N Aron are E Karaoia
Ngkai ti ukoukoria n ibuobuoki n aron are E karaoia,ti na anganaki ara tai ni mwaninga kainnanora ao n tabeakiniia tabeman.
Tao tebwi ma waniua te namwakaina n nako, n te bwaka n 2017, karimoau ae 64 ana ririki, Mike e kaongoai bwa e a reke irouna te kaentia n ana baenibwabwai kanoannanona. E tuangai naba bwa e a tia ni karekea ana kakabwaia te nakoanibonga irouia ana tia kakawari n te mweenga, are a roroko irouna, ao e a tia n nakon ana bitiobi. E kanakoi naba nakoiu tamnein te Tembora are i Oakland California are e raweia man te onaoraki are e bwainaorakiaki iai, ma taekana “Noora te bwai ae I kona n nooria man au ruu n te onaoraki.”1
I rangi ni mimi n ana maroro are mai irouia ana taan kakawari n te mweenga, kakabwaia n te nakoanibonga, bitiobi, ao tembora nakon Taekan te kaentia. Ko riai n ataia, Mike, iai te ibonga n te Nakoanibonga ae te Aaron, e tuai n iriira te taromauri n te maan ae kan reke 50 te ririki.
N arora n utu, ti a rangi ni mimi n rikiraken arona n tamnei nakon marurungina ni kaitara te kaentia, riki ibukin ana bubuti n tainako iaon Ana Boki Moomon, te mwaaka ni kabaebae, ao te maiu imwiin te mate. Ngkai e wakinako namwakaina ao e butanako te aoraki ae te kaentia, kainnanoan riki bwainaoraki aika a onoti e uota Mike nako Utah ao nakon te Huntsman Cancer Tienta.
Teutana imwiin rokona, Mike e kawaraki iroun John Holbrook, te tia kairiiri man te mition n te uoote are e tararuai man ibuobuoki n te tabo are e a maeka iai ngkai. John e taekinna bwa e “matata irou bwa Mike bon natin te Atua” ao a waekoa ni karekea te reitaki n iraorao are e a karika John bwa bon te tari ngaia n ibuobuoki iroun Mike “de facto”. E waekoa n roko te kakao bwa a na roko mitinare, are e a karautaeka iai tariu, ma e na riki bwa te iraorao inanon aia reitaki, e a manga tuangnga riki John, ni kabwarabwara nakon Mike, “I taku bwa koa rangi ni kukurei n ongora rongorongon te euangkerio.”2 N te tai aei e a butimwaeaki te kakao, are e rimwiiaki ma te maroro n rorokoia mitinare, ao rorokon naba te Bitiobi Jon Sharp, e maroroakina aron Mike ngke e karekea ana kakabwaia te Tamanuea, 57 te ririki imwiin ana bwabetito.
Ni moan Ritembwa n te ririki ae e nako, n rimwiaki ma namwakaina inanon te waaki, Mike e a baireia bwa e na katoka ana bwainaoraki ibukin te kaentia, are e a kakorakora riki rootakina iai, ao e ataia are e na bon mate iai. Ti kaongoaki iroun ana taokita bwa Mike ai tii teniua ana namwakaina ni maiu. Inanon te tai anne, titiraki n te euangkerio e reitinako—ao aron naba kawarana ao boutokaana mairouia ana taan kairiiri n te nakoanibonga n te aono. N rorokora iroun Mike, ti nonoora ana Boki Moomon n tangaina iaon te taibora ae uarereke irarikin ana kainiwene ngkai ti maroroakina Kaokan te euangkerio, kiingin te nakoanibonga, ao otenanti n te tembora ao aroia aomata ni maiu n aki toki.
N nuukan Ritembwa, ma ana kakabwaia n tamanuea i baina, Mike e tara n reke korakorana ao kantaningan te maiu inanon teniua riki te namwakaina. Ti baire ma ngaia bwa e na raoniira n te Kiritimati, te Ririki ae Boou ao n reitinako riki. N Ritembwa 16, I karekea ana tareboon Bitiobi Sharp ae I aki kantaningaia, are e kaongoai bwa ngaia ma te titeiki beretitenti a tia n intawiu ma Mike, ao e tau ni karekea te Nakoanibonga ae te Merekitereka, ao e titiraki au tai ae N na kona iai n roko. E baireaki karaoan te otenanti n te Kanimabong, Ritembwa 21.
Ngke e a roko te bong anne, kainnabau,Carol, ao ngai ti roko n te tabo ao ti waekoa ni kaongoaki n te kawai are irarikin ana ruu bwa Mike e aki mwakuri buroona. Ti rin n te ruu ao amena ikekei te tamanuea, ana bitiobi, ao ana beretitenti n te titeiki a kaman tataninga—ao imwiina Mike e kaurei matana. E kinaai ao e taekinna ae e kona n ongo bwanaau ao e a tauraoi ni karekea te nakoanibonga. Nimwabwi te ririki imwiin katabuan Mike nakon te Nakoanibonga ae te Aaron, e reke au tai, n raonaki irouia ana taan kairiiri n te tabo, n anga te Nakoanibonga ae te Merekitereka ao ni kamatoa tariu nakon te nakoa n unimwaane. Nimaua te aoa imwiina, Mike e a motirawa, e kiitana te aonaaba ao ni kaitiboaki ma ara karo ngkai e reke irouna te Nakoanibonga ae te Merekitereka.
Bon te ririki ae e nako, e roko ana wewete Beretitenti Russell M. Nelson nakoira n tatabemaniira bwa ti na tararuaia tarira ao mwanera n te “kawai ae rietata, ni mimitong riki.”3 N taekinan te Tia Kamaiu, Beretitenti Nelson e reirei bwa “ibukina bwa bon Ana Ekaretia, ngaira aika Ana toro ti na buoka temanna, n aron ae E karaoia. Ti na ibuobuoki n Arana, ma Mwaakana ao ana kariaia, ao ma Ana tangira n akoi.”4
Ni kaekaan ana kakao ana burabeti te Atua, te mwakuri ae tamaroa n te mwakuri n ibuobuoki nakon temanna e karaoaki n tabo nako ni kabuta te aonaaba, inanon te kaai n reitaki ni mwakuri ma aomata, aika kakaonimaki aika membwa ni kakoroi bukin tibwangaia n aia mwakuri n ibuobuoki, ao n aron naba are I aranna bwa “a riai n tauraoi ” ni mwakuri n ibuobuoki, ngkai a rang ni ni mwaiti aika a kaota ana tangira Kristo ni kaeka inanon taai aika aki kantaningaaki. Bon inanon ara utu, ti kakoaua, n noora, te aekaki n ibuobuoki aei.
John, are raoraon Mike te tari n ibuobuoki nakoina ao te beretitenti ngkoa n te mition, e tutuangiia ana mitinare bwa “ngkana iai iaon aia rinan are e taekinna bwa e ‘aki nano iai,’ tai bwarannao ma teimatoa kataia. Aomata a kona ni bitaki.” Imwiina e tuangiira, “bitakin nanon Mike ae e korakora.”5 John e riki moa bwa te rao, karekea te kaunganano ao te boutoka n tainako— ma ana ibuobuoki e aki toki n rorokona bwa te rao. John e ataia bwa te mwakuri n ibuobuoki e raka riki nakon ti te iraorao ao te iraorao anne e kamwaitaki riki ngkai ti ibuobuoki.
E aki nanonaki bwa e na korakai temanna, n aron tariu, man te aoraki are e na roota maiuna bwa e na kainnanoa te mwakuri n ibuobuoki. Kainnano akanne a roko n aroia, teia, ma aroia nako. Te karo ae akea buuna, taanga aika aki kakaonimaki, te kairake ae iburoki, te tina ae kaonaki n te mimi, kataakin te onimaki, ke te kataumwane, aoraki, ke kangaanga n te mare—karinanna e aki kona ni bane. E ngae n anne, n aron tariu Mike, akea temanna ae e rangi n raroanako, ao e aki oimwii ana tangira te Tia Kamaiu.
Ti reireinaki n ana webutiaite te Ekaretia iaon te mwakuri n ibuobuoki bwa, “ngkai a rangi ni mwaiti aekakin nako te kantaninga n te mwakuri n ibuobuoki, ara mwakuri a riai ni kairaki ma te nano ni buokiia tabeman bwa a na karekea te rairaki ae nano riki ao n riki n ai aron riki te Tia Kamaiu.”6 Unimwaane Neil L. Andersen e taekinna n aron aei:
“Te aomata ae tamaroa nanona e kona ni buoka temanna ni karaoa rabwan ana kaa, n nikira kaain ana ruu iroun te taokita, ni katawanou ma temanna are e nanokawaki, ao ni moangare ao ni kamauri ni kanakoraoa ana bong te aomata.
Ma te tia kawakina te moan tua e na karin baikai nakon mwakuri aika a kakaawaki aikai n te ibuobuoki.”7
Karaoan ara ibubuoki ni katotongan ana mwakuri, e kakawaki bwa ti na uringnga bwa Ana mwakuri n tangira, n tabekirarake, ao ni kakabwaia iai te kouru ae korakora ae e reke nakon ae tii buokakin te kainnano. E matata ni kainnanoia ni katoabong ao iai ana nanoanga ni korakaia are a rinanona ngkai E kamarurungiia, kamwarakeia, kabwarai aia bure, ao e reireiniia. Ma e tangiria ni karaoa riki ae bati nakon are e karaoia n te bong aei. E tangiriia naake irarikina bwa a na iriiria, a na kina, ao ana karekei aia konabwai mai karawa.8
Ngkai ti ukoukoria n ibuobuoki “n aron are E karaoia,”9 ti na anganaki ara tai ni mwaninga kainnanora ao n tabekiia tabeman. Taai aikai e kona n aki angaraoi ni kataaki iai nanora ni kona n riki n aia aron te Mwatita, are korakoran ana mwakuri ibukiia ni kabane, Ana Mwakuri ni Kamaiu ae akea tokina, bon te bwai ae angaraoi. Ni Mataio mwakoro 25, ti kauringaki aron ana namakin te Uea ibukira, ngke, n ai Arona, ti kakai namakina te korakai, rawawata, ao kakaewenako ake a kaitara ma ngaia aika a mwaiti, ma n angiin te tai aki nooraki:
“Nako mai, ngkami akana kam kakabaiaki iroun Tamau, kam na ana ueami are katauraoaki i bukimi mai moan karikan aonaaba:
“Ba I baki, ao kam kaamarakeai: I kanimoi, ao kam kamoai: te iruwa Ngai, ao kam akoai. …
“Ao ane a na kaeka ake a raoiroi, ni kangai, te Uea, ti noriko n ningai ngke Ko baki, ao ko ti kaamarakeko? Ao ngke Ko kanimoi ao ti kamoiko?
“Ningai ae ti noriko iai ngke Ko iruwa, ao ti akoiko? …
“Ao ane e na kaekaia te Uea ni kangai, E koaua ae I a tuangkami ba ngke kam karaoi baikai nakon temanna ae moan te mangori i buakoia tariu aikai, ao kam karaoia naba nako Iu.”10
Ngkana ti beku bwa taari ngaira ni ibuobuoki ke tititati, ke ti ngkana ti ata kainnanon temanna, ke ngkana ti kaongoaki kainnanon temanna, ti kaungaaki bwa ti na ukoukora ana kairiiri te Tamnei—ao imwiina ti na mwakuria. Ti kona n iangoia bwa e kanga arona n ibuobuoki ae tamaroa, ma te Uea e ataia, ao rinanon Tamneina ti na kairaki inanon ara mwakuri. N aron Nibwaai, are “e kairaki iroun te Tamnei, e aki kaman atai bwaai ake [e] riai ni karaoi,”11 ti na kairaki naba iroun te Tamnei ngkai ti kataia n riki bwa ana bwai ni mwakuri ni bain te Uea ni kakabwaiaia Natina. Ngkai ti ukoukora ana kairi te Tamnei ao n onimakina te Uea, ti na katukaki n tabo ao n aro ake ti na kona iai ni mwakuri ao ni kakabwaiaki—n taekana teuana, n ibuobuoki.
Tao ana iai taai ake ti na ata iai te kainnano ma ti namakina te aki tau ni kaeka, n iangoia bwa te bwai are ti na anga e aki tau. Ni karaoia n “aron are E karaoia”12 bon te ibuobuoki n anga te bwai are ti kona n anga ao n onimakinna bwa te Uea e kona ni kamwaita ara ibuobuoki ni kakabwaiaia “raora ni mwananga ni kawain te aonaaba aei.”13 Ibukiia tabeman, e kona n anganaki te bwaintangira n te tai ao te tarena, ibukiia tabeman, taeka n akoi ke karaoan te mwakuri n akoi. Ti kona ni bon namakinna bwa ara mwakuri aki tau, Beretitenti Dallin H. Oaks e tibwa te reirei ae moan te kakaawaki ni kaineti ma te bwai ae “uarereke man beebete.” E reirei bwa te mwakuri ae uarereke man bebete a bon korakora ibukina bwa a kaoa “ana iraorao te Tamnei ae Raoiroi,”14 te rao are e kakabwaiaia taan anganga ao taan buokaki.
N ataakina e na bon waekoa ni mate, tariu Mike e taekinna, “E kamimi aron te kaentia ni kona ni karikiko bwa kona kabanea am iango iaon te bwai ae kakaawaki riki.”15 Te kakaitau nakoia mwaane ao aine aika tamaroa ake a noora te kainnano, aki motikitaekaia, ao a ibuobuoki n ai aron te Tia Kamaiu, e aki rangi n oimwi iroun Mike. Irouia tabeman, te bitaki e kona n roko n te tai ae waekoa, irouia tabeman, tao bon imwiin te maiu aei. E ngae n anne, ti riai n uringnga bwa e aki kona n oimwi ao akea temanna ae e a tia n tionako n raraoa man te kawai ake a riaon a na kona n roota ana Kamaiu Iesu Kristo ae akea tokina, are akea tiana ao rababana.
N te kabanea ni maungatabu ni kabuta n Okitobwa, Unimwaane Dale G. Renlund e reirei bwa “n aki taraia bwa manra kitanakin te kawai … . n te tai are ti baireia iai bwa ti na bitaki, te Atua e buokiira ni kaokiira.”16 Te babaire ni bitaki anne, n arona, bon ngaia mwiin te kakao n aron ae “I taku bwa I kukurei n ongora n rongorongon te euangkerio.” N ai aron are e aki kona ni waeremwe iroun te Tia Kamaiu, e aki rangi n tawe bwa ko na kakao.
N te Itita aei e karekea, riki taina, te tai ni iangoa ana anganano ni kamaiu ara Tia Kamaiu Iesu Kristo ao te bwai are E karaoia ibukira n tatabemaniira ni boona ae e rangi ni korakora—ni boona are Ngaia e taekinna “karekea [nakoina], te karawawata ni kabane, n ruru ibukin te maraki.” “E ngae n anne,” e taekinna, “I nimma ao ni katia au katauraoi ibukia natia aomata.”17
I kakoaua bwa ibukina bwa E “katia,” iai te kantaninga n tainako. N aran Iesu Kristo, amen.