Ha’api’ira’a a te mau Peresideni
Pene 4: Te semeio no te faaoreraa hara


Pene 4

Te semeio no te faaoreraa hara

Na roto i te tatarahapa mau e te mana faaora o te Faaora, e nehenehe ta tatou e ite i te semeio o te faaoreraa hara.

No roto mai i te oraraa o Spencer W. Kimball

Ua haapii mai te peresideni Spencer W. Kimball e, « te tatarahapa te taviri ia no te hoê oraraa maitai a‘e e te oaoa a‘e. Te hinaaro nei tatou paato‘a i te reira ».1

Ua parau ato‘a oia e, « te ti‘aturiraa… te rave‘a rahi ia e tupu ai te tatarahapa, no te mea, ia ore ana‘e te reira, aita e taata e rohi no te rave i te mea e titauhia ». No te faahoho‘a i teie mana‘o, ua faaite mai oia i te hoê iteraa to’na na roto i to’na tautururaa i te hoê vahine tei haere mai e farerei ia’na ma te aau pe‘ape‘a no ni‘a i te hara tei ravehia e a’na. Te parau ra teie vahine e: « Ua ite au i te ohipa o ta‘u i rave. Ua tai‘o vau i te mau papa‘iraa mo‘a, e ua ite au i te hopearaa. Ua ite au e, e faahaapahia vau, e eita roa ta‘u hapa e faaorehia, e no reira, eaha te faufaa ia tamata vau i te tatarahapa i teie nei ? »

Pahono atura te peresideni Kimball: « E ta‘u tuahine here, aita oe i ite i te mau papa‘iraa mo‘a. Aita oe i ite i te mana o te Atua e tae noa’tu i to’na maitai. E faaorehia ta oe hapa no teie hara ino, tera râ, e titauhia te tatarahapa rahi mau no te faatupuraa i te reira ».

I muri iho, ua faahiti atura oia e rave rahi mau papa‘iraa mo‘a no ni‘a i te faaoreraa hara e roaa i te feia o te tatarahapa mau e o te haapa‘o i te mau parau a te Atua. Ua tamau â oia i te haapii i teie vahine, e ua ite atura oia i te ti‘aturiraa i te tupuraa i roto ia’na, inaha, na ô a‘era oia e: « Mauruuru, Mauruuru ! Te ti‘aturi nei au i ta oe parau. E tatarahapa vau, e e tamâ vau i to‘u ahu repo i roto i te toto o te Arenio e ia farii i taua faaoreraa hara ra ».

Te parau ra te peresideni Kimball e, ua ho‘i faahou mai taua vahine ra i to’na piha toro‘a « e taata apî oia—e mata oaoa, e te haere‘a peepee, ma te î i te ti‘aturiraa mai ta’na i parau mai ia‘u e, mai taua mahana ra, ua riro te ti‘aturiraa mai te hoê feti‘a arata‘i, e ua tape‘a maite oia i te reira ti‘aturiraa, e aita oia i ho‘i faahou i roto i [te hara], aita ato‘a e haafatata atu i te reira ».2

Te mau haapiiraa a Spencer W. Kimball

E horo‘a mai te semeio o te faaoreraa hara i te hau, e e tauturu ia tatou ia haafatata’tu i te Atua.

Te vai ra te hoê semeio hanahana no te mau varua ato‘a tei faaineinehia no te taui. Na te tatarahapa e te faaoreraa hara e faariro i te pô pouri ei mahana anaana. Ia fanau faahou te varua, ia taui te mau oraraa—i reira te semeio rahi e tupu ai no te faaunauna, no te tamahanahana e no te faateitei. Ia haape‘ape‘a mai te pohe, e i teie nei, te vai nei te faaoraraa., e ia tiavaru ho‘i te ora i te pohe i rapae—ia tupu teie mea, o te semeio ïa tei hau i te rahi. Eita taua huru semeio ra e mou mai te mea e, e vai noa te hoê taata o te faaohipa i te mana faaora o te Faaora, e i ta’na iho mau ohipa maitai, no te faatupu i to’na faanau-faahou-raa…

Te faufaa rahi no te semeio o te faaoreraa hara maori râ, o te horo‘araa ïa i te hau i te varua o tei pe‘ape‘a, tei rohirohi, tei inoino, e penei a‘e, tei ati roa i te mauiui rahi. I roto i te hoê ao aehuehu e te mârô, ua riro ïa teie ei horo‘a faufaa rahi.3

E ere i te mea ohie ia farii i te hau i roto i teie ao arepurepu. Na te taata iho e imi i to’na hau… E roaa te reira na roto ana‘e i te faaite-tamau-raa i te tatarahapa, te imiraa i te faaoreraa i te hara, te hara rahi e te hara iti, e ia haafatata’tu i te Atua. No te mau melo o te Ekalesia, teie te faufaa rahi no to ratou faaineineraa, to ratou ineineraa ia farerei i te Faaora ia tae mai Oia ra… O ratou tei ineine, e hau ïa to roto i to ratou aau. E roaa ia ratou te haamaitairaa ta te Faaora i fafau mai i ta’na mau aposetolo: « E hau ta‘u e vaiiho ia outou nei, o to‘u nei hau ta‘u e ho atu no outou; e ere mai ta to te ao nei horo‘a ta‘u horo‘a ia outou. Eiaha e taiâ to outou aau, eiaha ho‘i e măta‘u » (Ioane 14:27).

[Te hoê o te mau opuaraa] a te Ekalesia a Iesu Mesia i te Feia Mo‘a i te mau Mahana Hopea nei maori râ, o te piiraa ïa i te taata i te mau vahi ato‘a ia tatarahapa. E nehenehe roaa i te feia e haapa‘o i taua tiaororaa ra, e melo anei e aore râ e ere i te melo no te Ekalesia te semeio o te faaoreraa hara. Na te Atua e tamaro i te pape mata o te oto, o te tatarahapa, o te maere, o te măta‘u e o te hara, i ni‘a i to ratou mata. Na te mata mărô e mono i te mata rarirari, e na te ata oaoa e mono i te hoho‘a mata pe‘ape‘a e te măta‘u.

Aue te mărû ! Aue te hau ! Aue te oaoa ! E nehenehe o ratou tei teimaha i te mau ofatiraa ture e te oto e te hara e faaorehia ta ratou mau hara, i te tamâhia e i te faaorehia to ratou viivii mai te mea e, e ho‘i atu ratou i mua i to ratou Fatu ra, ia faaroo i ta’na haapiiraa, e ia haapa‘o i ta’na mau faaueraa. E o tatou tei titauhia ia tatarahapa i to tatou mau mea maamaa e te ino i te mau mahana ato‘a, e farii ato‘a ïa tatou i te reira semeio.4

Ua titauhia ia tatou paato‘a ia tatarahapa

« … E ore ho‘i te mea viivii e ô i te basileia o te Atua » (1 Nephi 15:34). E teie faahou â, « … e ore ho‘i e ti‘a i te mea viivii ia parahi i ô, i te Atua ra » (1 Nephi 10:21). No te mau peropheta, te auraa o teie parau e, viivii, i roto i teie mau faahitiraa, o te auraa ato‘a ïa a te Atua. No te taata nei, e ere paha i te mea papû roa—te hoê hi‘oraa, te hoê tafetafeta iti roa i ni‘a i te ahu uouo, eita te reira e faariro i te ahu ei mea viivii. No te Atua râ, oia tei maitai roa, te auraa no te parau viivii ore o te viivii ore ïa i te pae morare e o te taata iho. I raro mai i te reira, noa’tu eaha te faito, ua riro ïa ei mea viivii, e no reira, e ore te mea viivii e parahi i te Atua ra.

Ahiri aita te mau horo‘a o te tatarahapa e te faaoreraa hara, ua riro ïa teie ei ohipa fifi mau no te taata nei, i te mea e, aita hoê taata hara ore i ora i ni‘a i te fenua nei maori râ, te Fatu iho.5

Aita hoê mahana i roto i te oraraa o te taata nei aita e titauhia te tatarahapa no to’na maitai e to’na haereraa mure ore i mua.

Tera râ, ia feruri ana‘e te rahiraa o tatou i te parau no te tatarahapa, e faaoaoa roa tatou i to hi‘oraa, e e feruri tatou e, e mea tano te reira mea no ta tatou tane faaipoipo, no ta tatou vahine faaipoipo, no to tatou mau metua, no ta tatou mau tamarii, no to tatou mau taata tupu, to tatou mau hoa, no to te ao—no te mau taata ato‘a, eiaha râ no tatou iho. E te vai ato‘a ra te feruriraa e, ua faataa te Fatu i te tatarahapa no te feia ana‘e tei rave i te hara taparahi taata, e aore râ, no tei faaturi, e aore râ, tei eia, e aore râ, no te tahi atu mau hara ino roa. E ere râ mai te reira. Mai te mea e, te vai ra te haehaa i roto ia tatou, e te hinaaro ia ora i te evanelia, e feruri ïa tatou i te parau no te tatarahapa ei parau e tano no te mau mea ato‘a ta tatou e rave i roto i te oraraa nei, noa’tu e, e ohipa varua e aore râ, e ohipa no te tino nei. No te mau varua ato‘a te parau no te tatarahapa, te mau varua ato‘a tei ore â i tae i te maitai roa.6

Te tatarahapa, o te taviri ïa no te faaoreraa hara. Na te reira e iriti i te uputa o te oaoa e te hau, e e faaite ato‘a i te e‘a e tae atu ai i te faaoraraa i roto i te basileia o te Atua. Na te reira e tatara i te varua haehaa i roto i te aau o te taata no te faatupu i roto ia’na i te aau tatarahapa, e te auraro i te hinaaro o te Atua.

« O tei rave i te hara ra, ua faahapa ïa i te ture » (1 Ioane 3:4), e no teie huru hara, ua faataahia te faautu‘araa ia au i te ture mure ore. E hopoi‘a na te hoê taata te hara tei ravehia e a’na, e mai te reira ato‘a te faautu‘araa no te ture i ofatihia. Tera râ, na roto i te pohe o te Mesia i ni‘a i te tatauro, ua faaorahia tatou i te faautu‘araa mure ore no te rahiraa o te mau hara. Ua rave oia i ni‘a ia’na te faautu‘araa no te mau hara a to te ao nei, ma te haapapû e, o ratou o te tatarahapa e o te haere mai ia’na ra, e faaorehia ïa ta ratou mau hara, e e ore ratou e faautu‘ahia.7

Te iteraa i te hara e te faaiteraa i te mana‘o oto e tuhaa ïa no te tatarahaparaa mau.

Te tatarahapa e ture ïa no te maitai e no te aroha. Aita to’na e oti‘a e e apo oia i te mau mea ato‘a… Ua rau te mau tuhaa i roto i te reira, e mea faufaa te tuhaa tata‘i tahi no te faatupu i te tatarahapa hope…

Aita e e‘a taa ê e tae atu ai i te tatarahapa, aita e e‘a i faataa-ê-hia e tae atu ai i te faaoreraa hara. E ti‘a i te taata tata‘i tahi ia pee atu i te hoê â e‘a, e taata moni anei e aore râ e taata veve anei, e taata maramarama anei e aore râ, e taata poiri anei, e taata rahi anei e aore râ e taata na’ina’i anei, e hui arii anei e aore râ, e taata nava‘i ore anei, e arii anei e aore râ e taata riirii anei. « I te haapa‘o ho‘i i te huru o te taata nei, aita ïa i te Atua » (Roma 2:11).

Hou a faaohipahia ai te mau mea ato‘a e titauhia no te tatarahapa, e mea titauhia ia rave i te taahiraa matamua. Taua taahiraa matamua ra o te vahi fariuraa ïa, i reira ho‘i te taata rave hara e ite papû ai i ta’na hara. E parauhia te reira te araraa, te iteraa i te hara. Mai te mea e, aita te reira, aita ato‘a ïa e tupu te tatarahapa mau, i te mea e, aita i tupu te iteraa i te hara…

Ia ite tatou i te teimaha o ta tatou hara, e ti‘a ïa ia tatou ia faaineine i to tatou feruriraa no te pee i te rave‘a e tatara ai tatou i te ino o te hara. Ua tamata o Alama i te horo‘a i te reira ia Korianotona i te na ô raa e: « … E ia haape‘ape‘a ana‘e ta oe mau hara ia oe, oia te pe‘ape‘a e faahaehaa ia oe i te tatarahapa… Eiaha roa ho‘i oe e faati‘a ia oe iho i ta oe ra mau hara e ia hoê iti a‘e » (Alama 42:29–30).8

E ohipa faufaa roa ta te Varua Maitai i roto i te parau no te faaiteraa i te taata rave hara i te hape ta’na i rave. E tauturu oia i te faaiteraa ia’na « i te parau mau i te mau mea ato‘a ra » (Moroni 10:5); i te haapiiraa ho‘i ia’na i te mau mea ato‘a e i te faaite-faahou-raa i te mau mea ato‘a i parauhia ra (Ioane 14:26); e i te faaiteraa i to te ao i te hara (Ioane 16:8).

E mea pinepine te taata i te parau e, ua tatarahapa ratou, area râ, te ohipa mau ta ratou i rave, o te faaite-noaraa ïa i to ratou mana‘o oto no te ohipa ti‘a ore i ravehia. Te tatarahapa mau ra, o te tapa‘o oto ïa o te taui, o te faahuru ê, e o te faaora. Aita i nava‘i te faaite-noaraa i te mana‘o oto… Teie ta Paulo i parau atu i te feia mo‘a no Korinetia:

« Te oaoa nei au, e ere râ no te mea i faaotohia outou, no te mea râ i oto outou ma te tatarahapa: i au ho‘i to outou oto i te Atua ia ore roa outou ia ino ia matou.

« O te oto ho‘i e au i te Atua ra e faatupu ïa i te tatarahapa e tae noa’tu i te ora, eita ïa e tatarahapahia; area te oto o teie nei ao, e faatupu ïa i te pohe » (2 Korinetia 7:9–10).9

No te mau faaoreraa hara ato‘a te vai ra te titauraa. E mea ti‘a ia aifaito te aano o te taamu i te aano o te puta. E mea ti‘a i te haapaeraa maa, te pure, te haehaa ia aifaito e aore râ, ia hau atu i te hara. E titauhia te aau oto e te varua haehaa. Titauhia te « ahu paau e te rehu auahi ». Titauhia te roi mata e te tauiraa papû o te aau.10

Te faaru‘eraa i te hara, o te paturaa ïa i te hoê oraraa apî.

Oia mau, aita e nava‘i te ite-noa-raa i te hapa. E nehenehe te reira ia riro ei mea ino roa e te ati rahi mai te mea e, aita te hoê taata e imi i te mau rave‘a ato‘a no te tinai i te hapa. No reira, e mea ti‘a ia apitihia’tu i te ite-noa-raa, te hinaaro papû mau ia tamâ i te hapa, e ia faaho‘i faahou i te patururaa tei mo‘e ê na roto i te hape.11

Te vai ra hoê faaiteraa papû no te tatarahapa. O te faaru‘eraa ïa i te hara. Mai te mea ia na reira hia, e faaea te hoê taata i te rave i ta’na hara ma te tumu ti‘a mau—no te mea te ite papû ra oia i te rahi o te hara, e te vai ra te hinaaro mau i roto ia’na no te haapa‘o i te mau ture a te Fatu—te tatarahapa mau ra oia i reira. Teie te mau titauraa i haamauhia e te Fatu: « Na roto i teie nei mea e ite ai outou e mai te mea ua tatarahapa te taata i ta’na ra mau hara–inaha, e fa‘i mai oia i te reira e e haapae ê roa’tu ho‘i » (PH&PF 58:43. Papa‘iraa faaopa i apitihia’tu).

E nehenehe ia parau e, aita te hoê taata i tatarahapa mau mai te mea e, aita oia i faaru‘e i te hape ta’na e rave ra e ia haamata i te hoê haere‘a apî… Eita te mana faaora e horo‘ahia i te taata tei faatupu noa i te hinaaro ia taui i to’na oraraa. E tura‘i te tatarahapa i te hoê taata ia ohipa.

Eiaha te taata ia hitimahuta ia ite oia e, e titauhia te tutavaraa, eiaha râ te hinaaro noa. Inaha, na te ohipa e faarahi i to tatou feruriraa e to tatou tino.12

Na roto i te tinairaa i te hara eita te hoê e nehenehe noa ia ti‘aturi i te tahi mau mea maitai atu e au ia haapa‘ohia. E mea ti‘a ia tatou ia hamani i te reira. E titauhia ia’na ia faa-au-ore i te mau ahu tafetafeta e ia haafaufau i te hara. E mea ti‘a ia’na ia haapapu maitai e eita noa oia e faaru‘e i te hara ia taui atoa râ i te mau mea e haaatira i te hara. E mea ti‘a ia’na ia ape i te mau vahi, te mau huru e te mau tupuraa o te hara, no te mea e nehenehe te reira e faatupu faahou. E mea ti‘a ia’na ia vaiiho i te mau taata i reira te hara i ravehai’i. E mea papu eita oia e faaau-ore i teie mau taata area râ, e mea ti‘a ia’na ia ape ia ratou e i te mau mea e ta‘ati atu i te hara. E mea ti‘a ia faaru‘e oia i te mau rata, te mau tauihaa haamana‘oraa, e i te mau mea e nehenehe e faahaamana‘o ia’na i te « mau mahana tahito » e i te mau « tau i mairi ». E mea ti‘a ia tinai oia i te mau nohoraa, te mau numera niuniu, te mau taata, te mau vahi e i te mau huru o te hara, e ia patu i te hoê oraraa apî. E mea ti‘a ia iriti i te mau mea o te faaho‘i faahou mai i te mau mea o tahito ra.13

No te faaru‘e i te ino, no te taui i te oraraa, no te taui i te huru o te taata, no te faatupu i te tahi mau huru e aore râ, no te tauiui rii i te reira mau huru, e titau tatou i te tauturu a te Fatu, e e farii tatou i te reira mai te mea e, e haapa‘o tatou i ta tatou tuhaa. Te taata e turu‘i papû i ni‘a i te Fatu, e riro mai ïa ei fatu no’na iho, e e ti‘a ïa ia’na ia faatupu i te mau mea ato‘a ta’na e rave, no te rave mai anei i te mau api veo, no te patu anei i te hoê pahi, no te upootia anei i ni‘a i te hoê peu, e aore râ, no te haamou i te hoê hara rahi.14

Na roto i te fa‘iraa e mama ai te hopoi‘a

E tuhaa faufaa roa te faaiteraa fa‘iraa hara i roto i te parau no te tatarahapa, e i roto ato‘a ïa i te parau no te fariiraa i te faaoreraa hara. O te hoê te reira o te mau tamataraa no te tatarahapa mau, no te mea, « Na roto i teie nei mea e ite ai outou e mai te mea ua tatarahapa te taata i ta’na ra mau hara–inaha, e fa‘i mai oia i te reira e e haapae ê roa’tu ho‘i » (PH&PF 58:43. Papa‘iraa faaopa i apitihia’tu)…

Penei a‘e o te fa’îraa te fifi etaeta roa i te mau fifi ato‘a no te taata hara tatarahapa ia rave. E tape‘a to’na haamâ ia’na ia faaite i ta’na hara e ia farii i to’na hape. I te tahi taime, no to’na ti‘aturi ore i te mau taata ta’na e faaite i ta’na hara i feruri ai oia e tape‘a noa i taua parau huna ra i roto i to’na aau…

No to’na ite i te aau o te taata, e to ratou mau mana‘o, e to ratou hinaaro ia tatarahapa e ia faaapî ia ratou, e tia‘i te Fatu ia papû maitai te tatarahapa i reira oia e faaore ai i te hapa. E titauhia i te taata hara ia vai « te aau tatarahapa e te varua mărû » e ia faahaehaa ia’na e ia rave i te mau mea ato‘a i titauhia. Te hoê o te reira mau titauraa i tuuhia mai e te Fatu o te fa‘iraa ïa i ta’na mau hara rarahi i mua i te mana faatere ti‘a o te Ekalesia. Oia ho‘i, te faaturi, te poreneia, te tahi atu mau hara i te pae morare, e te tahi atu mau hara ino roa mai te reira te huru. Na teie faanahoraa o te fa‘iraa e paruru i te Ekalesia e i te mau melo, e ia arata‘i i te taata rave hara i ni‘a i te e‘a no te tatarahapa mau.

E rave rahi taata hara, no to ratou haamâ e te teoteo, e tamărû ratou i to ratou feruriraa, no te tahi noa maa taime iti, na roto i te pureraa i te Fatu, e i te parauraa e, ua nava‘i teie fa‘iraa i ta ratou mau hara. E parau papû ratou e, « Ua fa‘i au i ta‘u hara i mua i to‘u Metua i te Ao ra, tera noa te mea e titauhia ». Aita te reira i tano mai te mea e, e hara rahi tei ravehia. No reira, e piti huru faaoreraa hara e titauhia no te faatupu i te hau i roto i te taata hara—a tahi na roto mai i te mau ti‘a faatere mana o te Ekalesia a te Fatu, e te tahi na roto mai ïa i te Fatu iho. [A hi‘o Mosia 26:29]…

… Te fa‘iraa ti‘a mau o te fa‘iraa ïa tei ravehia na roto i te hinaaro mau, ma te faahepo-ore-hia. Ua matara mai te reira mai roto roa mai i te aau o te taata hara, e ere râ no te mea ua roaahia oia i te raveraa i te hara. Te reira huru fa‘iraa… e tapa‘o ïa no te hoê tatarahapa e tupu ra i te rahi. Te faaite ra te reira i te ite-papû-raa te taata hara i te hara, faaite ato‘a i to’na hinaaro ia faaru‘e i te mau peu iino. Te fa‘iraa e ravehia na roto i te hinaaro mau, e fa‘iraa ïa o te farii-rahi-hia i mua i te aro o te Fatu, i te fa‘iraa tei ravehia na roto i te faahepo, te haehaa ore, tei matara mai na roto i te uiuiraa, noa’tu e te ite-papû-hia’tura te hara. E ere te reira huru fariiraa i te tapa‘o no te aau haehaa o te farii i te aroha o te Fatu: « … No te mea, o vau, te Fatu, te faaore atu nei i te mau hara, e ua aroha ho‘i ia ratou o te fa‘i mai i ta ratou ra mau hara mai te aau haehaa ra » (PH&PF 61:2. Papa‘iraa faaopa i apitihia’tu).15

No te tahi mau hara rarahi mai tei faaitehia’tu i na‘ua nei… e titauhia te fa‘iraa i mua i te mau mana faatere o te Ekalesia; eita râ te reira huru fa‘iraa e titauhia no te taato‘araa o te mau hara. Te mau hara e ere i te mea ino roa, mai te pe‘ape‘a e te tahi atu taata—te mau pe‘ape‘a i rotopu i te tane e te vahine, te tahi maa riri rii, te au-ore-raa e te vai atu ra—e titauhia ïa ia faaafaro i te reira e te taata i haape‘ape‘ahia, e faaafaro i te reira i rotopu i na taata i pe‘ape‘a ma te ore e faatae atu i mua i te mana faatere o te Ekalesia.16

E faatupu mai te fa‘iraa i te hau… E ere te fa‘iraa i te faaite-noaraa i te mau hape i mua i te mana faatere i titauhia, te faaiteraa râ i te hopoi‘a ia mâmâ a‘e te reira. E amo te taata iho i te hoê tuhaa o ta’na hopoi‘a, e e faauta’tu i te tahi tuhaa i ni‘a i te tahi atu mau tapono o te hinaaro e tauturu i te amoraa i te hopoi‘a. Na roto i te reira, e tupu mai te oaoa i te mea e, ua ravehia te tahi taahiraa no te imi i te mau rave‘a no te faaore roa i te teimaha o te hara.17

E mea titauhia te faaho‘iraa i roto i te parau no te tatarahapa

Ia ite ana‘e te hoê taata i te oto rahi e te haehaa na roto i to’na iteraa i te hara; ia faaru‘e ana‘e oia i te hara e ia faaoti ana‘e oia i to’na mana‘o ia haamo‘e roa i te reira; ia fa‘i ana‘e oia i ta’na mau hara ma te haehaa i mua i te Atua e i mua i te taata i faataahia i ni‘a i te fenua nei—ia oti teie mau mea ato‘a i te ravehia e a’na, te toe ra ïa te titauraa no te faaho‘iraa. E titauhia ia’na ia faaho‘i i te mea ta’na i tuino, i te mea ta’na i eia, e aore râ, i faaino.18

E titauhia i te taata hara o te tatarahapa ia rave i te faaho‘iraa mai te mea e, e nehenehe. Te parau nei au e, « mai te mea e, e nehenehe » no te mea, te vai ra te tahi mau hara aita e nehenehe e rave i te faaho‘iraa, e te vai ra te tahi mau hara e nehenehe e faaho‘i i te tahi noa tuhaa.

E nehenehe ta te taata eia e faaho‘i i te tahi tuhaa o te mea ta’na i eia. E nehenehe ta te taata haavare ia faaite i te parau mau e ia faatiti‘aifaro i te tahi tuhaa o te ino i tupu na roto i ta’na haavare. Te taata tei faaino i te roo o te tahi atu taata, e nehenehe ta’na e imi i te mau rave‘a ato‘a no te faaho‘i faahou i te roo maitai o te taata ta’na i faaino. Mai te mea e, na roto i te hara e aore râ, na roto i te tau‘a ore, ua tuino te taata rave hara i te tao‘a a te tahi, e mea ti‘a ïa ia’na ia faaho‘i e aore râ ia aufau i te taato‘araa o te reira e aore râ, i te tahi tuhaa.

Mai te mea e, ua faatupu te mau ohipa a te hoê taata i te oto e te ino i ni‘a i ta’na vahine e ta’na mau tamarii, no te faaho‘iraa i te reira, e titauhia ia’na ia imi i te mau rave‘a ato‘a no te faatupu faahou i roto ia ratou i te ti‘aturi e te here, na roto i te… faaiteraa i te faaroo e te haapa‘o. E au ato‘a teie parau no te mau vahine e no te mau metua vahine. Na reira ato‘a te mau tamarii, mai te mea e, ua faaino ratou i to ratou na metua, e titauhia ïa ia ratou i roto i ta ratou… tatarahapa ia faaafaro i taua mau hape ra e ia faatura i to ratou na metua.

Ia au i te hoê ture, e rave rahi te mau mea ta te hoê taata tatarahapa e nehenehe ia rave no te faatupu i te tahi mau tauiraa. E faaite mai ihoa « te aau tatarahapa e te varua mărû » i te mau rave‘a no te faaho‘i mai tei maraa ia’na. E titau te varua tatarahapa mau i te taata tei faaino ia imi i te mau rave‘a ato‘a e roaa ia’na no te faaafaro i te hape.19

I roto i te faanahonahoraa no te tatarahaparaa, e ti‘a ia tatou ia faaho‘i hope roa i te vahi e ti‘a ia na reirahia, mai te mea e aita ra, e ti‘a ïa ia faaho‘i i te faito teitei roa e tae‘ahia. E na roto i te reira, te mea ta tatou e haamana‘o maitai maori râ, te taata rave hara haehaa o te titau ra ia faaho‘i i te ohipa ta’na i rave, e ti‘a ato‘a ïa ia’na ia faaore i te hapa a vetahi ê o tei ravehia mai i ni‘a ia’na. Eita te Fatu e faaore i ta tatou hapa mai te mea e, aita to tatou aau i tamâ hope-roa-hia i te mau inoino ato‘a, e te riri e te faahaparaa i to tatou taata tupu.20

Te vai ra i roto i te Tatarahapa mau te hoê fafauraa ia haapa‘o i te mau faaueraa a te Fatu.

I roto i ta’na mau parau omuaraa no te heheuraa o teie anotau, te haapapû ra te Fatu i te hoê o te mau titauraa fifi roa‘e i roto i te tatarahapa mau. No te tahi mau taata, o te tuhaa paari roa a‘e ïa o te tatarahaparaa, no te mea, e riro te reira ei faaararaa i te hoê taata no te taato‘araa o to’na oraraa. Ua parau te Fatu e:

« … Aita e ti‘a ia‘u, i te Fatu, ia hi‘o noa’tu i ni‘a i te hara, ma te faati‘a i te reira;

« Noa’tu râ i te reira, e faaorehia te hara a te taata o te tatarahapa e o te rave noa i te mau faaueraa a te Fatu » (PH&PF 1:31–32. Mea apitihia’tu te papa‘iraa opa).

E mea papû maitai teie irava. A tahi, e tatarahapa te hoê taata. Ia oti te reira, e ti‘a ia ia’na i muri iho, ia ora i te mau faaueraa a te Fatu no te tape‘a i te maitai tei roaa ia’na. E mea titauhia te reira no te faatupu i te faaoreraa hapa hope-roa…

No te mea ho‘i e, e hara tatou paato‘a i te faito rahi e aore râ, i te faito iti, ua titauhia ia tatou paato‘a ia tatarahapa i te mau taime ato‘a, ia faatupu tamau noa i te mau titauraa rarahi e ia haamaitai i ta tatou ohiparaa. E mea fifi roa i te hoê taata ia haapa‘o ti‘a roa i te mau faaueraa a te Fatu i roto noa i te hoê mahana, hoê hepetoma, hoê ava‘e, e aore râ, hoê matahiti. E titauhia râ te hoê haaraa tamau maite i roto i te roaraa o to’na oraraa…

… E titau te tatarahapa i te faaiteraa i te mau mea ato‘a, te fariihope-raa i te faanahoraa a te Fatu. Aita te taata rave hara i tatarahapa hope roa mai te mea e, e ore oia e haapa‘o i ta’na tuhaa ahuru, e ma‘iri oia i ta’na mau pureraa, e ofati oia i te ture no te Sabati, eita oia e haapa‘o i te mau pure o te utuafare, eita oia e paturu i te mau hui mana o te Ekalesia, e ofati oia i te ture no te Parau Paari, eita oia e here i te Fatu e i to’na mau taata tupu… Eita te Atua e faaore i ta’na hara mai te mea e, aita te taata rave hara e faaite i te tatarahapa ti‘a mau i roto i te mau tuhaa ato‘a o to’na oraraa…

« Te haapa‘oraa i te mau faaueraa » o te raveraa ïa i te mau ohipa e rave rahi i titauhia i te taata faaroo… Te mea e titauhia maori râ, te ohipa maitai e te faaroo rahi apitihia i te peu maitai. Taa ê noa’tu te reira, te hoê rave‘a maitai roa no te haamou i te hara i roto i te oraraa o te hoê taata, o te hopoiraa ïa i te maramarama o te evanelia i roto i te mau taata tei ore i farii i te reira. Te auraa no te reira oia ho‘i ïa, te raveraa i te ohipa i piha‘i iho i te mau melo paruparu o te Ekalesia e i te mau melo ore—penei a‘e i te rahiraa o te taime i piha‘i iho i te mau melo ore. A hi‘o na i te faaauraa te Fatu i te faaoreraa hara i ni‘a i te faaiteraa i te iteraa papû no ni‘a i te ohipa o te anotau hopea nei:

« No te mea e faaore ho‘i au i ta outou mau hara mai teie faaueraa nei—ia vai tapetepete ore outou i roto i to outou mau feruriraa ma te mana‘o papû e i roto ho‘i i te varua no te pure, i te parauraa’tu i te parau faaite i to te ao nei i te reira mau mea o te faaitehia’tu ia outou na » (PH&PF 84:61. Mea apitihia’tu te papa‘iraa opa).21

Te taa ra anei ia tatou no te aha te Fatu i taparu mai ai i te taata nei i te roaraa o te mau matahiti ia haere mai ia’na ra ? E mea papû maitai e, te parau nei te Fatu i te parau no te faaoreraa hapa na roto i te tatarahapa, e i te parau no te ora e tupu mai mai roto mai i te hepohepo o te hara, a pure ai oia i muri a‘e i ta’na pure hanahana i to’na Metua ma te faahiti i teie taparuraa e teie fafauraa faahi‘ahi‘a roa:

« E haere mai outou ia‘u nei, e te feia ato‘a i haa rahi, e tei teiaha i te hopoi‘a, e na‘u outou e faaora.

« A rave mai i tau zugo i ni‘a ia outou, e ia haapiihia outou e au, te mărû nei ho‘i au e te haehaa o te aau: e e noaa ho‘i te ora i to outou varua.

« Te mărû nei ho‘i ta‘u zugo e te mama nei ta‘u hopoi‘a » (Mataio 11:28–30).

Te ti‘aturi nei au e te pure nei au ia pahono mai te tane e te vahine i te mau vahi ato‘a i teie nei aniraa mărû e ia vaiiho i te Fatu ia faatupu i te semeio no te faaoreraa hara i roto i to ratou oraraa.22

Te mau mana‘o tauturu no te tuatapaparaa e te haapiiraa

A feruri i teie nei mau mana‘o a tuatapapa ai outou i te pene aore râ, a faaineine ai outou i te haapii. No te tahi atu tautururaa, a hi‘o i te mau api v–xi.

  • Ua parau te peresideni Kimball i te faaoreraa hara « Te semeio o te mau semeio » (mau api 42–43). Nahea te faaoreraa hara e riro ai ei semeio ? (No te tahi mau hi‘oraa, a hi‘o i te mau api 41–44).

  • A tai‘o ai outou i te tuhaa o te haamata i te api 44, a feruri na eaha ïa to tatou huru ahiri e, aita te Faaora e Ta’na Taraehara.

  • A tai‘o i te paratarafa pae, te ono e te hitu i te mau api 45–46. I to outou feruriraa nahea to te « oto e au i te Atua ra » i taa ê atu ai i te mau faahitiraa no te oto ? Eaha te tahi mau hoho‘a no te oto e au i te Atua ra e vai nei i roto i te mau papa‘iraa mo‘a o te tano ia tatou i teie nei mahana ?

  • I te mau api 46–48, te horo‘a nei te peresideni Kimball i te tahi mau hi‘oraa e nahea ia faaru‘e i te hara e « ia patu i te hoê oraraa api ». Nahea tatou ia faaohipa i teie a‘oraa i ni‘a i te mau huru hara ato‘a ta tatou e tamata nei i te faaore—mai teie hioraa, te hoho‘a faufau, te faainoraa, e aore râ, te pereraa moni ?

  • A hi‘o faahou i te mau api 48–50. No te aha te tahi mau taata e faariro ai i te fa‘iraa ei ohipa fifi roa ? Eaha te mau haamaitairaa e roaa mai na roto i te fa‘iraa i mua i te Fatu ? I mua i te episekopo e aore râ i mua i te peresideni amaa ? I mua i te tahi atu mau taata ta tatou i faaino ?

  • A feruri na i te paratarafa matamua i ni‘a i te api 52. Eaha te auraa no te parau ra, ia rave i faaho‘iraa i te mau hara ? Nahea e nehenehe ai i te hoê taata tatarahapa ia faataa maitai roa i te mea te ti‘a ia rave no te faatupu i te faaho‘iraa i ta’na hara ?

  • Nahea te mau haapiiraa a te peresideni Kimball i roto i teie pene i taa ê ai i te mau mana‘o hape tei parau e, te tatarahapa o te raveraa ïa i te tahi mau ohipa i matarohia ?

Te mau papa‘iraa mo‘a: Isaia 1:18; Mosia 4:3; Alama 36:12–26; PH&PF19:15–20; 64:8–9

Te mau nota

  1. Te Semeio no te Faaoreraa Hara (1969), 28.

  2. A hi‘o Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 340–42.

  3. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 362, 363.

  4. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 366, 367–68.

  5. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 19–20.

  6. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 32–33.

  7. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 133.

  8. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 149, 150–51.

  9. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 152–53.

  10. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 353.

  11. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 159.

  12. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 163–64.

  13. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 171–72.

  14. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 176.

  15. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 177, 178, 179, 181.

  16. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 185.

  17. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 187–88.

  18. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 191.

  19. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 194–95.

  20. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 200.

  21. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 201–2, 203, 204.

  22. Te Semeio no te Faaoreraa Hara, 368.

Hōho’a
clouds

« Na te tatarahapa e te faaoreraa hara e faariro i te pô pouri ei mahana anaana ».

Hōho’a
bishop interviewing man

« Na te fa‘iraa e faatupu i te hau ».

Nene’i