’am maak’a’ roso’jik. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.