Jekjek ko An KO̧JPEĻ
Kajoor in Karreo eo an Gethsemane
Bruce R. McConkie eaar ļotak ilo Juļae 29, 1915, ilo Michigan, USA. Kar rejtake E n̄an Doulul eo Kein Kajuon an Jimjuonn̄oul eo ilo Oktoba 6, 1946, im kar kapiti e āinwōt juon Rijilōk ilo Oktoba 12, 1972. Eaar mej ilo Eprōļ 19, 1985, ilo Salt Lake City, Utah. Ennaan in eaar waļo̧k ilo kweilo̧k eo eļap ilo Eprōl 6, 1985.
Ij en̄jake, im āinwōt Jetōb eo ej errā, bwe katak eo aorōk tata Imaron̄ kwaļo̧ke, im naan in kam̧ool eo ekajoortata Imaron̄ kwaļo̧ke, ej kōn en̄taan pinmuur eo an Irooj Jisōs Kraist.
Pinmuur eo An ej iien eo ekōbōkakkak me eaar im enaaj waļo̧k jān jinoin Kōm̧anm̧an eo n̄an aolep iien ko ejjeļo̧k jem̧ļo̧kier.
Ej juon jerbal em̧m̧an eļaptata im jouj me juon wōt anij emaron̄ kōm̧m̧ane. Kōn e, aolep wāween ko im jekjek ko an karōk in lo̧mo̧o̧r indeeo an Jemed eaar jino an jerbal.
Kōn e ej bōktok mour jab wabanban im mour indeeo an armej. Kōn e, aolep armej rej lo̧mo̧o̧r jān mej, hell, im devil, im metak ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin.
Im kōn e, aolep ro rej tōmak im pokake ko̧jpeļ eo an Anij aiboojoj, aolep ro rej m̧ool im tiljek im anjo ioon laļ, aolep ro rej en̄taan kōn Kraist im naan eo An, aolep ro rej kaje im ņa ruwier ilo jerbal eo E eo jej an—aolep renaaj erom āinwōt Rikōm̧anm̧an eo aer im jijet Ippān ilo tūro̧o̧n eo An im anjo Ippān n̄an indeeo ilo aiboojoj eo an indeeo.
Ilo kōnono kōn men kein rekabwilōn̄lōn̄, Inaaj kōjerbal naan ko aō make, men̄e kom̧ maron̄ ļōmņak rej naan ko an jeje ko rekwojarjar, naan ko kar kōnono jān rijilōk ro jet im rikanaan ro.
Em̧ool bwe er eo raar m̧oktata kwaļo̧k jān ro jet, bōtaab kiiō rej aō, bwe Jetōb Kwojarjar an Anij eaar kam̧ool n̄an eō bwe rej m̧ool, im kiiō āinwōt n̄e Irooj eaar kwaļo̧ki n̄an eō ilo jinoin tata. Kōn mein Iaar ron̄ Ainikien im jeļā An in naan.
Ilo Jikin Kallib Gethsemane
Ruo taujiin iiō remootļo̧k, itulikin ororo ko an Jerusalem, eaar wōr juon jikin kallib em̧m̧an, Gethsemane kar etan, ijo Jisōs im ro M̧ōttan raar iminene in etal n̄an kakkūje n̄an kejōkļo̧kjeņ im jar.
Ijin Jisōs eaar katain ro Rikaļooran katak ko kōn aelōn̄ in kiin̄ eo, im aolepeer raar kōnono Ippān eo ej Jemedwōj, ilo eo jerbal eo raar bōk kuņaer ie ej an im eo jerbal eo raar jerbale ej an.
Jikin in ekwojarjar, āinwōt Eden ijo Adam eaar jokwe ie, āinwōt Sanai jān ijo Jeova eaar letok kien ko an, āinwōt Calvary ijo Nejin Anij eaar ajeļo̧k mour eo An bwe En pinmuur n̄an ro relōn̄, meļaan in ekwojarjar ej ijo Nejin Jemen Indeeo eaar jab jerawiwi eaar bōk ioon Make jerawiwi ko an aolep armej eļan̄n̄e renaaj ukweļo̧k.
Jejjab jeļā, jejjab maron̄ kwaļo̧k, ejjeļo̧k ļōmņak an kanniōk emaron̄ ļōmņake tallep in aorōk eo an ta eo Kraist eaar kōm̧m̧ane ilo Gethsemane.
Jejeļā Eaar menokadu eļap kōn bōtōktōk jān aolepen ānbwiniin ilo An idaak lūm ko an kap emeo̧ Jemen eaar leļo̧k n̄an E.
Jejeļā Eaar en̄taan, jim̧or ilo ānbwiin im jetōb, eļapļo̧k jān an juon armej maron̄ en̄taan, ijello̧kin en kar n̄an mej.
Jejeļā bwe ilo jet wāween, ejjab maron̄ keidi tok n̄an kōj, en̄taan eo An eaar kabun̄buruōn akweļap ko an jim̧we, ņa o̧ņāān jetōb ko rej ukweļo̧k jān metak ko im kaje ko an jerawiwi, im kar kōm̧m̧an bwe jouj en pād n̄an ro me rej tōmak ilo etan Ekwojarjar.
Jejeļā bwe Eaar pedo ioon bwidej āinwōt an metak ko im en̄taan ko an eddo eo ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin kar kōm̧m̧an bwe udiddid im kōm̧m̧an bwe En maron̄ jab idaak jān kab eo emeo̧.
Jejeļā bwe juon enjeļ eaar itok jān ijoko raiboojoj n̄an kōkajoorļo̧k E ilo en̄taan eo An, im jej ļōmņak emaron̄ in kar Michael, eo eaar wōtlo̧k bwe armej ren maron̄ āinwōt in.
Ilo ad maron̄ ekajete, en̄taan kein ejjeļo̧k jem̧ļo̧kier—en̄taan in ilōn̄ in men otemjeļo̧k—eaar wōnm̧aanļo̧k wōt ium̧win jilu ak emen awa ko.
An kalbuuj, Ekajet, im Ņa Ruwōn
Ālkin menin—innām Ānbwiniin kar kanōke im kar m̧ōjņoļo̧k—Eaar jujel m̧ae Judas im ro jet enana m̧wilier, jet raar jān Sanhedrin make; im kar kanōkļo̧k E kōn juon to Ikōnwaan, āinwōt juon rinana, n̄an ekajet jān rinana ro, eo āinwōt juon Riju kar jijet ilo jea eo an Arōn im eo āinwōt Rirom ej kōjerbal kajoor an Ceasar.
Raar bōk E n̄an Annas, n̄an Caiaphas, n̄an Pilate, n̄an Herod, im bar ļo̧k n̄an Pilate. Kar ņa Ruwōn, kaliaik, im den̄ļo̧ke. Kapilo ko aer raar to̧or laļļo̧k iturin Mejān ilo an kajoorļo̧k kakkure ko ekōm̧ōjņo̧ik ļo̧k metak in Ānbwiniin.
Kōn illu raar āliji im bar āliji aer den̄ļo̧ke Ālkin. Bōtōktōk eaar to̧o̧r jān iturin Mejān ilo an juon kūraun in lōklōk ko lōk dem̧aan.
Bōtaab ilōn̄ in men otemjeje kar kaen̄taan E, kar kaen̄taan E kōn 40 ijello̧kin wōt juon mao ko, kar kaen̄taan kōn juon kein dōn̄dōn̄ me ekaau ekan̄kan̄ kōn dii ko m̧ōttan māāl ko kar kiiji n̄ai ie.
Elōn̄ raar mej jān kaen̄tanan eo make, bōtaab Eaar jerkak jān en̄taan ko an kaen̄tanan eo me Emaron̄ kar mej kōn juon mej ekajokok ioon debwāāl eo enana an Calvary.
Innām Eaar make ineek debwāāl eo An make m̧ae iien eo eaar okjak jān an eddo im metak im ļapļo̧k in metak eo an.
Ioon Debwāāl eo
Āliktata, ioon juon bat kar ņa etan Calvary—bar juon alen, eaar itulikin oror ko an Jerusalem—ilo an ro rikaļooran reilo̧k im en̄jake en̄taan ko an iturin mej ilo ānbwinier make, ritariņae ro an Rirom raar door E ioon debwāāl eo.
Kōn am̧a ko edepakpak bōraer raar dilaik aen ilo nee ko Neen im pā ko Pein im tulaļ in pā ko Pein. Em̧ool Ekar kinejnej kōn bōd ko ad im ripitpit ko An kaājmuur kōj.
Innām debwāāl eo kar kajutake bwe aolep ren maron̄ loe im kalimjōke im kōnanaik im kōnono nan ņae. Menin raar kōm̧m̧ane, kōn baijiin an nana, ium̧win jilu awa ko jān 9:00 a.m. n̄an raelep.
Innām lan̄ ko raar jino marok. Maroklep eaar kalbubuik āne eo ium̧win jilu awa ko, āinwōt an kar waļo̧k ibwiliijin riNipai ro. Eaar wōr juon lan̄ ekajoor, āinwōt eaar lukkuun in Anij in men otemjej eaar pād ilo en̄taan.
Im em̧ool Eaar, ke Eaar etoto ioon debwāāl eo ium̧win bar jilu awa ko, jān raelep n̄an 3:00 p.m., aolep en̄taan ko ejjeļo̧k jem̧ļo̧kier im metak ko rekemetak an Gethsemane raar bar waļo̧k.
Im, āliktata, ke pinmuur in en̄taan ko raar būki wōņāān ko aer—ke anjo eo eaar wiin, ke Nejin Anij eaar kakūrm̧ool kōņaan eo an Jemen ilo aolep men—innām Eaar ba, “Em̧ōj!” (Jon 19:30), im ej ajeļo̧k E im kōtļo̧k An.
Ilo Laļ eo an Jetōb
Ilo an aenōm̧m̧an im kaenōm̧m̧an an mej eo ejouj kōjoor E jān metak ko im būrom̧ōj ko an mour in, Eaar deļo̧n̄e ļo̧k pedetaiij an Anij.
N̄e Eaar kōm̧m̧an bwe An en juon katok n̄an jerawiwi, Eaar kōppopo n̄an lo Ineen, ekkar n̄an an Rimejjea eo.
Men kein, epād ie aolep rikanaan ro rekwojarjar im Armej ro Rekwojarjar retiljek jān iiō ko remootļo̧k; men kein, ekobaik tok aolep ro raar bōk iooer Etan, im ro, raar keotak er jān E, em̧ōj aer erom ļaddik im leddik ro Nejin, em̧ool āinwōt ilo kōj; aolepen men kein raar ejaak ilo laļ eo an jetōb, ijo n̄an lo turin Mejān im ron̄ Ainikien.
Ālkin 38 ak 40 awe ko—jilu raan ko āinwōt an riJu ro jon̄ake iien—ad Irooj eaar etal n̄an lōb eo an ri Arimathen, ijo m̧ōttan Ānbwiniin em̧ōj kar likūt ie jān Nicodemus im Jospeh riArimathea.
Jerkakpeje eo An
Innām, ilo juon wāween eo eļe jen jon̄an ad meļeļe, Eaar bōk ānbwin eo me ejjan̄in kar lo wabanban im kar jerkak ilo aiboojojo in mour jab wabanban eo me eaar kōm̧m̧an bwe E en āinwōt Jemen jerkakpeje.
Innām Eaar bōk aolep kajoor ilo lan̄ im ilo laļ, kar bōk mour indeeo ijo eutiej tata, kar waļo̧ n̄an Mary Magdalene, im elōn̄ ro jet, im kar walōn̄ļo̧k n̄an lan̄, ijo ej jijet ituanbwijmaron̄ in Anij Jemen Kajoor Pōtata im n̄an anjo indeeo ilo aiboojoj indeeo.
Jerkak eo An jān mej ilo raan eo kein kajilu eaar kadedeļo̧k Pinmuur eo. Bar juon alen, ilo jet wāween ko eļe jān jon̄an ad meļeļe, tōprak ko an Jerkakpeje eo An eaar ioon aolep armej bwe aolep renaaj jerkak jān lōb.
Āinwōt an Adam kar bōktok mej, āindein Kraist eaar bōktok mour; āinwōt an Adam jemen mour wabanban, āindein Kraist ej jemen mour jab wabanban.
Im n̄e ejjab erro jim̧or, mour wabanban im mour jab wabanban, armej ejjab maron̄ jerbale lo̧mo̧o̧r eo an im walōn̄ļo̧k n̄an ijōko rōūtiej ilōn̄ in mejatoto ko ij anij ko im enjeļ ro rej jokwe ie indeeo ilo aiboojo indeeo.
Jeļāļo̧kjeņ kōn Pinmuur eo
Kiiō, Pinmuur eo an Kraist ej pedped eo aorōktata im pedped in katak eo an ko̧jpeļ eo, im meļeļe eo ediktata an aolepen m̧ool ko kar kwaļo̧ki ad.
Elōn̄ iaad ewōr an jeļāļo̧kjeņ epejpej im pedped wōt ioon Irooj im em̧m̧an eo An n̄an lo kōj ilo mālijon̄ ko im kauwōtata ko an mour.
Bōtaab eļan̄n̄e jej kōņaan tōm̧ak āinwōt eo an Enoch im Elijah, jej aikuj tōmak ta eo raar tōmake, jeļā ta eo raar jeļā, im mour āinwōt aer kar mour.
Imaron̄ ke karuwaineneik kom̧ n̄an koba tok ippa ilo bōk juon jeļāļo̧kjeņ eo em̧ool kōn Pinmuur eo.
Jej aikuj julo̧k ļōmņak ko an armej im meletlel an rimeletlet ro im ron̄jake Jetōb eo me kar letok n̄an kōj n̄an tōl kōj n̄an aolep m̧ool.
Jej aikuj etali jeje ko rekwojarjar, būki āinwōt ļōmņak im kōņaan im ainikien Irooj im lukkuun in kajoor eo an Anij n̄an lo̧mo̧o̧r.
Ilo ad riit, kejōkļo̧kjeņ, im jar, enaaj itok n̄an ļōmņak ko ad juon pija in jilu jikin kallib ko an Anij—Jikin Kallib Eden, Jikin Kallib Gethsemane, im Jikin Kallib eo an Lōb eo Ejjeļo̧k Kobban, ijo Jisōs eaar waļo̧k ļo̧k n̄an Mary Magdalene.
Kōm̧anm̧an Eo, Wōtlo̧k eo, im Pinmuur eo
Ilo Eden jenaaj lo aolep men ko raar kōm̧anm̧an ilo aiboojoj in paradise eo—ejjeļo̧k mej, ejjeļo̧k keotak, ejjeļo̧k iien ko n̄an mālijon̄.
Jenaaj jeļā bwe kain kōm̧anm̧an in, kiiō armej ejjab jeļā kake, eaar iaļ eo deeo n̄an letok wōtlo̧k eo.
Innām jenaaj lo Adam im Eve, m̧aan im kōrā eo m̧oktata, walaļtak jān aiboojo eo aer an jab wabanban im aiboojoj in paradise eo n̄an erom armej ro m̧oktata ioon laļ in.
Mour in, ekoba barāinwōt keotak im mej, naaj deļo̧n̄ tok ilo laļ in. Im kōnke kōn jab pokake, juon iien mālijon̄ in idajon̄jon̄ im teej enaaj ijjino.
Innām ilo Gethsemane jenaaj lo Nejin Anij eaar ņa oņāān armej jān mej an kanniōk im jetōb bwe eaar itok n̄an kōj kōnke kōn Wōtlo̧k eo.
Im āliktata, m̧okta jān an lōb eo ejjeļo̧k kobban, jenaaj jeļā bwe Kraist ad Irooj eaar mijaļ to ko an mej im ej jutak anjo indeeo ioon lōb.
Kōn menin, Kōm̧anm̧an eo ej jemen Wōtlo̧k eo; im kōn Wōtlo̧k eo eaar itok mour wabanban im mej; im kōn Kraist eaar itok mour jab wabanban im mour indeeo.
Eļan̄n̄e eaar ejjeļo̧k Wōtlo̧k eo an Adam, eo me ej itok mej, enaaj kar ejjeļo̧k Pinmuur eo an Kraist, eo me ej itok mour.
Bōtōktōk in Pinmuur eo An
Im kiiō, ikijien Pinmuur in eweppān, waļo̧k jān to̧o̧rļo̧k bōtōktōk in Anij—Ij kam̧ool bwe eaar bōk jikin ilo Gethsemane im ilo Golgotha, im āinwōt iookļo̧k Jisōs Kriast, Ij kam̧ool bwe E ej Nejin Anij emour im eaar en̄taan kōn jerawiwiw ko an laļ in.
E ej ad Irooj, ad Anij, im ad Kiin̄. Menin Ijeļā kōn n̄a make, jeno̧lo̧k jān jabdewōt armej. Ij juon iaan rikam̧ool roAn, im ilo raan eo ej itok Inaaj en̄jake jeno̧k in dila ko ilo Pein im ilo Neej im naaj katutuik Neej kōn dān in kemjaļaļ in meja.
Bōtaab Ijjamin jeļā em̧m̧anļo̧k jān in bwe Ijeļā kiiō bwe E ej Nejin Anij Kajoor Pōtata, bwe E ej ad Rilo̧mo̧o̧r im Ripinmuur, im bwe lo̧mo̧o̧r ej itok im kōn bōtōktōk in pinmuur eo An im ilo ejjeļo̧k bar iaļ.
Anij ej jipan̄ bwe aolepedwōj ren maron̄ etatal ilo meram, āinwōt Anij Jemedwōj ej ilo meram eo, bwe, ekkar n̄an kalim̧m̧ur ko, bōtōktōk in Jisōs Kraist, Nejin, enaaj karreoik kōj jān aolep jerawiwi.
MEĻEĻE JĀN A EN JAB ANKIL AŌ A AM̧ WŌT, JEN HARRY ANDERSON © Pacific Press Publishing
Meļeļe jānThomas eo Epere, jān Carl Heinrich Bloch, kar kōjerbale kōn mālim an the National Historic Museum ilo Frederiksborg ilo Hillerød, Denmark