Leksyon 8

Pagdumala sa mga Panalapi sa Banay

Katuyoan

Aron sa pagtabang sa mga sumasalmot nga mogamit sa sigurado nga mga baruganan sa pagdumala sa panalapi sa ilang mga panimalay.

Pagpangandam

Paghunahuna og mga paagi nga imong magamit ang mga baruganan ubos sa “Ang Imong mga Kapangakohan isip Magtutudlo” (mga pahina x-xiii niini nga manwal).
Basaha ang tataw nga mga ulohan niini nga leksyon. Kining mga ulohan naghatag sa kinatibuk-ang pagpasabut sa mga doktrina ug mga baruganan sa leksyon. Agi og dugang, tun-i pag-ayo ang artikulo “Pagkamakanunayon taliwala sa Kausaban,” ni Presidente N. EldonTanner, sa mga pahina 31-35 diha sa Giya sa Pagtuon sa Sumasalmot sa Mga Relasyon sa Kaminyoon ug sa Banay. Ang mga baruganan niini nga artikulo mao ang unang mga tumong sa leksyon. Ingon nga bahin sa imong pagpangandam, palandonga kining mga baruganan sa tibuok semana. Tinguhaa ang giya sa Espiritu sa paghukom unsa ang kinahanglan nga imong hatagan og gibug-aton aron matubag ang mga panginahanglan sa sumasalmot.
Pahinumdumi ang mga sumasalmot sa pagdala sa ilang mga kopya sa Giya sa Pagtuon sa Sumasalmot sa Mga Relasyon sa Kaminyoon ug sa Banay nganha sa klase. Sila kinahanglan nga mobasa sa artikulo ni Presidente Tanner panahon sa leksyon.
Kon ikaw mogamit sa dugang kapanguhaan nga materyal nga anaa sa pahina 49-50 pagdala nganha sa klase og piraso sa papel ug ballpen o lapis alang sa matag sumasalmot.

Gisugyot nga Kalamboan sa Leksyon

Ang tukma nga pagdumala sa panalapi mahinungdanon alang sa usa ka malipayon nga kaminyoon.

Dapita ang minyo nga mga magtiayon nga moduol sa atubangan sa klase (pagmabination kinsa ang imong dapiton). Ipasabut nga ikaw mopakita kon sa unsa nga paagi nga ang gagmay nga mga butang makapalig-on sa kaminyoon o maoy hinungdan sa grabe nga mga problema sa kaminyoon. Dayon mopataas sa usa ka piraso sa salapi.

Ihatag ang usa ka piraso sa salapi ngadto sa usa sa mga tawo nga imong gitawag sa atubangan sa klase.

Sa unsa nga paagi nga ang relasyon sa kaminyoon maapektohan kon ang bana o asawa lamang ang magkontrol sa mga panalapi sa banay?

Human ang mga sumasalmot nakahisgot niining pangutanaha, kuhaa pagbalik ang usa ka piraso sa salapi.

Sa unsa nga paagi nga ang relasyon sa kaminyoon maapektohan kon walay usa nga magkontrol sa panalapi sa banay o kon ang utang nga may tubo magkontrol sa panalapi?

Human maghisgot niining pangutanaha, ihatag pagbalik ang usa ka piraso sa salapi. Pakupti kini sa bana sa iyang kamot, ug hangyoa ang asawa nga mobutang sa iyang kamot ibabaw sa kamot sa bana. Ipasabut nga ang pagdumala sa salapi dili maoy labing mahinungdanong butang sa usa ka mahigugmaong relasyon sa kaminyoon. Bisan pa niana, kon ang bana ug asawa magtambayayong sa pagdumala sa ilang mga salapi, sila maghiusa sa usa ka mahinungdanong paningkamot nga mopahimutang sa ilang panimalay sa kahusay. Sila usab makasanta sa malisud nga mga hagit. Ang pipila sa labing grabe nga mga problema sa kaminyoon moabut kon ang mga kapangakohan sa panalapi wala madumala pag-ayo ug sa labing maayong tinguha sa banay.

Sa unsa nga mga paagi nga ang kaminyoon malig-on kon ang bana ug asawa magtambayayong nga magdumala sa ilang mga panalapi?

Ang mga bana ug mga asawa kinahanglan nga magtambayayong sa pagsunod sa sukaranan nga mga baruganan sa pagdumala sa panalapi.

Ipapakli sa mga sumasalmot ang mga pahina 31-35 sa Giya sa Pagtuon sa Sumasalmot sa Mga Relasyon sa Kaminyoon ug sa Banay. Ipabasa nila pagdali ang artikulo nga giulohan “Makanunayon Taliwala sa Kausaban” ug mangita sa “lima ka mga baruganan sa ekonomikanhong pagkamakanunayon” ni Presidente N. Eldon Tanner. Kon ang mga sumasalmot makakita sa mga baruganan ilista sa pisara:

Magbayad og matinuoron nga ikapulo.

Pagpakabuhi sa minos kay sa inyong kinitaan.

Pagkat-on sa pag-ila tali sa mga kinahanglanon ug mga gusto.

Magpalambo ug magpuyo sumala sa badyet.

Pagmatinuoron sa inyong tanang mga kalihokan sa panalapi.

Kon imong nalista na ang tanang lima ka mga baruganan sa pisara, gamita ang mosunod nga materyal aron mopahigayon sa panaghisgutan bahin niini.

Magbayad og matinuoron nga ikapulo.

Pagdapit og usa ka sumasalmot nga mobasa sa mosunod nga pamahayag ni Presidente Tanner (pahina 32 diha sa Giya sa Pagtuon sa Sumasalmot sa Mga Relasyon sa Kaminyoon ug sa Banay):

“Ang pagbayad sa ikapulo usa ka sugo, sugo nga may kauban nga saad. Kon kita mosunod niini nga sugo, kita gisaaran nga kita mouswag dinhi sa yuta. Kini nga kauswagan naglakip sa labaw pa sa materyal nga mga butang—kini mahimong naglakip sa pagtagamtam sa maayong panglawas ug kaabtik sa kaisipan. Kini naglakip sa panaghiusa sa banay ug espirituhanong paglambo. Ako naglaum nga kamo nga wala magbayad sa inyong hingpit nga ikapulo karon magtinguha nga makabaton sa hugot nga pagtuo ug kalig-on sa paghimo sa ingon. Samtang kamo motuman niining obligasyon ngadto sa inyong Magbubuhat, kamo makakaplag sa mahinungdanong kalipay, ang sama niini nahibaloan lamang niadtong kinsa mga matinud-anon niining sugo” (sa Conference Report, Oct. 1979; o Ensign, Nov. 1979, 81).

Sa unsa nga paagi nga ang pagbayad sa ikapulo makapanalangin sa inyong banay o sa uban nga inyong nailhan?

Pagpakabuhi sa minos kay sa inyong kinitaan.

Hangyoa ang usa ka sumasalmot nga mobasa sa mosunod nga pamahayag ni Presidente Tanner (pahina 31 diha sa Giya sa Pagtuon sa Sumasalmot sa mga Relasyon sa Kaminyoon ug sa Banay).

“Ako nakakaplag nga walay paagi nga kamo makakwarta og labaw pa kay sa inyong magasto. Ako nakatuo nga dili ang kantidad sa salapi nga makita sa usa ka tawo ang makahatag og kalinaw sa kaisipan kon dili labaw pa niana mao ang pagkontrol sa iyang salapi. Ang salapi mahimong usa ka masulundong sulugoon apan usa ka mabangis nga tigpabuhat. Kadtong kinsa mohimo sa ilang sumbanan sa pagpuyo nga makasobra og diyutay, nagkontrol sa ilang mga kahimtang. Sila nga mogasto og diyutay labaw pa kay sa ilang kinitaan nagkontrol sa ilang mga kahimtang. Sila anaa sa pagkaulipon. Si Presidente Heber J. Grant sa makausa miingon: Kon adunay bisan unsang butang nga makahatag og kalinaw ug katagbawan ngadto sa tawhanong kasingkasing, ug ngadto sa banay, kana mao ang pagpuyo sumala sa atong kinitaan. Ug kon adunay bisan unsang butang nga makapasuko ug makapawala sa paglaum ug makapasakit, kana mao ang pagbaton og mga utang ug mga obligasyon nga dili mabayran sa usa ka tawo’ (Gospel Standards, pinili ni G. Homer Durham [1941], 111).

Ang sulbad sa paggasto og gamay kay sa atong kinitaan sayon ra—kini gitawag og disiplina. Bisan sayo o ulahi, kitang tanan kinahanglan gayud nga makat-on nga modisiplina sa atong mga kaugalingon, sa atong mga gana, ug sa atong ekonomikanhong mga tinguha. Bulahan kaayo siya nga nagkat-on paggasto og gamay kay sa iyang kinitaan ug magtigom og gamay alang sa panahon sa kawad-on (tan-awa sa Conference Report, Oct. 1979, 119; o Ensign, Nov. 1979, 81).

Hunahunaa ang pagpakigbahin sa mosunod nga pamahayag ni Presidente Gordon B. Hinckley, ang ika-15 nga Presidente sa Simbahan:

“Ang panahon miabut na sa pag-andam sa atong mga balay nga mahan-ay.

“Daghan kaayo sa atong mga tawo ang nabuhi sa katapusang diyot sa ilang mga kinitaan. Sa tinuod ang pipila nagpakabuhi sa mga pagpangutang….

“Ako nabalaka sa dagko kaayo nga data-data nga pagpangutang sa mga pumapalit nga naghulga sa mga katawhan sa nasud naglakip na sa atong kaugalingong mga tawo.

Ako moawhag kaninyo…nga mosusi sa kondisyon sa inyong mga panalapi. Ako moawhag kaninyo nga magmapaubsanon sa inyong paggasto; disiplinaha ang inyong mga kaugalingon sa inyong pagpamalit aron malikayan ang utang nga modako kutob sa mahimo. Bayad dayon sa utang kutob sa inyong mahimo, ug luwasa ang inyong mga kaugalingon gikan sa pagkaulipon” (sa Conference Report, Oct. 1998; 70, 72; o Ensign, Nov. 1998, 53-54).

Sa unsa nga paagi nga ang utang usa ka pagkaulipon?
Unsa nga mga batasan ang nakatabang kaninyo nga makalingkawas sa utang o makalikay sa pagsulod sa utang? Unsay inyong mahimo aron makahimo sa pagtigum og diyutay sa inyong kinitaan?

Pagkat-on sa pag-ila tali sa mga kinahanglanon ug mga gusto.

Ipabasa sa mga sumasalmot ang mosunod nga pamahayag ni Presidente Tanner (pahina 31 diha sa Giya sa Pagtuon sa Sumasalmot sa Mga Relasyon sa Kaminyoon ug sa Banay):

Ang hilabihang pagpasagad ug dili maayong pagkadumala sa salapi makahatag sa mabug-at nga salagubangunon sa mga relasyon sa kaminyoon. Kadaghanan sa mga problema sa kaminyoon, ingon nga nagsugod gikan sa ekonomikanhong mga tinubdan—sa dili igong kinitaan nga mobuhi sa banay o dili maayong pagkadumala sa kinitaan samtang kini gihagoan” (sa Conference Report, Oct. 1979, 119-20 o Ensign, Nov. 1979, 81).

Unsa ang atong mahimo sa pag-ila tali sa mga panginahanglan ug mga gusto? Ngano nga mahinungdanon alang sa mga bana ug mga asawa ang pagtambayayong sa paghimo niini?

Magpalambo ug magpuyo sumala sa badyet.

Ipasabut nga bisan unsa ang ilang mga kapanguhaan, matag minyo nga magtiayon kinahanglan magtambayayong sa pagpalambo sa badyet sa banay. Ang usa ka badyet maoy usa ka latid sa giplano nga kinitaan ug mga galastohan alang sa piho nga gidugayon sa panahon. Kini makatabang sa mga banay sa pagsiguro nga ang ilang mga galastohan dili molabaw sa ilang kinitaan. Ang minyo nga magtiayon kinahanglan mohisgot sa ilang badyet samtang sila motino sa ilang mga panginahanglan, mga gusto, ug mga katuyoan sa panalapi. Pananglitan, human sa pagbanabana sa ilang kinitaan alang sa sunod nga duha ka mga semana, ang minyo nga magtiayon mahimong motino pila ang ilang gastohon sa lainlaing mga kategoriya sama sa ikapulo ug uban pa nga mga halad sa Simbahan, mga tinigum, pagkaon, prenda ug abangan. Sa sulod sa duha ka semana nga tagal, sila motala sa ilang tanan nga kinitaan ug mga galastohan. Sila magtambayayong sa dili pa maghimo sa dinagko nga mga pagpamalit o mohimo sa ubang mga butang nga makaapekto sa badyet nga ilang giugmad. Human sa tagal sa duha ka semana sila makatandi sa ilang tinuod nga kinitaan ug galastohan uban sa ilang gisugdan nga piano.

Aron sa pagtabang sa mga sumasalmot nga makasabut unsaon sa paghimo og badyet, himoa nga sila mopakli sa mosunod nga sumbanan sa badyet nga makita usab sa pahina 36 diha sa Giya sa Pagtuon sa Sumasalmot sa Mga Relasyon sa Kaminyoon ug sa Banay.

Badyet gikan sa petsa ngadto sa petsa

Kinitaan	Giplano	Tinuod
Suhol o sueldo human sa buhis
Uban nga kinitaan
Tanang kinitaan
Mga Galastohan	Giplano	Tinuod
Ikapulo
Uban nga mga amot sa Simbahan
Dugay nga tagal nga mga pagtigum
Pagdaginot alang sa kalit nga mga hitabo
Pagkaon
Utang o abang
Mga kagamitan
Transportasyon
Mga bayad sa utang
Kasiguroan (Insurance)
Mga galastohan sa tambal
Sinina
Uban pa
Uban pa
Uban pa
Tanang mga galastohan

Pagdapit og usa ka sumasalmot sa pagbasa sa mosunod nga pamahayag ni Presidente Tanner sa (pahina 31 diha sa Giya sa Pagtuon sa Sumasalmot sa Mga Relasyon sa Kaminyoon ug sa Banay):

Akong namatikdan sa pag-interbyu sa daghang mga tawo sa milabay nga mga katuigan, daghan kaayong mga tawo nga wala magbuhat og badyet ug wala makadisiplina sa ilang mga kaugalingon nga mosunod pinaagi sa iyang mga lagda. Kadaghanan sa mga tawo mohunahuna nga ang badyet nagkuha sa ilang kagawasan. Ang malampusong mga tawo nakakat-on nga ang badyet makahimo sa tinuod nga ekonomikanhong kagawasan nga posible” (sa Conference Report, Oct. 1979, 121; o Ensign, Nov. 1979, 82).

Pagmatinuoron sa inyong tanang mga kalihokan sa panalapi.

Hangyoa ang usa ka sumasalmot nga mobasa sa mosunod nga pamahayag ni Presidente Tanner sa (pahina 31 diha sa Giya sa Pagtuon sa Sumasalmot sa mga Relasyon sa Kaminyoon ug sa Banay):

“Ang sumbanan sa kaligdong dili gayud mawala sa uso. Kini magamit sa atong tanang gibuhat. Isip mga pangulo ug mga sakop sa Simbahan, kita kinahanglan nga maoy kahugpungan sa pagkaligdong” (sa Conference Report, Oct. 1979, 121; o Ensign!, Nov. 1979, 82).

Ngano nga ang pagkamatinuoron usa ka mahinungdanong bahin sa atong mga pagpakigsabut sa panalapi? Ngano nga ang pagkamatinuoron tali sa mga magtiayon mahinungdanon ngadto sa panalapi sa banay.

Panapos

Hatagi og gibug-aton nga ang mga bana ug mga asawa kinahanglan gayud nga magtambayayong nga modumala sa ilang mga panalapi. Hangyoa ang mga sumasalmot nga mohunahuna kon unsa ka maayo ang ilang pagsunod sa mga baruganan nga gihisgutan panahon sa leksyon. Dapita sila nga mohimo og mga piano aron mapalambo ang ilang pagdumala sa salapi.

Sigon sa pag-aghat sa Espiritu, pagpamatuod sa mga kamatuoran nga gihisgutan sa panahon sa leksyon.

Basaha ang mga pahina 31-35 diha sa Giya sa Pagtuon sa Sumasalmot sa Mga Relasyon sa Kaminyoon ug sa Banay. Awhaga ang mga sumasalmot nga tun-an pag-usab ang mga doktrina ug mga baruganan niini nga leksyon pinaagi sa (1) pagsunod bisan og usa sa mga gisugyot sa “Mga Ideya alang sa Pagpalakaw” ug (2) pagbasa sa artikulo “Pagkamakanunayon taliwala saKausaban,” ni Presidente N. Eldon Tanner. Itudlo nga ang minyo nga mga magtiayon makadawat sa mahinungdanong mga kaayohan gikan sa pagbasa ug paghisgot pagdungan sa mga artikulo diha sa giya sa pagtuon.

Dugang nga Kapanguhaan nga Materyal

Tun-i pag-usab ang mga leksyon sa bahin A sa tun-anan sa Mga Relasyon sa Kaminyoon ug sa Banay.

Kining leksyon naglakip sa bahin A sa tun-anan sa Mga Relasyon sa Kaminyoon ug sa Banay. Kon ikaw nagtudlo sa tibuok nga tun-anan, hunahunaa ang paggamit sa mosunod nga pagbansay:

Hatagi ang matag sumasalmot og usa ka sa piraso nga papel ug usa ka ballpen o lapis. Hangyoa ang mga sumasalmot nga mogahin og tulo ka mga gutlo sa paglista sa mga doktrina ug mga baruganan nga ilang mahinumduman gikan sa unang walo ka mga leksyon niining tun-anan. Himoa nga sila molinya sa mga doktrina o mga baruganan nga labing makahuluganon nganha kanila. Awhaga sila nga mangandam nga mohisgot mahitungod sa pipila ka mga aytem nga ilang nalinyahan. Kon sila nagkinahanglan sa tabang gamita ang talaan sa mga sulod sa mga pahina niini nga manwal o ang kinatibuk-ang pagpasabut sa tun-anan sa mga pahina vii diha sa Giya sa Pagtuon sa Sumasalmot sa Mga Relasyon sa Kaminyoon ug sa Banay).

Human sa tulo ka mga gutlo, hangyoa ang matag sumasalmot nga mobasa og usa ka aytem gikan sa iyang listahan ug ipasabut ngano nga kini makahuluganon kaayo. Itingob ang mga panan-aw sa mga sumasalmot diha sa pisara, ug dawata ang pagkamahinungdanon sa matag komentaryo. Dayon ipakigbahin ang usa ka panan-aw sa imong kaugalingon. Kon aduna pay panahon, balika kini nga pagbansay.

Pasalamati kadtong imong gitudloan alang sa pag-apil sa unang bahin niini nga tun-anan. Ipasabut nga sa ikaduhang bahin niini nga tun-anan nga adunay walo ka mga leksyon nga may kalabutan kon sa unsa nga paagi nga ang mga ginikanan makalig-on sa ilang mga banay ug makakaplag sa hingpit nga kalipay sa ilang mga kapangakohan. Dawata ang tanang mga sumasalmot nga mopadayon sa pagtambong sa klase.