2023
Hokohoko Atu e Uluí
ʻAokosi 2023


“Hokohoko Atu e Uluí,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú, ʻAokosi 2023.

Hokohoko Atu e Uluí

ʻOku ʻikai faingataʻa ʻa e faifeinga ke hokohoko atu e uluí. Te ke lava ʻo fakahoko ia.

Ko e uluí ʻoku ʻikai ko ha pale ia ʻoku foaki atu ʻi he papitaisó peá ke toki fakaʻaongaʻi pē ia ʻi he lotú he Sāpate kotoa. Kuo pau ke tanumaki ʻa e tuí. Kuo pau ke hokohoko atu hoʻo uluí. He ʻikai lava ke ke fakafalala ke toki hoko pē ha meʻa lahi pea toki makatuʻunga ai hoʻo uluí mo ʻamanaki ʻe fakaloloto ia ʻi ha toutou hoko mo ha ngaahi meʻa kehe.

Ka, te ke fakahoko fakapotopoto ha ngaahi sitepu pau ʻi he fonongaʻangá ke langaki ha moʻui fakamatelie mo taʻengata ʻoku lelei angé. ʻOku hokohoko atu e uluí ʻi he fanga kiʻi meʻa iiki ʻokú ke fakahoko ʻi he ʻaho kotoa pē, hangē ko hoʻo kole fakamolemole ʻi haʻo lea taʻeʻofa (pe taʻofi koe mei hono lea ʻakí) pe ko hoʻo manatuʻi ke lau hoʻo folofolá. Ko e toutou fili maʻu pē ke kei tui peé. Ko e feinga maʻu pē ke fakahoko ho lelei tahá. Ko e founga ia te ke lava ai ʻo hoko ko e lelei tahá mo fakamālohia hoʻo tui ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí.

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá: “Ko e ongoongolelei ʻo e Fakamoʻuí ʻoku … ʻuhinga ia ke fai lelei pea hoko ko ha tokotaha lelei. Pea ʻoku tokoni e Fakalelei [ʻa Sīsū Kalaisí] ke tau ikunaʻi pea fakaʻehiʻehi mei hono fai e ngaahi meʻa ʻoku koví pea fai lelei mo angalelei. ʻOku lava ke maʻu e tokoni ʻa e Fakamoʻuí ʻi he kotoa ʻo ʻetau fononga fakamatelié—mei he koví ki he leleí pea ki he lelei angé pea mātuʻaki liliu hotau natulá.”1

Ko ha ngaahi fakakaukau ʻeni ʻe ala tokoni.

ʻĪmisi
hiki ha tohinoa

Lekooti Hoʻo Ngaahi Lavameʻá

Kapau ʻokú ke ongoʻi kuo tuai hoʻo fakalakalaká, feinga ke ke fakatokangaʻi ʻa e ngaahi meʻa lelei ʻokú ke fai ʻi he ʻaho takitaha. Fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke ke hiki ai ʻa e meʻa kotoa pē naʻá ke fai lelei ʻi he ʻaho ní.

Ko e ʻalu ki he lotú, ako e folofolá, tauhi ʻo e ngaahi fuakavá, angaʻofá, lotú—ko e fanga kiʻi lavameʻa īkí ni ko ha ngaahi taimi ia ʻoku hoko ai ha lelei ʻi hoʻo moʻui fakaʻahó. Ko e fakalakalaká ʻeni; ko hoʻo laka atu ʻeni ki muʻa ki ho ikuʻanga taʻengatá!

ʻĪmisi
ongo nima ʻi he huelo ʻo e laʻaá

Feinga ke Maʻu ha Maama Lahi Ange

ʻOku fakapaleʻi ʻe he ʻOtuá hoʻo fanga kiʻi ngāue iiki ʻi he tuí ʻi he taimi kotoa pē ʻokú ke fili ai ha meʻa lelei. ʻOkú Ne ʻai hoʻo ngaahi feingá ke mahuʻingamālie ʻaki hono foaki atu ha ivi, loto-toʻa, mo ha ʻilo ke hokohoko atu hoʻo laka ki muʻa ki he moʻui taʻengatá.

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Niila L. ʻEnitaseni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá: “ʻOku tau toutou laka atu ʻi he ngaahi taʻú ʻi he ngaahi sitepu fakalaumālie mahuʻingá ni. ʻOku kamata ke tau vakai ʻko ia ia ʻokú ne maʻu ʻa e māmá, pea fai atu ai pē ʻi he ʻOtuá, te ne maʻu ʻa e maama lahi ange; pea ʻe tupulaki ʻa e maama ko iá ʻo ngingila ange kae ʻoua ke aʻu ki he ʻaho haohaoá’ [Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 50:24]. ʻOku fakaleleiʻi ai ʻetau tālafilí mo e veiveiuá pe siʻi ange ʻetau hohaʻa ki aí. ʻOku hoko ʻo faingofua mo haohaoa ʻetau tuí.”2

ʻI hoʻo ului lahi ange ki he ongoongoleleí, ʻokú ke hoko ʻo lelei ange ʻi he tuʻunga naʻá ke faʻa i aí. ʻOkú ke ako fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻo e hoko ko ha tokotaha leleí mo e meʻa ʻokú ke malava ke fakahokó. ʻOku akoʻi koe ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hoʻo feinga ke fakalakalaká. ʻI hoʻo maʻu ha maama lahi angé, ʻokú ke hoko ai ʻo hangē ange ko e ʻOtuá mo Sīsū Kalaisi, ʻa ia ʻokú Na faʻa kātaki, manavaʻofa, ʻofa, poto, angaʻofa, mo faʻa fakamolemole. Ko hono fakanounoú, ʻokú ke ofi ange ai ki he haohaoá (vakai, 3 Nīfai 12:48).

ʻĪmisi
ʻāpelé mo e tōnat

Fakatupulaki ha Tōʻonga Moʻui ʻoku Leleí

Fakakaukau ki he founga ʻokú ke kamataʻi ai ha tōʻonga moʻui. ʻOkú ke toutou fakahoko pē ha meʻa kae ʻoua kuó ke anga ki ai. Ko e meʻa tatau pē ʻe lava ke hoko ʻi he ngaahi fakakaukau leleí. ʻI he taimi ʻokú ke feinga fakamātoato ai ke fakakaukau ke angaʻofa ange, ʻofa moʻoni ange, tokoniʻi e niʻihi kehé, pe houngaʻia angé, ʻe lahi ange hoʻo maʻu e ngaahi fakakaukau ko iá. Pea ʻi hoʻo ngāueʻi e ngaahi fakakaukau ko iá, te ke tanumaki leva ha tōʻonga moʻui ʻoku leleí.

Ke toe mahuʻingamālie ange hoʻo hoko ko ha tokotaha lelei angé, te ke lava ʻo fakakaukau ke fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa ke tukutaha e tokangá ki hono fakatupulaki ha ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi pau.

Hangē ko ʻení:

  1. Te u fakahikihikiʻi ha kakai ʻe toko tolu ʻi he ʻaho takitaha koeʻuhí ke u lava ʻo ako ke vakai ki ha lelei lahi ange ʻi he kakaí.

  2. He ʻikai ke u fanongo ki he mūsika ʻoku koví kae lava ke ʻiate au maʻu pē ʻa e Laumālié.

  3. Te u lotu ʻi he taimi ʻoku ou ʻita aí koeʻuhí ke u angaʻofa ange.

ʻE hoko e ngaahi tōʻonga moʻui pehení ke faingofua ange ai ʻa e laka atu ki muʻa ki he haohaoá pea mo moʻui fiefia ange ʻi he taimí ni. ʻOku faingofua ange ke fai lelei ʻi he taimi ʻokú ke anga ʻaki ai ʻa e “fai lelei maʻu ai peé” (vakai, ʻAlamā 63:2).

ʻĪmisi
kau finemui

Manatuʻi ʻa e Ongoongo ʻOku Leleí

Lolotonga hoʻo ngāue ke aʻusia ʻa e taumuʻa fakaʻaho ʻo e moʻui fiefia mo anga faka-Kalaisi ange ʻi he taimi ní, ʻokú ke toe fakalakalaka foki ki he haohaoá. ʻIkai ʻoku fakaofo ia? ʻOkú ke tupulaki ki he tuʻunga ʻoku fiemaʻu ke ke aʻusiá. Pea ʻi he taimi tatau pē, te ke fakatupulaki ai hoʻo moʻui fakamatelié. ʻI he ngaahi meʻá ni kotoa pē, te ke fiefia ai he taimí ni pea ʻi he taʻengatá.

Ko e founga ia naʻe palani ʻe he ʻOtuá. ʻI hoʻo fili ke ke hoko ko e “lelei tahá” ʻaki hoʻo muimui kia Sīsū Kalaisí, ʻe tokoniʻi ai koe mo e niʻihi ʻoku mou feohí. Pea ʻoku ʻomi ai koe ki Hono toʻukupu ʻofá ki he taʻengatá.

ʻOku ʻoatu ʻe he ongoongo fakafiefia ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí ha faingamālie fakaofo ke mahino kiate koe ʻa e taumuʻa ʻo e moʻuí pea fakahoko ia. Ka ʻoku makatuʻunga pē ia meiate koe. Te ke fili pe te ke fakaʻaongaʻi ʻa e faingamālie ko iá pe ʻikai. Koeʻuhí ko hoʻo tauʻatāina ke filí, ʻoku “fakapapauʻi ʻe [hoʻo] ngaahi filí ʻa [ho] ikuʻangá.”3 ʻOku mahuʻinga hoʻo ngaahi filí koeʻuhí he ʻoku nau fakatupulaki ʻa e tuʻunga ʻokú ke ʻi ai ʻi he taimi ní ki he tuʻunga te ke aʻusiá. Pea ko e tuʻunga te ke aʻusiá ko ho ikuʻangá ia.

ʻOku falala atu ʻa e ʻOtuá kiate koe. ʻOkú Ne finangalo ke ke foki hake kiate Ia pea hoko ʻo hangē ko Iá, pea naʻá Ne faʻu ʻa e palani haohaoa ke tokoniʻi koe ke ke fai ia. Ko e meʻa pē kuo pau ke ke faí—ʻa e meʻa ʻokú Ne ʻafioʻi te ke lava ʻo faí—ko e feinga ho lelei tahá ke muimui ki ai.

Paaki