2017
Ang Mahangturong mga Butang nga Nahitabo Kada Adlaw
November 2017


Ang Mahangturong mga Butang nga Nahitabo Kada Adlaw

Ang pagkamapainubsanon mahitungod kon si kinsa kita ug sa katuyoan sa Dios alang kanato mahinungdanon.

Sukad sa akong pagserbisyo sa British Mission sa batan-on pa, nalingaw ko sa British nga komedya. Mailhan kini usahay sa dili pag-aprubar sa kaugalingon, yano, mapaubsanong panglantaw sa kinabuhi. Usa ka ehemplo niini mao ang unsay tan-aw nila sa summer. Ang mga British summer mubo ra kaayo ug dili matag-an. Usa ka tagsulat sa yanong paagi miingon, “Ganahan ko sa British summer, kini ang paborito nakong adlaw sa tuig.”1 Usa nako ka paboritong British cartoon character gilitratuhan diha sa iyang higdaanan nga mibangon sa buntag ug mipahayag ngadto sa iyang mga iro, “Pastilan! Morag nasobrahan ‘ta og katulog ug wala na kaabut sa summer.”2

Dunay analohiya kini nga komedya sa atong kinabuhi niining nindot nga kalibutan. Klaro diha sa kasulatan nga ang atong bililhong mortal nga pagpakabuhi mubo ra gyud kaayo. Makaingon kita nga gikan sa mahangturong panglantaw, ang atong panahon sa kalibutan sama ra ka mubo sa British summer.3

Usahay ang katuyoan ug ang pagpakabuhi mismo sa tawo mahulagway usab sa yano kaayo nga termino. Si propeta Moises nagdako sa unsay gitawag karon nga bulahan nga pagpuyo. Sama sa narekord diha sa Perlas nga Labing Bililhon, ang Ginoo, nga nag-andam ni Moises alang sa iyang propetikanhong buluhaton, mipakita kaniya og daklit sa kasaysayan sa kalibutan ug sa tanang katawhan kinsa gilalang ug nalalang.4 Ang morag natingala nga reaksyon ni Moises mao, “Karon … ako nasayud nga ang tawo walay bili, diin nga butang ako wala gayud makahunahuna.”5

Dayon, ang Dios, sa unsay pagbatok sa pagbati sa pagkadili importante nga mahimong gibati ni Moises, namahayag sa Iyang tinuod nga katuyoan: “Kay tan-awa, mao kini ang akong buhat ug ang akong himaya—ang pagpahinabo sa pagka-imortal ug sa kinabuhi nga dayon sa tawo.”6

Kitang tanan managsama sa atubangan sa Dios. Ang Iyang doktrina klaro. Sa Basahon ni Mormon, atong mabasa, “Ang tanan managsama ngadto sa Dios,” lakip na sa “itum ug puti, ulipon ug gawasnon, lalaki ug babaye.”7 Sa ingon, ang tanan gidapit nga moduol sa Ginoo.8

Bisan kinsa nga nangangkon nga labaw kay sa uban ubos sa plano sa Amahan tungod sa kaliwat, sekso, nasyonalidad, pinulongan, o ekonomikanhong kahimtang sa moral nga paagi sayop ug wala makasabut sa tinuod nga katuyoan sa Ginoo alang sa tanang anak sa atong Amahan.9

Walay swerte, sa atong panahon sa matag bahin sa katilingban, makita nato nga giplastar ang paghatag og importansya sa kaugalingon ug kaarogante samtang gipakaubos ang pagkamapainubsanon ug pagkadunay tulubagon ngadto sa Dios. Kadaghanan sa katilingban wala kahibalo bisan sa sukaranang kamatuoran ug wala makasabut nganong ania kita niining kalibutan. Ang tinuod nga pagkamapainubsanon, nga gikinahanglan aron makab-ot ang katuyoan sa Ginoo alang kanato, panagsa ra makita.10

Importante nga masabtan ang gibug-aton sa pagkamapainubsanon, pagkamatarung, kinaiya, ug salabutan ni Kristo, sama sa gipakita sa kasulatan. Binuang ang pagpakaubos sa panginahanglan sa padayon nga pagpaningkamot alang niining Kristohanong mga kinaiya ug mga hiyas kada adlaw, ilabi na ang pagkamapainubsanon.11

Klaro diha sa kasulatan nga bisan mubo ra gayud kining kinabuhia, mahinungdanon kaayo kini. Si Amulek, ang misyonaryo nga kompanyon ni Alma sa Basahon ni Mormon, miingon, “Kini nga kinabuhi mao ang panahon alang sa mga tawo sa pagpangandam sa pagsugat sa Dios; oo, tan-awa ang adlaw niini nga kinabuhi mao ang adlaw alang sa mga tawo sa paghimo sa ilang mga buluhaton.”12 Dili kita gusto, sama sa akong cartoon character, nga katulgan lang kining kinabuhia.

Ang ehemplo sa Manluluwas bahin sa pagkamapainubsanon ug pagsakripisyo alang sa tanang katawhan mao ang labing tulukibon nga panghitabo sa kasaysayan. Ang Manluluwas, bisan isip sakop sa Dios nga Kapangulohan, andam nga moanhi sa yuta isip ordinaryo nga masuso ug misugod sa pagpakabuhi nga naglakip sa pagtudlo ug pag-ayo sa Iyang mga kaigsoonan ug sa katapusan nag-antus sa dili mahulagway nga kasakit didto sa Getsemani ug sa krus aron mahingpit ang Iyang Pag-ula. Kining buhat sa gugma ug pagkamapainubsanon sa bahin ni Kristo nailhan isip ang Iyang pahinunot [condescension].13 Gibuhat Niya kini alang sa matag lalaki ug babaye nga gilalang o ilalang sa Dios.

Ang atong Langitnong Amahan dili gusto nga mawad-an og kadasig o mohunong ang Iyang mga anak sa ilang pagpaningkamot alang sa celestial nga himaya. Kon kita mamalandong gayud sa Dios nga Amahan ug ni Kristo nga Anak, kon si kinsa Sila, ug kon unsay Ilang makab-ot alang kanato, mopuno kini kanato og balaang pagtahud, pagdayeg, pasalamat, ug pagkamapainubsanon.

Ang Pagkamapainubsanon Gikinahanglan sa Pagtabang sa Ginoo nga Maestablisar ang Iyang Simbahan

Nangutana si Alma og pangutana sa iyang panahon nga magamit gihapon karon: “Kon kamo nakasinati og usa ka kausaban sa kasingkasing, ug kon kamo mibati sa pag-awit sa awit sa matubsanon nga gugma, ako mangutana, kamo mibati ba karon sa mao”14 Nagpadayon si Alma, “Kamo makaingon ba, nga kon kamo tawgon aron mamatay niini nga takna, … nga kamo dihay igo nga pagpaubos?”15

Matag higayon nga mabasa nako ang mahitungod sa pagsakripisyo ni Alma nga Batan-on sa iyang tahas isip pangulo sa estado aron magsangyaw sa pulong sa Dios,16 ako nakadayeg. Si Alma klarong dunay tiunay nga pagpamatuod bahin sa Dios nga Amahan ug ni Jesukristo ug mibati nga dunay hingpit nga tulubagon ngadto Kanila ug walay pagduha-duha. Siya dunay hustong mga prayoridad ug pagkamapainubsanon nga isakripisyo ang kahimtang ug katungdanan tungod kay nakaamgo siya nga ang pagserbisyo sa Ginoo mas importante.

Ang pagbaton og igong pagkamapainubsanon sa atong kinabuhi sa pagtabang nga maestablisar ang Simbahan bililhon kaayo. Usa ka ehemplo sa kasaysayan sa Simbahan makatabang aron mas masabtan kini. Niadtong Hunyo sa 1837, nadasig si Propeta Joseph samtang didto sa Templo sa Kirtland nga tawagon si Apostol Heber C. Kimball sa pagdala sa ebanghelyo ni Jesukristo ngadto sa “England … ug ablihan ang ganghaan sa kaluwasan ngadto niana nga nasud.”17 Si Apostol Orson Hyde ug pipila pa gisangunan nga mouban kaniya. Ang tubag ni Elder Kimball talagsaon. “Ang ideya nga matudlo sa ingon ka importante nga misyon morag hapit dili nako makaya. … Hapit na [ko] mohunong tungod sa palas-anon nga gibutang diri kanako.”18 Bisan pa man niana, gibuhat niya ang misyon uban sa hingpit nga pagtuo, pasalig, ug pagkamapainubsanon.

Usahay ang pagkamapainubsanon mao ang pagdawat sa mga calling dihang wala kita mobati nga angayan. Usahay ang pagkamapainubsanon mao ang matinud-anong pagserbisyo dihang mobati kita nga makahimo kita sa mas importante nga buluhaton. Ang mapainubsanon nga mga lider sa sinultihan ug pinaagi sa ehemplo miestablisar nga dili kini kon asa kita nagserbisyo apan unsa kita ka matinud-anon nga nagserbisyo.19 Usahay ang pagkamapainubsanon mao ang pagbuntog sa dili maayo nga mga pagbati kon bation nato nga ang mga lider o ang uban mipasakit kanato.

Niadtong Hulyo 23, 1837, si Propeta Joseph nakigkita ni Elder Thomas B. Marsh, ang Presidente sa Korum sa Napulog Duha. Si Elder Marsh klaro nga nasagmuyo nga gitawag sa Propeta ang duha ka sakop sa iyang korum nga moadto sa England nga wala mokonsulta niya. Sa pakigkita ni Joseph kang Elder Marsh, ang bisan unsang dili maayo nga pagbati gipadaplin, ug ang Propeta nakadawat og talagsaong pagpadayag. Mao na kini karon ang ika-112 nga seksyon sa Doktrina ug mga Pakigsaad.20 Naghatag kini og talagsaong direksyon gikan sa langit kalabut sa pagkamapainubsanon ug misyonaryo nga buhat. Ang bersikulo 10 mabasa, “Magpaubos ka; ug ang Ginoo nga imong Dios moagak kanimo pinaagi sa kamot, ug mohatag kanimo og tubag sa imong mga pag-ampo.”21

Kini nga pagpadayag nahitabo sa samang adlaw nga sila si Elder Kimball, Hyde, ug John Goodson, nga puno sa pagkamapainubsanon, namahayag sa Pagpahiuli sa ebanghelyo ni Jesukristo sa Vauxhall Chapel sa Preston, England.22 Kini ang unang higayon nga gisangyaw sa mga misyonaryo ang gipahiuli nga ebanghelyo sa gawas sa North America niining dispensasyon. Ang ilang misyonaryo nga paningkamot miresulta sa mga convert baptism hapit diha-diha dayon ug sa daghang matinud-anon nga mga miyembro.23

Ang misunod nga mga bahin sa pagpadayag naggiya sa misyonaryo nga paningkamot sa atong panahon. Ang bahin niini mabasa, “Bisan kinsa ang imong ipadala diha sa akong ngalan … makabaton og gahum sa pag-abli sa pultahan sa akong gingharian ngadto sa bisan diin nga nasud … kon sila magpaubos sa ilang mga kaugalingon sa akong atubangan, ug magpadayon diha sa akong pulong, ug magpatalinghug sa tingog sa akong Espiritu.”24

Ang pagkamapainubsanon nga mahinungdanong bahin niining talagsaong misyonaryo nga paningkamot nagtugot sa Ginoo nga maestablisar ang Iyang Simbahan sa talagsaong paagi.

Salamat, padayon nato kining nakita sa Simbahan karon. Ang mga miyembro, lakip na ang bag-ong henerasyon, misakripisyo sa ilang panahon ug miundang sa pag-eskwela ug pagtrabaho aron moserbisyo og mga misyon. Daghang senior nga mga miyembro ang mibiya sa pagtrabaho ug mihimo og ubang mga sakripisyo aron moserbisyo sa Dios sa bisan unsang kapasidad nga sila gitawag. Dili kita motugot sa personal nga mga problema nga mobalda o mopasimang nato sa pagtuman sa Iyang mga katuyoan.25 Ang pagserbisyo sa Simbahan nagkinahanglan og pagkamapainubsanon. Mapainubsanon kitang moserbisyo sa tahas nga kita gitawag sa tibuok natong gahum, hunahuna ug kusog. Sa matag lebel sa Simbahan, importante nga masabtan ang Kristohanong kinaiya sa pagkamapainubsanon.

Ang Padayon nga Pagkamapainubsanon Gikinahanglan sa Pagtabang sa Pag-andam sa mga Indibidwal sa Pagsugat sa Dios

Ang tumong sa pagpasidungog sa Ginoo ug pagtugyan sa atong kaugalingon ngadto sa Iyang kabubut-on26 wala kaayo hatagi og bili sa katilingban karon kay sa nangagi. Ang ubang Kristohanong mga lider sa laing tinuohan nagtuo nga nagpuyo kita sa kalibutan diin ang Kristiyanismo dili na importante.27

Sulod sa mga henerasyon, ang hiyas nga gibase sa relihiyon nga pagkamapainubsanon ug pangkatilingban nga mga hiyas sa kaligdong ug dili pagpataas sa kaugalingon mao ang nag-unang sumbanan.

Sa kalibutan karon, dunay nagkadako nga paghatag og gibug-aton sa garbo, pagpataas sa kaugalingon, ug sa gitawag nga “pagkatinuod [authenticity],” nga usahay moresulta sa kakulang sa tinuod nga pagkamapainubsanon. Ang uban nagsugyot nga ang moral nga mga hiyas alang sa kalipay karon naglakip sa “magpakatinuod, magmalig-on, magmapuslanon—ug labing importante, ayaw pagsalig sa laing tawo … tungod kay ang imong kapalaran … anaa sa kaugalingon nimong mga kamot.”28

Ang kasulatan nag-awhag og laing pamaagi. Nagsugyot kini nga kinahanglang mahimo kitang tinuod nga mga disipulo ni Jesukristo. Naglangkob kini sa pag-establisar og gamhanang pagbati sa pagkamay-tulubagon ngadto sa Dios ug mapainubsanong pamaagi sa kinabuhi. Nagtudlo si Haring Benjamin nga ang kinaiyanhon nga tawo kaaway sa Dios ug nag-awhag nga kinahanglan natong itugyan ang atong kaugalingon “ngadto sa mga pagdani sa Balaang Espiritu.” Iyang gipasabut, lakip sa ubang butang, nga nagkinahanglan kini sa pagkahimong “manunuton, maaghup, mapainubsanon, mapailubon, [ug] puno sa gugma.”29

Ang uban sayop nga migamit sa pagkatinuod isip pagsaulog sa kinaiyanhon nga tawo ug sa kinaiya nga sukwahi sa pagkamapainubsanon, pagkamabination, kalooy, pagpasaylo, ug pagkamatinahuron [civility]. Masaulog nato ang atong indibidwal nga pagkatalagsaon isip mga anak sa Dios nga dili mogamit sa pagkatinuod isip pangatarungan alang sa kinaiya nga dili sama kang Kristo.

Sa atong paninguha alang sa pagkamapainubsanon, ang modernong internet nagmugna og mga hagit nga malikayan ang garbo. Duha ka ehemplo mao ang pagpatuyang sa kaugalingon nga pamaagi nga “tan-awa ko” o sa pag-ataki sa uban pinaagi sa paghimo og tag-as, masuk-anong mga post sa social media. Ang usa pa mao ang “humblebrag [mapainubsanong pagpanghambog].” Gipasabut kini isip “usa ka daw yano o pagpakaubos sa kaugalingon nga pamahayag [o litrato] kansang aktwal nga katuyoan mao ang makakuha og pagtagad sa butang nga ang usa mapasigarbuhon.”30 Ang mga propeta kanunayng mipasidaan mahitungod sa garbo ug mihatag og gibug-aton sa kawang nga mga butang sa kalibutan.31

Ang mikuyanap nga pagkadaut sa matinahurong komunikasyon makapabalaka usab. Ang mahangturong baruganan sa kabubut-on nagkinahanglan nga kita motahud sa daghang kapilian diin wala kita magkauyon. Ang kasamok ug panagbingkil karon kasagaran molapas “sa mga utlanan sa komon nga kadesente.”32 Nagkinahanglan kita og dugang nga kaligdong ug pagkamapainubsanon.

Mipasidaan si Alma batok sa “makapanghambog diha sa garbo sa inyong mga kasingkasing,” sa “pagpakaaron-ingnon nga kamo labaw nga maayo kay sa uban,” ug pagpanggukod sa mapainubsanon kinsa “molakaw sunod sa balaan nga kapunongan sa Dios.”33

Nakakita ko og tinud-anay nga kamaayo diha sa mga tawo sa tanang relihiyon kinsa mapainubsanon ug mibati nga dunay tulubagon ngadto sa Dios. Daghan nila misunod sa propeta sa Daang Tugon nga si Miquias, kinsa namahayag, “Unsa ba ang gikinahanglan sa Ginoo kanimo, kondili ang pagbuhat sa minatarung, ug ang paghigugma sa kalolot [kalooy], ug ang paglakaw nga mapainubsanon uban sa imong Dios?”34

Kon tinud-anay kitang mapainubsanon, mag-ampo kita alang sa kapasayloan ug mopasaylo sa uban. Sa pagbasa nato sa Mosiah, nagtudlo si Alma nga kon kanunay kitang maghinulsol, ang Ginoo mopasaylo sa atong mga kalapasan.35 Sa laing bahin, sama sa makita diha sa Pag-ampo sa Ginoo,36 kon dili kita mopasaylo sa kalapasan sa uban, gipaubos nato ang atong kaugalingon sa panghimaraut.37 Tungod sa Pag-ula ni Jesukristo, pinaagi sa paghinulsol ang atong mga sala mapasaylo. Kon dili kita mopasaylo niadtong nakalapas batok kanato, sa ingon atong gisalikway ang Pag-ula sa Manluluwas. Ang pagdumot ug pagbalibad nga mopasaylo ug pagbalibad nga mapainubsanong moatubang sa atong mga relasyon sa Kristohanong paagi tinud-anay nga mopaubos nato sa panghimaraut. Ang pagdumot makahilo sa atong mga kalag.38

Mopasidaan usab ako batok sa bisan unsang matang sa pagkaarogante. Ang Ginoo, pinaagi ni propeta Moroni, mihimo og yano kaayong kalainan tali sa arogante ug sa mapainubsanon: “Ang mga buang mobiay-biay, apan sila gayud magbangutan; ug ang akong grasya igo alang sa maaghup.” Ang Ginoo namahayag og dugang, “Ako mohatag ngadto sa mga tawo og kahuyang nga sila mahimo nga magpaubos; ug ang akong grasya igo alang sa tanan nga mga tawo nga magpaubos sa ilang mga kaugalingon sa akong atubangan; kay kon sila magpaubos sa ilang mga kaugalingon sa akong atubangan, ug magbaton og hugot nga pagtuo ngari kanako, niana Ako mohimo sa mahuyang nga mga butang nga mahimo nga malig-on ngadto kanila.”39

Ang pagkamapainubsanon naglakip usab sa pagkamapasalamaton alang sa daghan natong mga panalangin ug balaanong tabang. Ang pagkamapainubsanon dili ingon nga dagkong kalampusan nga makita o pagbuntog gani sa dagkong hagit. Usa kini ka timailhan sa espirituhanong kalig-on. Pagbaton kini sa hilum nga pagsalig nga kada adlaw ug kada oras makasalig kita sa Ginoo, makaserbisyo Kaniya, ug makatuman sa Iyang mga katuyoan. Ako kining pag-ampo nga niining mabingkilon nga kalibutan padayon kitang maningkamot alang sa tinuod nga pagkamapainubsanon kada adlaw. Usa ka paboritong balak ang mabasa niining paagiha:

Ang pagsulay sa kahalangdon mao ang dalan

Nga matagbuan sa usa ang Kanunayng Masinati sa Kahangturan.40

Akong ihatag ang sigurado nakong pagsaksi bahin sa Manluluwas ug sa Iyang Pag-ula ug sa hilabihan kaimportante sa pagserbisyo Kaniya kada adlaw. Sa pangalan ni Jesukristo, amen.

Mubo nga mga Sulat

  1. Kathy Lette, sa “Town and Country Notebook,” ed. Victoria Marston, Country Life, Hunyo 7, 2017, 32; emphasis gidugang.

  2. Annie Tempest, “Tottering-by-Gently,” Country Life, Okt. 3, 2012, 128.

  3. Tan-awa sa Salmo 90:4. Mamubo o mataas man kalabut sa katuigan sa yuta, ang atong pagpakabuhi mubo ra kaayo gikan sa mahangturong panglantaw. “Ang tanan ingon og usa ka adlaw sa Dios, ug ang panahon sinukod lamang nganha sa mga tawo” (Alma 40:8). Si Apostol Pedro namahayag, “Apan mga hinigugma, ayaw kamo pagpakabuta niining usa ka butang nga tinuod, nga alang sa Ginoo ang usa ka adlaw ingon sa usa ka libo ka tuig, ug ang usa ka libo ka tuig ingon sa usa ka adlaw” (2 Pedro 3:8).

  4. Tan-awa sa Moises 1:6–9. Si Kristo kini nga nagsulti sa mga pulong sa Amahan nga may balaanong awtoridad (tan-awa sa Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: Joseph Fielding Smith [2013], 52, footnote 11).

  5. Moises 1:10.

  6. Moises 1:39.

  7. 2 Nephi 26:33; tan-awa usab sa Doktrina ug mga Pakigsaad 1:34–35; 38:16; Opisyal nga Pahayag 2.

  8. Ang Doktrina ug mga Pakigsaad 20:37 nagsugod sa, “Tanan kadto kinsa magpaubos sa ilang mga kaugalingon sa atubangan sa Dios.” Gitakda dayon niini ang mga panginahanglan alang sa bunyag. Tan-awa usab sa Mateo 11:28.

  9. Tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 20:37.

  10. Nasayud kita nga kon dili kita maghinulsol, modawat sa mga ordinansa, ug mosunod sa dalan sa pakigsaad nga nag-andam kanato alang sa kahangturan, “moabut ang kamatayon diin wala nay buluhaton nga mahimo” (Alma 34:33).

  11. Tan-awa sa 3 Nephi 27:27.

  12. Alma 34:32.

  13. Tan-awa sa 1 Nephi 11:26–33; 2 Nephi 9:53; Jacob 4:7; Doktrina ug mga Pakigsaad 122:8.

  14. Alma 5:26.

  15. Alma 5:27.

  16. Tan-awa sa Alma 4:19.

  17. Joseph Smith, sa Heber C. Kimball, “History of Heber Chase Kimball by His Own Dictation,” ca. 1842–1856, Heber C. Kimball Papers, 54, Church History Library; tan-awa usab sa Orson F. Whitney, Life of Heber C. Kimball, an Apostle; the Father and Founder of the British Mission (1888), 116.

  18. Heber C. Kimball, “History of Heber Chase Kimball by His Own Dictation,” 54; tan-awa usab sa Orson F. Whitney, Life of Heber C. Kimball, 116.

  19. Si Presidente J. Reuben Clark Jr. nagtudlo: “Sa pagserbisyo sa Ginoo, dili kon asa ka nagserbisyo kondili giunsa. Diha sa Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, ang usa ka tawo molingkod sa katungdanan diin siya takus nga gitawag, nga walay tawo nga mangayo ni mobalibad” (sa Conference Report, Abr. 1951, 154).

  20. Tan-awa sa The Joseph Smith Papers, Documents, Volume 5: October 1835–January 1838, ed. Brent M. Rogers ug uban pa (2017), 412–17. Si Vilate Kimball mireport diha sa usa ka sulat ngadto sa iyang bana, nga si Heber C. Kimball, nga iyang gikopya ang pagpadayag gikan sa “libro ni Elder Marsh samtang nagsulat siya niini gikan sa gidiktar ni Joseph” (Vilate Murray Kimball ngadto ni Heber C. Kimball, Sept. 6, 1837, sa The Joseph Smith Papers, Documents, Volume 5: October 1835–January 1838, 412).

  21. Doktrina ug mga Pakigsaad 112:10; emphasis gidugang.

  22. Tan-awa sa Orson F. Whitney, Life of Heber C. Kimball, 136–37.

  23. Tan-awa sa Orson F. Whitney, Life of Heber C. Kimball, 149.

  24. Doktrina ug mga Pakigsaad 112:21–22; emphasis gidugang.

  25. “Ingon nga dili kita mohangyo nga ma-release sa usa ka calling, kon mausab ang atong mga kahimtang maayo alang kanato nga makigtambag niadtong mihatag sa calling ug dayon tugutan nga sila na ang modesisyon” (Boyd K. Packer, “Called to Serve,” Ensign, Nob. 1997, 8).

  26. Tan-awa sa “Pagpaubos,” sa kapitulo 6 sa Isangyaw ang Akong Ebanghelyo: Usa ka Giya sa Misyonaryo nga Pangalagad (2004), 146.

  27. Tan-awa sa Charles J. Chaput, Strangers in a Strange Land (2017), 14–15; tan-awa usab sa Rod Dreher, The Benedict Option (2017).

  28. Carl Cederstrom, “The Dangers of Happiness,” New York Times, Hulyo 19, 2015, SR8.

  29. Mosiah 3:19.

  30. English Oxford Living Dictionaries, “humblebrag,” oxforddictionaries.com.

  31. Sa pipila ka paagi susama kini sa paghulagway ni Alma niadtong nakaangkon sa “tanan nga matang sa mahalon nga mga butang, diin sila nakabaton pinaagi sa ilang kakugi; … [apan] … gibayaw sa garbo sa ilang mga mata” (Alma 4:6). Nabantayan nga ang “humblebrag [mapainubsanong pagpanghambog]” usa gihapon ka pagpanghambog.

  32. David Brooks, “Finding a Way to Roll Back Fanaticism,” New York Times, Ago. 15, 2017, A23.

  33. Alma 5:53, 54.

  34. Miquias 6:8.

  35. Tan-awa sa Mosiah 26:30.

  36. Tan-awa sa Mateo 6:12, 15.

  37. Tan-awa sa Mosiah 26:31.

  38. Sama sa giingon ni Nelson Mandela, “Ang kayugot sama sa pag-inom og hilo ug dayon naglaum nga patyon niini ang inyong mga kaaway” (sa Jessica Durando, “15 of Nelson Mandela’s Best Quotes,” USA Today, Dis. 5, 2013, usatoday.com).

  39. Ether 12:26, 27; emphasis gidugang.

  40. Edmund Vance Cooke, “The Eternal Everyday,” Impertinent Poems (1907), 21.