2021
Naʻe Fakahoko ʻe he Anga Fakakaumeʻá ha Meʻa Makehe
Sune 2021


“Naʻe Fakahoko ʻe he Anga Fakakaumeʻá ha Meʻa Makehe,” Ki Hono Fakamālohia ‘o e Toʻu Tupú, Sune 2021, 8–9.

Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au

Naʻe Fakahoko ʻe he Anga Fakakaumeʻá ha Meʻa Makehe

Naʻe taʻu ʻe ono peá u toki papi ului. Naʻe ʻikai ke u mei lava ʻo fakahoko ia kapau naʻe ʻikai ke ʻi ai haku ngaahi kaungāmeʻa lelei.

Ko ha tokotaha papi ului au. Ka naʻe taʻu ʻe ono peá u toki kau ki he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní.

Ko e taha ʻo e ngaahi ʻuhingá, naʻe ʻikai ke ʻi ai haʻaku fakakaukau lelei fekauʻaki mo e Siasí ʻi heʻeku tupu haké. Kapau naʻá ke lau ʻa e meʻa ne u lau fekauʻaki mo ia ʻi he tohi ʻa hoku ʻapiakó ʻi he taimi ne u taʻu 12 aí, mahalo naʻá ke mei tatau pē mo au. Naʻe ʻikai ke fuʻu sai ʻa e meʻa naʻe fakamatalaʻi aí. Pea koeʻuhí kuo teʻeki ke u feʻiloaki mo ha tokotaha ʻi he Siasí, ne u pehē naʻe moʻoni ʻa e meʻa ne u laú.

Ne u tupu hake ʻi Kenitaki, USA. Naʻe fuʻu tokosiʻi ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí, ʻi he feituʻu ne u nofo aí. Ko ia naʻá ku ʻohovale ʻi he hiki ange ʻa e fāmili Mātinesí ki homau kaungāʻapí ʻi hoku taʻu 13.

Naʻe saiʻia ʻa e tokotaha kotoa pē ʻiate kinautolu. Naʻa nau angalelei pea faingofua ke feohi mo kinautolu. Naʻe ʻi ai ʻena fānau ʻe toko ono—naʻe hangē ne fuʻu tokolahí! Pea naʻe ʻi ai hona foha naʻá ma toʻu pea vave ʻene hoko ko hoku kaungāmeʻa lelei tahá.

ʻĪmisi
kau talavou ʻoku nau pōtalanoa

Ko hono mo‘oní, ʻoku ou tui ko e kaungāmeʻa lelei taha ia ʻo e tokotaha kotoa pē. Naʻe ʻi ai ha maama fekauʻaki mo Mateo, ʻa ia naʻá ne tohoakiʻi ʻa e kakaí kiate ia. Ko ia, neongo ne u fakakaukau naʻe kiʻi ngalikehe ʻa hono Siasí, ka naʻe vave pē ʻa e ʻikai ke ne uesia aú koeʻuhí ko homa kaungāmeʻá.

Feʻiloaki mo e Kāingalotu Kehé

Hili ha taʻu ʻe ua, ne u hū mo Mateo ki he ako māʻolungá. Ko e taimi ia ne u feʻiloaki ai mo e kāingalotu kehe ʻo e Siasí. Naʻe ʻi ai ha niʻihi tokolahi ʻi homau ʻapiakó, mo e niʻihi kehe ʻi he koló. Naʻe ʻalu pē taimí mo ʻenau talanoa fekauʻaki mo ʻenau moʻuí mo talanoaʻi fakanatula pē ʻa e Siasí. Naʻe faifai peá u kamata ʻalu ki he ngaahi ʻekitivitī ʻa e Siasí, vaʻinga pasiketipolo mo e toʻu tupu kehé, pea aʻu ʻo u ʻalu ki he semineli pongipongí ʻi ha ngaahi uike siʻi.

Ne lahi haku ngaahi kaungāmeʻa lelei naʻa nau fili ke muimui ki he ngaahi tuʻunga moʻui leleí, ka naʻe ʻi ai ha meʻa naʻe makehe fekauʻaki mo hoku ngaahi kaungāmeʻa Siasí. Ko e mo‘oni, naʻe ʻikai ke nau inu kava mālohi pe ifi tapaka pe ala ki he faitoʻo kona tapú. Pea neongo ko ha ni‘ihi ʻo hoku ngaahi kaungāmeʻá naʻa nau feohi fakaesino mo honau kaumeʻa tangatá pe kaumeʻa fefiné, ka naʻe ʻikai pē ke fai pehē ʻa kinautolú ni. Ka naʻe ope atu ʻi he meʻa ko iá. Naʻe ʻi ai ha maama fekauʻaki mo kinautolu naʻe fakatupu moʻui lelei. Naʻe ʻikai ke nau teitei fakamālohiʻi ʻa e ongoongoleleí kiate au—ka naʻa nau mo‘ui ʻaki ia. ʻI he hokosia ʻa e taimi totonú, naʻa nau vahevahe ha fanga kiʻi meʻa iiki mo au.

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku lea

Pea naʻe fuʻu loto-tauʻatāina ʻaupito ʻa e fāmili Mātinesí mo ʻofa. Naʻe talitali lelei au ki honau ʻapí ʻi ha faʻahinga taimi pē. Pea naʻe fakaava maʻu pē honau peitó foki!

Naʻá Ku Kei Fāinga Pē

Ka, na‘á ku fiemālie pē ʻi heʻeku tui fakalotú, pea naʻá ku kei fakakaukau naʻe faikehe ʻa e ngaahi meʻa ʻe niʻihi naʻe tui ki ai ʻa Mateó. Naʻá ku ʻulungaanga mālohi foki. Neongo naʻe lahi ʻeku moʻui ʻaki ʻa e ngaahi tuʻunga ʻulungaanga ʻo e Siasí, ka naʻe ʻikai ke u saiʻia ke talamai ʻe ha taha ʻa e tuʻunga ʻulungaanga ʻoku totonu ke u maʻú.

ʻI he taimi tatau, naʻá ku ongoʻi naʻá ku hē fakalaumālie. ʻOku ou fakakaukau ʻe lava ke hoko ia ʻi he taimi ʻokú ke ongoʻi ʻokú ke ʻunuʻunu atu ai ki he māmá mo e lelei ʻo e ongoongoleleí kae toe tukuange iá. Neongo naʻá ku tui ki he ʻOtuá, ka naʻá ku fāinga ke tali ʻoku lava ke kau moʻoni ʻa e ʻOtuá ʻi heʻeku moʻuí. Ka naʻe tohoakiʻi ʻeku tokangá ki he maama ʻo e ongoongoleleí ʻi he kakai kehé.

Mahalo ko e ʻuhinga ia ne u fili ai ke kau fakataha mo hoku ngaahi kaungāmeʻá ʻi ha akoʻanga ʻa e Siasí ʻi hoku taʻu 18. Ne mau hū ki he ʻUnivēsiti Pilikihami ʻIongí ʻi Polovo, ʻIutā, USA, peá u feʻiloaki ai mo e kāingalotu tokolahi ange ʻo e Siasí. Kakai lelei. Kakai angaʻofa. Fonu ʻi he maama, hangē pē ko ia ʻi ʻapí. Pea naʻe teʻeki pē ke u kau ki he Siasí.

Ko e Meʻa naʻe Faifai peá ne Fakahoko ʻa e Liliú

Hili ʻa e ʻuluaki taʻu ko ia ʻi he akó, ne ʻikai ke toe ʻi ai haʻaku paʻanga peá u foki ki Kenitaki ʻo nofo mo ʻeku tamaí. Ne u taʻu 19, pea kamata ke mavahe kotoa hoku ngaahi kaungāmeʻá ke ngāue fakafaifekau pe naʻa nau kei ʻi ʻIutā pē.

Ka ko e meʻa fakaofó, naʻe ʻomi ʻe he ʻOtuá ha kakai fakaʻofoʻofa kehe ki heʻeku moʻuí. Naʻe kei nofo ofi mai pē ʻa e fāmili Mātinesí pea nau fakaafeʻi au ki honau ʻapí ʻi ha taimi pē naʻá ku fie maʻu aí. Pea naʻá ku ʻilo naʻe ʻi ai ha Kāingalotu kehe ʻi hoku toʻú naʻa nau nofo ofi mai pē. Naʻa nau poupouʻi kotoa au ʻi heʻeku fāinga mo ʻeku tuí.

Naʻe ʻikai ke fakamālohiʻi au ʻe ha taha. Naʻe ʻikai ha taha te ne fakamafasiaʻi au. Naʻa nau angalelei pē kiate au.

Faifai, hili ʻa e taʻu lōloa ʻe ono, ne u kamata ako mo e kau faifekaú. Ne u fai ha ngaahi fehuʻi loloto lahi, ka ʻi he angaʻofa mo e poupou ʻa e ngaahi kaungāmeʻá, naʻe faifai peá u mateuteu ke fakaava hoku lotó, ako mo lotua fekauʻaki mo e Tohi ʻa Molomoná, fakatokangaʻi ʻa e Laumālié, peá u tali ke papitaiso au.

Mei he ngaahi meʻa kotoa naʻa nau tokoniʻi au ʻi hoku hala fonongá, mahalo ko e mahuʻinga tahá ko e faʻa kātakí, mo e poupou ʻi he angaʻofa ʻa e kakai kehé.

ʻĪmisi
ko ha talavou mo e kau faifekaú

Paaki