Reirei ni Burabeti ibukin te Kakaonimaki
Iroun Unimwaane C. Scott Grow
Man te Itingaun
Man te taetae n te taromauri, “Ko Na Mena Iaa n 20 te Ririki?” Brigham Young Iuniwetiri–Idaho n May 15, 2012. Ibukin bwaninin te marooro n te taetae n Imatang, nako nakon speeches.byu.edu.
Baikara babaire ao tabetabe aika ko kainanoi ni karaoi ngkai ao n te tai ae na roko ni buokiko n tiku ni kakaonimaki?
N raka nakon 20 te ririki n nako, I kabobonga au mwakuri ae te beretitenti n te mition i Amerika Maiaki. Buu te aine ae, Rhonda ao Ngai ti tia n rinanon te kukurei ao te kananokawaki ni maiuia mitinare ake ti tararuaia n taai aika 20 te ririki.
Mwaitia ara mitinare a bon kukurei ni kabaeaki n te tembora, a karikirakeia natiia aika raraoi ao ni kanakoiia ni mwakuri ni mitinare, ao ni mwakuri ma te kakaonimaki n ana botaki ni buobuoki te Ekaretia ao ana wewete n te nakoanibonga. Tabeman, a bon aki bati ni kakaonimaki, tabeman a tia ni mare ao a manga raure, ao tabeman a katinanikuaki man te Ekaretia
Tera ae karika te kaokoro ni maiua ara mitinare ngkoa? Tera te koaua are e kaokoro are a karaoia tabeman ni kararoa oin aia kaangaanga? Tera ae ko karaoia? Tera ae ko na karaoia n 20 te ririki? Tera babaire ao tabetabe ake ko na kainanoi ni karaoi ngkai ao n te tai ae na roko be na buokiko n tiku ni kakaonimaki.
I katautaui 10 reirei ake a na buokiko
1 Reitanako Kamaiuan am Koaua
Namakinan onraken te Tamnei are e na riki man katean te onimaki are e na kona ni kakabwaiako rinanon maium. Aan te onimaki e kona ni keerikaaki tii man aki mwananoan te bure.
N te tai ae aki maan n nako I maroro ma te mitinare ae oki ae aki bati ni kakaonimaki n taku be a bua ana onimaki. I titirakinna ngkana e tataro ao ni kamatebwaia Ana Boki Moomon n aron are kakaraoia ngke e mitinare. E taku bwa e aki bukina bwa e bua ana onimaki ibukin Iotebwa Timiti.
I namakina te kan titirakinna te titiraki aio: “Ko mamatakuakin tamnei aika buakaka?” E kaeka Eng. I tuanga bwa ngaia oin buan ana koaua.
I kabwarabwara bwa te koaua akea riki bwa bon te Tamnei ae Raoiroi ae tuanga tamneira koauan te euangkerio ao te ekaretia ae Kaokaki. Ngkana ti aki tataro ao ni kamatebwai booki aika tabu, te Tamnei inanon maiura e mamaara, ao e kakerikaaka ara totoko nakon te karirii. Ngkana ti bure ao ti riki n aki itiaki, ti kabuaa ana iraorao te Tamnei are Raoiroi ni kabanea. N akean ana kakoaua te Tamnei ae reitinako, ti a kona ngkanne ni moana iangoana bwa akea ara koaua ao tao a na bon akea.
Ara koaua e kainanoa kamarurungana ae reitinako. Kamarurungakina e bon roko man am tataro, kamatebwaaian booki aika tabu ni katoa bong—riki Ana Boki Moomon—ao ni mwakuri n te Ekaretia rinanon maium.
2 Iririi aia Kaetieti Burabeti aika Maiu ao Abotoro
N na rinanon reirei ni burabeti are a kona ni buokiko ni karekea am mare ae kakukurei, am utu ae kakaonimaki, ao te maiu ae tetekeraoi. Katotoon “Te Utu: Te Katanoata nakon te Aonaaba.” N na tibwauai tabeua mwakoro aika bongana n te katanoata, aika karaoaki man te Moan Beretitentii ao Aia Kooram Abotoro inanon 1995. Ti kamatoaia mwaane aika a katabuaki bwa burabeti, taan mamata ao taan kaotioti. Bon Ana Tia taetae te Atua nakoia Natina n te aonnaba.
“N te bong are kateaki iai te Ekaretia, E taetae te Atua ibukiia Ana burabeti ni kangai, “Bwa ana taeka aika kam karekei, bon titebo ma are e nako mai wiiu n te taotaona n nano ao te onimaki.” Ngkanne te Uea E beritani kakabwaia n te maiu aei ao kakabwaian te maiu are akea tokina ngkana ti irii aia reirei burabeti. “Bwa man karaoan bwaai aikai mataroan moone e na aki tokanikai iaomi; eng, ao te Uea ae te Atua e na urua mwaakan te roo mai matami, ao ni kariki karawa bwa a na ruru ibukin ami raoiroi ao mimitongin arana.” (taraa D&C 21:5).
Ai kakukureira te kakabwaia inanon taai aika kaangaanga.
3 Kabaeaki n te Tembora Ao Kawakinan Am Berita ae tabu
Ieta: tamnei i ITINANIKUN te Manila Biribin Tembora.
Burabeti, taan mamata, ao taan kaotioti “a katanoata bwa te mare i marenan te mwane ao te aine e katabuaki iroun te Atua ao bwa te utu bon te bwai ae kakawaki nakon ana babaire te Tia Karikibwai ibukin aroia Natina.” Ana babaire te Atua ibukin te kakukurei e karekea te konaa irouia utu ni kateimatoa aia itoman imwiin naba te mate. Otenanti aika a tabu, ao berita aika tabu, ake a kona n reke n tembora aika tabu a karekea te anga ibukira n tatabemaniira ni kona n oki nako rarikin te Atua, ao ibukia utu bwa a na katiteuanaaki n te tai ae akea tokina.1
Te babaire ae moan te bongana ae kona karaoia ni maium bon mareakin te aomata ae riai, n te tabo ae eti, ao n te kariaia ae eti2 ao ngkanne kawakin am berita ae tabu n te tembora. Akea te karietataki n akean te kabaeaki n te tembora.
Te tau ibukin te karietataki, taanga a riai n rin inanon te berita ae boou ao n akea tokina ao e [na riai] ni kabaeaki nakoia iroun te Tamnei are Raoiroi n te berita, irouna are katabuaki”—te burabeti ae maiu. Ngkana ti kawakin ara berita n te tembora, ti na “bwaina te kaintoka ni uea, taian aba ni uea, aaba aika tautaekanaki irouia uea, te mwaaka n tautaeka, te rietaata ni kabanea ao te nano ni kabanea … ao te mimitong ni bwaai ni kabane, … are te mimitong ae kororaoi ao te kariki ae reitinako n aki toki ao n aki toki.” (D&C 132:9 taraa naba te kibu 7).
Te kabaebae n te tembora kanoana taian brerita ibukin kakabwaia aika akea tokina n te maiu are imwiina ao e na karikirakea reken te kukurein n te mare n te maiu aei. Ngkai Natin te Atua mwane ao aine, kam a tia ni berita bwa kam roko n te aonnaba n te tai aei ni katea Uean te Atua. Katean te aba ni uea e rekereke ma mareakim n te tembora.
4 Buokanibwai ma te Atua ni Uotiia Natina aika Tamnei nakon te Aonnaaba
Te katanoata e kaota: “Temoan tua are e anga te Atua nakon Atam ao Ewa bon ibukin are a na kona n riki ni karo ae mwaanenumwa ao ainenumwa. Ti katanoata bwa ana tua te Atua ibukiia Natina are a na rikirake ni mwaiti ao ni kaonrakea te aonaaba e teimatoa naba ni bwainaki ngkai.
Utu ni boong aikai a uarereke riki nakon roro ake ngkoa—e koaua aei n aekan utun te LDS. Ti kona n taainako ni kunea bukina ni kakoaua kabaenikaian ke katokan mwaitia ataei aika mena iroura. Te bwai ni kakairi, “Ti kainanoa moa te reire” ke “Ti kainanoa karekean te mwakuri ae raoiroi riki bwa e aonga n reke ara mwane riki ae bati.” ke “Bukintera bwa ti na kanakoa te kakukurei n te mare man karekeakiia natira?”
Ko a tia ni kakabwaiaki ma te koaua n ana euangkerio Iesu Kristo ae kaokaki. Iai kakabwaian te maiu are akea tokina n anganiia natim Tai katuua am iango iaon bwaai n te aonaaba are ko na anganiia natim Te bwaintangira ae moamoa are ko na anganiia natim te rin nakon bwaai n tamnei n abanuean te Atua.
Ngkana ko tataro mwaaka ma buum ibukin karekean natim, uringa bwa ngkoe te ataei ae reke iroum anne. Taiaoka tai kitana te Atua n am babaire. Tibwaua reken te bungiaki anne nakoia natin te Atua mwaane ao aine aika tamnei are tauraoi te Atua ni kanakoia nakon mweengam Imwiin bwaai ni kabane, Natina a tataninga ni karokoa a riki bwa natim.
Ma te onimaki iroun te Atua ao ana taetae ni burabeti, e waakinako n aki toki ke ni waetata ao ni karika oin am utu ae akea tokina.
5 Tai matakuakina tamnein te buakaka ke tabeua riki aika bubuaka
E reitinako te katanoata “Ataei iai inaomataia ni bungiaki nakoia kaaro aika a tia ni mareaki, ao ni kaikawaaki iroun te karo ao te tina ae a butimwaai ao a karinei aia berita ni mare ma te onimaki ae bwanin.”
Kabwanina raoi onimakinan raom n ae nanonaki bwa te kakaonimaki nakon buum n rabwatam ao n am iango. Te reitaki n Tamnei aika bubuaka ao n te aonrain bon te katooto ibukin te aki onimakinaki. Ngkana te taanga ae rekereke ma tamnei aika bubuaka, teuanne ke neienne e urua te onimakinaki ae tabu ae moan te kakawaki. Te buu are akea ana kairua e mwamwanaaki. Te Mwiokoaki ni koaua ao te onimaki n te mare e a kabuakakaki. E reke te wenenibure man matakuakinan tamnei aika bubuaka.
N na tibwa te namakin iroun te mwaane temanna ae tia ni kabaeaki n te tembora ma e a bua ana utu bukin tamnei aika buakaka ao te itoman iaon te rain ma temanna te aine. Ma te nanokawaki e korea: “I aki mutiakin taeka aika I anganaki n ana kakabwaia te tamanuea are taekinna bwa Tatan a na akea mwaakana ni maiu bwa tii ngkana I anganna. I a tia n anganna ae mwaiti, ao ni karaurau ao ni koaua e anaia ao e kamanena te mwaaka ni urua maiu ao buu ao natiu I bon tangiria ni kabane ma nanou ngkai ao n tainako, ma te tangira anne e aki tau ni kataea ana kai te mwaaka are I motikia n nanou n angan Tatan ni maiu be na urua. Ana reirei te Ekaretia e anga[nira] te kawai n oki bwa te utu ae kabaeaki ngkai ao n aki toki nakon Tamara are i Karawa, are na reke irou n ongo ao ni mwannanoi, ma n tokina I bon aki.”
Ai kananokawakira.
6 Reirei ao Maiuakina te Euangkerio ni Mweengam
E reireinira te Katanoata bwaai ake ti riai ni karaoi bwa ti na kukurei ni mwengara. Te kukurei n te maiu n utu e na kona n reke ngkana e aanaki n ana reirei te Uea ae Iesu Kristo. Maare ao utu aika nakoraoi a kateaki ao ni kateimatoaki iaon botoniango n te onimaki, te tataro, te rairannano, kabwarabure, te nanoanga, te karinerine, te beku, ao kakibotu aika itiaki.
Ngke ngai ma kaain abau ai tibwa taanga n ataei ngaira, ti kataia n okiokira katean te katei ae matoa ni uaia wareki booki aika tabu ni katoa bong n te utu. Ngke natira are te kabanea ni ikawai ai itiua ana ririki, ti a karaoia bwa ara katei ni katoa bong. Te wareware te moan bwai n te ingabong, ti kakaonimaki n reitianako man te tai anne ni waakinako. N te tai are e areke te katei anne irouia ataei ake tabeman, ataei ake a uarereke a ingainga ni ikaraoia ngke a ikawai N tainako ti wareware imwain 6.00 am bukin moantain te tieminari n te iangabong.
Taanga n ataei a roko n te tabo are a wakina iai oin katein aia utu ae raoiroi—karaoan kamatebwaian booki aika tabu n te utu, botaki n tataro ni utu, ao katauraoaia aia ataei ibukin te mitinare ao te mare n te tembora.
7 Karinean Taben Te Karo ao te Tina ni Karikirakeaia Natiia
Te Katanoata e tibwaua naba tabeua reirei aika bongana n aron karikirakeaia ataei: “Tiina bon taan moan tabe ibukin karikirakeaia ataei Inanon mwiokoaki aika tabu aikai, a katabeaki kaaro ao tiina bwa ana uaia ni ibuobuoki imarenaia bwa raao aika ti te arona ngaia.”
N tabetai te karo temanna e taku bwa ngaia teuanne ke neienne e rabakau riki ni karikirakeia ao ni kairiia ataei. Burabeti ni boong aikai a aki toki n okiokira te reirei are buu mwane ao aine a katiteuanaki n te mare, bwa babaire ni kabane are rekereke ma te utu a na karaoki ni bootaki ao n te inanoi.
Raao aika ti te arona a na bon tii te arona. A na bootaki n reirei ao n tataro. Ni kairaki iroun te Tamnei n ataa te kawai ae kakai ni karikirakeaia ataei ni kabane. Tokin te kawai ae akea tiana e na bon reke man motin nanomi.
8 Kamanenan te Inaomata n ataa te eti ao te kairua n Rinerine n Rimwiin te Tia Kamaiu
Te motinanobwa ko na mena ia n te 20 n ririki ke te ka 20 n tienture e bon nakoimi. Ko inaomata n rinerine, e ngae n anne mwiina are akea tokina e reke man rinerine. Bukin Ana Mwakuri ni Kamaiu Te Tia Kamaiu “aomata a kamaiuaki man te bwaka [ao] ao a riki ni inaomata n aki toki, n ataa te raoiroi man te buakaka ni mwakuri ibukiia ao n aki mwakuri i bukin te katuaeaki n te tua n te kabanea ni bong ae tamaroa, ni kaineti ma Ana tua te Atua ae e a tia n anga.
“Ao a inaomata n rinea te inaomata ao te maiu ae akea tokina, rinanon te Tia Tei ae korakora ibukiia aomata ni kabane, ke n rinea te tautoronaki ma te mate, n aron ana tautaeka ma mwaakan te riaboro; bwa e ukoukora karawawatakiia aomata ni kabane n ai arona.” (2 Nibwaai 2:26–27).
E ribai ngkami Tatan bwa antai ngkami ao antai ae kam tei ibukina. E tangiri ngkami bwa kam na karawawataaki, n aekakina. E tangiri ngkami Iesu Kristo. E a tia ni kabooi mwiin ami bure nako. E anga Maiuna ibukim. E kaoko bwa ko na Iria ao n raira nanom, ngkana e riai. Ngkai ko rinea te Tia Kamaiu, e na reke iroum te “kukurei n te maiu aio ao te maiu are akea tokina n te aonnaba ae na roko.”3
9 Karikirakea te Onimaki n teimatoa ni karokoa te toki
E roko te onimaki ngkana ko rairaki nakon te Uea. E reirei te burabeti ae Nibwaai kam: “waaki nako man teimatoa inanon Kristo, ma te kaantaninga ae tamaroa ma ni kororaoi, ma tangiran te Atua ma aomata ni kabane. Ma ngaia ae kam na waaki nako, ni kaawakin ana taeka Kristo, ao n teimatoa ni karokoa te toki, ao taraia, e kangai ana taeka te Tama: E na reke iroumi te maiu ae akea tokina” (2 Nibwaai 31:20)
E a tibwa tia n taku Beretitenti S. Monson n te maungatabu ni kabuta, “E na kantaningaki te tai ae na roko bwa e na kaonaki n te onimaki”4 Are e na reitia ma te onimaki ae nanomatoa man tokanikai iaon taian akangaanga n airi ma taian bure, mwamwanai, ao te aki kukurei. Am onimaki ae matoa e na bairea tokin kawaim, are bon tokin kawaim are akea tokina
10 Anga motin nanom nakon Ana babaire te Atua
I tataro bwa e ringa nanom ma te te nano ni karaoa ae tamaroa riki ao n tamaroa riki ao n toui mwiin ana reirei ara burabeti aika maiu. I kantaningaia bwa ko a tia n namakina te kan kakorakora tabem n riki bwa are e a tia ni katabuko iai te Atua.
“Tariu [ao mwaneu] ti na aki nako ni karaoa te bwai ae na riki iai te kanganga? Wakinako ao tai kerikaki. Korakora, … ao nako, nakon te tokanikai! … Kariaia, ngkanne, ngkai te ekaretia ao aomata, ao ngkai Aomata aika Itiaki, n anga nakon te Uea te angakarea inanon te raoiroi” (D&C 128:22, 24).
Tera te angakarea are kam kona n anga n tatabemanii ngkami nakon te Atua? Bon teuana te bwaintangira are E na aki tangiria mairoum. Bon te angakarea mai nanom ni uotiarake nakon Ana kantaninga. Bon kawenean am rinerine iaon am bao ni karea.
Teuana man te Reirei iaon te Onimaki, are katauraoaki irouia ngkoa taari mai mwaina n te tai aio, e kangai: “Te aro are aki tangira te anga karea ni bwaai nako a na akea te mwaaka ae tau ni kaotinakoa te onimaki ae tau nakon te maiu ao te kamaiuaki.”5
Am rinerine bon te bwai teuana are bon am bwai are ko kona n anga bwa am karea nakon te Atua. Man nanom ae ko anga nakon Nanona, ko na riki n Aekana.
I a kainna ma au kakoaua nakon te Tia Kamaiu. Nakon te mwaiti are ko a tia ni kamwakura te onimaki inanon Iesu Kristo, Kawaerakea nanon nakon Nanon te Atua, irii ana reirei ana burabeti ana kairi te Tamnei, ko na kakaonimaki, ni kukurei, ao n tetekeraoi.