Ninikoria n Ara Kakoaua iroun te Tia Kamaiu
Iroun Unimwaane Christoffel Golden
Man te Itingaun
Man te maroro, “Being Valiant,” are e anga n ana Kuura te LDS ibukin Bitineti n Tuun 17, 2014. Ibukin bwaninin te marooro ni Imatang, nakon ldsbc.edu.
N tatabemaniira ti na weteaki nakon kaanganga are ti na kaitara are e na katamaroai maiura. Taai aikai e na kaotiira bwa antai raoi ngaira ao arora are ti a mena inanona.
Korotamnei iroun Dan Burr
Ngke I ataeinimwaane n ririki aika a bwakanako, I kainanoaki bwa n ira te taanga ni buaka i Aberika Maiaki (ibukin te tai ae aki kaotaki maanna n te aro are ko na kakoroa bukin te mwakuri ni kaeti nakon tuan te taanga ni buaka) I katukaki nakon te kurubu n tautia mwaane aika a tamaroa ma a buakaka aia taetae ao anuaia are n tabetai e kaotaki aroia irouia mwaane ake n te taanga ni buaka.
Ni katobibiaki man kairaraang aikai, I kunea bwa e aki bebete n tainako maiuakinan te kainibaire n te euangkerio. Ma man moan waakinan au mwakuri n te taanga ni buaka, I kukurei n tei ni matoa ibukin au koaua. I kamatata bwa I aki kairekerekeai ma mwakuri are I ataia bwa a bure. I kukurei n taekinna bwa mwaane n au tikuaote—tabeman ake a kaitaraai n te moan tai—a rikirake ni karinea au kainibaire.
Te tai teuana, n te kaembwa n te taanga ni buaka, ara kurubu a tei ni katobibia te kaembwaea n tamaroan te rotongitong, itiakin karawa, kaonaki te tairiki n itoi. Tabeman raoraora n au tikuaote a moi biia ngke ngai I moi n te karewerewe. Te maroro e tamaroa, n akea te taetae n aki akaka.
Inanon ara kakawari, tabeman mwaane man te iunite tabeua a roko ni kawara ara kurubu. Temanna mai buakoia mwaane e rairaki nakoiu ao, e kina te mooi karewerewe i baiu, e kakanikoai ngkai I aki iriia mwaane ake a moi biia. Imwain ae N na kaeka, temanna raraou e kakubanakoai bwa e kaekaa n un nakon teuarei.
‘“Ti taku bwa ko riai n nako ngkai, teuaei,” e taku. ‘“Ti aki tangira temanna ae e na taetae nakon Chris n aron anne! N etina, ti ngaia te mwaane ibuakora are e maiu n aron te Kiritian ni koaua.”
Imwiin anne, te mwaane arei e taonnako ma namakinan te kairua inanon te rotongitong. N te tai ae kimototo, e ngae ngke teutana te maama man kamoamoakiu aika aki kantaningaki, I rang kukurei bwa I a tia n rineia n toumwin ana reirei Bauro n riki bwa aia “tia kakairi taan onimaki” (1 Timoteo 4:12).
Ngkoe naba ko kaaitarai rinerine, riki n am tai ni maiu n te tai aei, ngkana tamneim e bootau raoi ao ni kukurei n iango ni butimwaai tibwanga aika tamaroa aika a tauraoi imwaim. Te titiraki bwa, tera ae ko tangiria ni koreia n taekan rongorongom inanon 5, 10, ke 20 te ririki man ngkai—ke bon nakon tokin maium?
Tera ae Nanonaki n Riki n Ninikoria?
Teuana man te mii ni burabeti ae moan te kakawaki ake a tauaki mwiia n koroboki aika tabu, te Burabeti Iotebwa Timiti e kabwarabwara aroia koraki ake a na bwaibwai n abanuean te teretio imwin te mangauti ao te motikitaeka. Aio te mwakoro ae ti tebo inanon te Doctrine ao Covenants (mwakoro 76) kaotaki naba taekan ao aroaroia te koraki ake aki katauraoi ibukin te abanuea ae te teretio ma n oneamwina ni kaaina abanuea aika te teretirio ao te tiretiare.
N taetae ibukiia koraki ake a na bwaibwai n abanuean te teretirio, te kaotioti e reireiniira bwa ngaiia “bon [te] aomata aika karineaki iaon te aba, ake a kamatakiaki man aia mwakuri aomata … [ao] ake a karekea mimitongin te [Atua], ma e aki bwanin taekana” (D&C 76:75–76). Ngkanne ti reiakin kamimin te reirei aei: “Aikai ake bon aomata ake aki ninikoria n aia kakoaua iroun Iesu; ngaia are, a na bon aki karekea te bauniuea iaon abanuean Atuara” (D&C 76:79; kairaki ma katuruturuana).
Iangoa te rongorongo anne inanon tabeua te tai. E riai bwa ti na anganako reken ara tai ni karekea mimitongin abanuean te teretio, ao atatai ni kabane ao kakabawaia ake akea tokiia, bwa bukina ti aki ninikoria n ara kakoaua iroun Iesu ikai iaon te aba n a ara tai ae uarereke, maiura ae mamate, n arora n tarataraaki?
Tera ae nanonaki n ninikoria n ara kakoaua iroun Iesu? Ana Abotoro te Uea ni boong aikai e katanoata:
“E na riki te kakorakoraaki ao te ninikoria; ni kabonganaki marurungira, korakorara, ao te atatai n te (tamnei) ni buaka ma te aonaaba; ni buaka n te buaka ae raoiroi ae ana buaka te onimaki. … Korakoran aan te ninikoria inanon kataakin katean te etieti bon te ongotaeka nakon tuua ni kabane n te euangkerio.
“N ninikoria ni kakoauan Iesu bon ‘kairan nanoia nakon Kristo, ao n riki ni kororaoi irouna’; ma ni kakeai mairoura ‘ae tiaki aron te Atua,’ ao ’tangira te Atua’ ma ‘korakorara, ara iango ao marurungira’ (Moronai 10:32.)
“N ninikoria n ara koauan iroun Iesu bon kakoaua Kristo ao ana euangkerio ma te koaua ae aki bibitaki. Bon ataaki etina ni koaua ao mimitongin ana mwakuri te Uea iaon te aba. …
N ninikoria n ara koaua iroun Iesu bon ‘waaki nako man teimatoa inanon Kristo, ma te kantaninga ae tamaroa mani kororaoi n tangiran te Atua ao aomata ni kabane. Bon nakon te teimatoa ni ‘karokoa te toki.’ (2 Nibwaai 31:20.) Bon maiuakinan ara aro, ti na mwakuria te bwai are ti kabwarabwara, ni kawakin tuua. “Bon aei kaotakin ‘itiakin taekan te aro‘ inanon maiuiia aomata ni kabane; bon kawarakiia akana akea tamaia ma aine aika mate buiia inanon rawawataia‘ ao kawakiniira ‘n aki bareka ni b’ain aon te aba” (Iakobo 1:27.)
“N riki ninikoria inanon kakoauan Iesu bon taotaonakin angin ara namakin, taua nanom man tangiran kakukurein te rabwata, ao n tokanikai n tangiran bwaai aika buakaka. Bon te tokanikai n te aonaaba ai aron te kawai are E karaoia bon te katotooto ae kororaoi ao bon ngaia moan te ninikoria mairouia ni kabane natin te Tama. Bon te itiaki n rabwatara, kabwakakin ara kabwianibwai ao anganano, ni karinea te Tabati, n tataro ma te nano ni koaua, n anga karea ni kabane ake iai iroura ni kawenei iaon te bao ni karea ngkana ti weteaki bwa ti na karaoia.
“N ninikoria n ara koaua iroun Iesu bon karaoan nanon ana kantaninga te Uea ni bwaai ni kabane. Bon karaoan te rinerine are e na rineia. E na iango tera ae e iangoia, n kakoaua bwa tera e kakoaua, tera ae e na taekinna ao tera ae e na karaoia inanon te aroaro ae titebo. Bon karekea nanon te Uea ao a na bane n riki n teuana ma ngaia ngkai e riki n teuana ma te Tama.”1
Ngkai I tangiria n ikota te bwai are te tia Kamaiu, te Uea Iesu Kristo, e reirei inanon Ana tai iaon te aba, n mwakuri n maiu n rabwata.
“Tai taku inanomi ba I roko ba N na uota te raoi nako aon te aba: I aki roko n uota te raoi, ma I roko n uota te kabaang.
“Ba I roko ba N na kauna te aomata nakon tamana, ao te nati te aine nakon tinana, ao te aine nakon tinani buna.
“Ao ana kairiribai te aomata ana utu.
“Ane tangira riki tamana ke tinana nako Iu ao e aki riai ba e na anganaki Ngai: ao ane tangira riki natina te mane ke natina te aine nako Iu e aki riai ba e na anganaki Ngai.
“Ao ane aki anaa ana kaibangaki n irirai n ri mwiu ao e aki riai ba e na anganaki Ngai.
“Ane karekea maiuna ao e boni kabua: ao ane kabua maiuna i bukiu ao e na bon karekea.” (Mataio 10:34–39).
Ara mwakuri n te maiu ae mamate bon akea rakana ke kee nakon te katauraoi n maeka riki teuana te tai imatan Tamara i Karawa ae tangiraki n riki ni bwaibwai ma Iesu Kristo. Koauan mimitongin te utu akea tokina n airi irarikira buu aine ma buu mwaane ao natira ao rabwabwan ara utu e bon konaa n reke nakoia ni kabane riki ngkana tabeman a na taneiai ma kakabwaia aikai teuana te tai itinakun te roki imwin te maiu ae mamate.
Aron kainanoakin kakabwaia bwa ti na uota ara kaibangaki n reitinako ninikoria nakon te toki inanon te kakoaua ao ni beku nakon te Uea ao te Tia Kamaiu.
Tauraoi n Beku
Te kawai are ti kantaningaaki n tatabemaniira bwa ti na toua bon te kawai are e kanoaki n tibwanga aika aki kona ni wareki ma kakaewenako aika mwaiti ake ti na tokanikai iaoia. Ti kainanoaki n karaoi mwaitin babaire ni katoa bong—tabeua a uarereke ao e tara n aki kakawaki, tabeua e namakinaki n korakora ao toki inanon bitakiia.
N tatabemaniira ti na weteaki nakon kaanganga are ti na kaitara are e na katamaroai maiura. Taai aikai e na kaotiira bwa antai raoi ngaira ao arora are ti a mena inanona. A aki toki n roko ngkana e angabuaka ao n aki tangiraki ma ti na beku inanon te etieti ao te ninikoria. Ko na kunea ngkana ko korea rongorongon maium n te tai ae katamaroaki iai are ko rinanona are e riki ngkana ko tei iai n akea raom.
N na taekina taekan temanna are e tei iai n akea ae raonnan te tabo ae korakora iai te kakaaitara. Tabeua te tai inanon Nobembwa 1838, te Burabeti Iotebwa Timiti ao tabeman, n reitaki ma Unimwaane Parley P. Pratt (1807–57), a kabaeaki n te tiein ao kabureaki i Richmond, Missouri, USA.
Unimwaane Pratt e korea taekan te tai are e riki inanon aia tai ni kabureaki:
“Inanon abwakin ao kakuan te tairiki teuana ti bane ni wene ao ti a mwaningoningo ni matu ni karokoa e a nako auan te nukanibong, ao taningara ao nanora a maraki, n ongora taeka ni kaunuun ni kaenaena, kaotan aki karinean te aro, buakakan aki kakoauan te Atua ao taetae aika buakaka irouia ara taan tei, ma Keenoo Price aia tia kairiri, ngke a manga tuangaki ngaiia n tatabeman taekan aia mwakuri ni kakeru n urubwai, tiritiri, kimoa, a bati riki, ike a karaoia nakoia kaain te ‘Moomon’ ngke a tiku i Far West [Missouri] ao ni katobibia n tabo ake a uakaan nako iai. A tataetae ni kamoamoa n uruani tamaroaia ainenumwa man imwanonoaia, naati aine ao kibono, ao ni katiia ke n orei atuiia ni kakibanakoi kaburoroia mwaane, aine ao ataei.
“I a bon ongora ni karokoa I koro n ribaia, itiaoki, imaaku, ao ni kaonaki ma namakinan te moti ae karaoaki ae aki eti are I a kuri n aki konaa n teirake iaon waeu ao n taetae n un nakon te tia tei tararua; ma akea te bwai ae I taekinna nakon Iotebwa, ke tabeman riki, e ngae ngke I wene irarikina ao n ataia e bon uti. Ni waekoa n teirake iaon waena, ao n taetae ma te bwanaa ae ai aron te baa, ke aron korakoran bekoraran te raian, n taetae, ngke iwaakan mangaia N au ururing, n taeka aikai:
“‘E MAABU, ngkoe te aomata ae buakaka man te mwarua n ai ae korakora. N aran Iesu Kristo I taetae n un nakoim, ao n tuangko bwa ko na tei n aki kakamwakuri; N aki katuka te miniti teuana ao ongo am taetae. Tooki n taetae, ke ngkoe ke ngai Nna mate NGKAI NABA.’
“E toki taetaena. E tei ni kaetia ngke e tia ni kaota nanona n aki butimwaea aia waaki n te aro ae rau man karineaki Ni kabaeaki n te tiein, ao akea ana bwai ni buaka; tiku n rau, aki kumeaki ao ni karineaki kaanga ai aron te anera, e taraia taan taratara ake a mwaaku, ake a bwaka aia bwai ni buaka nako aontano; ike bubuniwaeia a rurubenebene, ao antai, komakii n te koona, ke ni kawakawa ni bubuan waeia, ni bubuti kabwaraan aia bure, ao ni kainabwaabu ni karokoa bitakiia taan taratara aika boou.”2
Te ninikoria are kaotia Iotebwa Timiti e bon aki katauaki ibukiia burabeti ke kain te aro ake ngkoa n te Ekaretia. Te bwai ae riki ni maiun Beretitenti Joseph F. Smith (1838–1918) e kakoaua aio. Inanon te bwaka n te 1857, ngke 19-te ririki Joseph F. e oki man ana mition i Hawaii, USA, e mwakuri n te wagon turein i California, USA. Bon te tai ae waekoa ni bitaki irouia aika Itiaki. Ana taanga ni buaka Johnston a mwaati nako Utah, ao a mwaiti ake iai aia namakin ae buakaka ibukin te Ekaretia.
Te tairiki teuana, tabeman aomata ake bon nanoia ni kauekea te kaangaanga a buti n rinanon te wakon turein kaembwa, n taetae ni kamaraia ao ni kakamaaku n karawawataia ni kabane kain te Moomon ake a kona n reke irouia. Angiia ake inanon te wakon turein a karabaia ibuakon te buakoako, ma Joseph F. e iango irouna: “N na birinako mairouia mwaane aikai? Bukin tera N na maakuiia?
Ma te iango anne, e waaki rake nakon temanna te tia kamangao, are, iai te katii i baina, e titiraki, “Ngkoe te ‘Moomon’?”
Joseph F. e kaeka, “Eng, bon Ngai, e nano au koaua n aki bibitaki, N aki babaoua tamaroau, e bwanin raoi.”
N anne, te tia kamangao e katika baina ao e taku, “Ngaia ngkoe are te ——— ——— temwaane ae tamaroa I a tiba noria! Kamauri, te rorobuaka n ataei, I kukurei n noora temwaane are tei ibukin ana koaua.”3
Ngkai ko kabaeaki inanon tabeua kakawakin te tai ae kimototo inanon maium! Ngkai ko a kateia ao e na bon koreaki, te tai iaon te tai ao te bong iaon te bong, oin rongorongom. E na iai taai ngkana ko na kainanoa te beku, ngke taai tabetai ko na rabwakau n iangoa te aki kan beku. A na mwaiti taai, are babaire a na riai ni karaoaki, ao kakaewenako a na riai n kaaitaraki!
Inanon ana babaire ae korakora Tamara are i Karawa ibukin te babaire ni kakukurei, uringa n taainako bwa ko aki tei n tii ngkoe! A mwaiti aomata n te maiu aei ao a raka riki aomata n te aba n tamnei itinanikun te roki n te maiu ae mamate, riki n te bong aei, e na kabebetea rawawatam te Uea. Korakoran te mwaaka ko a tia n anganaki rinanon te otenanti ake ko karekei ao berita aika tabu ake ko karaoi. Iaon bwaai ni kabane, Tamara i Karawa ae tangiraki ao Natina—ara Tia Kamaiu Iesu Kristo, ara Boutoka—are e tei n taainako ni buokiira rinanon maiura. N te reirei ae nano n ringa nanora n ana tai te Tia Kamaiu ngke e maiu iaon te aba, E karababa ana kakao nakoia ni kabane aomata aika maiu ao bon nakoira n tatabemaniira nako.
“Bane mai nako Iu, ngkami akana kam kua ao kam rawawata ao N na motiki rawami.
“Amoa amou i aomi, ao reirei i Rou, bwa I nimamanei ao i nanorinano, ao e na reke i roumi iai motikan rawaia tamneimi.
“Bwa e aoraoi amou ao e bebete uotau” (Mataio 11:28–30).
I raonna n au koaua bwa e bon koaua ao e maiu Tamara are i Karawa ae Akea Tokina ao Natina, te Uea Iesu Kristo. I kakoaua naba bwa Ana Ekaretia Iesu Kristo Ibukiia Aika Itiaki ni Boong Aika Kaitira bon te koaua kawaina ni kabane are te Uea e tia ni kaoka te Ekaretia ao abanuean te Atua nakon aon te aba.
Au kantaninga bwa—koraki ake a karekea naba te koaua aei—a teimatoa n ninikoria nakon te mwakuri ae korakora aei.