2021
Margaret Cummings
ʻOkatopa 2021


Ko e Kau Paionia ʻi he Fonua Kotoa Pē

Margaret Cummings

Kāingalotu Faivelenga mei ʻAositelēlia

ʻOku nofo ʻa e tokotaha naʻá ne faʻu e talanoá ʻi Utah, USA.

Kuo tō noa nai ‘a ‘enau fononga mama‘ó?

ʻĪmisi
family standing by train

Naʻe fakamohe ʻe Makeleta ʻene fānaú. Naʻe ʻāʻā hake e foʻi mata ʻe taha hono foha ko Sefilií. “Fineʻeiki, ʻe lava ʻa fē ke tau ʻalu ki he temipalé?”

Naʻe ʻuma ʻa Makeleta ki hono laʻé. “ʻI heʻene ʻosí pē.” Naʻá ne tāmateʻi e māmá.

Naʻe ʻamanaki fiefia atu foki mo Makeleta ki hono fakatapui ʻo e temipalé. Naʻá ne fiefia ke sila ki hono fāmilí. Ka naʻe fuʻu mamaʻo ʻa e temipalé ʻi Nuʻu Sila. ʻE lahi ha paʻanga ʻe fie maʻu ke fononga mei honau ʻapi ʻi ʻAositelēliá. Kuo lau māhina ʻenau fakahaofi ha paʻanga. Naʻe aʻu ʻo nau fakatau atu ʻenau kaá. Ka naʻa nau kei fie maʻu pē ha pauni ʻe 200.

Naʻá ne tūʻulutui ke lotu. “Tamai Hēvani, kātaki ʻo tokoni mai ke mau maʻu e toenga ʻo e paʻanga ʻoku mau fie maʻú.”

Feʻunga pē ia mo e hū mai hono husepāniti ko Toní. “Naʻá ku sio ki heʻeku tamaí he ʻahó ni. Naʻá ne kole fakamolemole mai ʻi he ʻikai ke ne ʻaʻahi mai kiate kitautolú, pea naʻá ne ʻomi ʻeni maʻatautolu.

Naʻá ne ʻoange ki ai ha laʻipepa. Ko ha sieke ki ha pauni ʻe 100! Ne faingataʻa ke tui ki ai ʻa Makeleta. Ne lau māhina e teʻeki ke na talanoa mo e tamai ʻa Toní. Ko ha mana ia!

Hili ha ngaahi ʻaho siʻi mei ai, naʻe ʻeva ange ʻa e ongomātuʻa ʻa Makeletá. Naʻe pehē ange ʻe heʻene tamaí, “Naʻá ma fakahaofi ha paʻanga.” Naʻá ne mono ange ha pauni ʻe 100 ki he nima ʻo Makeletá. “Mou maʻu ha fononga lelei!”

Naʻe malimai ʻa Makeleta. Kuo nau maʻu ʻeni ha paʻanga feʻunga!

Naʻe ʻi ai mo ha palopalema ʻe taha. ʻE uike ʻe ono ʻa e folaú. Naʻe pehē ʻe he pule ngāue ʻa Toní he ʻikai ke ne lava ʻo ʻalu fuoloa pehē. Hili ha lotu lahi, naʻe fakakaukau ʻa Makeleta mo Toni ʻe liʻaki ʻe Toni ʻene ngāué.

Ne faifai pea hoko e taimi ke nau ʻalu aí. Naʻe tokoniʻi ʻe Makeleta mo Toni ʻena fānaú ke nau heka ki he lēlué. Naʻa nau heka ai ʻi ha ʻaho kakato ʻe nima.

“Kuo tau aʻu ki ai?” Ko e fehuʻi ange ia ʻa Sefilī kia Makeletá.

Naʻá ne pehē ange, “Teʻeki ai.” “Te tau heka vaka leva ki Nuʻu Sila he taimí ni.”

Ka naʻe ʻi ai ha ngaahi ongoongo fakamamahi. Naʻe fepaki ʻa e vaká. Naʻe ʻikai ke ne uta ha kau pāsese. Kuo tō noa nai ʻa ʻenau fononga mamaʻó?

ʻIkai! Naʻe toe tali e ngaahi lotu ʻa Makeletá. Naʻe foaki ange ʻe ha taha ha ngaahi tikite vakapuna maʻanautolu. Ne ʻikai fuoloa kuo puna atu ʻa Makeleta mo hono fāmilí. Feituʻu hono hokó, Nuʻu Sila!

ʻI he faifai pea hū atu ʻa Makeleta ki he loto temipalé, naʻe māfana hono lotó. Naʻe aʻu ʻo ne lulululu mo e palōfitá. Naʻá ne pehē, “ʻE tāpuakiʻi ʻe he Tamai Hēvaní ho fāmilí koeʻuhí he naʻá ke fili ke ke haʻu ki heni.”

Kimui ange aí, naʻe teunga hinehina ʻa Makeleta mo hono fāmilí. Naʻa nau tūʻulutui takatakai ʻi ha ʻōlita ke silaʻi kinautolu. Naʻe malimali ʻa Makeleta. Te nau lava he taimí ni ʻo fakataha ʻo taʻengata!

ʻI heʻena aʻu ki ʻapí, naʻe toe pē ha pauni ʻe 5 ʻa Makeleta mo Toni. Ka naʻe manatuʻi ʻe Makeleta e talaʻofa ʻa e palōfitá. ʻE tāpuakiʻi kinautolu ʻe he Tamai Hēvaní.

Pea naʻá Ne fai ia! ʻI he uike hono hokó, naʻe foki fiefia mai ʻa Toni ki ʻapi. “Kuo maʻu ʻeku ngāue! ʻOku toe lelei ange ia ʻi he (ngāue) ne u maʻu kimuʻá.”

Naʻe fāʻofua ʻa Makeleta ki ai. Naʻá ne ʻiloʻi ʻe mahuʻinga maʻu pē ʻa e ʻalu ki he temipalé.

Ko ʻAositelēlia pē ʻa e fonua ʻoku toe hoko ko ha konitinēniti.

Naʻe fakatapui ʻa e Temipale Hamilton New Zealand ʻi he 1958.

ʻI he ʻahó ni ʻoku ʻi ai ha temipale ʻe nima ʻi ʻAositelēlia.

Naʻe papitaiso ʻa Makeleta hili ʻene malí.

Naʻe hoko ʻa Makeleta mo hono husepānití ko e metuloni mo e palesiteni ʻo ha ongo temipale kehekehe ʻe ua ʻi ʻAositelēlia.

Naʻe nofo ʻa Makeleta ʻi Peefi, ʻAositelēlia, ʻoku laka hake ʻi he kilomita ʻe 5,300 (maile ʻe 3,300) mei Hemilitoni, Nuʻu Sila.

ʻĪmisi
Friend Magazine, Global 2021/10 Oct

Ngaahi tā fakatātā ʻa Margarida Esteves

Paaki