Ko Hono ʻAi e Konifelenisí ke Hoko ko e Konga ʻEtau Moʻuí

Fakakaukau ke fakaʻaongaʻi e niʻihi ʻo e ngaahi ʻekitivitī mo e ngaahi fehuʻi ko ʻení ke kamata ʻaki ha fealēleaʻaki fakafāmili pe fakalaulauloto fakatāutaha.

Ko e fika e peesi ʻoku lisi fakataha atu mo e fakakaukaú ko e ʻuluaki peesi ia ʻo e malangá.

Maʻá e Fānaú

Naʻe meʻa ʻa Palesiteni Tōmasi S. Monisoni fekauʻaki mo hono mahuʻinga ʻo e talangofuá pea mo hono ʻomi maʻu pē ʻe he talangofuá ʻa e olá (peesi 89). Fakakaukau ki ha taimi naʻá ke talangofua ai ki he ngaahi tuʻutuʻuni fakafāmilí. Fēfē ha taimi naʻá ke talangofua ai ki he ngaahi tuʻutuʻuni ʻa e ʻOtuá? Ko e hā ʻa e ongo naʻá ke maʻu ʻi hoʻo talangofuá?
Naʻe fai ʻe ʻEletā M. Lāsolo Pālati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ha talanoa ki ha kiʻi taʻahine naʻá ne tō ha fuʻu temata mei ha kiʻi foʻi tengaʻi temata (peesi 18). Lau pe toe fai fakafāmili ʻa e talanoa ko ʻení mo talanoa ki he meʻa ʻokú ne akoʻi ʻo kau ki he founga te ke lava ai ʻo tatau mo e Tamai Hēvaní. Te ke lava ʻo fokotuʻu ha taumuʻa ke ke fai ha meʻa ke ke ofi ange ai ki he Tamai Hēvaní.
Naʻe meʻa ʻa ʻEletā ʻEniliki R. Falapela ʻo e Kau Fitungofulú fekauʻaki mo e meʻa ʻokú ne ʻai ke mālohi ʻa e ngaahi fāmilí (peesi 102). Naʻá ne akoʻi ko ha niʻihi ʻo e ngaahi foi lea mahuʻinga taha ke fakaʻaongaʻi ʻi homou fāmilí ko e “ʻOku ou ʻofa ʻiate koe,” “Mālō ʻaupito,” mo e “Fakamolemoleʻi au.” Naʻe fokotuʻu mai ʻe Sisitā Losemalei M. Uikisomu, palesiteni lahi ʻo e Palaimelí, ʻo ne pehē, “ʻOku ou saiʻia he meʻa kotoa pē ʻokú ke faí” (peesi 81). Fakatokangaʻi e meʻa ʻoku hoko he taimi ʻokú ke fakaʻaongaʻi ai ʻa e ngaahi foʻi lea ko ʻení ʻi homou fāmilí. ʻOkú ne ʻai nai kinautolu ke nau fiefia? Ko e hā hoʻo ongoʻí?

Maʻá e Toʻu Tupú

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Tōmasi S. Monisoni ha tefitoʻi moʻoni ʻe fā ʻo e teuteu ke fakahoko e ngāue fakafaifekaú—ʻo ʻikai ko ha faifekau taimi kakato pē ka ʻi hoʻomou hoko foki ko ha mēmipa ʻo e Siasí (peesi 66). Te ke lava ʻo ako ʻene malangá pea mo fakakaukau ki he fehuʻi ko ʻení: Ko e hā nai te u lava ʻo fai he taimí ni ke u hoko ai ko ha faifekau lelei ange?
Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻoku sai pē ke ʻi ai ha veiveiua mo ha ngaahi fehuʻi, ka naʻá ne toe akoʻi foki: “Pīkitai ki he meʻa kuó ke ʻosi ʻiló pea tuʻu maʻu kae ʻoua kuo maʻu ha ʻilo lahi ange. … Mou tuʻu maʻu he tui ʻoku mou maʻú” (peesi 93). Fakakaukau ke hiki ʻi hoʻo tohinoá hoʻo tuí, fakamoʻoní, mo ha ngaahi aʻusia fakalaumālie ne ke maʻu. Hiki foki mo ha ngaahi fehuʻi ʻokú ke maʻu pea tauhi ia koeʻuhí ko e taimi te ke lau ai ʻa e folofolá mo e makasini ko ʻení, te ke lava ʻo kumi ai e talí.
Naʻe lea ha kau malanga tokolahi fekauʻaki mo e talangofuá mo hono ngaahi tāpuakí. Hangē ko ʻení, naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Monisoni, “ʻOku ʻilo e moʻoni mo e tali ki heʻetau ngaahi fehuʻi mahuʻinga tahá ʻi he taimi ʻoku tau talangofua ai ki he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá” (peesi 89). Fakakaukau ke ke fekumi ʻi he makasini ko ʻení ʻo fakaʻilongaʻi pe hiki ʻa e ngaahi tāpuaki lahi ʻo e talangofuá. ʻE lava ke ueʻi fakalaumālie koe ʻe he ʻilo ʻo e ngaahi tāpuaki ko ʻení ke ke hokohoko atu ʻo moʻui māʻoniʻoni.
Naʻe akoʻi ʻe ha kau malanga ʻe niʻihi te ke lava ke tokoni ʻi ha faʻahinga taimi pē, kae ʻikai ko e taimi ngāue ʻofá pē. Naʻe akoʻi ʻe Misa Tēvita L. Peki, ko e palesiteni lahi ʻo e Kau Talavoú, “Tokoni ʻi he ʻaho kotoa pē. ʻOku ʻākilotoa kimoutolu ʻe he ngaahi faignamālié.” Te ke lava ʻo lau ʻi he malanga ʻa Misa Pekí ha ngaahi faʻifaʻitakiʻanga ʻo e tokoni ʻa e toʻu tupú ki ha niʻihi kehe (peesi 55).

Maʻá e Kakai Lalahí

Naʻe fakamoʻoni ha kau malanga tokolahi ʻo kau kia Sīsū Kalaisi. Ko e hā te ke lava ʻo ako fekauʻaki mo Hono ʻulungāngá, misioná, mo ʻene ngāue fakalotu fakalangí, mei he ngaahi malanga ʻi he peesi 22, 70, 96, 99, mo e 109?
Ko e tefito ʻo e nāunau fakalēsoni ki he toʻu tupú ʻi Meé ko e kau palōfitá mo e fakahaá. Kapau ʻokú ke akoʻi ʻa e toʻu tupú ʻi he lotú pe ʻi ai haʻo fānau ʻoku taʻu hongofulu tupu, te ke lava ʻo aleaʻi mo kinautolu ʻa e nāunau fakalēsoní mo e fehuʻi ko ʻení: Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke fakafanongo pea mo muimui ki he kau palōfita moʻuí? Fakakaukau ke ke ako ʻa e makasini ko ʻení ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi kikite mo e ngaahi fakatokanga, kapau ʻe talangofua ki ai, te ne tokoniʻi kitautolu ke tau tupulaki ʻi he taimi faiangataʻá.
Naʻe tokanga ha kau malanga ʻe niʻihi ki hono fakamālohia ʻo e fāmilí. Hangē ko ʻení, naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Lisiate G. Sikoti ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, “Kapau ʻe fakatefito [ʻi he Fakamoʻuí] homou ʻapí, ʻe ʻi ai leva e nongá mo e fiemālié” (peesi 29). Kumi ha ngaahi founga ke fakatefito homou ʻapí ʻi he Fakamoʻuí ʻi hoʻomou ako ʻa e malanga ʻa ʻEletā Sikotí pea pehē ki he ngaahi malanga ʻi he peesi 6, 81, 83, mo e 102.