Ut ink’a’ chik taawanq li kamk

Xb’aan li Elder Paul V. Johnson

Re li Setenta

Choq’ reheb’ chixjunil li ak kiraho’ xch’ool xb’aan xkamik ani raaro xb’aan, li Wakliik chi yo’yo a’an jun yo’leb’aal re yo’onihom q’axal nim.

Jun xamaan chaq anajwan a’an li Pasw, ut li qak’oxlahom ke’wulaq wi’chik rik’in lix mayej aj tojol-ix ut lix Waklijik chi yo’yo li Qaawa’ Jesukristo. Chiru li chihab’ xnume’ k’a’jo’ wi’chik yookin chixk’oxlankil li Wakliik chi yo’yo.

Haye’ jun chihab’ chaq anajwan, kikam li qarab’in li xAlisa. Chirix naq kixpleeti li cáncer chiru haye’ waqxaqib’ chihab’, rik’in naab’aleb’ li operación, naab’al li b’an kixk’ul, li xninqal ru sachb’a-ch’oolej, ut rahilal ch’oolej q’axal cham. Laa’o xqil chanru naxsach lix metz’ew naq yoo chixjilosinkil rib’ rik’in xraqik lix yu’am sa’ ruchich’och’. K’a’jo’ ra rilb’al k’a’ru yoo chixnumsinkil li qachaq’al ru rab’in—li ch’ina ixqa’al li kiniman ut kiwulak chi wank jo’ jun ixq, ixaq’ilb’ej, ut na’b’ej q’axal seeb’ xch’ool. Kink’oxla naq tixjach rib’ li waam.

Sa’ li chihab’ xnume’ sa’ xq’ehil li Paswa, jun po chaq rub’elaj xkamik, li xAlisa kixtz’iib’a: “Li Paswa a’an jun jultikahom re chixjunil li k’a’ru nawoyb’eni choq’ we. Naq sa’ jun kutan tink’iraaq ut tz’aqal inxaqalil. Sa’ junaq kutan maak’a’aq sa’ lin tib’el li ch’iich’ chi moko li plástico. Sa’ junaq kutan ach’ab’anb’ilaq li waam chiru li xiiw ut maak’a’aq li rahil k’a’uxl wik’in. Moko yookin ta chi tijok naq taak’ulmanq a’in sa’ junpaat, a’b’an jwal nim xsahil inch’ool chixpaab’ankil chi yaal sa’ jun chaq’al ru yu’am chirix li yu’am a’in.”¹

Lix Waklijik chi yo’yo li Jesukristo naxxaqab’ xyaalalil chixjunil li naroyb’eni li xAlisa ut naxk’e qe “xyaalal li oyb’enink wank [qik’in].”² Li Awa’b’ej Gordon B. Hinckley kixye chirix li Wakliik chi yo’yo jo’ “li xnimal ru k’anjel re chixjunil li ki’uxmank chiru resilal li winqilal.”³

Li Wakliik chi yo’yo k’eeb’il xwankil xb’aan lix Tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo ut aajel ru choq’ re li xnimal ru k’uub’anb’il na’leb’ re li kolb’a’-ib’.⁴ Laa’o musiq’ejil ralal xqajolo li qachoxahil na’b’ej yuwa’b’ej.⁵ Naq koochal sa’ li ruchich’och’il yu’am a’in, li qamusiq’ kixjunaji rib’ rik’in li qatib’el. Naqanumsi chixjunil li sahil ch’oolejil ut li ch’a’ajkilal ak re li yu’am a’in. Naq junaq nakam, lix musiq’ naxjach rib’ rik’in lix tib’el. Li Wakliik chi yo’yo naxb’aanu naq taaruuq tixjunaji rib’ wi’chik lix musiq’ ut lix tib’el junaq, a’ut li junxaqalil a’an ink’a’ chik taakamq ut tz’aqalaq re ru—ink’a’ chik tixnumsi li rahilal, li yajel, chi moko jalan chik li ch’a’ajkilal.⁶

Chirix wakliik chi yo’yo, li musiq’ej ink’a’ chik tixjach rib’ rik’in li tib’elej xb’aan naq lix Waklijik chi yo’yo li Kolonel kixk’am chaq jun tz’aqal q’axok-u sa’ xb’een li kamk. Re xtawb’al li qajunelikil eechanihom, tento naq wanq qe li aamej a’in li ink’a’ nakam—musiq’ej ut tib’elej—laq’lookeb’ chi junajwa. Rik’in li musiq’ej ut li tib’elej ink’a’ nakam laq’lookeb’ chi ink’a’ naru xjachb’al rib’, nokoru xk’ulb’al “xtz’aqalil li sahil ch’oolejil.”⁷ Relik chi yaal, wi maak’a’aq raj li Wakliik chi yo’yo, maajun wa raj tooruuq raj chixk’ulb’al xtz’aqalil li sahil ch’oolejil ut sa’ rahilal toowanq chi junelik q’e kutan.⁸ Jo’kaneb’ ajwi’ li ani tiik xch’ool ut tiik chi paab’ank neke’xk’oxla lix jachb’al rib’ li tib’elej ut li musiq’ej jo’ jun tz’alam. Noko’achab’aak sa’ tz’alam xb’aan li Wakliik chi yo’yo, a’anaq li tojok-ix chiru xb’ak’leb’ li kamk.⁹. Wi ta maak’a’ li tib’elej ut li musiq’ej junajinb’ileb’ rib’, maak’a raj li kolb’a-ib’.

Chiqajunilo ramb’ilo ut wan xq’unal qametz’ew sa’ qajunxaqalil, sa’ qak’a’uxl, ut sa’ li naqeek’a. Eb’ li cha’ajkilal a’in, junjunqeb’ li jwal ch’a’aj xnumsinkil anajwan, sa’ jun kutan te’tuqub’aaq. Maajun reheb’ li ch’a’ajkilal a’in toxrahob’tesi chirix naq waklijenaqo chi yo’yo. Li xAlisa kixsik’ resil jarub’ neke’xkol rib’ rik’in li cáncer kixk’ul a’an ut kiril naq naab’aleb’ ink’a’ neke’k’iraak. Kixtz’iib’a: “A’b’an wan jun xb’anol, jo’kan naq maak’a’ inxiw. Li Jesus ak kixk’irtesi lin cáncer, jo’wi laa we. … Laa’in tink’iraaq. Nasaho’ inch’ool xnawb’al a’in.”¹⁰

Naru naqajal li aatin cáncer rik’in k’a’ruhaq chik chi yajel re li tib’el, li k’a’uxlej, malaj li eek’ahom li tooruuq chixk’ulb’al. Xb’aan li Wakliik chi yo’yo, ak k’irtesinb’ileb’ ajwi’. Li sachb’a-ch’oolej re li wakliik chi yo’yo, li xnimal ru b’an, nim xwankil chiru lix wankilal li b’an sa’ li kutan a’in. A’b’an moko najt ta chiru lix wankilal li Dios. Naqanaw naq naru taak’ulmanq xb’aan naq li Kolonel kiwakli chi yo’yo ut tixk’e chi uxmank naq chiqajunjunqalo toowaqliiq chi yo’yo.¹¹

Lix Waklijik chi yo’yo li Kolonel naxk’e xyaalal naq A’an li Ralal li Dios ut naq yaal li k’a’ru kixk’ut a’an. “Xwakliik chi yo’yo, kama’ kixye.”¹² Moko taqataw ta raj junaq chik esil jwal nim xwankil chirix lix choxahilal chiru naq ki’el chaq sa’ li muqleb’aal kamenaq rik’in jun tib’elej li ink’a’ chik taakamk.

Naqanaw naq ke’wan li ke’ril li Wakliik chi yo’yo sa’ lix kutanil li Ak’ Chaq’rab’. Rochb’eeneb’ li ixq ut li winq li naqanaw resil sa’eb’ li Evangelio, li Ak’ Chaq’rab’ naxye chi yaal naq ke’wan k’iila cient li relik chi yaal ke’ril li Qaawa’ waklijenaq chi yo’yo.¹³ Ut lix Hu laj Mormon naxye qe resil k’iila cient chik: “Li ch’utch’uukil tenamit xkoheb’ chi ub’ej, ut ke’xch’ik li ruq’ sa’ xk’atq xsa’, … ut ke’ilok rik’in xnaq’eb’ ru ut ke’ch’e’ok rik’in ruq’eb’, ut ke’xnaw chi ch’olch’o ut ke’xch’olob’ xyaalal, naq a’an ajwi’ a’an, li tz’iib’anb’il resil chirix xb’aaneb’ li profeet, li taachalq.¹⁴

Rochb’een li najter aj yehol xnawom wankeb’ xkomon chik sa’ roso’jikeb’ li kutan. Relik chi yaal, naq kitikla li k’ojlajik a’in, laj Jose Smith kiril li Kolonel waklijenaq chi yo’yo rochb’een li Yuwa’b’ej.¹⁵ Eb’ li yo’yookil profeet ut apostol neke’xch’olob’ xyaalal lix yaalalil li Kristo waklijenaq chi yo’yo.¹⁶ Jo’kan b’i’ noko ru ajwi’ chixyeeb’al, “Numtajenaq xk’ihaleb’ laj ch’olob’ahom yaal chirix li qapaab’aal li yookeb’ chi qasutb’al.”¹⁷ Ut chiqajunilo nokoru chi wank jo’ jun raqal re lix k’ihaleb’ laj ch’olob’ahom yaal li neke’xnaw xb’aan lix wankil li Santil Musiq’ej naq li k’a’ru naqaninq’ehi sa’ Paswa kik’ulman chi yaal—naq kik’ulman chi yaal li Wakliik chi yo’yo.

Lix yaalal lix Waklijik chi yo’yo li Kolonel naxk’e li yo’onihink ruchil li qarahilal naqanumsi xb’aan naq naxk’am chaq rik’in xyaalalil naq chixjunil li jun ch’ol chik chi yeechi’ihom re li evangelio a’aneb’ ajwi’ yaal—eb’ li yeechi’ihom jwal sachol ch’oolej jo’ li Wakliik chi yo’yo. Naqanaw naq A’an wan xwankil chixch’ajb’al chixjunil li qamaak, ut naqanaw naq kixk’ul sa’ xb’een li qayajel, ut lix rahileb’ ut li maa’usilal xqak’ul.¹⁸ Naqanaw naq A’an kiwakli “sa’ xyanqeb’ li kamenaq, chi wanq li k’irtesink sa’ xxik’.”¹⁹ Naqanaw naq A’an naru xk’eeb’al chi uxmank naq tz’aqalaq qe qu, maak’a’ naxye k’a’ru jorb’il ru sa’ li qaam. Naqanaw naq A’an “tixchaqihob’resi … chixjunil li xya’aleb’ [qu] … ut ink’a’ chik taawanq kamk, chi moko yaab’ak, chi moko japok e malaj rahilal.”²⁰ Naqanaw naq nokoru chi wulak “tz’qob’resinb’ileb’ [qe qu] sa’ xk’ab’a’ li Jesus … li kik’anjelank re li xtojb’al rix maak a’in li tz’aqal re ru.”²¹ wi wan qapaab’aal chirix A’an ut taqataaqe.

Sa’ xraqik li musiq’anb’il b’ich El Mesías, laj Handel kixk’e xchaq’al ru xsonil li raatin li Apostol aj Pablo li naxk’ut sahil ch’oolejil xb’aan li Wakliik chi yo’yo.

“K’ehomaq reetal! Ninye eere jun muqmuukil na’leb’; Moko chiqajunilo ta tookamq, a’b’an chiqajunilo toojalano’q,

“Chiru junpaat, chiru jun mutz’ul, naq taayaab’asiiq li trompeet sa’ roso’jik: … taayaab’asiiq li trompeet, ut te’wakliiq chi yo’yo eb’ li kamenaq chi ink’a’ chik te’q’aaq, ut laa’o toojalano’q.

“Xb’aan naq li tz’ejwalej a’in li yal naq’aak, tento taatiqib’aaq rik’in jun yu’amej li ink’a’ naq’aak, ut li winq a’in yal re kamk tento taatiqib’aaq rik’in jun yu’amej li ink’a’ nalajk na’oso’k.

“… Toja’ ut naq taatz’aqloq ru li aatin tz’iib’anb’il, Xsache’k xwankil li kamk chi junajwa.

“At kamk, b’ar wank laa wankil? B’ar wank laa tiq’leb’, at kamk? …

“A’b’anan, b’antiox re li Dios, A’an nokooxk’e chixq’axb’al ru xwankil li kamk sa’ xk’ab’a’ li Qaawa’ Jesukristo.”²²

Ninb’antioxi li osob’tesihom naqak’ul xb’aan lix Tojb’al rix li Maak ut lix Waklijik chi yo’yo li Qaawa’ Jesukristo. Choq’ reheb’ chixjunileb’ li ak ke’xk’e jun li ralal sa’ li muqleb’aal malaj ke’yaab’ak sa’ xb’een li kaax re jun sum aatin malaj ke’xyaab’a xkamik junaq lix na’ xyuwa’ malaj ani chik raaro xb’aan, li Wakliik chi yo’yo a’an jun yo’leb’aal re yo’onihom q’axal nim. K’a’jo’ xnimal ru li rilb’aleb’ wi’chik—moko ka’aj ta wi’ sa’ musiq’ej a’b’an rik’in junxaqalil ak waklijenaq chi yo’yo.

Nawaj rilb’al wi’chik lin na’ ut reek’ankil lix q’unil ruq’ ut rilb’al li rahonel xnaq’ ru. Nawaj rilb’al li rilob’aal se’se’ ru re lin yuwa’ ut raab’inkil naq nase’ek ut rilb’al jo’ jun li waklijenaq chi yo’yo ut tz’aqal re ru. Rik’in li wilob’aal re paab’aal, nawil li xAlisa kolb’il chiru yalaq paay chi ch’a’ajkilal re li ruchich’och’ malaj chixjunil xwankil li kamk—li xAlisa aj q’axol-u, waklijenaq chi yo’yo, ut tz’aqal re ru, ut rik’in xtz’aqalil li sahil ch’oolejil.

Junjunqeb’ Paswa chaq, a’an kixtz’iib’a: “Li yu’am, rik’in lix k’ab’a’. Naab’al yo’onink. Junelik. Chiru chixjunil. Nawulak chiwu naq li Paswa naxjultika we.”²³.

Ninch’olob’ xyaalal lix yaalalil li Wakliik chi yo’yo. Li Jesukristo yo’yo, ut xb’aan A’an, chiqajunilo taawanq qayu’am wi’chik. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.