Na Vosa Vakatautauvata ni Daukakaburaki
Sa na qai vakatau vei keda yadua meda tuva na veika me vakaliuci ka cakava na veika me vinaka na noda vanua ka levu na noda tatamusuki.
Na ulutaga ni vosa ena koniferedi raraba era sa lesi mai—sega mai na nodra lewa na tamata ia sa mai na veivakauqeti vakayalo ni Yalotabu. E vuqa na ulutaga era wasei mai ena veika vakatamata e tarai keda vata. Ia me vaka ni a sega ni vakavulica o Jisu na sala me vorati kina na bolebole kei vuravura se veisaqasaqa vakapolitiki ena Nona gauna, sa dau vakauqeti ira na Nona italai ena gauna oqo mera cauraka na cava era rawa ni cakava o ira era dau muri Koya me vakavoutaki kina na noda bula yadua meda vakarautaki keda meda lesu tale ki na noda itikotiko vakalomalagi. E vakauqeti na lomaqu ena macawa oqo ni Siga ni Mate meu vosa baleta na veivakavulici talei ka tawacava ena dua vei ira na vosa vakatautauvata i Jisu.
Na vosa vakatautauvata ni daukakaburaki sa dua vei ira na iwiliwili lailai ni vosa vakatautauvata e tukuni taucoko tiko ena tolu na Kosipeli raraba. E dua talega vei ira na iwiliwili lailai sara ni vosa vakatautauvata a vakamacalataka o Jisu vei iratou na Nona tisaipeli. Na sorenikau a kaburaki sai koya na “vosa ni matanitu” (Maciu 13:19), “na vosa” (Marika 4:14), se na “vosa ni Kalou” (Luke 8:11)—na ivakavuvuli nei iVakavuvuli kei ira na Nona italai.
Na duidui qele era lutu kina na sorenikau e matataka tiko na sala duidui era ciqoma ka vakamuria kina na tamata na ivakavuvuli oqo. Koya gona, na sorenikau e “lutu ena tutu ni sala” (Marika 4:4) era se bera ni yacova na qele ni vuravura oqo era na rawa ni laki tubu kina. Era sa vaka na ivakavuvuli era lutu ki na yalo e kaukauwa se sega tu ni vakarau. Au na sega tale ni tomana na kena oqo. Na noqu itukutuku sa baleti keda eda sa yalataka meda na muri Karisito. Na cava meda na cakava ena ivakavuvuli ni iVakabula ni da bula voli tiko?
Na vosa vakatautauvata ni daukakaburaki sa vunauca tiko na keda ituvaki kei na itovo ena rawa ni tarova e dua sa ciqoma oti na sorenikau ni itukutuku ni kosipeli me kadre me laki vuavuai vinaka na tatamusuki.
I. Vanua Veivatu, Sega na Wakana
Na sorenikau era “lutu eso ki na vanua veivatu, sa sega ni levu kina na qele; a sa tubu cake vakatotolo sara, ni sa sega ni vavaku na kena qele: ia ni sa cabe na siga, sa malai; ia ni sa sega na wakana, sa raqosa sara” (Marika 4:5–6).
E vakamacalataka o Jisu ni oqo e tukuni ira tiko “era rogoca na vosa, ka vakabauta totolo sara ena reki,” ia me baleta ga ni “sega ga na wakadra e lomadra, … ia ni sa tubu e muri na rarawa se na veivakacacani ena vuku ni vosa, era sa tarabe sara” (Marika 4:16–17).
Na cava e vakavuna vei ira sa rogoca me “sega ga na wakadra e lomadra”? Oqo na veika e yaco vei ira na lewenilotu vou era saumaki ga mai vei rau na daukaulotu se ki na vuqa na isaluwaki totoka ni Lotu se ki na vuqa na vuavuai vinaka cecere ni lewe ni Lotu. Sega sara ni vakawakanataki ena vosa, ni yaco mai na veisaqasaqa era na rawa ni malai ka raqosa sara. Ia o ira mada ga era susu mai na Lotu—ira na lewenilotu tu mai vakabalavu—era rawa ni vasiri ki na dua na ituvaki sa sega tu kina na wakadra e lomadra. Au kila eso era vakaoqo—na lewenilotu e sega ni tudei ka kaukauwa na nodra saumaki mai ki na kosipeli i Jisu Karisito. Kevaka sa sega na wakada ena ivakavuvuli ni kosipeli ka tudei ena kena bulataki, sa na rawa ki na dua ga vei keda me bulia cake e dua na yalo vatu, sai koya na vanua veivatu ni sorenikau vakayalo.
Na kakana vakayalo sa gadrevi dina ki na vakabulai tiko ni yalo, vakabibi ki na dua na vuravura sa toso tani tiko mai na kena vakabauti na Kalou kei na veika taucoko ni dina kei na cala. Ena gauna vakaoqo ena veiliutaki ni Initaneti, e vakalevutaka na itukutuku e vakacacana na vakabauta, sa dodonu meda vakalevutaka na noda soli keda ki na veika dina vakayalo me rawa ni qaqaco na noda vakabauta ka meda teivaki titobu tikoga ena kosipeli.
Kemuni na itabagone, ke rairai matailelevu beka na ivakavuvuli oqo, oqo e dua na ivakaraitaki rawarawa. Kevaka sa votai tiko mai na sakaramede o qai teks tiko se vakasolokakana se qito vidio se cakava tiko e dua tale na ka mo kakua kina ni kania na kakana vakayalo sa bibi sara, ko sa tagutuva tiko kina na wakamu vakayalo ka tosoi iko tiko yani ki na vanua veivatu. O sa vakamalumalumutaki iko tiko mo laki raqosa yani ni ko sotava na veika dredre ni tu taudua, vakacacani, se vakasewasewani. E vakakina talega vei ira na qase.
E dua tale ena rawa me vakarusa na wakada vakayalo—e veitokoni sara kina na tekinolaji ni gauna oqo ia e sega ni ka tani mai kina—sai koya na kena raici tiko vakalailai na kosipeli se na Lotu. Na rai rabalailai oqo e vakatabakidua tikoga ki na dua ga na vunau se ivakarau se luluqa e kilai ni tiko vua e dua na iliuliu ka vakawaleni sara kina na ituvaki raraba cecere ni ituvatuva ni kosipeli kei na vuavuai vinaka ni tatamusuki ni tamata yadua kei na itikotiko raraba. E vakamacalataka kina vakamatata o Peresitedi Gordon B. Hinckley e dua na ituvaki ni rai vakalailai oqo. A tukuna ki na dua na ivavakoso mai BYU me baleti ira na dauniitukutuku vakapolitiki era “cudruvaka sara” e dua na ka se qai yaco oti ga. “Ena nodra kila vakacakacaka era cavuta na veika tawakilikili kei na cudru. … Sa dina sara,” a tinia, “sai koya oqo na gauna ni veivakacacani vakaoqo.”1 Na kena duidui, o ya meda vakawakanitaki keda tudei ena kosipeli e dodonu meda qarauna ka kakua ni veivakacacani ka vakasaqara tikoga na raici tiko vakataucoko na cakacaka lagilagi ni Kalou.
II. Wa Vakavotona: Na Lomaocaoca ni Veika ni Vuravura Oqo kei na iYau sa Dauveivakaisini
E vakavulica o Jisu ni “sa lutu eso ki na veiwa-vakavotona, a sa tubu cake na veiwa-vakavotona, ka vakaruguta, a sa sega kina ni vua” (Marika 4:7). A vakamacalataka ni sai ira oqo era “sa rogoca na vosa, ia na lomaocaoca ena vuku ni vuravura oqo, kei na iyau e dauveivakaisini kei na daugadreva na ka tani eso sa curu kina, ka vakaruguta na vosa, a sa sega kina ni vua” (Marika 4:18–19). Sai koya dina oqo na ivakaro meda sa na rogoca matua taucoko.
Au na vosa taumada me baleta na iyau sa dauveivakaisini. Se cava sara na ilakolako vakayalo eda sa yacova—se na ituvaki ni noda saumaki vou—eda na temaki taucoko ena ka oqo. Ni gauna e vakanamata kina na ivakarau ni bula se veika me vakaliuci ki na kena rawati, vakayagataki, se taukeni e dua na iyaya, eda na vakatoka o ya me bula vakaiyau. E vuqa na ka sa tukuni ka volai oti me baleta na bula vakaiyau e gadrevi me vakuri vakalailai eke.2 Vei ira era vakabauta na ka e vakatokai me ivakavuvuli ni rawa iyau era sa vakararawataki tiko ena yau sa dauveivakaisini. Na kena taukeni na iyau se rawa-ka vakalevu e sega ni vakatakilakila ni sa vakacerecerei vakalomalagi, kei na kena sega ni tiko sa sega ni vakatakilakila ni sega ni vakacerecerei vakalomalagi. Ena gauna a kaya kina o Jisu vua e dua sa daumuri Koya ni sa rawa me rawata na bula tawamudu ke me solia taucoko na nona iyau kivei ira na dravudravua (raica Marika 10:17–24), a sega ni tukuna tiko o Koya ni ka butobuto na kena taukeni na iyau ia e ka butobuto ga na ivakarau nei koya e muria voli na iyau o ya. Me vaka ni da sa kila taucoko, a vakavinavinakataka o Jisu na kai Samaria dauloloma, o ya ni a vakayagataka na ilavo vata ga o ya me qaravi ira kina na wekana ka a vakayagataka o Jutasa me volitaki nona iVakabula kina. Na vu ni ka ca kecega e sega ni ilavo ia na daulomana na ilavo (raica na 1 Timoci 6:10).
E tukuni ena iVola i Momani na gauna sa yaco kina na Lotu ni Kalou me “sa sega ni tubu kina na cakacaka ni lotu” (Alama 4:10) baleta “na nodra … sa domona na iyau kei na veika wale ni vuravura” (Alama 4:8). Kei koya ga sa tu vakalevu vua na iyau vakayago sa na rawa me “bacani” ena iyau kei na veika ni vuravura oqo.3 Oqori na ivakamacala taumada e veiganiti ki na ivakavuvuli ni iVakabula e tarava.
Na veiwa vakavotona duatani sara ena vakaruguya na cakacaka ni vosa ni kosipeli ki na noda bula sai koya na veika kaukauwa ni vuravura oqo e vakatoka o Jisu me “lomaocaoca kei na iyau kei na marau ni bula oqo” (Luke 8:14). Era sa iwiliwili levu meda cavuta rawa. Ena rauta ga e vica na kena ivakaraitaki.
Ena dua na gauna a vunauca kina o Jisu na Nona iApositolo iliuliu, ka kaya vei Pita, “Ko sa via vakatarabetaki au: ni ko sa sega ni vakananuma na ka ni Kalou, na ka ga ni tamata” (Maciu 16:23; raica talega na V&V 3:6–7; 58:39). Na vakacerecerei ni veika ni tamata sa kena ibalebale na kena vakaliuci cake na veika ni vuravura oqo mai na veika ni Kalou ena noda ivalavala, veika eda vakaliuca, kei na noda vakanananu.
Eda sa soli keda ki na “marau ni vuravura oqo” (1) ni da sa vakatotogani, ka vakacacani kina na isolisoli talei ni galala ni digidigi ni Kalou; (2) ena gauna eda temaki kina mai na veivakataotaki e caca wale, e vagolei keda tani mai na veika bibi tawamudu; ni (3) gauna sa tu vinaka kina na noda vakasama, ka yaco me tagutuvi ena so na gauna na noda tubu vakayadua ni dau gadrevi meda rawata kina na icavacava tawamudu.
Eda sa rawai ena “lomaocaoca … ni bula oqo” ni da rerevaka na veika ena yaco ni mataka, ka dau vakataotaka noda toso ki liu ena vakabauta, ka nuitaka tiko na Kalou kei na Nona yalayala. Ena ruasagavulu ka lima na yabaki sa oti a vosa o noqu qasenivuli dokai ni BYU, o Hugh W. Nibley, me baleta na rerevaki ni noda soli keda yani ki na lomaocaoca ni vuravura oqo. A tarogi ena dua na veivakatarogi ke sa gadrevi beka ena ituvaki vakavuravura kei na noda itavi ni kaburaka na kosipeli meda vakasaqara kina eso na sala me “vakalomavinakataki kina o vuravura ni da cakava tiko na noda itavi ena Lotu.”4
A sauma kina: “Oqori sara ga sa itukutuku taucoko ni Lotu, se sega beka? Ena gadrevi sara mo veivakacudrui eke, sa na gadrevi mo kakua ni ririkotaka. Oqo na gauna mo vakabauta kina. … Na noda soli keda e dodonu me vakatovolei, e dodonu me ka dredre, e dodonu me sega tu ni vakaibalebale ki na veika ni vuravura oqo.”5
Na ka vakaliuci oqo ni kosipeli a vakadeitaki e BYU ena vica na vula sa oti mai vua e dua na iliuliu dokai ni lotu Katolika, o Charles J. Chaput, na ajibisopi mai Philadelphia. Ena nona vosa tiko baleta na “veika era duavata kina na veiitikotiko raraba ni YDE kei na lotu Katolika,” me vakataka na “vakamau kei na matavuvale, na ituvaki ni veivinakati ni tagane kei na yalewa, na bula vakalou ni bula ni tamata, kei na guraki ni bula galala ni veika vakalotu,” a kaya kina:
“Au gadreva meu vakamatatataka tale na bibi ni kena bulataki dina na veika eda tukuna tiko ni da vakadinata. Sa gadrevi oqo me vakaliuci—sega walega ena noda bula yadua kei na matavuvale ia ena loma ni noda lotu, noda digidigi vakapolitiki, noda veiqaravi ena bisinisi, noda qaravi ira na dravudravua; sa kena ibalebale, ena veika kece sara eda cakava.”
“Oqo na vuna e bibi sara kina,” a tomana o koya. “Vuli mai na veika era sotava na lotu Katolika. Oi keimami na Katolika keimami vakabauta ni neimami inaki o ya me keimami dauivakaraitaki vinaka vei ira na lewenivanua. Ia e tiko e dua na duidui lailai mo ivakaraitaki vinaka vei ira na lewenivanua, kei na nomu waki vata kei ira na lewenivanua.”6
Na ivakaro ni iVakabula me kakua vei keda na lomaocaoca ni vuravura oqo sa dau vakaruguya na vosa ni Kalou ena noda bula sa bolei keda sara meda vakadeitaka na veika meda vakaliuca—me vakarautaki na yaloda—ena ivakaro ni Kalou kei na veiliutaki ni Nona Lotu.
Na ivakaraitaki ni iVakabula ena rawa meda nanuma kina na vosa vakatautauvata oqo me vosa vakatautauvata ni qele. Na tuvaki vinaka ni qele ena vakatau tiko ki na yaloi keda yadua sa soli koya ki na sorenikau ni kosipeli. Ena veivakarautaki ki na ivakavuvuli vakayalo, eso na yalo era kaukauwa ka sega tu ni vakarau, eso na yalo e veivatuvatu ni sa tawa vakayagataki, ka so na yalo sa soli tu ki na veika ni vuravura oqo.
III. Lutu ki na Vanua Vinaka a Sa Vuavuai Vinaka
Sa mai cava na vosa vakatautauvata ni daukakaburaki ena vakamacala ni iVakabula baleta na sorenikau ena kena “lutu eso ki na vanua vinaka, a sa vuavuai vinaka” ena kena ivakarau eso (Maciu 13:8). Meda na vakarautaki keda vakacava meda sa vanua vinaka ka vinaka na tatamusuki?
E vakamacalataka o Jisu ni “o koya ena vanua vinaka, sa vakai ira era sa yalodina ka vinaka, a ra sa rogoca na vosa, ka taura deivaki, ka vakavuana tikoga” (Luke 8:15). Sa tu vei keda na sorenikau ni vosa ni kosipeli. Sa na qai vakatau vei keda yadua meda tuva na veika me vakaliuci ka cakava na veika me vinaka na noda vanua ka levu na noda tatamusuki. E dodonu meda vakasaqara meda vakawakada kaukauwa ka saumaki mai ki na kosipeli i Jisu Karisito (raica na Kolosa 2:6–7). Eda sa rawata na saumaki mai oqo ena masu, ena wiliki ni ivolanikalou, ena veiqaravi, kei na votai tikoga ena sakaramede me tiko vata ga kina kei keda na Nona Yalotabu. E dodonu talega meda vakasaqara na veisau cecere ni yalo (raica na Alama 5:12–14) ka sa sosomitaki na gagadre butobuto kei na yalo kocokoco ena loloma ni Kalou kei na gagadre meda qaravi Koya kei ira na Luvena.
Au vakadinadinataka ni sa dina na veika oqo, kau vakadinadinataka na noda iVakabula, o Jisu Karisito, sa dusimaka na sala na Nona ivakavuvuli ka sa rawa na ka kecega ena vuku ni Nona Veisorovaki, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.