—Hisitōlia fakafāmilí—ʻOku ou Fai Ia
ʻE malava ke faingofua mo fakafiefia ʻa hono kamataʻí. ʻOku fai ʻe he toʻu tupu ʻi he māmaní ʻa e hisitōlia fakafāmilí pea fai ha ngaahi tokoni.
Te u kamata ʻi fe? Mahalo te ke fakakaukau kuo ʻosi fai ʻe ho kāingá e ngāue kotoa ʻoku fie maʻu ke faí. Pe ʻokú ke foʻou ki he hisitōlia fakafāmilí pea hangē ʻoku fuʻu faingataʻá. Tatau ai pē pe te ke kamata ʻi hano tauhi ʻo e tohinoa fakatāutahá, teuteuʻi e ngaahi hingoa ki he temipalé, pe ako meí ho kāinga ʻoku kei moʻuí, te ke lava ʻo kau ʻi he hisitōlia fakafāmilí ʻi ha ngaahi founga fakafiefia mo ʻaonga.
Tauhi ha Tohinoa Fakatāutaha: Ko Hono Manatua Hotau Ngaahi Tāpuakí
ʻOku ʻikai faingofua ʻa hono tauhi ha tohinoá. ʻOku tau faʻa pehē ʻoku tau fuʻu femoʻuekina pe fuʻu helaʻia pe ʻoku ʻikai fuʻu fakafiefia feʻunga ʻetau moʻuí ke lekooti. Ne u fakatokangaʻi ʻi he ngaahi taʻu kuohilí naʻe ʻikai ʻuhinga e tauhi tohinoá ke faingataʻa pea ʻe lava pē ke u saiʻia ai.
Ne u kamata ʻaki hono hiki ha meʻa ʻe taha ʻi he ʻaho. ʻOku ʻikai mahuʻinga ia kapau naʻe fuʻu lōloa pe fakafiefia; naʻá ku hiki pē ha meʻa pē naʻe ʻi hoku ʻatamaí pe ko e hā pē ha meʻa ne hoko he ʻaho ko iá. Kuo ʻosi tāpuekina ʻe ia ʻeku moʻuí.
ʻI he ʻaho ʻe taha, ne faingataʻaʻia ha taha ʻo hoku fāmilí pea ne ʻikai ke u fakapapauʻi pe ko e hā te u lea ʻakí, ka naʻe ueʻi au ke u lau ki ai ha taha ʻo e fakamatala ʻi heʻeku tohinoá. Ne u lava ʻo vahevahe ha kiʻi konga ʻaʻaku ne u hiki ʻi he kiʻi tohinoa lanu ʻuliʻuli ko iá, pea ne u mātā e founga ne tokoni ai ke ne fiefiá.
ʻOku ou fakapapauʻi atu kapau te ke kamata tohi ha fakamatala ʻi ha ʻaho, te ne tāpuekina hoʻo moʻuí. Tatau ai pē pe ʻoku siʻisiʻi pe lahi, ʻe tokoni hoʻo tohi e ngaahi tāpuaki hoʻo moʻuí ke ke manatuʻi kinautolu.
Senituli W., ʻIutā, USA
Ko Hono Maʻu e Fiefiá ʻi he Hisitōlia Fakafāmilí: Fekumi ki he Ngaahi Kuí
ʻI hoku papitaisó, ne u fanongo lahi kau ki he hisitōlia fakafāmilí, ka naʻe ʻikai te u ʻilo hono founga fakahokó pe te u lava nai ʻo fai ia. Ne u fakakaukau ke lotua ia, pea ne u ongoʻi ʻoku totonu ke u kamata ngāue leva ki ai. Ne u ongoʻi ʻoku loto vēkeveke mai ʻeku ngaahi kuí ke u kamata pea te nau tokoni mai ke maʻu ʻa e fakamatala ʻoku fie maʻu ki he ngaahi ouaú.
Ne u kamata ʻaki hono toʻo ha kalasi hisitōlia fakafāmili, pea hili ha kiʻi taimi nounou ne ui au ke u hoko ko ha tokotaha fai faleʻi ki he hisitōlia fakafāmilí. Ne u tailiili he naʻe ʻikai ke u ʻilo lahi ki ai, ka naʻá ku tali ʻa e uiuiʻí.
Ne u ʻaʻahi ʻi he ʻaho ʻe taha ki he tokoua ʻeku kui fefiné, naʻá ne maʻu ʻa e ngaahi meʻa fakapepa kau ki heʻeku kui ua fefiné. Naʻe ʻikai ke ne fie vahevahe ha fakamatala lahi koeʻuhí naʻe ʻi ai ʻenau tukufakaholo ki he talanoa fekauʻaki mo e kau pekiá. Naʻá ne pehē ko e ʻaho hokó naʻe mālōlō ai ʻeku kui ua fefiné, pea te ne tutu ʻa e ngaahi meʻa fakapepá. Ne u kole pe ʻe lava ke u tomuʻa maʻu ha fakamatala mei ai, pea naʻá ne tali. Ne u ʻilo mei ai ʻe tokoni mai ʻa e Tamai Hēvaní ke hokohoko atu ʻeku fekumí.
ʻI heʻeku ngāue ʻi he senitā hisitōlia fakafāmili ofi ki he temipalé, ne hokohoko atu ʻeku ʻilo lahi ange ki hoku fāmilí. Ne u ʻilo ai ko e toko ua ʻo ʻeku ongo kui ua fefiné ko ha omi mei ʻĪtali pea naʻe ʻi ai haʻanau faama ofi ki Sao Paulo, Palāsila. Ne ʻikai toe fetuʻutuaki hoku fāmilí mo e kāinga ʻi he fāmá, ka naʻá ku ʻilo haku kāinga naʻá ne faʻu ha tohi kau ki he hisitōlia hoku fāmilí. Naʻá ne ʻomai e tohí, ʻa ia naʻá ne faʻu ʻi ha taʻu ʻe hiva. Naʻá ne pehē naʻe ʻikai ke ne ʻilo pe ko e hā naʻá ne tohi aí ka naʻá ne ongoʻi ʻe tokoni ki ha taha ʻi he kahaʻú. Naʻá ku ʻilo ne ueʻi ia ʻe he laumālie ʻo ʻIlaisiaá.
Naʻe akoʻi au ʻe heʻeku ngaahi aʻusiá ʻoku tau fai ha ngāue toputapu. ʻOku tatali mai ʻetau ngaahi kuí ki heʻetau tokoní pea ʻoku nau ʻi hotau tafaʻakí ke tokoni mai.
Kāpeli D., Palāsila
Ko Hono Fakahoko ʻo e Ngāue Fakatemipalé: Ngaahi Ouau Toputapú
Ko e papi ului toko taha pē au mo e mēmipa ʻo e Siasí ʻi hoku fāmilí. Naʻá ku ʻilo ko e taha ʻo e ngaahi ouau toputapú ʻa e papitaiso maʻá e kau pekiá. Ne u ʻalu ki he temipalé ʻi ha ʻaʻahi, pea lolotonga ʻeku fanongo ki he tokotaha naʻá ne tokangaʻi kimautolú, ne u ongoʻi ha kihiʻi leʻo siʻi ʻo talamai ke u ʻalu ki he senitā hisitōlia fakafāmilí ke fakahū ha kole ke fai e ouau ʻo e temipalé ki heʻeku faʻē kuo mamaʻo atú. Ne u fuʻu fiefia ʻi hono fakamahinoʻi mai ʻe he ʻakauni FamilySearch kuo ʻosi fai hono ngāue fakatemipalé. Naʻá ne fakamālohia ʻeku fakamoʻoní, pea ʻoku ou ʻilo ko e taha e ngaahi ʻuhinga ʻoku tau ʻi he māmaní aí ke tokoni ki heʻetau ngaahi kuí ke maʻu e ongoongolelei moʻoni ʻo Sīsū Kalaisí.
Māvini S., Filipaini
Ko e Muimui ʻi he Ueʻi Fakalaumālié: Ako mei he Kāinga ʻOku Kei Moʻuí
Hili ʻeku ʻosi mei he akoʻanga māʻolungá, ne u ongoʻi ke ʻaʻahi ki heʻeku ngaahi kui ʻe toko faá kotoa. Ne ʻi ai haku taimi ʻatā, peá u fakatokangaʻi mahalo he ʻikai ke u toe maʻu e faingamālie ko ʻení, ko ia ne u fakamoleki taki uike ʻe taha mo ʻeku ngaahi kuí.
Ne u fakamoleki hoku taimí ʻo sio ʻi ha ngaahi meʻa he ngaahi puha motuʻá, lau e ngaahi tohi motuʻá, pea sio he ngaahi tā motuʻá. Ne u lekooti e talanoa ʻeku ngaahi kuí ki heʻenau tupu haké, takai ʻi ha ngaahi faʻitoka pea ʻaʻahi ki he feituʻu ne nofo mo ngāue ai ʻeku ngaahi kuí mo honau kāingá. Naʻe fakafiefia! Ne u ako lahi kau ki hoku kāingá, ngaahi kuí, mātuʻá mo au foki. Ne u fakatokangaʻi naʻe ʻikai ke u mei ʻi he tuʻunga ʻoku ou ʻi aí ka naʻe taʻe ʻoua ʻeku ngaahi kuí.
Hili ʻeku folaú, ne u foki mai mo ha ngaahi hingoa ʻe 1,000 nai ʻo ʻeku ngaahi kuí pea malava ʻo fai e ngāue fakatemipalé ki ha niʻihi tokolahi ʻo kinautolu. Naʻe hoko ʻa ʻeku muimui ʻi he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní mo e ʻaʻahi ki heʻeku ngaahi kuí ko e taha ʻo e fili lelei taha kuó u faí.
Senilī P., Kalefōnia, USA
Ongoʻi Lata: Ko Hono ʻAve ha Ngaahi Hingoa ki he Temipalé
ʻI heʻeku ʻeke ki heʻeku tamaí ha ngaahi fakakaukau hisitōlia fakafāmilí ke fakakakato ʻeku Fakalakalaka Fakatāutahá, naʻá ne fakamatala naʻá ne maʻu ha ngaahi hingoa ko e fāmili ʻi ha ngaahi taʻu kuohilí ka naʻe teʻeki maau e ngaahi hingoá ke ne ʻave ki he temipalé koeʻuhí ko e ngaahi fie maʻu ʻi hono taimí. ʻE lava ke u tokoni ke malava e kau mēmipa ko ʻeni ʻo e fāmilí ʻo maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e temipalé.
ʻI he ngaahi māhina siʻi hono hokó, ne u fakamoleki e taimi hoʻataá mo e efiafí ke fakahū e ngaahi hingoá ki he komipiutá pea ako e ngaahi talanoa fakafāmili mei heʻeku tamaí. Naʻá ma ʻomai foki mo ha ngaahi maikolofisi (microfiche) ke maʻu ha fakamatala lahi ange. ʻI he taimi ʻe niʻihi ne faingataʻa ai ke lau ʻa e ngaahi filimi motuʻá, ne u fai ha kiʻi lotu fakalongolongo pea toʻo ki tuʻa ha laʻipepa ke tā ʻa e ʻatá. Naʻe hā ʻa e ngaahi hingoa mei he kakapú.
Naʻá ku iku pē ʻo tānaki mai ha ngaahi hingoa lahi ko e fāmili, pea ne tokoni e toʻu tupu ʻi homau uōtí ke fakakakato e papitaisó. Naʻe ʻave leva ʻe heʻeku mātuʻá mo e kau mēmipa kehe ʻo e uōtí e ngaahi kaati hingoá ke fakakakato e ngaahi ouau kehe ʻo e temipalé.
Ne hangē pē ha taimi nounou kimuʻa peá u teuteu ke ʻalu ki he temipalé ke maʻu hoku ʻenitaumení. Ne u fiefia ka naʻá ku manavasiʻi foki.
ʻI heʻemau ʻalu ki he temipalé, ne fakamatalaʻi ʻe heʻeku tamaí naʻá ne maʻu ʻeku ngaahi kaati hingoá ko e fāmili ne u teuteuʻi ki heʻeku ngāue Fakalakalaka Fakatāutahá. Naʻe mole ha niʻihi, pea naʻá ne ʻomai e ngaahi kaati hingoá ki heʻeku faʻeé, tokotaha naʻá ma teu malí pehē kiate ia ke fakaʻosi. Naʻá ne vahevahe mai honau hingoá, pea ne u manatuʻi ia mei heʻeku ngāue naʻe faí.
ʻI heʻeku fai e ngaahi fuakava toputapu ʻi he temipalé, ne u ongoʻi ʻa hono ʻākilotoa au ʻe kinautolu ʻoku nau ʻofa ʻiate aú ʻi he ongo tafaʻaki fakatouʻosi ʻo e veilí. Ne u ongoʻi ha nonga moʻoni ʻi hono ʻilo te u lava ʻo fakataha taʻengata mo hoku fāmilí.
Holi P., ʻAitahō, USA