Unta Makit-an ang Nawala
Sa inyong paningkamot nga magkinabuhi sa ebanghelyo ug doktrina ni Kristo, ang Espiritu Santo mogiya kaninyo ug sa inyong pamilya.
Mga kaigsoonan, sumala sa kasulatan, ang Liahona “usa ka malingin nga bola nga katingalahan ang pagkahimo” nga may duha ka buburan, ang usa nagtudlo sa dalan nga agian sa pamilya ni Lehi ngadto sa kamingawan (1 Nephi 16:10).
Siguro nahibalo ko nganong si Lehi nahingangha gayud sa pagkakita niya niini, kay kana ang akong reaksyon pagkakita nako sa yunit sa GPS. Naghunahuna ko nga moderno kini nga himan “nga katingalahan ang pagkahimo.” Hinoon, sa paagi nga lisud tuohan, kining gamayng himan sa akong cellphone, makatudlo kon asa ko ug kon asa ko gustong moadto.
Alang namo ni Barbara, ang GPS usa ka panalangin. Alang kang Barbara dili na siya kinahanglang mopahunong pa nako ug magpangutana sa mga adtoan; ug alang nako nagpasabut kini nga, “dili na ko kinahanglang mangutana pa ni bisan kinsa. Kahibalo na ko kon asa ko moadto.”
Karon, mga kaigsoonan, aduna kitay himan nga mas talagsaon pa kay sa kinanindotan nga GPS. Tanan nakasulay na nga nawala sa ilang dalan, o padulngan. Pinaagi sa pag-aghat sa Espiritu Santo luwas kitang makabalik sa saktong dalan, ug ang maulaong sakripisyo sa Manluluwas ang makapabalik kanato.
Ang pagkawala mahitabo sa tibuok katilingban ug sa indibidwal. Nagpuyo kita karon sa panahon nga daghan sa kalibutan ang nahisalaag, ilabi na kalabut sa mga hiyas ug mga prayoridad sa atong panimalay.
Usa ka gatus ka tuig nang milabay, si Presidente Joseph F. Smith milambigit sa kalipay direkta sa pamilya ug miawhag nato nga mo-focus niana. Miingon siya: “Walay mahimong tinud-anay nga kalipay nga bulag ug layo gikan sa panimalay. … Walay kalipay kon walay serbisyo, ug walay serbisyo nga labing mahinungdanon kaysa nianang unsay makapausab sa panimalay ngadto sa usa ka balaanong institusyon, ug mag-awhag ug magpreserbar sa kinabuhi sa pamilya. … Ang panimalay mao ang nagkinahanglan og kausaban” (Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: Joseph F. Smith [1998], 382, 384).
Ang atong panimalay ug pamilya ang nagkinahanglan og kausaban niining nag-anam ka dautan nga kalibutan. Ang makapakurat nga ehemplo maoy nagtubo nga pagbaliwala sa kaminyoon dinhi sa Estados Unidos. Sayo niining tuiga ang New York Times mireport nga “ang kadaghanon sa mga bata nga natawo sa dili minyo nga mga babaye misaka: sobra katunga sa gipanganak sa mga babayeng nag-edad og ubos sa 30 nahitabo gawas sa kaminyoon” (Jason DeParle and Sabrina Tavernise, “Unwed Mothers Now a Majority Before Age of 30,” New York Times, Peb. 18, 2012, A1).
Nasayud usab kita nga tali sa mga magtiayon sa Estados Unidos nga nagminyo, hapit katunga ang nagdiborsyo. Bisan ang nagpabiling minyo sagad nahisalaag kay gitugutan nga adunay makabalda sa relasyon sa ilang pamilya.
Makapabalaka usab ang nagkadako nga gintang tali sa dato ug kabus ug niadtong naningkamot nga mapreserbar ang mga hiyas ug pasalig sa pamilya ug niadtong miundang sa pagbuhat sa ingon. Basi sa rekord, kadtong gamay ra og edukasyon ug gamay og kita ang sagad dili magminyo ug dili moadto sa simbahan ug sagad malambigit sa krimen ug makaanak nga dili pa minyo. Ug kini nga uso mao usab ang problema sa tibuok kalibutan. (Tan-awa sa W. Bradford Wilcox and others, “No Money, No Honey, No Church: Ang Deinstitutionalization of Religious Life among the White Working Class,” makita sa www.virginia.edu/marriageproject/pdfs/Religion_WorkingPaper.pdf.)
Sukwahi sa gituohan sa kadaghanan, ang kalamboan ug edukasyon daw may kalabutan sa kalagmitan nga makabaton sa tradisyonal nga pamilya ug hiyas.
Ang tinuod nga pangutana, kabahin gayud sa, hinungdan ug epekto. Ang ubang sektor sa katilingban mas lig-on ba og mga hiyas ug pamilya tungod kay mas na-edukar ug malamboon, o mas na-edukar ba sila ug malamboon tungod sa ilang mga hiyas ug lig-ong mga pamilya? Niini nga Simbahan sa tibuok kalibutan nasayud kita nga ang ulahi mao ang husto. Kon ang mga tawo mohimo sa pamilya ug relihiyusong mga pasalig sa mga baruganan sa ebanghelyo, magsugod sila paghimo og mas maayo sa espiritwal ug sa temporal.
Ug, siyempre, ang tibuok katilingban malig-on kon ang mga pamilya magkalig-on. Ang mga pasalig sa pamilya ug sa hiyas maoy nag-una nga hinungdan. Hapit tanan pang butang mao ang epekto. Kon ang magtiayon magminyo ug mohimo’g mga pasalig sa usag-usa, mas dako ang kahigayunan sa mas malamboong panginabuhi. Kon ang mga anak natawo sa kaminyoon ug dunay mama ug papa, ang ilang kahigayunan sa kalampusan mosulbong. Kon ang pamilya magtinabangay, ang kasilinganan ug komunidad molambo, ang ekonomiya mouswag, ang programa sa gobyerno sa pagtabang sa mga kabus dili na kaayo kinahanglanon.
Nan ang dili maayong balita mao nga ang pagkabungkag sa pamilya maoy hinungdan sa daghang problema sa katilingban ug ekonomiya. Apan ang maayong balita mao, sama sa hinungdan ug epekto, kadtong mga problema masulbad kon ang mga hinungdan mausab. Ang pagkadili patas masulbad pinaagi sa pagsunod sa saktong mga baruganan ug mga hiyas. Mga kaigsoonan, ang labing importanting hinungdan sa atong kinabuhi mao ang atong pamilya. Kon atong igahin ang atong kaugalingon niini nga hinungdan, molambo ang matag aspeto sa atong kinabuhi ug mamahimong ehemplo ug kahayag sa tanang tawo sa yuta, isip katawhan ug isip simbahan.
Apan dili kini sayon sa kalibutan diin ang kasingkasing nagtumong sa daghang direksyon ug ang tibuok kalibutan padayong naglihok ug nag-usab-usab sa paagi nga wala pa mahunahunai sukad. Walay bisan unsa nga magpabilin og dugay. Ang mga istilo, mga kinaiya, mga uso, politikanhong kasakto, ug bisan ang panglantaw sa sakto ug sayop nagkausab. Sama sa gipanagna ni propeta Isaias, ang sayop ginganlag sakto ug ang sakto sayop (tan-awa sa Isaias 5:20).
Ang espiritwal nga panagsumpaki nagkalapad samtang ang dautan mas malinglahon ug nagbira sa mga tawo sama sa itom nga magnet—samtang ang kamatuoran ug kahayag sa ebanghelyo nag-agni sa mga matinuoron ug mga buotan sa yuta, kinsa nangita sa maayo.
Tingali diyutay lang kita, apan isip mga miyembro niini nga Simbahan kita makalatas niining nagkalapad nga gintang. Nasayud kita sa gahum sa Kristohanong pagserbisyo nga naghiusa sa mga anak sa Dios bisan unsa pa ang ilang espiritwal o ekonomikanhong kahimtang. Usa ka tuig na ang milabay ang Unang Kapangulohan mipaapil nato sa adlaw sa pagserbisyo nga nagsaulog sa ika-75 ka tuig sa programa sa welfare, nga nagtabang sa mga tawo nga mas dili magsalig. Minilyon ka oras ang gihatag sa atong mga miyembro sa tibuok kalibutan.
Nakaangkla ang Simbahan niining baluron nga dagat, usa ka angkla sa nagkusokuso nga tubig sa kausaban ug pagkabahin-bahin, ug usa ka lamdag niadtong naghatag og bili ug nangita sa kamatuoran. Ang Ginoo migamit niining Simbahan isip himan sa pagdala sa Iyang mga anak sa tibuok kalibutan paingon sa proteksyon sa Iyang ebanghelyo.
Ang Espiritu ni Elijah, nga walay kinutuban, dako usab nga gahum alang sa mga katuyoan sa Ginoo sa mahangturong padulngan sa Iyang mga anak. Sa mga pulong ni Malaquias, ang Espiritu Santo mopabalik “sa kasingkasing sa mga amahan ngadto sa mga bata, ug ang kasingkasing sa mga bata ngadto sa ilang mga amahan” (Malaquias 4:6).
Ang Simbahan mao ang ehemplo sa pagpabalik sa kasingkasing ug paagi sa kaayohan sa kalibutan. Tali sa mga miyembro sa Simbahan nga naminyo sa templo ug kanunayng anaa sa Dominggo nga mga miting, mas ubos ang gidaghanon sa diborsyo kay sa kalibutan, ug ang mga pamilya nagpabiling suod ug kanunayng magsultihanay. Ang kahimsog sa atong pamilya mas maayo, ug mas taas kita og kinabuhi kay sa uban. Mas daghan kitag natabang nga pinansyal ug daghang serbisyo ngadto sa nanginahanglan, ug mas nagtinguha kita og mas taas nga edukasyon. Gisulti ko kini dili sa pagpanghambog apan sa pagpamatuod nga ang kinabuhi mas nindot (ug mas malipayon) kon ang focus mao ang pamilya ug ang mga pamilya magpakabuhi sa kahayag sa ebanghelyo ni Kristo.
Unsay atong mahimo aron malikayan ang pagkahisalaag? Una, akong isugyot nga kita maghimo og prayoridad. Ang tanan ninyong gibuhat gawas sa panimalay ipaubos ug ipasuporta sa kalihokan sulod sa inyong panimalay. Hinumdumi ang tambag ni Presidente Harold B. Lee nga “ang labing importante nga … buhat nga inyong buhaton mao ang anaa sulod sa inyong mga panimalay” (Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: Harold B. Lee [2000], 163) ug ni Presidente David O. McKay sa walay paglubad nga “Walay laing kalampusan nga ikahulip sa kapakyasan sa panimalay” (gikutlo gikan sa J. E. McCulloch, Home: The Savior of Civilization [1924], 42; sa Conference Report, Abr. 1935, 116).
Han-aya ang inyong kinabuhi sa paggahin og oras sa pag-ampo ug sa kasulatan ug kalihokan sa pamilya. Hatagi ang inyong mga anak og responsibilidad sa panimalay nga makapakat-on kanila sa pagtrabaho. Tudloi sila nga ang pagsunod sa ebanghelyo makapalayo nila sa kahugaw, kalaw-ay, ug kapintas sa Internet, media, ug mga video game. Dili sila mawala, ug maandam sila sa pagdala og responsibilidad kon kini isalig kanila.
Ikaduha, kita kinahanglang mohimo sa mga butang sa husto nga pagkahan-ay! Kaminyoon una ug dayon pamilya. Daghan sa kalibutan ang nakalimot sa natural nga han-ay sa mga butang ug naghunahuna nga makausab o makatuis sila niini. Wagtanga ang inyong kahadlok gamit ang hugot nga pagtuo. Salig sa gahum sa Dios paggiya kaninyo.
Kamong dili pa minyo, hatagi gayud og pagtagad ang pagpangita sa inyong mahangturong kapikas. Batan-ong mga lalaki, hinumdumi ang gisulti ni Presidente Joseph F. Smith: “Ang dili magminyo … [nagdala] ngadto sa taphaw nga hunahuna sa ideya nga [kini] kahimut-an tungod kay nagdala [kini] diha [niini] og gamay nga responsibilidad. … Ang tinuod nga sayop anaa sa batan-ong mga lalaki. Ang kakulang sa pagpugong nagpalayo kanila sa katungdanan ug responsibilidad. … Ang mga sister maoy biktima … [ug] magminyo unta kon mahimo pa lang, ug malipayong modawat sa responsibilidad sa kinabuhi sa pamilya” (Gospel Doctrine, 5th ed. [1939], 281).
Ug sa batan-ong mga babaye, modugang ko nga dili usab ninyo ibaliwala kining responsibilidad. Walay trabaho nga makatagbaw sama sa pagmatuto og pamilya. Kon mag-edad na kamo og sama nako, mas masabtan ninyo kini.
Ikatulo, mga bana ug mga asawa, kamo kinahanglan nga magkatugbang nga kaparis sa inyong kaminyoon. Basaha kanunay ug sabta ang pamahayag kabahin sa pamilya ug sunda kini. Likayi ang dili matarung nga pagmando bisan unsa nga matang. Walay nanag-iya og kapikas o mga anak; ang Dios maoy Amahan natong tanan ug mihatag nato sa pribilehiyo sa kaugalingon natong pamilya, nga kaniadto Iyaha lamang, aron matabangan kita nga mahisama Kaniya. Isip Iyang mga anak kinahanglang mahibaloan nato sa panimalay ang paghigugma sa Dios ug makapangayo kita Kaniya og tabang. Tanan, minyo o dili, mahimong magmalipayon ug mosuporta bisan unsa pa ang mahimo ninyong pamilya.
Ug sa katapusan, gamita ang mga kapanguhaan sa pamilya sa Simbahan. Sa pagpadako sa mga anak, ang mga pamilya makapangayo og tabang sa ward. Suportahi ug pakig-alayon sa mga lider sa priesthood ug auxiliary ug pahimusli ang mga programa sa Simbahan alang sa kabatan-onan ug pamilya. Hinumdumi ang ubang mga pulong ni Presidente Lee—nga ang Simbahan mao ang suporta sa atong pagtukod og mahangturong mga pamilya (tan-awa sa Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: Harold B. Lee [2000], 182).
Karon, kon tungod sa bisan unsang rason sa tinagsa o pamilya nahisalaag, nan kinahanglan ninyong gamiton ang pagtulun-an sa Manluluwas diha sa Lucas, kapitulo 15, aron himoong husto ang inyong padulngan. Dinhi ang Manluluwas naghisgut sa paningkamot sa magbalantay sa pagpangita sa nawalang karnero, sa babaye nga nangita sa nawalang salapi, ug sa mahinangpong pagdawat sa mausikong anak nga mipauli. Nganong gitudlo ni Jesus kini nga mga sambingay? Gusto Niya nga masayud kita nga walay mawala nga dili makakaplag pag-usab sa atong dalan pinaagi sa Iyang Pag-ula ug mga pagtulun-an.
Sa inyong paningkamot nga magkinabuhi sa ebanghelyo ug doktrina ni Kristo, ang Espiritu Santo mogiya kaninyo ug sa inyong pamilya. Makabaton kamo’g espirituhanong GPS nga mosulti ninyo kon asa na kamo ug asa kamo padulong. Ako mosaksi nga ang nabanhaw nga Manunubos sa katawhan nahigugma natong tanan, ug misaad nga kon mosunod kita Kaniya, dad-on kita nga luwas balik sa atong Langitnong Amahan, diin ako mopamatuod sa pangalan ni Jesukristo, amen.