Lix tz’aq lix wankilal li tijonelil
Xb’aan li Awa’b’ej Russell M. Nelson
Awa’b’ej re lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol
Ma wan qach’ool chi tijok, kuyuk sa’, sik’ok, loq’onink, ut k’anjelak jo’ xwinq li Dios re naq taawanq qe li paay chi wankilal a’in sa’ li tijonelil?
Waqib’ po chaq anajwan sa’ li jolomil-ch’utub’aj-ib’ re octubre 2015, xin’aatinak chiruheb’ li komon ixq sa’ li Iglees chirix lix choxahil k’anjel jo’ ixq re li Dios. Anajwan, nawaj aatinak eerik’in chirix lee choxahil k’anjel jo’ winq re li Dios. Naq yookin chi b’eek chiru chixjunil li ruchich’och’, nasach inch’ool rik’in lix kawilal ut lix tz’aqal chaab’ilal li winq ut li ch’ajom sa’ li Iglees a’in. Maak’a’jo’ rajlankileb’ li ch’oolej xek’irtesi chaq ut li yu’amej xewaklesi chaq. B’antiox eere!
Naq xin’aatinak sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’ xnume’, xin’aatinak chirix li rahilal kink’ul naq, jo’ jun aj b’anonel re li ch’oolej, ink’a’ kinru chixkolb’al rix xyu’ameb’ wiib’ li ch’ina ixqa’al. Rik’in xleseens lix yuwa’, nawaj raj aatinak b’ayaq chik chirix li junkab’al a’an.
Jun yajel re li ch’oolej kixrahob’tesi xyu’ameb’ oxib’ reheb’ li ralal xk’ajol li xRuth ut laj Jimmy Hatfield. Li xb’een ralal, laj Jimmy, kikam chi ink’a’ nawb’il tz’aqal k’a’ru xyajel. Laa’in kin’ok sa’ xyu’ameb’ naq kole’xpatz’ we naq tintenq’aheb’ lix rab’in wiib’eb’ chaq, li xLaural Ann ut li riitz’in, li xGay Lynn. Tz’aqal ra inch’ool naq chixkab’ichal ke’kam li ixqa’al chirix lix operacion.1 Relik chi yaal, ke’raho’ sa’ musiq’ej li xRuth ut laj Jimmy.
Moqon, kintaw naq sa’ xch’ooleb’ xik’ ke’ilok we ut re ajwi’ li Iglees. Chiru haye’ oxk’aal chihab’, nalajxrahob’tesi we li kik’ulman ut naraho’ inch’ool chirix li junkab’al Hatfield. Naab’al sut kinyal inq’e chiraatinakileb’, a’ut moko ke’xraj ta.
Toja’ naq, jun q’ojyin sa’ li Mayo xnume’, xin’ajsiik xb’aaneb’ li wiib’ ixqa’al a’in chixjunpak’aleb’ li tz’apleb’ t’ikr. Us ta ink’a’ xwileb’ rik’in xnaq’ wu chi moko xwab’iheb’ rik’in inxik’, xweek’a naq wankeb’ aran. Sa’ musiq’ej, xwab’iheb’ lix tz’aamahom. K’osk’o li resil, a’ut tz’aqal saqen ru: “At Hermano Nelson, moko tz’apb’ilo ta sa’ junajil rik’in anihaq Ma naru tooaatenq’a?” Moko najt ta chirix a’an, xintaw naq kamenaq lix na’, a’ut toj yo’yookeb’ lix yuwa’ ut li riitz’in.
Chi k’eeb’il xkawilal inch’ool xb’aan lix tz’aamahom li xLaural Ann ut li xGay Lynn, xin’yal wi’chik inq’e chiraatinankil xyuwa’, li wan sa’ rochoch li ralal Shawn. Anajwan xe’wan xch’ool chi aatinak wik’in.
Sa’ Junio, xint’ane’ chi wiq’wo chiru laj Jimmy, 88 chihab’ wan re anajwan, ut xin’aatinak rik’in chi anchal inch’ool. Xin’aatinak chirix lix tz’aamahomeb’ lix rab’in ut xinye re naq rik’in b’antioxink sa’ inch’ool, tinb’aanu raj li k’ojob’anb’il k’anjel re li tz’ape’k choq’ re lix junkab’al. Xinch’olob’ ajwi’ naq taa’ajmanq li hoonal ut li yalox-ix tento tixb’aanu a’an ut laj Shawn re xkawresinkil rib’ re te’wanq chi k’ulub’ej re ok sa’ li santil ochoch, xb’aan naq maji’ neke’xk’ul li tikib’aak.
Jwal kaw x’eek’aman lix Musiq’ li Qaawa’ naq ch’utch’uuko. Ut naq laj Jimmy ut laj Shawn xe’xk’ulub’a inq’axtesihom reheb’, xsaho’ sa’ inch’ool chi numtajenaq. Xe’k’anjelak chi kaw rik’in li awa’b’ej re oqech, li obiisp, aj tzolol ochochnal, ut laj jolominel re li misioneer sa’ li teep, jo’ ajwi’ eb’ li misioneer. Toja’ ut naq, moko junxil ta, sa’ li Santil Ochoch re Payson Utah, xin’osob’tesiik chixtz’apb’al sa’ junajil li xRuth ut laj Jimmy rik’in kaahib’eb’ li ralal xk’ajol. Li xWendy ut laa’in xooyaab’ak naq xootz’aqon sa’ li xnimal ru k’anjel a’an. Xk’irtesiik naab’aleb’ li ch’oolej sa’ li kutan a’an!
Naq nink’oxla a’in, sacsho inch’ool rik’in li xe’wan wi’ xch’ool laj Jimmy ut laj Shawn chixb’aanunkil. Eb’ a’an xe’ok choq’ chaab’il eetalil chiwu. Wi tinruuq raj tink’ul li rajom inch’ool, a’an naq li junjunq chi winq ut saaj winq sa’ li Iglees a’in tixk’utb’esi li xkawilal ch’oolej, li kawilal, ut li tuulanil li xe’xk’utb’esi li yuwa’b’ej ut alalb’ej a’in. Xe’wan xch’ool chi kuyuk maak ut chixkanab’ankil chi ixb’ej li rahilal ut li ink’a’ us. Xe’wan xch’ool chixkub’sinkil rib’ chiru laj jolominel sa’ li tijonelil re naq lix Tojb’al rix li Maak kixb’aanu li Jesukristo taaruuq taach’ajob’resinq ut taanimob’resinq reheb’. Eb’ a’an xe’wan xch’ool chi ok choq’ jun winq li k’ulub’ej re xk’ulb’al li tijonelil “jo’ chanru li k’anjelil q’axal sant re li Dios.”2
Li aatin iiqank naraj xyeeb’al xk’amb’al li iiq li wan sa’ qab’een. A’an jun loq’laj kanab’ahom qe riiqankil li tijonelil, li nimajwal wankil ut wankilal k’eeb’il xb’aan li Dios. Chek’oxlahaq a’in: li tijonelil nak’ojob’aman sa’ qab’een a’an juntaq’eet rik’in li wankilut wankilal oksinb’il xb’aan li Dios re xyo’ob’tesinkil li ruchich’och’ a’in ut maak’a’jo’ rajlankileb’ chik, re x’awa’b’ejinkil li choxa ut li ch’och’, ut re xterq’usinkil li ralal xk’ajol li tiikeb’ chi paab’ank.3
Toje’, li xWendy ut laa’in xoowan sa’ jun ch’utam sa’ wi’ aj wajb’ yo’on wan re xwajb’ankil li xb’een b’ich. Yoo chixka’yankil lix huhil li b’ich, ut li ru’uj li ruq’ wankeb’ sa’ xb’een li organo. X’ok chixpitz’b’al, a’ut maak’a’ xyaab’ li organo. Xinhasb’ak re li xWendy, “Maak’a’ xwankil.” Xinna’leb’a naq wan k’a’ruhaq li xramok re li electricidad choq’ re li organo.
Jo’kan, ex was wiitz’in, chanchan a’in, ninxuwa naq k’a’jo’ xk’ihaleb’ li winq li k’eeb’ileb’ re li wankilal re li tijonelil, a’b’an maak’a’ xwankil li tijonelil xb’aan naq ramb’il li wankil xb’aaneb’ li maak re q’emal, b’alaq’ink, q’etq’etil, li tz’i’ aj na’leb’, malaj xk’oxlankil yal li k’a’ re ru re li ruchich’och’.
Ninxuwa naq k’a’jo’ xk’ihaleb’ li winq li wan rik’ineb’ li tijonelil li maak’a’eb’ malaj b’ayaq ajwi’ xb’aanuhom sa’ xkawresinkil lix seeb’al chiroksinkil lix wankil li choxa. Nach’inan inch’ool rik’in chixjunileb’ li ani li tz’ajeb’ li neke’xk’oxla, li neke’reek’a, malaj li neke’xb’aanu malaj li ani neke’xrahob’tesi li riqaxil malaj li ralal xk’ajol, ut chi jo’kan, neke’ch’ot lix wankil li tijonelil.
Ninxuwa naq k’a’jo’ xk’ihaleb’ li ani ak xe’xq’axtesi xtaql xch’ooleb’ re li xik’ na’ilok reheb’ ut yookeb’ chixyeeb’al rik’in xb’aanuhomeb’, “Jwal nink’oxla chixsahob’resinkil li rajom inch’ool wi’chik chiru riiqankil lix wankil li Kolonel re rosob’tesinkileb’ li was wiitz’in.”
Ninxuwa, ex was wiitz’in, naq wankeb’ junjunq sa’ qayanq li te’ajq junaq kutan ut te’xk’e reetal chi tz’aqal k’a’ru lix wankil li tijonelil ut te’raho’q sa’ xch’ool naq ke’xtz’eq xhoonal rik’in xsik’b’al li wankilal sa’ xb’een jalaneb’ malaj li wankilal sa’ trab’aaj ut ink’a’ ke’k’anjelak re xtzolb’al chiroksinkil chi tz’aqal lix wankil li Dios.4 Li Awa’b’ej George Albert Smith kixk’ut naq “moko wanko ta arin re xsachb’al xhoonal li qayu’am toja’ naq toowulaq sa’ li taqenaqil loq’al; wanko b’an arin re xk’ulb’al qak’ulub’il wulaj wulaj choq’ re li k’anjelak sa’ li na’ajej naraj li qaYuwa’ naq took’anjelaq wi’moqon.”5
K’a’ pe ru naq junaq winq tixtz’eq lix hoonal ut yal tixk’ul lix juyb’il tzakemq laj Esau6 naq k’eeb’il re li wankilal chixk’ulb’al chixjunileb’ li osob’tesink re laj Abraham?7
Nintz’aama chi anchal li waam naq chiqajunjunqalo taqayal qaq’e chi tz’aqal xyu’aminkil qayu’am a’ yaal jo’ chanru osob’tesinb’ilo jo’ winq re li tijonelil. Sa’ jun kutan chalel, ka’ajwi’eb’ li winq li ke’k’anjelak chi kaw sa’ li tijonelil, rik’in xsik’b’al chi anchaleb’ xch’ool li tzole’k xb’aan li Qaawa’, te’ruuq chirosob’tesinkil, chixk’amb’al xb’e, chixkolb’al, chixkawob’resinkil, ut chixk’irtesinkileb’ jalan. Ka’ajwi’ jun winq li naxtoj xtz’aq lix wankil li tijonelil taaruuq tixk’e chi uxmank li sachb’a-ch’oolej sa’ xyu’ameb’ li raab’ileb’ xb’aan ut tixk’uula lix sumlajik ut lix junkab’al, anajwan ut chi junelik q’e kutan.
K’a’ru lix tz’aq xkawresinkil li wankilal a’an re li tijonelil? Lix apostol li Kolonel, aj Pedro—a’ li Pedro li, rochb’een laj Santiago ut laj Jwan, kixk’ojob’ li Tijonelil re Melkisedek sa’ xb’een laj Jose Smith ut laj Oliver Cowdery8—kixk’uteb’ li na’leb’ tento taqasik’ re “tz’aqonk sa’ lix yu’am li Dios.”9
Eb’ li na’leb’ a’in, a’aneb’ li paab’aal, li saq ruhil na’leb’, li nawom, li kuyuk-ib’, li choxahilal, xchaab’ilal ch’oolej rik’in li asb’ej iitz’inb’ej, li tz’aqal rahok, ut xk’eek’okilal li ch’oolej.10 Ut misachq sa’ eech’ool li tuulanil ch’oolej!11 Jo’kan naq ninpatz’, k’a’ ta wi’ ru te’xye xkomon li qajunkab’al, li qamiiw, ut li qech aj trabaaj chirix chanru yooko chixyalb’al qaq’e sa’ xkawresinkil a’in ut xkomon chik li musiq’ejil maatan?12 Rik’in naq mas naqakawresi li na’leb’ a’in, nimaq chik li qawankil sa’ li tijonelil.
Chan ru naru taqanimob’resi li qawankil sa’ li tijonelil? Teno tootijoq chi anchal li qaam. Yal xnumsinkil li k’a’ru ak kik’ulman ut li toj taak’ulmanq sa’ li qayu’am, rik’in jujunq lix patz’b’al li osob’tesink, ink’a’ tz’aqal re xk’amb’al li wankilal li ink’a’ na’oso’k. Ma wan eech’ool chi tijok re xnawb’al chan ru textijok re xk’ulb’al xkomon chik li wankilal? Li Qaawa’ tixk’ut cheru.
Ma wan eech’ool chixtz’ilb’al rix li loq’laj hu ut chixtzekankil li raatin li Kristo13—chi tzolok chi k’eek’o eech’ool re teek’ul xkomon li wankilal? Wi nekeraj naq taasaho’q xch’ool lee rixaqil, chextawe’q xb’aan a’an chixtz’ilb’al rix lix tzol’leb’ li Kristo sa’ internet14 malaj rilb’aleb’ lee loq’laj hu!
Ma wan eech’ool chi loq’onink sa’ li santil ochoch chi kok’ aj xsa’? Jwal nawulak chiru li Qaawa’ xk’utb’al lix na’leb’ sa’ lix loq’laj ochoch. Chek’oxlahaq xnimal xsahilal xch’ool A’an wi teepatz’ re naq A’an tixk’e eena’leb’ chirix lix lawil li tijonelil, li wankilal, ut li wankil naq yookex chixk’ulb’al li k’ojob’anb’il k’anjel re li Tijonelil re Melkisedek sa’ li loq’laj santil ochoch.15 Chek’oxlahaq lix nimob’resinkil lix wankil li tijonelil li taawanq raj eere.
Ma wan eech’ool chixtaaqenkil lix b’aanuhom li Awa’b’ej Thomas S. Monson sa’ k’anjelak chiru jalaneb’? Chiru k’iila chihab’ a’an naxk’am li najtil b’e sa’ rochoch, chixtaaqenkil lix hasb’ li Musiq’ej chi wulak sa’ roqeb’aal junaq toja’ naq narab’i li aatin chi kama’in, “Chan ta wi’ ru xanaw naq anajwan a’an lix aniversario xkamik li qarab’in?” malaj “Chan ta wi’ ru xanaw naq anajwan yookin chixketb’al inchihab’?” Jo’kan ut, wi chi yaal teeraj xkomon lix wankil li tijonelil, teera ut teech’olani lee rixaqil, chixk’ulub’ankil a’an jo’ ajwi’ lix na’leb’.
Anajwan ut, wi yookex chixk’oxlankil naq naab’al naxpatz’ a’in, chek’oxlahaq chan ru te’jaloq li qakomonil rik’in li qixaqil, li qalal qak’ajol, ut li qech aj trab’aaj wi taaxik raj qach’ool rik’in a’in jo’ chanchan naq ak naxik li qach’ool rik’in naq taanimanq qawankil sa’ li qatrab’aaj malaj taanimanq li qatumin sa’ li k’uuleb’aal tumin. Wi taqakanab’ qib’ chi tuulan qach’ool chiru li Qaawa’ ut taqapatz’ re naq a’an toxtzol, A’an tixk’ut chiqu chanru taqanimob’resi li qaseeb’al chixk’ulb’al lix wankil.
Sa’eb’ li roso’jik li kutan a’in, naqanaw naq te’wanq li hiik sa’ b’araq chi na’ajej.16 Maare junaq reheb’ li na’ajej a’in wan sa’ li qochoch, b’ar taak’ulmanq jun li hiik re ch’a’ajkilal re li qaam, re li qatumin, malaj re li qamusiq’ejil. Lix wankil li tijonelil taaruuq tixch’anab’ li palaw ut tixk’irtesi lix yok’olal li ch’och’. Lix wankil li tijonelil taaruuq ajwi’ tixch’anab’ li choqink sa’ k’a’uxlej ut tixk’irtesi lix yok’olal li ch’oolej re li ani raab’ileb’ qab’aan.
Ma wan qach’ool chi tijok, kuyuk sa’, sik’ok, loq’onink, ut k’anjelak jo’ xwinq li Dios re naq taawanq qe li paay chi wankilal a’in sa’ li tijonelil? Xb’aan naq wiib’ li ch’ina ixqa’al jwal xe’raj li tz’ape’k sa’ junajil rik’in xjunkab’al, xe’wan xch’ool lix yuwa’ ut li riitz’in chixtojb’al xtz’aq li k’ulub’ejil chiriiqankil li loq’laj Tijonelil re Melkisedek.
Ex was wiitz’in raarookex inb’aan, k’eeb’il qe jun loq’laj kanab’ahom—lix wankilal li Dios re rosob’tesinkil jalaneb’. Chooxaqliiq li junjunq qe jo’ li winq li Dios kiyehe’ rub’elaj xk’ojlajik li ruchich’och’ naq naru too’ok wi’—yo’on wanko chiriiqankil lix tijonelil li Dios rik’in xkawilal qach’ool, yo’on wanko chixtojb’al yalaq tz’aq na’ajman re xnimob’resinkil lix wankil sa’ li tijonelil. Rik’in li wankil a’an, naru tootenq’anq sa’ xkawresinkil li ruchich’och’ choq’ re li Xkab’ Xk’ulunik laj Kolol qe, li Jesukristo. A’an a’in lix Iglees, b’eresinb’il anajwan xb’aan li xprofeet, li Awa’b’ej Thomas S. Monson, li jwal ninra ut ninxaqab’ xwankil. Chi jo’kan ninch’olob’ xyaalal sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.