2019
Protektem Ol Pikinini
Oktoba 2019


Protektem Ol Pikinini

?Wanem nao yumi save mekem blong protektem gud moa mo givim paoa blong save mekem samting long ol pikinini long ol laef blong yumi?

mother with baby and crying child

Foto pikja i kam long Linda Lee

Long evri grup blong pipol we Jisas i bin tijim, yumi save se Hem i lavem wanwan long ol pikinini. Hem i gat intres long ol pikinini nomata sapos i no stret taem blong mitim wetem olgeta. Hem i invaetem ol pikinini blong kasem ol blesing blong olgetawan we i kam long Hem. Hem i tok agensem olgeta we oli stap mekem nogud long ol pikinini. Mo Hem i tijim se yumi nid blong kam moa olsem ol pikinini blong go insaed long kingdom blong Heven.1

“Luk ol smol pikinini blong yufala,” Hem i bin talem long olgeta long Amerika afta we Hem i Laef Bakegen long Ded. Ol heven oli bin open mo ol enjel we oli gat lav mo stap lukaot gud, oli kam daon mo mekem wan sekol raonem ol pikinini, mo faea i raonem olgeta. (Luk long 3 Nifae 17:23–24.)

From ol denja blong wol tedei, bae yumi wantem se ol pikinini blong yumi oltaem bae faea blong Heven bae i raonem olgeta oltaem. Oli bin faenemaot se aot long fo pipol, wan long olgeta i bin kasem abius olsem wan pikinini, mo haf long namba ia i go antap taem yu lukluk long ol wanwan spesel grup ia olsem olgeta we oli handikap.2 Gud nius se i gat plante samting we yumi save krietem blong yusum long olsem wanem yumi save protektem ol pikinini.

“Pikjarem long maen blong yu wan pikinini we yu lavem,” Sista Joy D. Jones long Praemeri Jeneral Presiden i bin talem. Taem yu talem long wan pikinini, ‘Mi lavem yu,’ ?wanem nao i minim? … Yumi givim proteksen blong mekem se yumi save helpem olgeta we yumi lavem blong oli kam ol moa gud pipol mo fesem ol jalenj blong laef.3

Ating blong lukluk moa kolosap long eksampol blong Sevya bae i givim long yumi sam aedia long olsem wanem yumi save protektem gud moa ol pikinini long ol laef blong yumi.

Jisas I Bin Gat Taem blong Olgeta

Jesus with children

Luk Ol Smolwan blong Yufala, i kam long David Lindsley © 1983

Jisas i putum long saed taem blong lisin long ol pikinini (luk long Matiu 19:14). Yumi save putum taem tu blong lisin long ol pikinini blong yumi mo traem blong andastanem ol jalenj blong olgeta.

“Taem wan pikinini i filim moa lav, bae i isi moa blong oli no fraet blong tokbaot eni samting,” Sista Jones i bin talem. “… Yumi mas statem storian wetem olgeta be no wet long ol pikinini blong kam long yumi.”4

Wan mama i faenemaot se i help moa blong askem ol pikinini blong hem evri naet, “?Yufala i harem wan toktok tedei we yufala i no andastanem?”

Fas aksen we bae ol pikinini blong yumi oli mekem blong faenem ol ansa i blong lukluk onlaen long intanet from i givim ol kwik help mo i no stap jaj, be yumi nid blong mekem olgeta i bilivim se yumi [ol papa mo mama] i stap blong oli save dipen long yumi olsem wan sos blong infomesen we oli save trastem moa. Mo hemia i minim tu se bae yumi no tekem wan strong aksen taem ol pikinini oli talem wan samting we bae i mekem yumi filim nogud. Eksampol, sapos yumi stap gat ol filing we i kamaot strong taem ol pikinini blong yumi oli konfes se oli stap lukluk ol ponografi, maet bae oli no save kam long yumi from help bakegen. Be taem yumi ansa wetem lav, yumi gat wan janis blong givim wan klia mesej—se yumi wantem olgeta blong toktok long yumi abaot eni samting.

Sista Jones i bin faenemaot se, “Ol smol problem we oli tokbaot long wan wei we i gat lav i krietem wan fandesen blong wan ansa we i helti mekem se taem ol bigfala problem i kam, komunikesen i open i stap yet.”5

Sam long ol storian we ol mama mo papa i stap gat wetem ol pikinini blong olgeta, we i impoten mo oli wantem protektem olgeta long hem, i abaot ol bodi blong olgeta. Ol storian ia bae i gat tu ol stret toktok blong ol pat blong bodi, ol infomesen abaot olsem blong stap klin, mo wanem ol jenis we bae oli luk long ol yia we i stap kam. Yumi mas tokbaot ol fasin blong seks mo olsem wanem bodi mo filing blong gat wan rilesensip wetem wan man i wan naesfala pat long plan blong Papa long Heven we i mekem from yumi. Yumi save tokbaot tu ol topik olsem abius mo ponografi. Ol storian olsem i nid blong go stret wetem ol yia blong olgeta tru long ol kwestin we ol pikinini blong yumi oli gat. Bae i gat oltaem we bae i nid blong yumi gat plante storian long ol defren taem, mo putum rere ol infomesen long taem we bae ol pikinini blong yumi oli groap mo save blong olgeta bae i kam antap. (Luk long en blong atikol ia blong ol risos we bae i help.)

Jisas I Soem Eksampol blong Olgeta

Jisas i soem wan gudfala eksampol blong evriwan (luk long Jon 8:12). Olsem ol adalt, yumi tu yumi gat janis mo responsabiliti blong stap olsem ol eksampol. Wan long ol bes wei we yumi save helpem ol pikinini blong yumi i stap sef i blong stap wan we bae oli stap lukluk long hem oltaem olsem wan gudfala eksampol blong stap mekem ol sef joes. Ol pikinini oli stap luksave olsem wanem ol papa mo mama blong olgeta i stap tritim ol narawan mo olsem wanem oli letem ol narawan i tritim olgeta. Plis sapos yu stap long wan rilesensip o stap traehad wetem wan adiksen we i putum yu famli blong yu long denja, faenem help. Lukaotem ol lokol atoriti mo ol bes kaonsela, mo tu bisop blong yu o Rilif Sosaeti presiden we oli save helpem yu wetem ol stret risos blong Jos mo komuniti. Yu gat raet long sefti mo respek.

Yumi mas soem tu wan eksampol blong stap kea long paoa blong yumi long saed blong spirit. ?Pikinini blong yumi i stap luk yumi prea? ?Oli save se yumi stap ridim ol skripja blong yumi? ?Oli stap harem ol testemoni blong yumi? ?Yumi stap putum “fulwan klos blong faet blong God” olsem wan famli long moning bifo yumi go aot long wol? (Luk long Efesas 6:11–18; Doktrin Mo Ol Kavenan 27:15–18).

Jisas i bin Toktok from Olgeta

Jisas i toktok strong agensem olgeta we oli stap mekem i no gud long ol pikinini (luk long Matiu 8:6). Yumi tu yumi save stap olsem ol loya blong ol pikinini blong yumi long ol laef blong yumi.

“Ol Pikinini oli nidim ol narawan blong toktok long bihaf blong olgeta,”Presiden Dallin H. Oaks i bin tijim, Fas Kaonsela long Fas Presidensi, “mo oli nidim olgeta we oli stap mekem ol desisen we oli save putum laef blong olgeta fastaem long ol selfis intres we ol adalt oli gat.”6

Bae yumi no nid blong fraet ova o gat tu tingting long ol narawan, yumi mas luksave ol nogud samting we i save hapen mo mekem ol waes desisen blong stap sef. Ol lida blong Praemeri oli mas folem ol gaedlaen blong Jos blong stopem abius7—i gat proteksen taem i gat tu tija insaed long wanwan klasrum mo wan long olgeta presidensi i stap jekem ol klas.

Ol papa mo mama mo ol lida oli mas kaonsel tugeta mo disaed sapos i gat ol gaedlaen we oli ademap blong oli save tekem blong katemdaon ol nogud samting we i save hapen. Eksampol, plante bilding blong Jos i gat ol windo long ol doa blong klasrum. Sapos bilding blong yu i no gat, tingting blong lego ol doa blong i open smol long taem blong ol klas mo toktok wetem wan we i ripresentem lokol fasiliti-manejmen, blong luk sapos oli save putum ol windo. Nomata long ol koling blong olgeta, evri adalt insaed long jos oli save putum ful tingting insaed long jos mo stap help taem oli nidim, olsem stap welkamem ol visita we oli stap lukluk raon long ol bilding o leftemap tingting blong wan pikinini we i stap wokbaot aotsaed blong gobak long klas.

Sore from, samtaem ol pikinini oli stap mekem ol narafala pikinini oli stap harem nogud. Sapos yumi luk eni kaen fasin blong stap jik jik, faet o mekem ol fasin we i no stret long saed blong bodi long jos o long eni ples, yumi nid blong kam long medel blong stopem hariap. Sapos yumi ol lida, yumi mas wantem blong toktok long ol famli blong olgeta we oli tekpat—iven sapos ol storian ia had smol—blong meksua se evri pikinini oli stap sef. Toktok wetem lav, sore mo mekem i klia blong help bildimap wan fasin blong stap kaen.

Sapos yumi bilif se oli stap abiusum wan pikinini i , yumi mas ripotem ol wari ia long ol sivil atoriti kwik taem. Long plante kantri, i gat ol telefon laen we i stap we i save givim ol infomesen, sapot seves long eni problem olsem kwik taem. Yumi mas talemaot long bisop sapos yumi ting se i gat wan abius, speseli long wan we i save gud ol pikinini tru long Jos. Blong ademap long ol wei blong stopem olgeta we oli save mekem nogud long ol pikinini long fiuja, bisop i save provaedem kamfot mo sapot long viktim mo helpem olgeta blong yusum ol risos we oli ademap long Famli Seves.

Jisas I Blesem Olgeta Wan afta Narawan

Primary teacher hugging child with Down syndrome

Foto pikja i kam long Shanea Janese Acebal

Jisas i save mo blesem ol pikinini wan afta narawan (luk long 3 Nifae 17:21 PM). I semmak long yumi tu, yumi mas kam blong save gud wanwan pikinini mo traem blong helpem boe o gel ia.

?Olsem wanem nao yumi save mekem jos i kam moa sef blong ol pikinini we oli gat sik mo stap tekem meresin? ?Yumi gat wan plan blong helpem ol pikinini long Praemeri we ol handikap? ?Ol lesen blong Praemeri we yumi stap tijim oli go stret wetem ol defren situesen long hom? ?Wanem nao yumi save mekem blong mekem evri samting ia moa?

Ol toktok blong agensem ol defren kala blong skin, toktok blong jikim ol kalja blong ol narawan mo blong mekem fasin nogud long ol memba blong ol defren biliv bae i no mas gat ples insaed long ol mesej we yumi serem. Long wan Praemeri klas, wan boe i no save toktok gud long semmak lanwis olsem ol narafala pikinini oli toktok long hem. Blong helpem hem i i filim welkam, ol tija oli mekemsua se oli printimaot ol pepa long tugeta lanwis givimaot. Ol simpol aksen blong tingting gud olsem i soem se yumi kea long olgeta wanwan mo aksen ia i save stap olsem wan eksampol blong olgeta blong folem.

Yumi save faenemaot se sam pikinini oli nidim help long wei we i kwiktaem. Eksampol, nomata long sam fasin we i tantanem oli nomol pat ia blong stap groap, sapos wan pikinini i kros, no laekem blong toktok wetem ol narawan, o filim nogud blong sam wik, ating bae i wan bigfala problem we i nidim wan profesenol help. Ol stret mo gud fasin olsem blong prea mo stadi long ol skripja oli impoten, oltaem moa sapot i nid blong go long olgeta we oli stap fesem wan sik long saed blong tingting o olgeta we oli stap traehad blong winim sik long tingting we i damej from tumas wari. Blong no stap tingting hevi long ol situesen bae i no save mekem eni samting i kam gud. Long plante eria, ol bisop oli save provaedem help long saed blong mane long wanwan man o woman mo ol famli blong oli save kasem ol kaonsel tru long Famli Seves o ol narafala help.

Jisas I Givim Paoa long Olgeta

father helping son ride bicycle

Foto pikja i kam long Angalee Jackson

Blong stap protektem ol pikinini, Jisas i givim paoa tu long olgeta. Hem i bin poenem ol pikinini olsem wan eksampol (luk long Matiu 18:3). Afta long visit blong Hem i go long Amerika, ol yang pikinini oli save tijim ol adalt “ol gudfala samting” (3 Nifae 26:16).

Yumi save givim paoa long ol pikinini taem yumi tijim olgeta blong luksave olsem wanem spirit i toktok long olgeta mo afta folem Spirit long taem blong mekem ol desisen—helpem olgeta blong developem wan ples insaed long olgeta we i save seperetem ol nogud samting aot long ol gudwan blong save gaedem ol aksen blong olgeta. Olsem we Sista Jones i bin tijim, “Blong stap helpem ol pikinini blong krietem wan ples insaed long olgeta we i save mekem ol gudfala risen blong wantem blong[mekem ol sef desisen] i impoten.”8 Hemia samfala tingting we i givim paoa long ol narafala famli:

  • Wan mama i tijim ol pikinini blong hem blong lisin gud long ol “uh-oh filing blong olgeta” mo lukaot long ol pipol raon long olgeta we oli luk olsem “se bae oli stap wantem trikim olgeta”. Hemia i karemaot ol pipol we oli traem blong switim boe blong mama ia blong folem olgeta i go long wan bat rum mo hem i lisin mo folem ol filing blong woning blong hem mo no wantem go.

  • Sam famli oli krietem wan plan blong ronwe i stap finis blong yusum taem oli faenemaot wan samting we i spolem olgeta. Eksampol, wan ronwe plan blong wan famli oli bin singaotem se “Ofem mo talemaot” we taem i gat wan pikja we i nogud i kamaot, bae oli ofem kompiuta mo talem long papa o mama kwiktaem. !Ol pikinini blong olgeta bae oli no nid blong sapraes long olsem wanem blong wok wetem ol nogud samting long media—oli save wanem blong mekem!

  • Wan nara famli i krietem wan kod toktok we ol pikinini blong olgeta i save tekstem i go long papa mo mama o talem ova long fon sapos oli wantem se bae oli kam pikimap olgeta naoia.

  • Yu save helpem pikinini blong yu blong talem “!No!” taem wan narawan i stap switim olgeta blong mekem wan samting we oli no filim i raet. Evri pikinini i mas save se oli save askem help mo oli mas gohed blong askem kasem oli stap sef.

Rol blong Yumi olsem Ol Adalt

Letem tingting blong yumi i go bak long pat blong stori ia long 3 Nifae 17, taem Jisas “i bin tekem ol smol pikinini, wan afta narawan, mo i bin blesem olgeta, mo i bin prea long Papa from olgeta. … Mo faea bin raonem olgeta; mo ol enjel i bin givhan long olgeta.” Ating wan ki poen long stori i no blong tijim yumi nomo blong olsem wanem ol pikinini oli impoten be tu blong pikjarem wanem nao rol blong yumi olsem ol adalt. Yumi ol pipol blong kea long ol nekis jeneresen. YuMi mas stap olsem ol enjel we oli raonem mo helpem ol pikinini. Bae yumi gohed blong lukluk long Jisas olsem stret eksampol ia blong yumi mo afta mekem bes blong yumi blong stap raon long ol smol pikinini blong yumi wetem lav mo proteksen.

Ol Not

  1. Luk long ol skripja refrens anda long wanwan topik blong seksen long atikol blong faenem ol stori ia insaed long ol skripja.

  2. Luk long “Child Maltreatment (Child Abuse),” World Health Organization, who.int/violence_injury_prevention/violence/child/en.

  3. Joy D. Jones, “Addressing Pornography: Protect, Respond, and Heal,” Liahona, Okt. 2019, 38.

  4. Joy D. Jones, Addressing Pornography,” 39, 40.

  5. Joy D. Jones, Addressing Pornography,” 39.

  6. Dallin H. Oaks, “Protect the Children,” Liahona, Nov. 2012, 43.

  7. Luk long “Preventing and Responding to Abuse,” newsroom.ChurchofJesusChrist.org.

  8. Joy D. Jones, Addressing Pornography,” 40.