Li xaqliik chixk’atqeb’ laj jolominel re li Iglees
Xb’aan li Elder Ronald A. Rasband
Re lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol
Ma xaqxookat chixkatqeb’ laj jolominel re li Iglees sa’ li ruchich’och’ naq’ojyino’ re naq taapuktesi lix Saqen li Kristo?
Naqak’e jun sahil k’ulunik choq’ reheb’ li ak’ Jolomil aj B’eresinel, laj Setenta re Sutam, ut li chaab’il ut ak’ Jolomil Awa’b’ejil re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al. Ut chi k’a’jo’ xnimal li qab’antioxihom, naqab’antioxi reheb’ li xe’raqe’ lix k’anjel anajwan. Nekexqara, li junjunq eere.
Ex was wiitz’in raarookex inb’aan, toje’ xo’okenk sa’ jun k’anjel q’axal osob’tesinb’il naq xqataqsi li quq’ re xaqab’ankileb’ xwankil li profeet, aj ilol na’leb’, ut aj k’utb’esinel, ut xkomoneb’ chik laj jolominel ut jolomil aj k’anjel li b’oq’b’ileb’ xb’aan li Dios sa’ li kutan a’in. Maajun wa ninxaqab’ chi jo’ maajo’ xwankileb’ ut nink’ul xb’eresihom lix moos li Qaawa’. Ut rik’in naq ka’ajwi’ wiib’ oxib’ po chaq inb’oqom choq’ komon sa’ lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol, natuulanob’resiik inch’ool xb’aan eetaqsinkil lee ruq’ re xxaqab’ankil xwankil li qak’anjel ut xkanab’ankil eerib’ chiqu. Jwal nim xtz’aq choq’ we naq xaqxookex chink’atq ut chixk’atqeb’ chixjunil li chaab’il aj jolominel a’in.
Naq toje’ xxaqab’aak xwankil inb’oqb’al sa’ li po Octubre, xintaqlaak sa’ li tenamit Pakistan ut, naq wankin chaq aran, xinnaweb’ ru li laj Santil Paab’anel chaq’aleb’ ru ut k’eek’ookeb’ xch’ool re li tenamit a’an. Moko naab’aleb’ ta, a’b’an nim lix musiq’. Chirix naq xinsutq’i, xink’ul jun li hu re li Hermano Shakeel Arshad, jun raarookil komon li xinnaw ru aran: “B’antiox, at Elder Rasband, naq xatk’ulun arin Pakistan. Nawaj naq taanaw naq laa’o … komon re li Iglees … naqaxaqab’ xwankil laa k’anjel ut nakatqara. Jwal nim li qab’ihomal [laa’o] xb’aan naq xatwan qik’in ut xatqab’i. Maajo’q’e taasachq sa’ li qach’ool jo’ junkab’al naq xqanaw ru jun li Apostol.”1
Kinumta ut kituulanob’resiik inch’ool rik’in xnawb’aleb’ ru laj Santil Paab’anel jo’ li Hermano Arshad ut, roksinkil li raatin, jun “chaq’al ru kutan” choq’ we ajwi’.
Sa’ li po Enero, eb’ laj jolominel re li Iglees ke’aatinak sa’ jun li numsinb’il aatin k’utk’u chiruheb’ li saaj, aj jolominel reheb’, ut xna’ xyuwa’eb’ chiru chixjunil li ruchich’och’. Li ch’uut a’in numsinb’il chaq sa’ li internet sa’ naab’al na’ajej re 146 tenamit; ke’wan li ch’utleb’aal kab’l nujenaqeb’, ut sa’ jalan chik na’ajej ch’utub’anb’ileb’ junjunq sa’ ochoch b’ar wi’ wan jun ajwi’ li saaj yoo chirilb’al. Sa’ xtz’aqalil, k’iila mil ke’okenk.
Naq koo’aatinak rik’ineb’ li nimla tenamit, li Hermana Bonnie Oscarson, awa’b’ej reheb’ li Saaj Ixq; li Hermano Stephen W. Owen, awa’b’ej reheb’ li Saaj Winq; ut laa’in—tenq’anb’ilo xb’aaneb’ li saaj aj b’eresinel, aj wajb’, ut aj b’ichanel, ut xkomoneb’ chik—xqasume lix patz’omheb’ li qasaaj.
Li qajom a’an chaq xk’utb’al li reetalil choq’ re li Mutual sa’ li chihab’ 2016: “Teetiikisi eerib’ chi ub’ej chi xaqxookex junelik rik’in li Kristo,” natawman sa’ 2 Nefi, li naxy: “Jo’kan ut, tento teetiikisi eerib’ chi ub’ej chi xaqxookex junelik rik’in li Kristo, rik’in tz’aqal xlemtz’unkil li yo’onink, ut rik’in rahok choq’ re li Dios ut reheb’ chixjunil li winq. Jo’kan ut, wi teetiikisi eerib’ chi ub’ej rik’in xtzekankil xsahil li raatin li Kristo, ut texkuyuq toj sa’ roso’jik, k’ehomaq reetal, jo’ka’in naxye li Yuwa’b’ej: Taawanq eeyu’am chi junelik.”2
Ut k’a’ru kiqatzol rik’in rilb’al li k’iila cient chi patz’om reheb’ li saaj? Kiqatzol naq eb’ li qasaaj neke’xra li Qaawa’, neke’xxaqab’ xwankil laj jolominel reheb’, ut neke’raj naq te’sumeeq lix patz’om! Eb’ li patz’om a’aneb’ jun reetalil li rajom qach’ool chi tzolok, re xtiqb’al li yaal ak k’ojk’ookeb’ sa’ li xnawom qach’ool, ut re naq chaab’il chik kawresinb’ilaqo re “[xtiikisinkil qib’] chi ub’ej chi [xaqxooko] junelik rik’in li Kristo.”
Li xk’ojob’ankil wi’chik li Evangelio kitikla rik’in jun ch’ajom, laj Jose Smith, naq kipatz’ok. Naab’al reheb’ xk’utum li Kolonel sa’ lix k’anjel neke’xtikib’ rik’in jun patz’om. Chijultiko’q eere li kixpatz’ re laj Pedro: “Ut laa’ex, anihin laa’in naq nekeye?”3 Ut kichaq’ok laj Pedro: “Laa’at li Kristo, li Ralal li yo’yookil Dios!”4 Tento taqatenq’a qib’ chiqib’il qib’ chixtawb’al lix sumehom li qaChoxahil Yuwa’ rik’in lix b’eresihom li Musiq’ej.
Chiru li numsinb’il k’anjel a’an, kinye reheb’ li saaj:
“Laj jolominel re li Iglees a’in neke’xnaw li ch’a’ajkilal nekenumsi laa’ex, li k’a’ru neke’xik wi’ lee k’a’uxl, ut li k’a’ru nat’ilok eere.
“Wankeb’ li qalal qak’ajol. Wankeb’ li qi. Naqach’utub’ qib’ rajlal rik’ineb’ li saaj sa’ chixjunil li ruchich’och’. Ut nokotijok cherix, noko’aatinak cherix sa’eb’ li na’ajej q’axal loq’eb’, ut nekexqara.”5
Nawaj raj xwotzb’al junaq re li k’iila sumehom xqak’ul sa’ li ch’utam a’an.
Li xLisa, aj Grand Prairie, Alberta, Canada, kixtz’iib’a: “Li ch’utam a’in k’utk’u k’a’jo’ xchaab’ilal. K’a’jo’ xmetz’ew choq’ re xnawom inch’ool ut inpaab’aal chirix li evangelio. Jwal osob’tesinb’ilo rik’in naq wankeb’ qik’in li musiq’anb’ileb’ aj jolominel b’oqb’ileb’ chi k’anjelak sa’ naab’al chi jalanil sutam.”6
Li xLiz, aj Pleasant Grove, Utah, kixtz’iib’a junxilaj: “Ninb’antioxink xb’aan li paab’aal wan we ut lin hoonal re xxaqab’ankil xankil jun xprofeet li Dios ut eb’ li winq ut ixq li neke’k’anjelak rochb’een.”7
Sa’ li kutan a’in xqaxaqab’eb’ laj jolominel li, rik’in musiq’anb’il na’leb’, b’oqb’ileb’ chaq chi k’utuk chiqu ut chixk’amb’al qab’e ut li nokohe’xb’oq chirilb’al qib’ chiru li xik’ naqanumsi rajlal kutan—jo’ ink’a’ mas xk’eeb’al xloq’al li hilob’aal kutan, toj li rahilal yeechi’inb’il re li junkab’al, toj li pleetik chirix li ach’ab’anb’il paab’ank, ut jo’kan ajwi’ li wech’ok-ib’ chirix li k’utb’esinb’il na’leb’ sa’ li qakutan. Ex was wiitz’in, ma yooko chiraab’inkil lix na’leb’eb’?
Chi kok’ aj xsa’ sa’eb’ li ch’utub’aj-ib’, ch’utam re li loq’laj wa’ak, sut a’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al, naqab’icha li q’unil aatin: “Chinetenq’a, chineril, te’k’am inb’e chiwu.”8 K’a’ru naraj xyeeb’al choq’ eere li aatin a’an? Ani nachal sa’ lee k’a’uxl naq nekek’oxlaheb’? Ma xereek’a lix wankilal li tiik aj jolominel, a’eb’ lix tzolom li Jesukristo li, sa’ najter kutan ut toj sa’ li kutan a’in, neke’xtoch’ lee yu’am, li neke’ochb’eenink eere sa’ xb’e li Qaawa’? Maare wankeb’ sa’ lee junkab’al. Maaer wankeb’ sa’ lee ch’utam sa’ Iglees malaj yookeb’ chi aatinak cheru sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’. Eb’ laj tzolom a’in neke’xwotz qik’in li osob’tesihom naq wan xnawomeb’ xch’ool chirix li Qaawa’ Jesukristo, laj jolominel re li Iglees a’in, laj jolominel re li qaam, li kixyeechi’i: “Chiwanq xsahil eech’ool, ut mexxuwak, xb’aan naq laa’in, li Qaawa’, wankin eerik’in, ut tinxaqliiq chek’atq.”9
Najultiko’ we naq li Awa’b’ej Thomas S. Monson kixwotz resil naq kib’oqe’ sa’ li rochoch lix Awa’b’ej re oqech, laj Paul C. Child xk’ab’a’, re xkawresinkil rib’ re xk’ub’al li Tijonelil re Melkisedek. K’a’jo’ xnimal ru li osob’tesink ‘an choq’ re li Awa’b’ej Child, li ink’a’ naxnaw sa’ li kutan a’an naq yoo chixtzolb’al jun saaj winq sa’ li Tijonelil re Aaron li taawulaq choq’ xprofeet li Dios junaq kutan.10
Laa’in ajwi kinnumsi li hoonal re tzolok rik’in li qaraarookil profeet, li Awa’b’ej Monson. Moko nawiib’an ta inch’ool ut lin k’a’uxl naq a’an lix profeet li Qaawa’ sa’ xb’een li ruchich’och’; chi tuulan inch’ool nink’ul li k’a’ru k’utb’esinb’il chiru a’an ut ninb’aanu a’ yaal jo’ naxye . A’an naxk’ut chiqu naq taqaye’ qaquq’, re xkolb’al qib’ chiqib’il qib’, re xk’amb’aleb’ qib’ jun rik’in li jun chik. Jo’kan ajwi’ kik’utman sa’ li ha’ Mormon. Eb’ li “wan [rajom]” … xtenamit a’an [te’xk’ab’a’iiq]” ke’wan xch’ool “chixk’amb’al riiq [che’rib’il rib’],” “chi yaab’ak rik’ineb’ li neke’yaab’ak,” ut “xaqliik jo’ aj yehol nawom chirix li Dios.”11
Xaqxiijub arin anajwan jo’ aj yehol nawom li Dios li Junelikil Yuwa’b’ej ut li Ralal, Jesukristo. Ninnaw naq yo’yo li Kolonel ut naq nokoxra ut naq a’an naxb’eresi lix mooseb’, laa’ex ut laa’in, re xk’eeb’al chi uxmank lix nimal ajom sa’ li ruchich’och’ a’in.12
Naq yooko chixtiikisinkil qib’ chi ub’ej, xsik’b’al xtaaqenkil lix na’leb’ ut xtijb’al laj jolominel qe, naqasik’ xtaaqenkil li Qaawa’ us ta li ruchich’och’ yoo chi xik sa’ jalan chik li b’e. Naqasik’ xchapb’al qib’ chiru li b’arb’ookil ch’iich’, wank jo’ aj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan, okenk sa’ lix k’anjel li Qaawa’, ut nujob’resiik “rik’in sahil ch’oolejil q’axal nim.”13
Li nimla patz’om anajwan saqen ru: ma xaqxookat chixkatqeb’ laj jolominel re li Iglees sa’ li ruchich’och’ naq’ojyino’ re naq taapuktesi lix Saqen li Kristo?
Lix k’amb’al qib’ rik’ineb’ laj jolominel jwal aajel ru ut nim xwankil. Maak’a’ naxye jarub’ chihab’ wan reheb’, ma nach’ malaj najt wankeb’, malaj ut neke’xtoch’ li qayu’am, lix wankilaleb’ neke’xk’ut li aatin re jun aj tz’iib’anel aj Amerika, laj Edwin Markham, li kixye:
Wan jun li eech’anihom sa’ wi’ qas qiitz’in qib’:
[Maa’ani] junes nab’eek:
Chixjunil li naqataqla sa’ xyu’ameb’ jalan
Nasutq’i sa’ qayu’am laa’o.14
Laj Shakeel Arshad, li wamiiw aj Pakistan, kixtaqla we intenq’, li ras riitz’in ut ramiiw. Jo’kan ajwi’ eeb’aanuhom naab’alex laa’ex. Naq naqaye’ li quq’ chixwaklesinkil jalan, naqatz’aqob’resi li xnimal ru aatin a’an: “[Maa’ani] junes nab’eek.”
Sa’ xb’een chixjunil, naqaj ru li Qaawa’, laj Kolol qe, li Jesukristo. Jun reheb’ li esil wan sa’ li loq’laj hu li junelik nikinixtoch’ sa’ lin musiq’ a’an naq li Jesukristo kib’eek sa’ xb’een li ha’ re taach’utlaaq rik’ineb’ lix tzolom li yookeb’ chi xik sa’ li jukub’ chiru li Palaw reGalilea. A’aneb’ aj jolominel toje’ ke’b’oqe’ sa’ xk’anjel, jo’ chanchano naab’alo li wanko arin anajwan. Li esil tz’iib’anb’il sa’ lix hu laj Mateo:
“Ut li jukub’wan sa’ xyi li palaw, kaw na’eek’asiik xb’aan lix kaw oq li ha’, xb’aan naq sa’ xsak’om iq’ yookeb’ chi xik.
“Ak saqewk chik re, koho li Jesus chixtawb’aleb’, yoo chi b’eek chiru li palaw.
“Ut eb’ li xtzolom, naq ke’ril chi b’eek chiru li palaw, ke’sachk xch’ool ut ke’xjap re chi xyeeb’al, chi k’a’jo’eb’ xxiw.
“A’b’anan li Jesus tikto kiraatinaheb’ ut kixye: –Kawaq eech’ool! Laa’inin! Mexxuwak!”15
Laj Pedro kirab’i lix chaq’al ru aatin li Qaawa’re kawresink ch’oolej.
“Tojo’ naq Kichaq’ok laj Pedro ut kixye: –Qaawa’, wi laa’at, taqlahin chi xik aawik’in chiru li ha’.
“Ut [li Jesus] kixye re: Kim.”16
Maak’a’ xxiw. Laj Pedro a’an jun aj kar ut naxnaw li xuwalej nanumsiman chiru li palaw. A’b’an us ta a’an, teneb’anb’il sa’ xb’een naq taataaqe li Jesus—kutan malaj q’ojyin, sa’ jukub’ malaj chiru ch’och’.
Naru nink’oxla naq laj Pedro kipisk’ok sa’ li jukub’, moko royb’eninkil ta wiib’ sutaq naq taab’oqe’q, ut ki’ok chi b’eek sa’ xb’een li ha’. Relik chi yaal, li loq’laj hu naxy: “Ki’ok chi b’eek chiru li ha’ ut koho wan wi’ li Jesus.”17 Naq li iq’ kixchap xkawil ut xuwajel ru, ut eb’ lix b’oolam li palaw ke’xsuti rib’ sa’ li roq, laj Pedro kichal xxiw “ut, naq ki’ok chi sub’e’k, kixjap re, kixye; Qaawa’, chinaakol!
“Li Jesus tikto kixye’ li ruq’, kixchap.”18
Jwal nim xwankil li tzol’leb’. Li Qaawa’ wan aran re xtenq’ankil, jo’ chanchan naq wan choq’ eere ut choq’ we. Kixye’ li ruq ut kixkelo laj Pedro chixk’atq, sa’ xyaalalil.
Naab’al sut na’ajman chiwu li Qaawa’ ut li ruq’ li nakolok wix. Na’ajman chiwu anajwan, jo’ laa’ex ajwi’ sa’ junjunqal. Wan hoonal naq kiweek’a naq us naq tinpisk’oq sa’ li jukub’, jaljookil ru aatin a’in, re xik chiruh eb’ li na’ajej maji’ nawb’ileb’ ru, a’b’an nawil naq ink’a’ ninru chixb’aanunkil injunes.
Jo’ xqaye chiru li numsinb’il aatin k’utk’u, chi kok’ aj xsa’ li Qaawa’ naxye’ li ruq’ qe rik’in li qajunkab’al ut laj jolominel qe, qab’oqb’al chi wulak rik’in—jo’ chanchan naq kixye’ li ruq’ re xkolb’al rix laj Pedro.
Laa’ex ajwi’ teenumsi naab’al hoonal re xsumenkil li k’iilasutinb’il b’oqom re “[chalq] rik’in li Kristo.”19 Ma ink’a’ ta b’i’ a’an a’in rajb’al li yu’amej? Naru naq li b’oqom a’an xik chixk’olb’al jun xkomon li qajunkab’al; k’anjelak sa’ jun mision; sutq’iik sa’ li Iglees; xik sa’ li santil ochoch; ut, jo’ toje’ xqab’i sa’ xtz’uumal reheb’ li qachaab’il saaj xyeeb’al sa’ li numsinb’il k’anjel, kim, b’aanu usilal ut sume lin patz’om. Sa’ li hoonal ak jayalinb’il, chiqajunilo taqab’i li b’oqom “Kim sa’ ochoch.”
Nintz’aama naq taqaye’ li quq’—taqaye’ quq’ ut taqachap li ruq’ naxye’ chaq qe li Kolonel, chi kok’ aj xsa’ rik’in laj jolominel b’oqb’ileb’ xb’aan ut eb’ li komon sa’ li qajunkab’al—ut taqab’i lix b’oqom chi chalk.
Ninnaw naq yo’yo li Jesukristo; ninra, ut ninnaw chi anchal li waam naq A’an nokoxra chiqajunjunqalo. A’an li qanimla Eetalil ut li choxahil jolominel re chixjunileb’ li ralal xk’ajol li qaYuwa’j. Ninch’olob’ xyaalal a’in sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.