’O te ’aramōina ia ’outou
Nā Elder Ronald A. Rasband
Nō te pupu nō te Tino ’Ahuru Ma Piti ’āpōsetolo
E fa’aitoito vau ia ’outou ato’a, ’ia ha’amana’o, i terā mau taime fifi roa iho ā, i te taime ’a putapū ai ’outou i te Vārua ’e ’a pūai ai te ’itera’a pāpū ; ’a ha’amana’o i te mau niu pae vārua tā ’outou i patu.
Ia ora na, e au mau taea’e, e au mau tuahine. ’Ua ha’amaita’ihia tātou i roto i teie ’āmuira’a. ’Ua riro ta’u matahiti mātāmua i roto i te pupu nō te Tino ’Ahuru Ma Piti ’āpōsetolo ’ei ’ohipa fa’aha’eha’a mau. ’Ua riro ’ei matahiti fa’a’ā’anora’a, fa’atupura’a ’e te tāparura’a pāpū ’e te tāmau noa i tō’u Metua i te Ra’i. ’Ua ’ite au i te mau pure pāturu iā’u o te ’utuāfare, te mau hoa ’e te mau melo o te ’Ēkālesia nā te ao tā’āto’a. Māuruuru nō te mana’ora’a iā’u ’e te mau pure.
’Ua fārerei ato’a vau i te tahi mau hoa rahi, vetahi tā’u i mātau ’a rave rahi matahiti i teienei ’e vetahi e mea ’āpī. I muri mai i te hō’ē ’āparaura’a ’e te tahi hoa iti tā’u i mātau ’e ’o tā’u i here e rave rahi matahiti, ’ua tae mai te fa’aurura’a nō ta’u a’ora’a i teie mahana.
I te fārereira’a māua, ’ua fa’ati’a mai terā hoa ē, tē tāfifi ra ’oia i te hō’ē ’ohipa. Mai te huru ra tē fa’aruru ra ’oia i te hō’ē « taime fifi nō te fa’aro’o », ’o tāna i parau, ’e tē ’imi ra ’oia i ta’u tauturu. ’Ua māuruuru roa vau ’ua fa’a’ite mai ’oia i tōna mana’o ’e te māna’ona’ora’a.
’Ua fa’a’ite mai ’oia i tōna hia’ai rahi ’ia putapū fa’ahou ā i te mana’o vārua nō muta’a ra, ’o tāna i mana’o tē haere mo’e ra. ’A paraparau noa mai ’oia, ’a fa’aro’o māite ato’a vau ma te pure pāpū ’ia ’ite i tā te Fatu i hina’aro e parau atu vau.
Mai vetahi paha o ’outou, ’ua ui tō’u hoa i teie uira’a tāparu o te ’ā’au e ’itehia i roto i te hīmene Paraimere, « E te Atua ē, tei reira ānei ’oe ? »1 Nō ’outou e ui ato’a ra i teie uira’a, teie te tahi parau a’o ta’u e pūpū nei i tō’u hoa ’e maita’i ē, e ha’apūai-ato’a-hia tō ’outou fa’aro’o tāta’itahi ’e e fa’a’āpīhia tō ’outou hina’aro ’ia fafau ia ’outou iho ’ei pipi nā Iesu Mesia.
E ha’amata vau nā roto i te fa’aha’amana’ora’a ia ’outou ē, e tamaiti ’e e tamāhine ’outou nā te hō’ē Metua here i te ra’i ’e e vai noa tōna here. ’Ua ’ite au e mea fifi ’ia ha’amana’o i teie here tāmarū ’ā’au i roto i tō ’outou iho mau fifi ’e mau tāmatara’a, mau pe’ape’a ’e mau moemoea fāfati.
’Ua ’ite Iesu Mesia i te mau fifi taehae ’e te mau tāmatara’a. ’Ua hōro’a ’oia i tōna ora nō tātou. Huehue tōna mau hora hope’a, ’ua hau atu i te mea tā tātou e nehenehe e māramarama, ’ua riro rā tāna tusia nō tātou tāta’itahi ’ei fa’a’itera’a hope no tōna aroha mau.
’Aore e hape, ’aore e hara ’e ’aore e mā’itira’a e taui i te here o te Atua nō tātou. ’Aita te reira i te pāturura’a ’ia ravehia te hara, ’aita ato’a te reira e tātara nei i te tītaura’a ’ia tātarahapa i te mau hara i ravehia. ’Eiaha e ha’amo’e ’ua ’ite te Metua i te Ao ra ia ’outou ’e ’ua here ’oia ia ’outou tāta’itahi, ’e ’ua ineine noa ’oia nō te tauturu mai.
’A feruri noa ai au i te fifi o tō’u hoa, ’ua tae tō’u mana’o i ni’a i te pa’ari rahi e ’itehia i roto i te Buka a Moromona : « ’E teienei, e ta’u nā tamari’i, ’a ha’amana’o, ’a ha’amana’o, ’e ’ia ha’amau i to ’ōrua niu i ni’a i te papa ra o tō tātou ora, ’o te Mesia ïa, ’o te Tamaiti a te Atua ho’i, ’e ’ia hāpono mai te diabolo i tōna ra mata’i ’ū’ana, ’e tāna mau ohe nā roto i te puahiohio, ’e ’ia ma’iri mai tōna ra ua pa’ari, ’e tōna vero rahi i ni’a iho ia ’ōrua ra, e ’ere ’oia i te mana i ni’a iho ia ’ōrua e pūtōhia ai ’ōrua i raro i te abuso, ’a mamae ai i te ’oto mure ’ore ra, nō te papa pa’i tā ’ōrua i ti’a i ni’a ra, ’o te niu mau ïa, ’o te tumu ’ia patuhia i ni’a e te ta’ata, e ’ore e ti’a ’ia ma’iri rātou i raro ».2
Tē fa’a’ite pāpū nei au ē, ’aita « te abuso, ’a mamae ai i te ’oto mure ’ore ra, » i te vāhi e hina’aro te ta’ata ’ia haere. Tē mana’o ra tō’u hoa ē, tei te hiti ’oia i te reira.
’Ia hōro’a ana’e au i te parau tauturu i te mau ta’ata mai tō’u hoa te huru, e hi’o vau i te mau fa’aotira’a i ravehia i roto i te mau matahiti tei arata’i ia rātou i te ha’amo’era’a i te mau ’ohipa mo’a, i te ha’aparuparura’a ’e i te fē’a’ara’a. E fa’aitoito vau ia rātou, mai ia ’outou ato’a i teienei, ’ia ha’amana’o, i terā mau taime fifi roa iho ā, i te taime ’a putapū ai ’outou i te Vārua ’e ’a pūai ai te ’itera’a pāpū ; ’a ha’amana’o i te mau niu pae vārua tā ’outou i patu. Tē parau fafau atu nei au ia ’outou, mai te peu e rave ’outou i te reira, ma te ’ape i te mau mea e’ita e patu ’e e’ita e ha’apūai i tō ’outou ’itera’a pāpū ’e te mau mea e fa’ao’ō’o i tā ’outou e ti’aturi ra, nā roto i te pure ha’eha’a ’e te ha’apaera’a mā’a, e ho’i fa’ahou mai i tō ’outou mēharo taua mau taime tao’a rahi ra ’a tupu ai tō ’outou ’itera’a pāpū. Tē ha’apāpū atu nei au ia ’outou e putapū fa’ahou ’outou i te pāruru ’e te māhanahana o te ’evanelia a Iesu Mesia.
Tātou tāta’itahi e ti’a ’ia ha’apūai nā mua ia tātou i te pae vārua ’a ha’apūai atu ai i te feiā ’ati a’e ia tātou. ’A feruri pinepine i te mau pāpa’ira’a mo’a ’e ’a ha’amana’o i te mau mana’o ’e te mea i tupu i roto i te ’ā’au ’a tai’o ai i te reira. ’A ’imi i te parau mau i te tahi atu ā mau vāhi, ’a pe’e rā i te fa’aarara’a i roto i te pāpa’ira’a mo’a : « E mea maita’i rā te ’ite, ’ia ha’apa’o rātou i te a’o a te Atua ».3 ’A haere i te mau purera’a a te ’Ēkālesia, te purera’a ’ōro’a iho ā rā, ’e ’a rave i te ’ōro’a nō te fa’a’āpī i te mau fafaura’a, nā reira ato’a te parau fafau e ha’amana’o noa i te Fa’aora ’ia vai noa tōna vārua i roto ia ’outou.
Noa atu te mau hapehape i ravehia ’aore rā te maita’i ’ore e mana’o tātou ia tātou iho, e nehenehe noa e ha’amaita’i ’e e fa’ateitei ia vetahi ’ē. E nehenehe te torora’a te rima i te tāvinira’a huru Mesia e tauturu ia tātou ’ia putapū i te here o te Atua i te hōhonu o tō tātou ’ā’au.
E mea faufa’a rahi ’ia ha’amana’o i te parau a’o pūai i roto i te Deuteronomi : « E ara ia ’outou iho… ’o te ’aramōina ia ’outou, ’o te mo’e noa atu ho’i taua parau nei ’e ’aore i mau i roto i tō ’outou ’ā’au ; e fa’a’ite rā i tā ’outou mau tamari’i, ’e te mau mo’otua ».4
E ’apo ato’a mai te mau u’i i te mau mā’itira’a e rave tātou. ’A fa’a’ite i tō ’outou ’itera’a pāpū i te ’utuāfare ; ’a fa’aitoito ia rātou ’ia ha’amana’o i te mana’o i tae mai ’a ’ite ai rātou i te Vārua i roto i tō rātou orara’a ’e ’ia pāpa’ipa’i i te reira i roto i te buka tāmahana ’e te buka ’ā’amu ’ia fa’aho’i tā rātou iho mau parau i tō rātou mēharo te maita’i o te Fatu nō rātou, i te mahana hina’arohia.
Tē ha’amana’o ra ’outou ē, ’ua ho’i ’o Nephi ’e tōna nā taea’e i Ierusalema nō te tītau i te mau ’api veo tei roto te ’ā’amu o tō rātou mau ta’ata i te pāpa’ira’ahia, te hō’ē tumu, ’eiaha ’ia mo’ehia tō rātou ’ā’amu ia rātou.
I roto ato’a i te Buka a Moromona, ’ua topa Helamana i te i’oa o tāna nā tamaiti mai tō rātou « tau metua » ’eiaha rāua ’ia ha’amo’e i te maita’i o te Fatu :
« Inaha, e ta’u nā tamari’i, tē hina’aro nei au ’ia tāmau ā ’ōrua i te ha’apa’o maita’i i te parau a te Atua ra… Inaha, i topa atu vau ia ’ōrua i te i’oa o tō tātou tau metua i reva mai na i te fenua ra ’o Ierusalema ; ’e i nā reira vau, ’ia tupu to ’ōrua hina’aro ia rāua, ’a ha’amana’o ato’a i tā rāua ra mau ’ohipa ; ’e tē ha’amana’o ra ’ōrua i tā rāua mau ’ohipa ; ’ia ’ite ato’a i tei parauhia ’e tei pāpa’ihia ho’i, ’o te nā ’ō maira ē, e tau ta’ata maitata’i rāua.
« Nō reira e ta’u pu’e tamari’i nei, ’ia rave ’ōrua i tei maita’i ra, ’ia parauhia ’e ’ia pāpa’i-ato’a-hia te parau nō ’ōrua mai tei parauhia ’e i pāpa’ihia nō rāua ra ».5
I teie mahana, e rave rahi tē rave nei i te reira peu e topa i ni’a i tā rātou mau tamari’i te i’oa o te tahi ’aito pāpa’ira’a mo’a ’aore rā te tahi tupuna ha’apa’o maita’i ’ei rāve’a nō te fa’aitoito ia rātou ’eiaha e ha’amo’e i tā rātou faufa’a ’āi’a.
I te fānaura’ahia vau, ’ua topahia tō’u i’oa ’o Ronald A. Rasband. Te pa’era’a, e fa’ahanahanara’a ïa i te pae o tō’u metua tāne. Te A i rōpū, nō te fa’aha’amana’o ïa iā’u ’ia fa’ahanahana i tō’u tupuna danemaka Anderson, te pae o tō’u metua vahine.
Nō Danemaka tō’u tupuna ’o Jens Anderson, e hinarere au nōna. I te matahiti 1861, ’ua arata’i te Fatu e piti misiōnare mōmoni i te fare o Jens ’e Ane Cahtrine Anderson, ’e ’ua fa’a’ite a’era ia rāua ’e tā rāua tamaiti 16 matahiti, i te ’evanelia tei fa’aho’ihia mai. I reira te ha’amatara’a te hō’ē faufa’a ’āi’a pae fa’aro’o ’o tā mātou ïa, tō’u ’utuāfare, i ’apo mai. ’Ua tai’o ’o Anderson mā i te Buka a Moromona ’e ’ua bāpetizohia ’aita i maoro roa i muri iho. I te matahiti nō muri iho, ’ua ha’apa’o te ’utuāfare Anderson i te pi’ira’a a te peropheta e fano nā ni’a i te Ataranetita nō te ’āmui mai i te feiā mo’a i Amerika ’Apato’erau.
Te mea ’oto rā, ’ua fa’aru’e mai Jens i ni’a i te moana, ’ua tāmau noa rā tāna vahine ’e tāna tamaiti i te haere ē tae roa atu i te ’āfa’a nō Roto Miti, i te 3 nō setepa 1862. Noa atu te mau tāfifira’a ’e te ’ā’au māuiui nō rāua, ’aita tō rāua fa’aro’o i ’āueue, nā reira ato’a te fa’aro’o o te hua’ai e rave rahi nō rātou.
I roto i tā’u piha tōro’a, tē tautau ra te hō’ē hōho’a pēnī6 e fa’ahōho’a nehenehe nei i teie taipe ha’amana’ora’a nō te fārereira’a mātāmua i roto i tō’u hui tupuna ’e teie mau misiōnare hina’aro mau i te ’ohipa. ’Ua tae pāpū roa tō’u mana’o ’eiaha e ha’amo’e i ta’u faufa’a ’āi’a, ’e maoti tō’u i’oa, e ha’amana’o noa vau i teie tufa’a ’āi’a nō te ha’apa’o maita’i ’e te tusia.
’Eiaha roa atu e ha’amo’e, e fē’a’a ’aore rā e tāu’a ’ore i te mau ’ohipa pae vārua mo’a i tupu nō ’outou iho. Tē fā a te ’enemi, ’o te fa’a’ōnevanevara’a ïa ia tātou i te mau ’itera’a pae vārua, te hina’aro rā o te Fatu, ’o te ha’amāramaramara’a ïa ia tātou ma te fa’a’ō ia tātou i roto i tāna ’ohipa.
E fa’ati’a atu vau ia ’outou i te hō’ē o ta’u iho hi’ora’a nō teie parau mau. Tē ha’amana’o pāpū nei au i te hō’ē taime ’ua fāri’i au i te hō’ē fa’aurura’a ’ei pāhonora’a i ta’u pure tu’utu’u ’ore. E mea pāpū maita’i te pāhonora’a, e mea pūai. Terā rā, ’aita vau i rave ’oi’oi mai te au i te reira fa’aurura’a, ’e i muri iho, ’ua ha’amata vau i te uiui ē, terā mau ānei te mana’o i tae mai. ’Ua topa ato’a paha ’outou i roto i teie ha’avarera’a a te ’enemi.
Tau mahana i muhi iho, ’ua ara vau i teie nau ’īrava pūai i roto i tō’u ferurira’a :
« ’Oia mau, ’oia mau, tē parau atu nei au ia ’oe na, mai te mea ’ua hina’aro ’oe i te tahi atu ā ’ite, ’a fa’aho’i i tō ’oe mana’o i te pō tā ’oe i ti’aoro mai iā’u i roto i tō ’oe ’ā’au […]
« ’Aore ānei au i parau fa’ahau i tō ’oe ’ā’au nō nia i teie nei ohipa ? E aha atu ā te ’ite hau a’e i tei nō ’ō mai i te Atua ra ? »7
Mai te huru ra ē, tē parau mai nei te Fatu : « E pa’i e Ronald, ’ua parau a’ena vau e aha te rave. ’A rave rā ! » ’Auē tō’u māuruuru nō terā fa’a’tītī’aifarora’a ’e te arata’ira’a ! ’Oi’oi au i te tāmahanahanahia e teie fa’aurura’a ’e ’ua nu’u atura vau i mua ma te ’ite i tō’u ’ā’au ē, ’ua pāhonohia ta’u pure.
Tē fa’a’ite nei au i teie ’ohipa, te mau taea’e ’e te mau tuahine, nō te fa’a’ite i te ’oi’oira’a te ferurira’a e ha’amo’e i te mau mea ’e nāhea te mau ’ohipa pae vārua e arata’i nei ia tātou. ’Ua ha’api’i au i te poihere i te reira mau mea « ’o te ’aramōina iā’u ».
I tō’u hoa, ’e i te feiā ato’a e hina’aro ra i te ha’apūai i tō rātou fa’aro’o, teie ta’u parau fafau : ’ia ora ’outou i te ’evanelia a Iesu Mesia ma te ha’apa’o maita’i ’e ’ia auraro ho’i i tāna mau ha’api’ira’a, e pāruruhia ïa tō ’outou ’itera’a pāpū, ’e e tupu te reira i te rahi. ’A ha’apa’o i te mau fafaura’a tā ’outou i rave, noa atu te ’ohipa o te feiā ’ati a’e ia ’outou. ’A vai itoito ’ei metua, ’ei taea’e ’e ’ei tuahine, ’ei metua tupuna, ’ei tati, ’ei tonton ’e ’ei hoa ’e ’a ha’apūai i tei herehia ’e tō ’outou iho ’itera’a pāpū ’e ’a fa’a’ite i te ta’ata i te ’ohipa i tupu nō ’outou iho. ’A vai ha’apa’o maita’i ma te ’āueue ’ore, noa atu e ō mai te vero fē’a’ara’a i roto i tō ’outou orara’a nō te ’ohipa a vetahi ’ē. ’A ’imi i te mea e fa’atupu i te maita’i i roto ia ’outou ’e ’o te ha’apūai ia ’outou i te pae vārua. ’A ’ape i te mau tao’a ha’avare tei parauhia ē e « parau mau » ’o te fa’aō noa mai ia rātou, ’e ’a ha’amana’o ’ia pāpa’i i tē mau mana’o nō « te hina’aro… te ’oa’oa, te hau, te fa’a’oroma’i, te marū, te maita’i, te fa’aro’o, te māmahu, [’e] te hitahita ’ore ».8
I roto i te mau vero rarahi o te orara’a, ’eiaha e ha’amo’e i tō ’outou hīro’a hanahanaha ’ei tamaiti ’e ’ei tamahine nā te Atua ’aore rā tō ’outou tāpaera’a mure ’ore, ’oia ho’i te orara’a ’e ’ona, ’oia ho’i te mea hau roa atu i te mau mea tā te ao e pūpū mai. Ha’amana’o i te reo marū ’e te au o Alama : « ’E teienei ho’i, tē parau atu nei au ia ’outou, e au mau taea’e, i fa’ahuru-’ē-hia tō ’outou ’ā’au, ’e ’ua tupu te hina’aro i te hīmene i te reo ha’amaita’i o te aroha fa’aora, tē ui atu nei au ia ’outou ē, ’ua ti’a ānei ia ’outou i te hina’aro i te reira i teienei ? »9
Ia ’outou pā’āto’a tei hina’aro ’ia ha’apūaihia tō rātou fa’aro’o, tē tāparu nei au ia ’outou : ’eiaha e ha’amo’e ! ’Eiaha na e ha’amo’e.
Tē hōro’a nei au i tō’u ’itera’a pāpū ē, e peropheta Iosepha Semita nā te Atua. ’Ua ’ite au ē, ’ua ’ite mata ’oia i te Atua ’e i tāna Tamaiti, Iesu Mesia, ’e ’ua paraparau iāna, mai tāna i pāpa’i i tāna iho mau parau. ’Auē tō’u māuruuru ’aita ’oia i ha’amo’e e pāpa’i i te ’ohipa i tupu nōna, ’ia ’ite tātou pā’āto’a i tōna ’itera’a pāpū.
Ma te tura rahi, tē hōro’a nei au i tō’u ’itera’a pāpū nō te Fatu ra Iesu Mesia. Tē ora nei ’oia ; ’ua ’ite au tē ora nei ’oia ’e tē ti’a nei ’oia i te upo’o o teie ’Ēkālesia. ’Ua ’ite au i teie mau mea nō’u iho nei, noa atu te tahi atu reo ’e te ’itera’a, ’e tē pure nei au ē, e’ita ’outou ’e ’o vau nei e ha’amo’e noa atu i te mau parau mau mure ’ore—nā mua roa ’e te mea faufa’a rahi, e mau tamaiti ’e e mau tamāhine tātou nō nā metua ora ’e te here i te ra’i ra, ’o te hina’aro ho’i i tō tātou ’oa’oa mure ’ore. Tē fa’a’ite pāpū nei au i teie mau parau mau, nā roto i te i’oa o Iesu Mesia, ’āmene.