Te mau ha’amaitaira’a nō te ha’amorira’a
Nā te ’episekōpo Dean M. Davies
Tauturu mātāmua i roto i te ’Episekōpora’a fa’atere rahi
E mea faufa’a rahi ’e te faufa’a tumu te ha’amorira’a nō tō tātou orara’a pae vārua. Nā tātou e hia’ai i te reira, e ’imi ’e e tūtava nō te reira.
Tōna haerera’a mai
Hō’ē o te mau ’ā’amu fa’ahiahia roa a’e ’e te au i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a, ’o te fa’ati’ara’a ïa nō te haerera’a mai te Fa’aora e fārerei i te mau ta’ata nō Amerika i muri mai i tōna pohe ’e tōna ti’a-fa’ahou-ra’a. E ha’amoura’a rahi i fa’aruruhia e te ta’ata ’e « hope roa a’e [te fenua] i te fa’ahuru-’ē-hia ».1 Tē parau nei te mau pāpa’a parau ē, i muri i terā ’ati rahi, ’ua heva noa te ta’ata,2 ’e i roto i tō rātou māuiui rahi, ’ua hia’ai rātou i te fa’aorara’a, te hau ’e te ora.
I te poura’a mai te Fa’aora mai ni’a mai i te ra’i, e piti taime tō te ta’ata tāhopura’a iāna. Te taime mātāmua, ’ua parau ’oia ma te mana ’e te hanahana :
« Inaha, ’o vau nei, ’o Iesu Mesia, ’o tā te mau peropheta i fa’a’ite mai e tae mai i te ao nei.
« E inaha, ’o vau te māramarama ’e te ora o teie nei ao ».3
’Ua ani atura i te feiā i reira ’ia « ti’a mai i ni’a, e ha’afātata mai iā’u, ’ia tu’u mai i tō ’outou rima i ta’u ’ao’ao, ’e ’ia fāfā noa mai i te puta ’auri i ta’u rima ’e i ta’u ’āvae ato’a ho’i, ’ia ’ite ’outou ē, ’o vau te Atua nō ’Īserā’ela, ’e te Atua nō tō te ao ato’a nei, ’e tei pohe nō te mau hara a tō teie nei ao…
« E hope roa a’era rātou i te haere ’e te ’ite mata i te reira, ’ua pi’i noa a’e rātou ma te ’ā’au hō’ē, i te nā ’ōra’a ē :
« Hosana ! ’Ia maita’i te i’oa o te Atua Teitei ! »4
’Ei reira, nō te piti o te taime, « ’Ua ma’iri ihora rātou i te pae ’āvae nō Iesu ». I teie rā taime e tumu nō te reira, inaha tē ha’api’i ra tātou ē i « ha’amori atu ai iāna ».5
I teie anotau
I te ’ōmuara’a o teie matahiti, ’ua tonohia vau e hāhaere i te hō’ē titi i te pae tōo’a o te rā nō Marite. E sābati mai tei mātauhia, purera’a mai tei mātauhia, ’e te mau melo mai tei mātauhia. ’Ua hi’o vau i te ta’ata i te tomora’a mai i roto i te fare pure ma te mana’o tura, ’ua ’imi i te pārahira’a. Fātata i te ha’amata, ’ua vāvā a’era te mau paraparaura’a i roto i te ’āmuira’a. ’Ua tāmatamata te mau metua vahine ’e te mau metua tāne e tāmarū i te mau tamari’i hā’uti’uti, i te tahi taime ’aita e haere. Mai terā iho ā.
I reira rā, hou te purera’a ’a ha’amata ai, ’ua fa’auru te Vārua i te tahi mau parau i tō’u ferurira’a.
’Aita teie nau melo i haere mai nō te rave noa i te hō’ē hōpoi’a ’aore rā nō te fa’aro’o noa i te ta’ata a’o.
’Ua haere mai rā nō te hō’ē tumu hōhonu a’e ’e te rahi.
’Ua haere mai rātou nō te ha’amori.
Tē tere noa ra te purera’a, ’ua hi’o vau i te mau melo i roto i te ’āmuira’a. Mai te huru roa e hōho’a hanahana tō rātou, e huru nō te mana’o tura ’e te hau. ’Ua māhanahana roa tō’u ’ā’au ia rātou. E ’ohipa huru ta’a ’ē e tupu ra nō rātou i terā mahana sābati.
Tē ha’amori ra rātou.
Tē ’ite ra rātou i te hanahana.
Tē ’ite ra vau i ni’a ia rātou.
’Oa’oa a’era vau ’e ’ua ha’amori ihora ’e ’o rātou. ’E ’a nā reira ai au, ’ua paraparau mai te Vārua i tō’u ’ā’au. I terā mahana, e mea tā’u i ha’api’i nō ni’a iā’u iho, nō ni’a i te Atua ’e nō ni’a i te ti’ara’a o te ha’amorira’a mau i roto i tō tātou orara’a.
Te ha’amorira’a i roto i tō tātou orara’a tāmahana
E ’aravihi ta’a ’ē tō te feiā mo’a i roto i te tāvinira’a i ni’a i te mau pi’ira’a o te ’Ēkālesia. I te tahi rā taime, mai te huru te reira i te hō’ē terera’a ’ohipa mātaro, mai te huru te hō’ē ’ohipa e rave noa. I te tahi taime, mai te huru ra ē, tā tātou haerera’a purera’a ’e te tāvinira’a i roto i te bāsileia, ’ua ’ere ïa i teie tuha’a mo’a nō te ha’amorira’a. ’E ’ia ’ore te reira, tē ’ere ato’a ra ïa tātou i te fārereira’a pae vārua ’aita e fa’aaura’a i te mure ’ore—e ti’ara’a ho’i tō tātou nō te reira ’ei tamari’i nā te hō’ē Metua here i te Ao ra.
E mea faufa’a rahi ’e te faufa’a tumu te ha’amorira’a nō tō tātou orara’a pae vārua, ’e e ’ere roa te reira i te hō’ē ’ohipa ’oa’oa e tupu noa mai mai te reira. Nā tātou e hia’ai i te reira, e ’imi ’e e tūtava nō te reira.
E aha te ha’amorira’a ?
’Ia ha’amori tātou i te Atua, e ha’afātata tātou iāna ma te here ’e te mana’o tura, ma te ha’eha’a ’e ma te paieti. E fā’i ’e e fāri’i tātou iāna ’ei Ari’i rahi, te Hāmani o te ra’i nui ātea, tō tātou Metua here ’e te aroha rahi mure ’ore.
E fa’atura tātou iāna ’e e fa’ahanahana tātou iāna.
E auraro tātou iāna.
E fa’ateitei tātou i tō tātou ’ā’au ’ei pure tu’utu’u ’ore, e poihere tātou i tāna parau, ha’apoupou i tōna maita’i ’e fafau ia tātou i te pe’era’a iāna ma te ha’apa’o tāmau roa.
E tuha’a faufa’a rahi ho’i te ha’amorira’a Atua i roto i tō tātou orara’a ’ei pipi nā Iesu inaha ’ia ’ore tātou e fāri’i iāna i roto i tō tātou ’ā’au, e ’imi faufa’a ’ore ïa tātou iāna i roto i tā tātou mau ’āpo’ora’a, mau fare purera’a ’e mau hiero.
E ’umehia te mau pipi mau ’ia « ha’amori… iāna, i tei hāmani i te ra’i, ’e te fenua, ’e te tai, ’e te mau pape piha’a ra— i te pi’ira’a atu i te i’oa o te Fatu i te ao ’e i te ru’i ».6
E nehenehe tā tātou e ha’api’i rahi nō ni’a i te ha’amorira’a mau nā roto i te hi’ora’a ia vetahi ’ē—e ta’ata ’aita paha i ta’a ’ē roa ia tātou—nāhea rātou i te fārereira’a, i te ravera’a ’e i te ha’amorira’a i mua i te aro hanahana.
Te māere, te māuruuru ’e te tīa’i
I roto i te tuha’a mātāmua o te 19ra’a o te tenetere, fātata te ao keresetiano i te fa’aru’e roa i te mana’o ē, e paraparau te Atua i te ta’ata. I te tau fa’atupura’a rā’au rā nō 1820, ’ua taui a muri noa atu te reira i te haerera’a te hō’ē tamaiti fa’a’apu ha’eha’a i roto i te hō’ē uru rā’au ’e ’ua tūturi nō te pure. Mai taua mahana ra, e tahera’a fa’ahiahia nō te mau ’ōrama, te mau heheura’a ’e te mau fāra’a tei fa’a’ī i te fenua nei, ’e ’ua hōro’ahia i te ta’ata nei te ’ite tao’a rahi nō ni’a i te nātura ’e te fā a te Atua, ’e tōna aura’a ’e te ta’ata nei.
Tē parau nei Oliver Cowdery i te reira ’ei mau mahana « ’o te ’ore roa e mo’ehia… ’Auē te ’oa’oa, ’auē te māere, ’auē te fa’ahiahia ! »7
Tē fa’ahiti nei te mau parau a Oliver i nā mea mātāmua e ’āpe’e i te ha’amorira’a mau i te hanahana—e māere rahi nō te hanahana ari’i ’e te mana’o māuruuru rahi.
I te mau mahana ato’a, i te mahana sābati iho ā rā, e taime ta’a ’ē mau nō tātou ’ia ’ite i te fa’ahiahia ’e te māere rahi o te ra’i ’e ’ia pūpū i tā tātou ’āruera’a i te Atua nō tōna maita’i ha’amaita’i ’e tōna aroha rahi.
E arata’i te reira ia tātou i te tī’ai. ’O teie te mau mea mātāmua nō te ha’amorira’a.
Te māramarama, te ’ite ’e te fa’aro’o
I te mahana ha’amaita’i ra nō te Penekote, ’ua tomo te Vārua Maita’i i roto i te ’ā’au ’e te ferurira’a o te mau pipi a te Mesia, ’e ’ua ’ī atura rātou i te māramarama ’e te ’ite.
Nā mua a’e, ’ua pāpū ’ore ri’i rātou i te tahi taime i te mea e rave. E vāhi ataata Ierusalema nō te feiā e pe’e i te Fa’aora, ’e ’ua uiui mau paha tō rātou mana’o i te ’ohipa e tupu nō rātou.
I te fa’a’īra’a rā te Vārua Maita’i i tō rātou ’ā’au, ’ua mo’e te fē’a’ara’a ’e te ’ōtohera’a. Nā roto i te ’ohipa teitei nō te ha’amorira’a mau, ’ua fāri’i te feiā mo’a o te Atua i te māramarama o te ra’i, te ’ite ’e te ’itera’a pāpū pūai a’e. ’E ’ua arata’i te reira i te fa’aro’o.
Mai taua taime ra, ’ua ’ohipa te mau ’āpōsetolo ’e te feiā mo’a ma te ’āvei’a pāpū. Ma te itoito rahi ’ua poro rātou i te Mesia ’o Iesu i te ao tā’āto’a nei.
’Ia ha’amori tātou i roto i te vārua, e tītau tātou i te māramarama ’e te parau mau i roto i tō tātou vārua ’o te ha’apūai i tō tātou fa’aro’o. E mau mea faufa’a rahi ato’a te reira nō te ha’amorira’a mau.
Te ti’ara’a pipi ’e te aroha
I roto i te Buka a Moromona tē ha’api’i nei tātou ē, mai te taime ’a orahia ai Alama, tamaiti, i te mamae o te mau fa’autu’ara’a nō tōna ’orure-hau-ra’a, ’ua taui roa ’oia. ’Ua haere ’oia « ē ’ati noa a’e te fenua… ’e i rotopū i te mau ta’ata ato’a… i te ’imi-māite-ra’a ’ia fa’a’ore i te mau ’ino [tāna] i rave i te ’ēkālesia ra ».8
’Ua riro roa mai tāna ha’amorira’a tāmau i te Atua Teitei ’ei hōho’a nō te ti’ara’a pipi itoito mau.
E taui te ha’amorira’a mau ia tātou ’ei pipi ateate ’e te pāpū nō tō tātou Fatu here ’e te Fa’aora, ’o Iesu Mesia. E taui tātou ma te riro rahi atu ā mai iāna te huru.
E rahi atu ā tō tātou ’ā’au maita’i ’e te aupuru. E rahi atu ā te fa’a’orera’a hapa. E rahi atu ā te here.
E māramarama tātou ē, e’ita e nehenehe e parau ē, ’ua here tātou i te Atua, ’e tē au ’ore ra tātou i te ta’ata ’ati a’e ia tātou, tē tīahi ra ’e ’aore rā tē hi’o ’ore ra.9
E arata’i te ha’amorira’a mau i te fa’aotira’a ’āueue ’ore ’ia haere i te ’ē’a o te ti’ara’a pipi. ’E e arata’i pāpū ïa te reira i te aroha. E mau mea faufa’a rahi ato’a te reira nō te ha’amorira’a.
Tomo nā tōna ’ūputa ma te māuruuru
Tae roa mai i teie mahana, ’ia feruri fa’ahou vau i terā ’ohipa tei ha’amata mai te hō’ē po’ipo’i sābati mātauhia, te fare purera’a mātauhia ’e te titi mātauhia, e putapū vau i teie ’ohipa pae vārua ta’a ’ē e ha’amaita’i a muri noa atu i tō’u orara’a.
’Ua ha’api’i au ē, noa atu e mau ta’ata ’aravihi tātou nō te fa’anaho i tō tātou taime, te mau pi’ira’a ’e te mau ’ohipa e rave—noa atu ’ua oti ia tātou te tāpura nō te ta’ata « maita’i roa », te ’utuāfare « maita’i roa » ’aore rā te ti’a fa’atere « maita’i roa »—mai te peu e manuia ’ore tātou i te ha’amori i tō tātou Ta’ata fa’aora ’e te aroha, te Ari’i o te ra’i ’e te Atua hanahana, tē ’ere ra ïa tātou i te ’oa’oa ’e te hau o te ’evanelia.
’Ia ha’amori tātou i te Atua, e fā’i tātou iāna ’e e fāri’i ho’i iāna ma te tura tei ’itehia i roto i te ta’ata tahito ra nō Amerika. E ha’afātata tātou iāna ma te mana’o fa’ahiahia ’e te māere rahi e’ita e nehenehe e māramarama. E māere tātou ’e e māuruuru ho’i i te maita’i o te Atua. ’E nō reira, e noa’a ia tātou te tī’ai.
E feruri hōhonu tātou i te parau a te Atua, ’o te fa’a’ī i tō tātou vārua i te māramarama ’e te parau mau. E ’apo mai tātou i te mau hi’ora’a pae vārua ’o te nehenehe noa e hi’o nā roto i te māramarama a te Vārua Maita’i.10 ’E nō reira, e noa’a ia tātou te fa’aro’o.
’Ia ha’amori tātou, e mā atu ā tō tātou vārua ’e e fafau tātou e haere i te mau ta’ahira’a ’āvae o tō tātou Fa’aora here, ’o Iesu Mesia. ’E nā roto i te reira fa’aotira’a, e noa’a ia tātou te aroha.
’Ia ha’amori tātou, e ’umehia tō tātou ’ā’au i te ’āruera’a i tō tātou Atua ha’amaita’i, i te po’ipo’i, te avatea ’e te pō.
E ha’amaita’i tāmau tātou iāna ma te fa’ahanahana ato’a—i te fare purera’a, i te fare, i te hiero ’e i roto i tā tātou ato’a mau ’ohipa.
’Ia ha’amori tātou, e ’īriti tātou i tō tātou ’ā’au i te mana fa’aora a te tāra’ehara a Iesu Mesia.
’Ua riro atura tō tātou orara’a ’ei taipe ’e ’ei fa’a’itera’a nō tō tātou ha’amorira’a.
Te mau taea’e ’e te mau tuahine, ’aore re’a tā te mea e tupu nei ’ati a’e ia tātou i roto i te ’itera’a pae vārua, ’o te mau mea rā e tupu nei i roto i tō tātou ’ā’au. ’O tō’u ’itera’a pāpū ē, e riro te ha’amorira’a mau i te taui roa i te mau purera’a mātauhia i te fare pure ’ei tāmā’ara’a ta’a ’ē i te pae vārua. E fa’atao’a te reira i tō tātou orara’a, fa’a’ā’ano i tō tātou māramarama ’e ha’apūai i tō tātou ’itera’a pāpū. Nō te mea ’ia turu’i tō tātou ’ā’au i ni’a i te Atua, mai tā te Salamo i tahito ra i parau, e « tomo [tātou] i tōna mau ’ūputa ma te ’ārue, ’e tōna ra mau hezere ma te hīmene ha’amaita’i : E ’ārue [tātou] iāna, e ha’amaita’i i tōna i’oa.
« E maita’i ho’i tō Iehova ; e tōna aroha e ti’a ïa i te vai-māite-ra’a ; ’e tāna ra parau mau i terā u’i, i terā u’i ».11
Nā roto i te ha’amorira’a ateate o te ’ā’au, e ’ūa’a tātou ’e e pa’ari ho’i i roto i te tī’ai, te fa’aro’o ’e te aroha. ’E nā roto i terā ’ohipa tau maoro, e ha’aputuputu tātou i te māramarama i roto i tō tātou vārua ’o te ha’apuru i tō tātou orara’a i te aura’a hanahana, te hau tāmau ’e te ’oa’oa mure ’ore.
’O te ha’amaita’ira’a te reira nō te ha’amorira’a i roto i tō tātou orara’a. Tē fa’a’ite pāpū nei au i te reira nā roto i te i’oa mo’a o Iesu Mesia, ’āmene.