Leksyon 12

Tudloi ang mga Anak Pinaagi sa Panig-ingnan ug Pahimangno

Katuyoan

Aron sa pagtabang sa mga sumasalmot nga makasabut nga ang mga ginikanan may tulubagon nga motudlo sa ilang mga anak pinaagi sa panig-ingnan ug pahimangno ug sa pagpangayo sa balaang inspirasyon sa ilang tanan nga mga paningkamot sa pagtudlo.

Pagpangandam

Samtang ikaw nag-andam sa imong kaugalingon nga motudlo, pangita alang sa mga paagi nga mosunod sa mga baruganan ubos sa “Imong mga Kapangakohan isip Magtutudlo” (mga pahina x-xiii niini nga manwal).
Basaha ang tataw nga mga ulohan sa leksyon. Kini nga mga ulohan makahatag sa kinatibuk-ang pagpasabut sa mga doktrina ug mga baruganan sa leksyon. Ingon nga bahin sa imong pagpangandam pamalandong og mga paagi sa pagtabang sa mga sumasalmot nga mosunod niini nga mga doktrina ug mga baruganan. Tinguhaa ang giya sa Espiritu sa paghukom unsay kinahanglan nga imong hatagan og gibug-aton nga makatubag sa mga panginahanglan sa mga sumasalmot.
Kon ang Family Home Evening Resource Book (31106) anaa, tun-i ang “Teaching by Example” sa mga pahina 242-44 ug ang “Reasoning with Children,” sa mga pahina 244–45. Hunahunaa ang paggamit niini nga artikulo sa panahon sa leksyon.

Gisugyot nga Kalamboan sa Leksyon

Ang mga ginikanan may kapangakohan sa pagtudlo sa ilang mga anak.

Ipakigbahin ang mosunod nga sugilanon nga gisaysay ni Presidente Gordon B. Hinckley ang ika-15 nga Presidente sa Simbahan:

Wala madugay human kami maminyo, kami mitukod sa among unang panimalay. Gamay ra kaayo ang among salapi. Ako mihimo sa daghan kaayo nga buluhaton sa akong kaugalingon.… Ang pagpaanindot sa tanaman maoy akong dakong kapangakohan. Ang una sa daghang mga kahoy nga akong gitanom mao ang walay tunok nga madugosong lokus.… Kini malubayon kaayo nga sayon ra nako sa pagbaliko sa bisan asa nga direksyon. Ako mihatag og diyutay nga pagtagad ngadto niini samtang ang mga tuig milabay.

Dayon usa ka adlaw sa tingtugnaw sa dihang ang kahoy walay dahon, ako nakahigayon sa pagtan-aw sa bintana ngadto niini. Ako nakamatikod nga kini nagharag paingon sa kasadpan, walay porma ug nagtakilid. Ako dili makatuo niini, ako migawas og mitukod sa akong kaugalingon ngadto niini nga daw aron pagtul-id niini. Apan ang punoan karon dul-an na sa 12 ka mga pulgada sa diyametro. Ang akong kusog walay nahimo niini.…

“Sa dihang unang gitanom pa kini, usa ka hilo makahimo sa pagpugong batok sa mga kapintas sa hangin. Ako unta makagamit niana nga hilo ug mogamit og gamay nga kusog. Apan ako wala mohimo, ug kini mibaliko uban sa mga kusog nga miabut batok niini” (Teachings of Gordon B. Hinckley [1997], 419-20).

Sa unsa nga paagi nga ang kasinatian ni Presidente Gordon B. Hinckley magamit ngadto sa mga kapangakohan sa mga ginikanan sa pagtudlo sa ilang mga anak? (Samtang ang mga sumasalmot mohisgot niini nga pangutana, basaha ang mga Proverbio 22:6 uban kanila.)

Pagpasabut sa iyang kasinatian sa kahoy, si Presidente Hinckley miingon: Akong nakita ang sama nga butang, sa daghang mga higayon, sa mga kabataan kansang mga kinabuhi nga akong naobserbahan. Ang mga ginikanan nga midala kanila nganhi sa kalibutan ingon og hapit mobiya sa ilang kapangakohan. Ang mga sangputanan makalilisang. Pipila ka yano nga mga kalig-unan nakahatag kanila sa kalig-on sa pagbatok sa mga kusog nga nakaugmad sa ilang mga kinabuhi” (Trachings of Gordon B. Hinckley 420).

Ipasabut nga ang Ginoo mihatag sa mga ginikanan sa sagradong katungdanan sa pagtudlo sa ilang mga anak. Kining kapangakohan kinahanglan gayud nga dili mahimong ibaliwala o ihatag ngadto sa uban. Si Elder M. Russel Ballard sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles mihatag og gibug-aton:

“Kita dili ug kita kinahanglan nga dili motugot sa tulunghaan, komunidad, telebisyon, o gani sa mga kapunongan sa Simbahan nga mohulma sa mga hiyas sa atong mga anak. Ang Ginoo mitugyan niining katungdanan diha sa mga inahan ug mga amahan. Kini usa nga diin kita dili makalingkawas ug usa nga dili matugyan. Ang uban mahimong motabang, apan ang mga ginikanan magpabilin nga may tulubagon. Busa, kita kinahanglan gayud magbanatay sa pagkabalaan sa atong mga panimalay tungod kay diha ang mga anak makapalambo sa ilang mga hiyas, mga kinaiya, ug mga batasan sa adlaw-adlaw nga pagpuyo” (sa Conference Report, Apr. 1991, 106; o Ensign, May 1991, 79–80).

Ngano nga mahinungdanon alang sa mga ginikanan nga motudlo sa ilang mga anak kay sa motugyan niining kapangakohan ngadto sa uban? Unsa ang mga kakuyaw kon ang mga ginikanan mapakyas sa pagtuman niini nga kapangakohan?
Sa unsa nga paagi nga ang ubang mga sakop sa banay, sama sa mga apohan, ug mga iyaan ug mga uyoan, makaabag sa mga paningkamot sa mga ginikanan sa pagtudlo sa ilang mga anak?

Ang mga ginikanan makadawat og inspirasyon sa pagtudlo sa ilang mga anak

Ipapakli sa mga sumasalmot ang Doktrina ug mga Pakigsaad 42:14. Ipasabut nga kini nga bersikulo naglakip sa mahinungdanong tubag sa mga ginikanan samtang sila magtudlo sa ilang mga anak. Dayon basaha ang bersikulo uban sa mga sumasalmot.

Unsa ang tubag nga makita niini nga bersikulo? (Kita kinahanglan gayud motudlo pinaagi sa Espiritu.) Unsay gipasabut nga motudlo pinaagi sa Espiritu?

Basaha ang 2 Nephi 32:5 ug 2 Nephi 33:1 uban sa mga sumasalmot. Itudlo nga ang Espiritu, o ang Espiritu Santo, makatabang kanato nga masayud unsa ang atong kinahanglan nga himoon ug isulti. Kon ang mga ginikanan motudlo sumala sa mga pag-aghat sa Espiritu Santo, ang Espiritu Santo modala sa mensahe ngadto sa mga kasingkasing sa iyang mga anak.

Ipakigbahin ang mosunod nga tambag gikan ni Presidente Gordon B. Hinckley:

“Kamo mga ginikanan, higugmaa ang inyong mga anak. Mahala sila . Sila mga bililhon kaayo. Sila hilabihan kaayo gayud ka mahinungdanon. Sila ang kaugmaon. Kamo nagkinahanglan labaw pa kay sa inyong kaugalingong kaalam sa pag-alima kanila. Kamo nagkinahanglan sa tabang sa Ginoo. Pag-ampo alang niana nga panabang ug sunod sa inspirasyon nga inyong madawat”(sa Conference Report, Oct. 1995, 120; o Ensign, Nov. 1995, 89).

Ngano nga ang mga ginikanan nagkinahanglan og inspirasyon sa ilang mga paningkamot nga motudlo sa ilang mga anak? Unsay mahimo sa mga ginikanan nga makadapit sa impluwensya sa Espiritu Santo kon sila motudlo sa ilang mga anak?

Ipakigabahin ang mosunod nga sugilanon nga gisaysay ni Elder F. Enzio Busche sa Kapitoan:

“Usa ka adlaw niana sa diha nga ang mga kahigayunan nagkinahanglan nga ako diha sa panimalay sa dili naandan nga panahon, ako nakasaksi gikan sa laing lawak sa unsa nga paagi nga ang among anak nga lalaki nag-edad og napulog usa, bag-o pa lang miabut gikan sa tulunghaan, nagsulti og mga malaw-ay nga mga pulong ngadto sa iyang manghud nga igsoong babaye. Kining mga pulong nakapasilo kanako—mga pulong nga wala gayud nako hunahunaa nga gamiton sa among mga anak nga lalaki. Ang akong unang natural nga reaksyon sa akong kasuko mao ang pagbarug ug pag-adto kaniya. Maayo gani kay ako mipaingon pa sa lawak ug miabli sa pultahan una ako makaabut kaniya, ug ako nahinumdom niadtong pipila ka mga segundo nga ako sa matinguhaon nga paagi nag-ampo sa akong Langitnong Amahan nga motabang kanako nga makadumala sa sitwasyon. Ang kalinaw miabut kanako. Wala na ako masuko.

“Ang among anak nakurat nga nakakita kanako nga mipauli, napuno sa kahadlok sa diha nga ako miduol kaniya. Sa akong katingala akong nadungog ang akong kaugalingon nga miingon, Maayong pag-abut, anak!’ ug ako mitunol sa akong kamot aron sa pag-abi-abi. Ug sa pormal nga paagi ako midapit kaniya sa paglingkod duol kanako sa lawak dawatanan alang sa personal nga panagsultihanay. Ako nakadungog sa akong kaugalingon nga mipahayag sa akong gugma kaniya. Ako nakigsulti kaniya mahitungod sa gubat nga giatubang sa matag usa kanato matag adlaw sa atong mga kaugalingon.

Samtang ako mipahayag sa akong pagsalig diha kaniya, siya mihilak, nagtug-an sa iyang pagkadili-takus ug misalikway sa iyang kaugalingon sa walay masukod. Karon ang akong tahas mao nga mopahiluna sa iyang kalapasan diha sa hustong panan-aw ug mohupay kaniya. Usa ka talagsaong espiritu miabut kanamo, ug kami nahuman nga nagdungan sa paghilak,naggakus sa usag usa sa paghigugma ug sa katapusan sa hingpit nga kalipay. Ang usa unta ka makadaot nga panghitabo tali sa amahan ug sa anak nga lalaki, pinaagi sa tabang sa mga gahum gikan sa kahitas-an, nahimong usa ka labing matahum nga mga kasinatian sa among mga relasyon nga wala gayud kalimti namong duha” (sa Conference Report, Apr. 1982, 98–99; o Ensign, May 1982,70).

Unsa unta ang sangputanan kon kining amahan misunod sa iyang pagbati sa paglihok diha sa iyang kasuko?

Hangyoa ang mga sumasalmot nga mopakigbahin sa mga kasinatian sa diha nga ang Espiritu Santo migiya kanila nga motudlo o motabang sa usa ka anak sa tino nga paagi—tingali sa paagi nga wala nila planoha sa sinugdanan.

Unsa ang mahimo sa mga ginikanan nga makaandam sa ilang mga kaugalingon nga modawat sa giya sa Espiritu Santo? Samtang ang mga sumasalmot mohisgot niini nga pangutana, dapita sila nga mobasa sa pipila o sa tanang mosunod nga mga tudling sa kasulatan: Alma 17:2–3; D&P 11:21; 20:77; 121:45–46; 136:33.)

Ang mga ginikanan motudlo pinaagi sa panig-ingnan ug pahimangno.

Ipasabut nga ang mga ginikanan motudlo sa ilang mga anak sa duha sa kasagaran nga paagi: pinaagi sa ilang panig-ingnan ug pinaagi sa ilang mga pulong.

Sa unsa nga paagi nga ang mga panig-ingnan sa mga ginikanan makadugang og kahulugan ngadto sa ilang mga pulong sa pagtudlo sa ilang mga anak?

Himoa nga ang mga sumasalmot mobasa sa mosunod nga pamahayag nga gihimo ni Elder James E. Faust samtang siya nag-alagad sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles (pahina 49 diha sa Giya sa Pagtuon sa mga Sumasalmot sa mga Relasyon sa Kaminyoon ug sa Banay).

“Samtang ang mga ginikanan maningkamot sa pagtudlo sa ilang mga anak sa paglikay sa kakuyaw, kini dili tubag alang sa mga ginikanan nga mosulti ngadto sa ilang mga anak. Kami nakasinati ug maalamon sa mga paagi sa kalibutan, ug kami makaduol ngadto sa ngilit sa pangpang kay kaninyo. Ang pagpakaaron-ingnon sa ginikanan makahimo sa mga anak nga matahapon ug maduhaduhaon sa unsay gitudlo kanila diha sa panimalay. Pananglitan, kon ang mga ginikanan manan-aw og sine nga gidili nila nga tan-awon sa ilang mga anak., ang pagkamatoohon mawala. Kon ang mga anak gipaabot nga magmatinuoron, ang mga ginikanan kinahanglan gayud nga magmatinuoron. Kon ang mga anak gipaabot nga mahiyason, ang mga ginikanan kinahanglan gayud nga mahiyason. Kon kamo mopaabut sa inyong mga anak nga madungganon, kamo kinahanglan gayud nga magmadungganon” (sa Conference Report, Oct. 1990, 41; o Ensign, Nov. 1990, 33–34).
Unsa ang mahimo sa mga ginikanan sa pagtudlo sa mga baruganan sa ebanghelyo pinaagi sa panig-ingnan?

Samtang nag-alagad isip Tigdumalang Obispo, si Obispo Robert D. Hales miingon, “Samtang ako naghunahuna mahitungod…sa mga relasyon uban sa akong kaugalingon nga banay, ako walay mahimo apan mahinumdom sa panig-ingnan nga akong nadawat gikan sa akong kaugalingong mga ginikanan” (sa Conference Report, Oct. 1993, 8; o Ensign, Nov. 1993, 8). Ang mosunod nga mga panumduman mopakita unsa ang nakat-unan ni Obispo Hales gikan sa iyang mga ginikanan:

“Ang akong amahan mitudlo kanako nga motahud sa pagkapari. Samtang nag-alagad diha sa Aaronic nga Pagkapari, kami mopaambit sa sakramento nga naggamit og stainless nga bandeha sa sakramento nga isip resulta sa mausik nga tubig,kanunay nga malamaan ang bulok tungod sa linugdangan sa tubig nga adunay taas nga mineral. Isip naghupot sa Aaronic nga Pagkapari, ako may tulubagon sa pagtabang sa pag-andam sa sakramento. Ang akong amahan mihangyo kanako nga modala sa mga bandeha kon mopauli na, ug magtinabangay sa paglimpyo niini ginamit ang steelwool hangtud ang matag bandeha mosinaw. Sa dihang ako mipaambit sa sakramento, ako nasayud nga kami miapil sa paghimo sa ordinansa sa sakramento nga mahimong labaw pa nga sagrado” (sa Conference Report, Oct. 1993, 8; o Ensign, Nov. 1993, 8).

“Ako mapasalamaton alang sa inahan nga mahalaron ngadto sa iyang bana ug mga anak—inahan kinsa mitudlo pinaagi sa panig-ingnan. Ako mapasalamaton sa iyang gipahinungod nga pag-alagad diha sa Kapunongan sa Kahupayan sulod sa katloan ka mga tuig. Sa pangidaron nga napulog unom, diha sa pagdawat sa akong lisensya sa pagka-driver, ako may kahigayunan nga makat-on gikan kaniya samtang siya mipakuyog kanako sa dihang siya mitabang sa pag-atiman sa kabus ug sa timawa” (sa Conference Report, Apr. 1992, 90; o Ensign, May 1992, 65).
Unsa nga mga kahigayunan nga anaa sa mga ginikanan sa pagtudlo sa ilang mga anak pinaagi sa mga pulong?

Samtang ang mga sumasalmot mohisgot niini nga pangutana, ipasabut nga ang pag-ampo sa banay, pagtuon sa kasulatan sa banay, ug gabii sa banay mahimong hisgutan sa leksyon 16. Agi og dugang niini nga giugmad nga mga kahigayunan sa pagtudlo, daghang mga kahigayunan sa pagtudlo moabut diha sa wala giplano nga mga panahon sulod sa matag adlaw nga kinabuhi. Kining mga kahigayunan mahimong mahinungdanon kaayo nga mga panahon sa pagtudlo tungod kay kini uban sa pagpaminaw may kalabutan unsa ang nasinati sa mga bata. Tungod kay ang ingon niana nga mga kahigayunan mahimong moabut ug mawala dayon, ang mga ginikanan kinahanglan nga makaamgo niini ug mag-andam sa pagtudlo sa mga baruganan nga andam nga makat-unan sa ilang mga anak.
Unsa ang pipila ka wala giplano nga mga panahon sa pagtudlo nga mabantayan sa mga ginikanan? (Kon ang mga sumasalmot adunay kalisud sa pagtubag niini nga pangutana, hunahunaa ang pagpakigbahin sa mosunod nga mga sugyot nga makaaghat sa panaghisgutan.)

Ang mga ginikanan makakita sa mga panahon sa pagtudlo kon ang mga anak adunay mga pangutana ug mga kaguol, sa mga problema nga dili magkasinabtanay sa mga kabanay o mga higala, mga kahigayunan nga mohimo og mga desisyon, o mga kabalaka mahitungod sa mga ideya nga gipakita sa medya. Laing mga kahigayunan sa patudlo moabut kon ang mga anak kinahanglan nga makat-on gikan sa ilang mga sayop, kon sila naghatag og pangalagad, kon sila kinahanglan nga mokontrol sa ilang kasuko, o kon sila nagkinahanglan sa tabang sa pag-ila sa impluwensya sa Espiritu Santo.
Sa unsa nga paagi nga ang mga banay makahimo sa naandan nga mga buluhaton sama sa panahon sa pagpangaon ug panahon sa tingkatulog makahtag og mga kahigayunan sa pagtudlo.
Sa unsa nga mga paagi nga ang tagsa-tagsa ka panahon uban sa mga anak makahatag sa mga ginikanan sa mga kahigayunan sa pagtudlo? Unsa ang mahimo sa mga ginikanan nga makasiguro nga sila makagahin og panahon uban sa matag usa sa ilang mga anak?
Unsa ang inyong natudlo sa mga anak sa panahon sa wala giplano nga mga panahon sa pagtudlo?

Ipasabut nga ang mosunod nga upat ka mga leksyon nga tun-anan maghisgot sa mga baruganan nga kinahanglan itudlo sa mga ginikanan sa ilang mga anak ug mga kahigayunan sa mga ginikanan nga kinahanglan nga motudlo.

Panapos

Hatagi og gibug-aton nga kon ang mga ginikanan mangayo og direksyon gikan sa Ginoo, Siya mogiya kanila sa ilang mga paningkamot sa pagtudlo sa ilang mga anak. Ang mga ginikanan kinahanglan gayud nga makugihon ug makanunayon sa ilang mga paningkamot sa pagtudlo pinaagi sa ilang panig-ingnan ug sa ilang mga pulong.

Kon giaghat sa Espiritu pagpamatuod sa mga kamatuoran nga gihisgutan sa panahon sa leksyon.

Basaha ang mga pahina 43–53 diha sa Giya sa Pagtuon sa mga Sumasalmot sa mga Relasyon sa Kaminyoon ug sa Banay. Awhaga ang mga sumasalmot nga tun-an pag-usab ang mga doktrina ug mga baruganan niini nga leksyon pinaagi sa (1) pagsunod bisan usa sa mga gisugyot sa “Mga Ideya alang sa Paggamit” ug (2) pagbasa sa mga artikulo “Ang Labing Dako nga Hagit sa Kalibutan—Maayong Pagkaginikanan”, ni Elder LeGrand R. Curtis. Itudlo nga ang minyo nga mga magtiayon makadawat ug mahinungdanon nga mga kaayohan gikan sa pabasa ug paghisgot pagdungan sa mga artikulo diha sa giya sa pagtuon.