Ang Atong Lunsay nga Panimalay sa Langit
Gikan sa usa ka pakigpulong sa debosyonal didto sa Unibersidad sa Brigham Young nga gihatag niadtong Septyembre 19, 2006. Alang sa kompleto nga teksto sa Iningles, bisitaha ang http://speeches.byu.edu.
Kon mahimo natong tangtangon ang tabil ug makapaniid sa atong panimalay sa langit sa wala pa kita dinhi sa yuta, kita madani sa naugmad nga hunahuna ug mga kasingkasing niadtong mga malipayong nagpuyo didto. Akong gihunahuna nga ang atong langitnong mga ginikanan hilabihan ka lunsay. Sa ebanghelyo kita makakat-on pinaagi sa pagsunod sa ebanghelyo, usa sa mga katuyoan sa atong yutan-ong pagsulay mao nga kita mahisama kanila sa mahunahunaong paagi nga kita mahimong komportable sa presensya sa langitnong pagkaginikanan ug, sa pinulongan ni Enos, makakita sa ilang mga panagway “nga may kahinangop”(Enos 1:27).
Si Presidente Brigham Young (1801–77) miingon, “Kita naningkamot nga makaangkon og panagway niadtong mipuyo sa langit; kita naningkamot nga mo[s]unod kanila, nga mahisama kanila, sa paglakaw ug pag-istorya nga susama kanila.”1 Ako ganahan nga molili luyo sa tabil nga sa pagkakaron temporaryong mipataliwala kanato gikan sa atong langitnong panimalay ug mohulagway gamit sa mga pulong sa mahiyason, matahum, ug lunsay nga mga panghitabo nga anaa didto. Ako mosulti sa pinulongan, literatura, musika, ug art sa langit, ingon man ang maputling pagpakita sa mga langitnong mga binuhat, kay ako nagtuo nga sa langit kita makakita sa matag usa sa ilang putli ug hingpit nga porma.
Kon unsa kita ka duol sa Dios, mas dali kitang sa lunsay ug maanindot nga mga butang.
Pinulongan
Ang Dios makasulti sa tanang nga mga pinulongan, ug Siya makasulti niini og tarong. Siya mapugnganon ug maligdong sa iyang sinultihan. Sa dihang ang Dios mihulagway sa talagsaon nga proseso sa paglalang niini nga yuta, Siya misulti sa pinahimutang nga pagkasulti nga “kini maayo” (Genesis 1:4). Kita masagmuyo kon ang Dios mogamit og “makapatingala” o ubang hugpong nga mga pulong nga hinambog.
Ang taga-Britain nga si Ben Jonson miingon: “Ang pinulongan mao maghulagway unsa ang usa ka tawo. Sulti, aron ako makaila kanimo.”2 Ang atong pinulongan mopakita sa atong mga gihunahuna, mga hiyas, mga kahuyang, pagduha-duha—bisan sa panimalay asa kita naggikan. Kita mobati nga mas komportable sa presensya sa Langitnong Amahan kon atong mapalambo ang saktong pamatasan sa pagsulti.
Akong gihunahuna nga ang pinulongan sa langit, sakto ang pagkasulti, mahimo nga paagi sama sa usa ka porma sa musika. Si C. S. Lewis ba naghunahuna sa dihang siya misulat, “Dili ba kini kataw-anan ang paagi sa pagdugtong-dugtong sa mga pulong nga ikahatag kanimo—ingon og layo ra sa iyang kahulugan—usa makapakulbahinam sama sa musika?”3 Sa pagkatawo ni Jesus ang mga anghel mipakita ug misulti, wala mikanta, “Himaya sa Dios sa kalangitan, ug sa yuta panagdait sa mga tawo nga iyang gikahimut-an” (Lucas 2:14). Karon kita mosulay sa pag-angkon niana nga katahum sa awit, apan ang orihinal nga pagsulti sa mga anghel mao ang pagsulti sa mga pulong.
Sa iyang tala sa kinabuhi [biography] ni Ralph Waldo Emerson, si Van Wyck Brooks misaysay nga si Emerson gidapit sa pagsulti sa pagsaulog sa ika 300 nga anibersaryo sa pagkatawo sa halangdong magbabalak nga si Shakespeare. Pagkahuman sa tukma nga pag-ilaila si Emerson mipresentar sa iyang kaugalingon sa pulpito ug dayon milingkod. Siya nakalimot sa iyang gisulat para ipamulong. Siya mas ganahan nga dili na lang mosulti kaysa mosulti nga dili pinahimutang ang mga pulong. Alang sa uban, mao kadto ang labing larino nga pagpamulong ni Emerson.4
Ang pagkalunsay sa sinultihan mas labaw pa kaysa paghashas sa pagpamulong. Kini resulta gikan sa kaputli sa hunahuna ug sa kinasingkaing nga pagsulti. Ang pag-ampo sa usa ka bata usahay mas duol sa pinulongan sa langit kaysa usa ka pagpamulong sa pasundayag ni Shakespear.
Ang pagkalunsay sa sinultihan makita dili lamang sa atong kaugalingon nga pagpili sa mga pulong apan usab sa mga butang nga atong gihisgutan. Adunay mga tawo kinsa kanunay nga ganahan maghisgot kabahin sa ilang kaugalingon; kini sila mga walay salig sa kaugalingon, o sila mapahitas-on. Adunay mga tawo kinsa kanunay nga maghisgot sa uban; sa kasagaran sila sum-ol na paminawon. Adunay mga tawo kinsa makasulti og makapaukyab nga mga ideya, maanindot nga mga basahon, ug makapadasig nga mga doktrina; sila mao ang pipila nga makapahimo sa kalibutan nga mas nindot puy-an. Ang mga hilisgutan nga istoryahan sa langit dili mga walay hinungdan o kalibutanon; kini makapabayaw sobra pa kaysa atong gihunahuna. Kita mobati nga sama nga anaa sa panimalay didto kon kita magbansay dinhi sa yuta sa pagpakigsulti kabahin sa nalunsay ug nahimong halangdon, mosulti sa pinahimutang nga paagi.
Literatura
Ang Biyernes sa gabii ba usa ka panahon sa pagdali-dali aron makatan-aw kon asa man ang mga kalingawan ug kalihokan? Ang atong komunidad karon makahimo ba og usa ka Isaac Newton o usa ka Wolfgang Amadeus Mozart? Ang 85 ka channel ug dili maihap nga mga DVD makapatagbaw pa ba kanato aron kita malingaw? Aduna bay mga dili maalamon nga maadik sa mga dula sa computer o pagpatuyang og abli sa Internet, sa ingon dili makasinati sa mas mabungahong kasinatian sa labing nindot nga pagbasa, pagpakig-istorya, ug paglingaw sa musika?
Ako wala kahibalo kon ang atong langitnong panimalay ba adunay telebisyon o usa ka DVD player, apan sulod sa akong hunahuna kini siguradong adunay dako kaayo nga piano ug usa ka talagsaong librarya. Adunay nindot kaayo nga librarya sa panimalay ni Presidente Gordon B. Hinckley (1910–2008). Kadto dili usa ka mapasigarbuhon nga panimalay, apan ang librarya adunay mga 1,000 nga volume sa mabungahong literatura sa kalibutan, ug si Presidente Hinckley migahin sa iyang pagkabatan-on sa pagbasa niini nga mga basahon. Aron makabasa og daghan, sa laing bahin, dili kinahanglan nga makaangkon og mahalon nga mga koleksyon sa literatura, kay kini mabasa sa tanan mga datu man ug pobre didto sa mga librarya sa kalibutan.
Si Presidente David O. McKay (1873–1970) ganahan nga mobangon matag adlaw sa 4:00 sa buntag, magdali-dali og basa hangtud sa duha ka mga libro, ug dayon magsugod sa iyang trabaho sa alas 6:00 sa buntag. Siya makakutlo og 1,000 nga mga balak gikan sa iyang memoriya. Buot niyang ipasabut nga ang mga hanas kaayo sa literatura mao ang mga “minor nga mga propeta.” Siya ang buhing ebidensya sa eskriptural nga pahimangno nga “pangitaa ninyo gikan sa labing maayo nga mga basahon ang mga pulong sa kaalam” (D&P 88:118).
Ang akong asawa ug ako bag-ohay lang nga migugol og upat ka tuig sa buluhaton sa Simbahan sa Eastern Europe. Kami sa kanunay mobiyahe sa ilawom nga karsada [underground subway] sa Moscow, nga gitawag og Metro. Kami nakabantay sa mga nanagduko nga ulo sa mga pasahero nga Russian, tungod kay sila nagbasa og Tolstoy, Chekhov, Dostoyevsky, o Pushkin—ug, usahay, Mark Twain. Sila mga kabus, apan sila wala magpadala sa ilang pagkakabus. Sila nakaangkon sa mabungahong tradisyon sa literatura, art, ug musika nga Russian.
Si Presidente McKay misulat: “Kon ang atong kauban mga libro. Kita mahimong mopili niadtong makatabang kanato nga mahimong mas maayo, mas intelihente, mas mapasalamaton sa maayo ug sa kaanindot sa kalibutan, o kita mohimong mopili sa walay hinungdan, sa bulgar, sa malaw-ay, nga mopabati kanato nga sama nga kita ‘nagligid-ligid sa lapok.’”5
Siyempre, ang mga kasulatan mao ang mobarog nga labaw sa tanang maayo nga literatura, kay kini wala itukod sa mga opinyon sa katawhan.
Musika
Kon kita mahimo pa untang molili sa luyo sa langitnong tabil, kita madasig gayud sa musika sa langit, nga sa akong bana-bana mas mahimayaon kaysa bisan unsa nga musika nga atong nadungog dinhi sa yuta.
Kon ang pipila sa mga musika padayon nga gidayeg bisan sa gidugayon ug gihandum sa mga halangdon ug lunsay, ang atong pagkapakyas sa pag-ila niini dili usa ka pagsaway sa engrande nga musika. Ang pagkapakyas anaa lamang sa atong kaugalingon. Kon ang usa ka batan-on nagdako sa kanunay nga pagkaon og hamburger ug french fries, siya dili gayud mahimong usa ka tawo nga eksperto sa masustansya ug lamian nga pagkaon. Ang problema wala sa pagkaon. Siya nagdako lamang sa mas menos nga butang. Ang pipila nagtubo sa makanunayon nga pagpaminaw sa sikat nga musika nga walay ikaayo ug dili lunsay.
Kini mao ang maayo nga panahon sa paghashas sa inyong librarya sa musika ug sa pagpili gayud niadtong makapabayaw ug makapadasig. Kini kabahin sa proseso sa pagkahingkod sa inyong mahangturong panaw. Kini usab ang maayong panahon sa pagkat-on og usa ka himan sa musika o pagpalambo sa mga kahanas sa musika nga sa karon ang pipila atong naangkon.
Si Elder Neal A. Maxwell (1926–2004) sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles miingon: “Kita … nagpuyo sa kalibutan nga mas sayon pilion ang mga butang nga wala kaayoy bili ug kita kinahanglan nga mohatag og kahigayon sa pag-ugmad sa labing maanindot nga musika. Ug ingon man, kita anaa sa kalibutan nga nakapokus sa unsay sikat karon. Kita kinahanglan nga motugot sa mga katawhan nga mas mopokus sa labing nindot nga musika sa tanang panahon.”6
Pag-ila sa makapatuhop nga impluwensiya sa talagsaong musika, si Oscar Wilde nakahimo sa usa sa iyang magdudula sa pag-ingon, “Human sa pagtugtug og Chopin, ako mibati sama nga ako nagbakho sa mga sala nga wala gayud nako mahimo, ug nagsubo sa mga trahedya nga wala nahitabo kanako.”7 Pagkahuman sa unang pasundayag sa Messiah, si Handel, nga mitubag sa usa ka pagdayeg, miingon, “Akong agalon, ako kinahanglan nga mangayo og pasaylo kon ako milingaw lamang kanila—ako buot nga mas mopanindot pa niini.”8 si Haydn “nagsul-ob sa iyang labing nindot nga sinina aron sa paghimo og musika tungod kay siya miingon nga siya moadto sa atubangan sa iyang tiglalang.”9
Ang pipila ka mga hitabo sa kinabuhi hilabihan ka puno sa inspirasyon nga kini dili mahanduraw kon dili ubanan og maanindot nga musika. Kita dili makasaulog og Pasko kon walay mga kanta sa Pasko o usa ka kinatibuk-ang komperensya kon walay sagrado nga mga himno. Ug walay usa ka langit kon walay musika nga hilabihan kaanindot. Si Presidente Young miingon, “Walay musika sa impyerno, kay ang tanang nindot nga musika iya sa langit.”10 Kini igo na kaayo nga silot ang pag-adto sa impyerno ug dili makadungog og bisan usa lang ka nota sa musika hangtud sa kahangturan.
Art, Hitsura, ug Kinaiya
Ang akong gipakigbahin kabahin sa pagpadala og talagsaon nga pinulonghan, literatura, ug musika ngadto sa panimalay mahimong masulti nga sa sama katinuod sa talagsaon nga art—siguro madanihon nga gipakita didto sa atong langitnong panimalay. Kini usab mahimong magpasabut sa atong pisikal nga hitsura ug mga batasan, ang paghan-ay sa atong mga panimalay, giunsa nato paghalad ang atong mga pag-ampo, ug giunsa nato pagbasa ang mga pulong sa Dios.
Ako kausa mibisita og kadiyot sa talagsaon nga aktres nga si Audrey Hepburn samtang siya nagbuhat sa salida nga My Fair Lady. Siya misulti sa pangbukas nga eksena sa salida diin siya milarawan sa usa ka maligdong, wala hinloi nga babaye nga bulak. Ang iyang dagway gibuling-bulingan og uling aron sa paghimo nga siya mora og kabahin sa iyang mga palibut. “Apan,” siya miingon sa usa kidlap sa iyang mata, “Ako naggamit sa akong pahumot. Sa sulod ako gihapon nasayud nga ako usa gihapon ka dalaga.” Wala magkinahanglan og mahalon nga pahumot aron mahimo nga usa ka dalaga, apan kini nagkinahanglan og kalimpyo, kaligdong, adunay respeto sa kaugalingon, ug garbo sa kaugalingong hitsura.
Daghang mga tuig ang nanglabay ang akong kauban sa trabaho mihukom nga iyang pahalipayan ang iyang asawa pinaagi sa pagsulti kaniya og piho nga pagdayeg matag gabii sa iyang pag-abot sa panimalay. Usa ka gabii iyang gidayeg ang iyang pagluto. Sa ikaduha nga gabii iyang gipasalamatan sa iyang hilabihan ka maayo nga pag-atiman sa panimalay. Sa ikatulo nga gabii iyang gipasidunggan ang iyang maayong impluwensiya ngadto sa iyang mga anak. Sa ikatulo nga gabii, sa wala pa siya makasulti, ang iyang asawa miingon, “ako nasayud unsa ang imong gibuhat. Ako mapasalamaton kanimo alang niana. Apan ayaw na og sulti bisan unsa adtong mga butanga. Sultii lamang ko nga ikaw nagtuo nga ako matahum.”
Iyang gipahayag ang usa ka importante nga butang nga anaa kaniya. Ang mga kababayen-an kinahanglan nga dayegon sa tanang mga gasa nga anaa kanila—lakip niini ang pag-atiman sa ilang personal nga hitsura—nga mipabuhong sa kinabuhi sa uban nga walay paghinakog. Kita kinahanglan nga dili magpasagad ug dili magkulang sa pagtagad sa kaugalingon—gani magkabulingit—sa atong atong hitsura nga ato hinoong gipalayo ang atong mga kaugalingon gikan sa kaanindot nga gihatag sa langit ngari kanato.
Ang mga kuragan moingon, “Unsa ang akong panagway walay kalabutan unsa ang gibati sa Dios alang kanako.” Apan posible alang sa mga yuntan-ong ginikanan ug langitnong ginikanan ang tago nga kasagmuyo ngadto sa ilang mga anak nga walay iban ang gugma.
Si Presidente Joseph F. Smith (1838–1918), ika-unom nga Presidente sa Simbahan, nakapanag-iya og pipila ka mga butang, apan iya kining giampingan. Siya metikuloso sa iyang panagway. Iyang papit-an ang iyang mga kwarta nga papel aron matangtang ang mga kum-os niini. Siya dili maghasol pa og laing tawo nga moimpake sa iyang overnight bag kon dili siya lamang. Siya nasayud asa ang tanang butang, tornilyo, ug perno sa balay gipamutang, ug ang tanan adunay kaugalingong butanganan.
Kini ba mao usab sa palibut diin ikaw nagpuyo? Kini usa ba ka balay sa kahusay? Kinahanglan ba nga imong tangtangan og abog, limpyohan, ug ihan-ay pag-usab sa dili ka pa modapit sa Espiritu sa Ginoo sa imong panimalay? Si Presidente Lorenzo Snow (1814–1901) miingon: “Ang Ginoo wala naghunahuna nga ang mga Santos sa kanunay mopuyo sa mga suok ug mga langob sa yuta, apan sila magtukod og maanindot nga mga panimalay. Kon ang Ginoo moabut wala siya maghunahuna nga mohimamat sa hugaw nga mga tawo, apan sa usa ka katawhan nga lunsay.”11
Si David Starr Jordan, kanhi presidente sa Stanford University, misulat: “Ang pagkabastos mao ang pagbuhat sa dili pinakamaayo sa iyang matang. Kini mao ang pagbuhat og dili dekalidad nga mga butang sa dili delikad nga mga pamaagi, ug sa pagkakontento niana. … Usa ka binastos ang pagsul-ob og hugaw nga sinina kon ang usa ka tawo wala magtrabaho og mahugaw nga trabaho. Usa ka binastos ang pagkahilig sa walay hinungdan nga mga musika, nga mobasa sa dili makapadasig nga mga basahon, nga ganahan sa kulba nga mga newspaper, … nga malingaw sa hugaw nga mga nobela, nga malingaw sa bastos nga mga salida, nga malingaw sa mga pakatawa nga binastos.12
Ang inyong Langitnong Amahan mipadala kaninyo palayo sa Iyang presensya aron makasinati sa wala ninyo masinati didto sa langitnong panimalay—ang tanan agi og pagpangandam alang sa paghatag og usa ka gingharian. Siya dili buot nga kamo mawala sa inyong tumong. Kamo mga anak sa usa ka nabayaw nga binuhat. Kamo gi-orden nang daan sa pagdumala isip mga hari ug mga reyna. Kamo mopuyo sa usa ka panimalay ug palibut sa walay katapusan nga pagkalunsay ug kaanindot, nga makita sa pinulongan, literatura, musika, art, ug kahapsay sa langit.
Ako motapos uban sa mga pulong ni Presidente Young: “Atong … ipakita ngadto sa kalibutan nga kita adunay talento ug kahinam, ug ipakita ngadto sa kalangitan nga ang atong mga hunahuna anaa sa kaanindot ug tinud-anay nga pagkamalampuson, aron kita mahimong angayan nga makatagamtam sa pundok sa mga anghel.”13
Labaw pa, kita mahimong angayan sa pagtagamtam sa lunsay nga pundok sa langitnong pagkaginikanan, tungod kay kita mga kaliwatan sa Dios, isip “mga anak sa labing Halangdon” (Salmo 82:6).
Gilitratohan ni Robert Casey; sa ubos: border pinaagi sa Shambala Publications; sa tuo: border pinaagi sa Nova Development
Gilitratohan © Getty Images