Kakauongo ni Bwanana
Inanon te aonnaba a mwaiti bwanaa ni kaiangatoa,Tamara are i Karawa e a tia ni karaoia ibukira bwa ti na ongo ao n Rirmwiina.
N te ingabong aei, mwanen kaain abaua e angan neiei te reta are e koreia nakon tinana n ririki aika mwaiti n nako. N te tai anne, Titita Homer bon te ataeinaine ae uarereke. Ni mwakorona, e kangai taekana, “Tinau ae tangiraki, I nanokawaki I aki kaota au koaua n te bong aei—ma I tangiriko.” Ngke ti nako ni katawanou, I iangoia bwa te bwai ae kakaongora. Ngaia are I tekateka, ao I korea te reta ae kangai, “Nakon Beretitenti Nelson, I nanokawaki bwa I aki anga au taetae n te bong aei—ma I tangiriko.” Ma n anne e aki namakinaki bwa e eti. Ma tia mena ikai, ao I kukurei ni ikoti au taeka nakon ake a tia n taekinaki n te tetere n te bong aei.
Ririki aika mwaiti n nako, I mwananga iaon te wanikiba ae uarereke ma te bwairati ae boou ae tibwa kamatoaki ae taubwee. N tokin ara mwananga, ao tia kariaiakaki n tiku. Ma ngke ti a kaania aontano, I ongo te araam n aia tabo bwairati are e kauringa te bwairati bwa e na “kiba nako eta.” Te bwairati e taraa te bwairati are te kauoman are kanga e mwaatai riki, are kotea te tabo inano, n raroa man te tabo n tiku, man taku, “Ngkai!”
Ara wanikiba e mwaee nakon te maing ao n tiku rikaaki, ao ni manga kibarake nakon te rietata ae riai, ni ira aron te kawai n tiku, ao ti roko raoi n tokin kawaira. Ti tibwa ataia bwa tewaana te wanikiba e kamwawaaki kawaina imwain kibana. Aki irakin nanon ana kauring te araam, ao ti na bon kauntaba, nakon kararoakin te wanikiba are roko. Te namakin aio e anganai uoua te reirei: Te Moan, n tai aika bongana inanon maiura, ti na ongo bwana aika mwaiti ni untaba n ara kantaninga. Te Kauoua, e riai bwa ti na kakauongo nakon are eti.
Bwanaa ni Kaiangatoa
Ti maeka n te aonnaba ma aia kairarang aomata nakoira. Ngkana a kaoti rongorongo, iaon te intanete, ao ni kairoroi kairi mairouia Alexa, Siri, ao tabeman riki ti kona n kunea be kanganga bwa ko na ataia bwa enga te bwana ae ko na onimakinna. Tabetai ko bubuti ni karekei rongorongo iaon te intanete bwa kairi iinanon maiura, n te iango are mwaitin te rongorongo e na karekea te koaua ae tamaroa. Taai tabetai ti “tei … i marenan iango aika uoua,”1 n rineia bwa ti “aki mwaitoro ao n aki kabuebue.”2 Ni bon taai tabetai ti ira are ti taku be riai, n tiku iaon te bwana ae tii teuana ke are kaineti nakoira, ke ni mwioko iroura n akea riki iaon ara konabwai ni iango.
Inanon kawai aikai n tatabeua a kona ni buobuoki, te taneiai e kaotia bwa aki mwianounou n taainako. Are e kinaaki tiaki ngaia te kabanea n tamaroa. Te tei imarenan iango aika uoua e karekea akean te eti. Reken te tai e aki rang kairiri nakon bwaai aika manena. Te kamatoatoa iaon te bwanaa ae tii teuana e kona ni urua arora n noraba. Ao mwiokora raoi iaon oin ara iango a kona ni kairira nako nanon oin aia iango are kona n reke iai iroum te bua ni iango. Ngkana ti aki karaurau, taian bwanaa aika kairua a kona ni kairira nako man taabo ake nen te euangkerio nako ike kanganga iai kamatoakin te onimaki, ao ti na karekea ae karako riki nakon ae bon akea, te un, ao te aki rauaki.
Te Kakauongo nakon te Bwanaa ae Kairua
N na kabwarabwara te bwai ae I nanonna n kamanenaan kakaokoron te aomata ma katoto ni booki aika tabu. Taan tamwarakei maunga a tataneiai n tararuaa te rietata ae raka iaon 8,000 te miita bwa te “tabo ae kamamate” bukin rietata akanne akea te eea are e ikeikenaki ni kamatoa te maiu. Iai booraoin te aro n tamnei ma te tabo ae kamamate. Ngkana ti kabanei ara tai n tabo aika akea te onimaki iai, e nanonaki bwa taian bwanaa ake a kairira nako man te boutoka ae ti kainanoia.
N Ana Boki Moomon, ti wareka taekan Korioa, are tia ni kaitibo ma ngaia. E kakatonga ni kinaakina ae korakora bukina bwa ana reirei “a kakukurei [nakon] te kaibwabwaru.”3 E taku bwa kaaro ao burabeti a reirei te katei ae nanobaba are karaoaki n totokoa te inaomata ao e reitinako te aki ataibwai.4 E kauntaeka bwa aomata a inaomata ni karaoa ae a tangiria bukina bwa taian tua akea bonganaia bwa bon ti baika a karioaki.5 Nakoina, kakoauan ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo “te iango ni baba,” ae karikaki man kakoauan te aomata ae aki kona ni iai rabwatana bukina bwa e aki kona n nooraki.6
Korioa e karika te aki rau ma ngaia are e a uotaki nako matan mataniwiia taan moti ao te ibonga ae rietata. Ikekei, e teirake man taekin taeka aika akea nanoia,” n tiribureia taan kairiri ao e bubuti te kanikina. E anganaki te kanikina. E boo ao e aki kona n taetae. Korioa e ataia bwa e a tia ni mwamwanaaki, ao ni iangoi koaua aika kakawaki are e a tia n aki mwananoi, e bwaebwaeti, “I a bon tia n ataia.”7
Korioa e a bubuti te amwarake ni karokoa e bwaka ni mate irouia kurubu n Tioramwaite.8 Te kabanea ni kibu n rongorongona kanoana te rainanoanga: “Ao n te aro aei ti noria bwa teuare buakaka e aki kona ni boutokaia natina n te kabanea ni bong, ma e waetata ni katikia rikaaki nako moone.”9
Te Bwanaa ae Eti
Bukina bwa Tamara are i Karawa e tangira ae tamaroa ibukira, E karaoia ibukira bwa ti na ongo Bwanana. E mwaiti n taainako, ae ti ongo Irouna rinanon te namakin ae anga te Tamnei are Raoiroi. Te Tamnei ae Raoiroi bon te kateniman ae kaain taian Atua. E kakoaua te Tama ao Natina te Mwaane,10 a kanakoaki n “reirei [niira] bwai ni kabane,”11 ao a na “kaoti nako [ira] bwaai ni kabane ake [ti] na karaoi.”12|
E taetae te Tamnei nakoia aomata ni kawai aika kaokoro, ao E kona n taetae nakon te aomata anne ni kawai aika kaokoro n taai aika kaokoro. Bukin aio, reiakinan kawai aika mwaiti E tuangira bwa ana mwakuri n taainako. N taai tabetai, E taetae nakon ara “iango ao [i] nanora”13 n te bwana ae maaraara, ma e rang korakora, ninianako “ake … a ongo inanon tamneia.”14 N taai tabetai, A roko ana iango ni “katabetabei [ara] [iango] nako” ke “roko … iaon [ara] namakin.”15 Taai tabeua, ti na namakina te “namakin ae korakora i [nanora].”16 Ao taai tabeua, E kaoni tamneira n te kukurei, ni kaotai ara iango,17 ke n taekina te rau nakon nanora aika aki rau.18
Kakaean Bwanana
Ti na kunea Bwanan Tamara nanon taabo aika mwaiti. Ti na kunea ngkana ti tataro, ngkana ti kamatebwai booki aika tabu, ao ngkana ti iri taromauri, n tabetabe ni kakaonimaki n te maroro, ke nakon te tembora. NI koauana, ti na noria n te maungatabu n banen te wiiki aei.
Ti kamatoaia n te bong aei 15 mwaane bwa burabeti, taan mamata, ao taan kaotioti. Anuan aroia n tamnei ao aia taneiai e karekea nakoia te onimakinaki ae raka are ti kainanoia. Aia rongorongo a bebete kakaeakiia ao n taekinaki ma te itiaki. A tuangira te bwai are tangiria te Atua bwa ti na ataia, bwa e kakaongora ke aki.19
Kakaean Bwanana n teuana man taabo aikai e tamaroa, ma kakaeakiia n ae mwaiti e a bon tamaroa riki. Ao ngkana ti ongo, ti na kainanoa rimwian te tabo are taekinaki iai. E taku te Abotoro are Iakobo, “Riki bwa tan karaoa nanon te taeka ao tiaki tii taan ongora.”20 Ao Beretitenti Thomas S. Monson n te taina e taku: “Ti mataku. Ti tataninga. Ti kakauongo nakon te bwana ae rau, ae uarereke. Ngke e taetae, mwane aika wanawana ao aine a ongeaba.”21
Ngke Karaurau n Roko te Kaeka
Ni moan tai n au mwakuri ni maiu, Titita Homer ao Ngai ti butiaki ni butimwaea te bitaki n te mwakuri. N te tai anne, tarana iroura e rawawata te babaire. Ti kamatebwai, ti aki mamatam, ao ti tataro, ma te kaeka e iremwe n roko. Imwiin te tataninga ae maan, ti baireia bwa ti na ira nanon te babaire. Ngke ti ira nanona, ti namakina te rau ao ni waetata n ataia bwa ngaia bon teuana te babaire ae moan te tamaroa are ti tia ni karaoia.
N tokina, ti tia n reiakinna bwa taian kaeka n taai tabetai a waeremwe n roko. E kona n riki aio bukina bwa tiaki taina ae riai, bukina bwa akea kainanoan te kaeka, ke bukina te Atua e onimakiniira ni bon karaoi ara iango. Unimwane Richard G. Scott e reirei n te tai teuana bwa ti na kukurei ibukin taai akanne ao ni karaoa te berita aio: “Ngkana ko maiuakina te itiaki ao am rinerine e ibuokanibwai ma ana reirei te Tia Kamaiu ao kam na kainanoia ni mwakuri, ma te onimaki. … Te Atua e aki kariaiko bwa ko na waaki nako n ae raroa n akea ana kauring ngkana ko a tia ni karaoa te babaire ae kairua.”23
Ti Riai N Rinerine
Ma,ti tangiria ni baireia bwa engaa i buakon bwanaa ni kabane aika kaokoro, ae ti na ongo iai. Ti na ira nanon te bwana ae tei ibukin te aonnaba, ke ti na karaoa te mwakuri are tangiraki ni kariaia bwanan Tamara ni kairira n ara babaire ao n totokoira man te kanganga? Mwaitin ara karaurau ni kakaea Bwanana, boni bebetena bwa ti na kai ongo. E aki nanonaki bwa e tatakarua Bwanana bwa man arora ni kakauongo e na rikirake. Te Tia Kamaiu e berita bwa ngkana ti “kakauongo nakon [Ana] kantaninga, ao n anga taningara nakon [Ana] reirei,” E “na angani [ra]ae mwaiti.”24 I kakoaua bwa te berita e koaua—ibukira n tatabeman.
Ni kanin te ririki ae nako, ti kabua tariu ae ikawai n kabuanibwain te kaa. N ana ririki ni maiu John ngkoa a onrake ni kakabwaia aika reke. Ma ngke e a rikirake ni kara, e a aoraki ao ana iango e aki nakoraoi are karika maiuna n te kanganga. Ngke e aki reke buokana n te maiu aei engae n anne John e bon nene n ana onimaki, ni motinanoia bwa e na kakorakora, n aron ana kabanea ni kona, nakon tokina.
I ataa John bwa e aki kororaoi, ma I mimi bwa e kanga n reke te korakora irouna. E mwaiti te bwana ae kaooa nakon`te aro ma e rawa n nako. N onea mwiina, e karaoa ana kabanea n tamaroa n rooa maiuna n ana tabo te euangkerio. E maeka ikekei, bwa e ataia e na kunea bwanaan ana Mwatita ikekei; e kabanea maiuna ikekei, bukina bwa e ataia bwa bon ikekei are e na reireiaki iai.
Kabaneana
Tariu ao mwaneu, n te aonnaba are a mwaiti bwanaa ni kaiangatoa, I kakoaua bwa Tamara e a tia ni kariaia ibukira bwa ti na ongo ao n Rimwiina. Ngkana ti karaurau, Ngaia ao Natina te mwaane a na anganira te kawai are ti kakaea, te korakora are ti kainanoia, ao te kukurei are tangiria. N aran Iesu Kristo, amen.